Immagini della pagina
PDF
ePub

fusus, ardens in cupiditatibus; satis eloquentiae, sapientiae parum. uastus animus inmoderata, incredibilia, nimis alta 5 semper cupiebat. hunc post dominationem L. Sullae iubido 6 maxuma inuaserat rei publicae capiundae, neque id 5 quibus modis adsequeretur, dum sibi regnum pararet, quicquam pensi habebat. agitabatur magis magisque in 7 dies animus ferox inopia rei familiaris et conscientia scelerum, quae utraque iis artibus auxerat, quas supra memoraui. incitabant praeterea corrupti ciuitatis mores, 8 10 quos pessuma ac diuorsa inter se inala, luxuria atque auaritia, uexabant.

Res ipsa hortari uidetur, quoniam de moribus ciuitatis 9

I. Arus. VII p 449 K. 'ardet in illa re', Sallust. Bello Catil.: ardens in cupiditatibus.

[ocr errors]

Fronto uide supra. Gell. I 15-18 Valerium Probum, grammaticum illustrem, ex familiari eius, docto uiro, comperi Sallustianum illud: satis eloquentiae, sapientiae parum, breui antequam uita decederet, sic legere coepisse et sic a Sallustio relictum affirmauisse: satis loquentiae, sapientiae parum, quod 'loquentia' nouatori uerborum Sallustio maxime congrueret, 'eloquentia' cum insipientia minime conueniret. Apoll. Sid. ep. IX 9.2 a regula Sallustiani tramitis detortus exorbitat, qui Catilinam culpat habuisse: satis eloquentiae, sapientiae parum. Prisc. III p

[ocr errors]

et

Cf

85 K. quomodo et aduerbia loco nominum posita inuenimus Sallustius in Catilinario: satis eloquentiae, sapientiae parum. Fronto ed. Nab. p 155 parum eloquentiae et (del Haupt) sapientiae nihil. 6. Cf Panegyr. VIII 4 magis magisque in dies. - Dict. I 19 alibi:

in dies magis magisque.

7. Cf Augustin. conf. II 5 ut scilicet illa exercitatione scelerum capta urbe honores, imