T. LIVII PATAVINI HISTORIARUM AB URBE CONDITA LIBER XXVI. BREVIARIUM. CAP. 1. Dividuntur provinciæ et xx. legiones. 2. L. Marcius sumto proprætoris titulo offendit patres, et hi cum tribunis plebis agunt, ut ad plebem ferant, quem cum imperio mitti placeat in Hispaniam. Sed plebis animos occupat certamen, a C. Sempronio Blæso trib. pl. motum, qui Cn. Fulvio diem dicit ob exercitum in Apulia amissum. 3. Reus frustra ab se culpam in milites transfert, et perduellionis judicatus exulatum Tarquinios abit. 4. Capua acrius obsidetur, et equitatu quoque superior est Romana res, ex quo, auctore Q. Navio centurione, equitibus immiscentur pedites, vehentes post illos, signoque dato, equis perniciter desilientes. 5. Romanorum duces et Navins fortiter pugnant cum Campanis et Hannibale, qui iis auxilio venerat. 6. Tandem obsessi Pœnique fugantur: et ultimum hoc prælium ante deditionem Capuæ, hujusque ultimus est medixtuticus Seppius Lesius, homo obscurus, qui summum magistratum, ab omnibus spretum, ceperat. 7. Hannibal castra movere a Capna statuit Romamque petere, ut duces Romani ad defendendam hanc urbem ab oppugnanda illa abstrahantur. 8. Eodem cum electis militibus tendit Q. Fulvius Flaccus proconsul, SCto accitus, collegamque Appium Claudium ex vulnere ægrum in castris ad Capuam positis relinquit. 9. Iter utriusque describitur, et ingens terror, quem nuntius Fregellanus Romam affert. 10. Ful vius Romam ingreditur, et Hannibal, stativis ad Anienem fluvium, tria millia passuum ab Urbe, positis, cum duobus equitum millibus mœnia situmque Romæ obequitans contemplatur: sed summovetur ab equitibus, a Fulvio immissis, multique tumultus, temere excitati, comprimuntur. 11. Acies Pœnorum Romanorumque bis instructæ tempestatibus dirimuntur. Quo omine aliisque causis motus Hannibal ad Tutiam fl. castra refert, et templum Feroniæ omnibus spoliat donis. 12. Inde celeri cursu in Bruttium agrum contendit, et Fulvius redit Capuam: ubi principes domibus inclusi patriæ occasum in dies expectant, præfectique præsidii Punici, Bostar et Hanno, literas, aspere ad Hannibalem conscriptas, perferendas tradunt Numidis, qui specie quidem transfugarum in eastra Romana veniunt, ut inde abeant tempore capto, sed a muliere Campana proditi comprehenduntur et mulcati virgis manibusque præcisis rediguntur Capuam. 13. Major jam senatus pars legatos de pace mittendos censet, nequicquam refragante Vibio Virrio, defectionis ab Romanis auctore, qui suadet, ut morte honesta ac leni cruciatus effugiant. 14. Senatores XXVII. cum Virrio epulantes exemplo ejus venenum hauriunt, et portæ aperiuntur hostibus. Tum reliqui comprehenduntur senatores, et xxv. Cales in custodiam, XXVIII. Teanum mittuntur. 15. De eorum supplicio Appins per literas senatum Rom. consulit: at Q. Fulvius illos virgis cædi securique percuti jubet, et sumto demum supplicio literas legit Roma allatas. Eandem mortem postulat Taurea Jubellius Campanus, eaque negata se gladio ipse transfigit. 16. Atella et Calatia in deditionem accipiuntur, et severe animadvertitur in Campanos maxime noxios: Capuam vero ipsam servari placet, et præfectum eo ad jura reddenda quotannis ab Roma mitti. 17. C. Nero cum electis militibus in Hispaniam mittitur, ubi exercitum ab T. Fonteio ac L. Marcio accipit, et Hasdrubalem claudit quidem saltu, sed dolo ejus captus emittit. 18. Comitia habentur proconsuli creando in Hispaniam, et, nemine nomen profiteri audente, imperium hoc petit, omnibusque suffragiis accipit P. Cornelius Scipio, Publii, qui in Hispania ceciderat, filius, XXIV. ferme annos natus. 19. Hic juvenis, qui virtutibus easque ostentandi arte mirabilis erat, et divinæ stripis esse credebatur, in Hispaniam proficiscitur cum novo exercitu et M. Junio Silano proprætore, qui adjutor ei ad res gerendas datus erat. 20. Tarraconem concedit, et civitates sociorum veterisque exercitus hyberna adit. Interea classis Punica, ex Sicilia Tarentum accita, claudit quidem omues ́ad arcem a mari aditus, sed mox dimittitur, quia arctiorem sociis annonam facit quam hosti. 21. M. Marcellus, ex Sicilia reversus, triumphat in monte Albano et inde Urbem ovans init. Post ejus profectionem militum in provincia illa relictorum animi inclinant ad seditionem, et civitates aliquot deficiunt ad Pœnos et Numidas, qui duce Mutine sociorum Rom. agros urunt: sed res afflictas restituit M. Cornelius prætor. 22. In comitiis consularibus prærogativa centuria, quæ T. Otacilium et T. Manlium Torquatum declaraverat, hoc postulante redit in suffragium atque M. Claudium Marcellum et M. Valerium Lævinum consules dicit. 23. Prætoria habentur comitia : Indi Apollinares in perpetuum voventur: procurantur prodigia, et sacerdotibus demortuis novi sufficiuntur. 24. M. Valerius Lævinus cum Scopa et Dorimacho, principibus Ætolorum, facit fœdus, bellumque prospere movet adversus Philippum et Acarnanas. 25. Res a Philippo gestæ et conjuratio Acarnanum. 26. Lævinus Anticyram expugnat et diuturno ibi morbo implicitus serius spe omnium Ro mam venit: eo vero absente Marcellus collega nihil se de re publica aut provinciis acturum profitetur. 27. Incendium Romæ oritur conflatum a Campanis juvenibus, quorum parentes a Q. Fulvio securi erant percussi. Campanorum Siculorumque legati Romam veniunt questuri de Fulvii et Marcelli crudelitate. 28. Novis magistratibus provinciæ legionesque decernuntur. 29. Sicilia Marcello et Italia Lævino evenit; sed consules permutant provincias, moti querelis Siculorum. 30. Hi in senatu accusant Marcellum. 31. Is respondet. 32. Illi benigne ab hoc Patribusque appellantur et dimittuntur. 33. Campanorum oratio in senatu miserabilior duriorque cansa. 34. Ob decreta senatus in familias singulas facta mæstiores aliquanto, quam Romam venere, discedunt. 35. Quoniam pecuniæ nihil est in ærario, privati ex censu ordinibusque remiges dare cum stipendio cibariisque jubentur; quod ægerrime ferunt homines: 36. sed Patrum exemplo incitati certatim aurum, argentum, et æs in publicum conferunt. 37. Pœnorum Romanorumque anceps spes ac metus, adversa secundis æquante fortuna. 38. Avaritia et crudelitate Hannibalis abalienantur ab eo sociorum animi; et Salapia cum præsidio Punico Marcello proditur a Blattio, Dasio nequicquam repugnante. 39. Classis Romana ab Rhegio profecta fugatur a Tarentina: ad Tarentum vero C. Persius, a M. Livio ex arce emissus, passim cædit hostes per agros palantes. 40. Lævinus Syracusis componit res, et plurima Siciliæ oppida in ditionem Rom. redigit, in his Agrigentum; traditum ei a Mutine, Numidarum duce, cui Hanno invidebat gloriam belli injuriamque intulerat. 41. In Hispania P. Scipio oratione accendit militum animos. 42. Tum co. pias trajicit Iberum, et Carthaginem Novam oppugnare statuit, urbem in tumblo ad sinum maris sitam. 43. Ejus potiundæ spem cohortando militibus facit. 44. 45. Romani, exemplo et hortatione ducis incitati, summa illam vi, sed frustra aggrediuntur terra. 46. At per stagnum sine certamine intratur, et mox tum ipsa, tum arx, a Magone dedita, capitur. 47. Victores præda ingenti omnis generis potiuntur. 48. Milites, prout cuique meritum virtusque fuit, donantur. 49. Scipio obsides civitatium Hispaniæ suis restituit, precibusque uxoris Mandonii motus curam fœminarum committit viro spectatæ integritatis. 50. Reddit sponsam Allucio, principi Celtiberorum, qui lætus domum dimissus mox cum delecta equitum manu revertit. 51. Copiæ ejus navales pedestresque exercentur, et captæ urbis muri reficiuntur, armamentaria autem, officinæ, et navalia strepunt apparatu belli. His ordinatis dispositisque præsidiis Scipio Tarraconem redit, quo legationibus sociisque edixerat conventum. 1. CN. FULVIUS CENTUMALUS, P. Sulpicius Galba consules, cum idibus Martiis magistratum inissent, senatu in Ca NOTE pitolium vocato, de re publica, de administratione belli, de provinciis exercitibusque Patres consuluerunt. Q. Fulvio, Ap. Claudio,' prioris anni consulibus, prorogatum imperium est, atque exercitus, quos habebant, decreti; adjectumque, ne a Capua, quam obsidebant, abscederent, prius quam expugnassent. Ea tum cura maxime intentos habebat Romanos; non ab ira tantum, quæ in nullam unquam civitatem justior fuit, quam quod urbs tam nobilis ac potens, sicut defectione sua traxerat aliquot populos, ita recepta inclinatura rursus animos videbatur ad veteris imperii respectum." Et prætoribus prioris anni, M. Junio in Etruria, P. Sempronio in Gallia, cum binis legionibus, quas habuerant, prorogatum est imperium. Prorogatum et M. Marcello, ut pro consule 3 in Sicilia reliqua belli perficeret eo exercitu, quem haberet. Si supplemento opus esset, suppleret de legionibus, quibus P. Cornelius proprætor in Sicilia præesset; dum ne quem militem legeret ex eo numero, quibus senatus missionem reditumque in patriam negasset ante belli finem. C. Sulpicio, cui Sicilia evenerat, duæ legiones, quas P. Cornelius habuisset, decretæ, et supplementum de exercitu Cn. Fulvii, qui priore anno in Apulia fœde cæsus fugatusque erat. Huic generi militum senatus eundem, quem Cannensibus, finem statuerat militiæ: additum etiam utrorumque ignominia est, ne in oppidis hybernarent, neve hyberna propius ullam urbem decem millibus passuum ædificarent. L. Cornelio in Sardinia duæ legiones datæ, quibus Q. Mucius præfuerat. Supplementum, si opus esset, consules scribere jussi. T. Otacilio et M. Valerio Sici a Effectura esset ut respicerent, atque iterum optarent imperium Romanorum, jamdiu acceptum. 1 Al. Q. Fulvio et A. Claudio.-2 Vulgata lectio ob iram importata videtur ab iis, qui hujus locutionis usum ignorarent.' Doering.-3 Al. proconsul. NOTE bEx eo numero, &c.] Eorum nempe qui prælio Cannensi fugerant. c In Apulia fœde casus fugatusque erat] Cæsus fuerat ejus exercitus, ipse fusus fugatusque nisi dicamus casum generaliter pro male habito seu victo sumi: nam ipsi dies eam ob rem dicta cap. sequenti. |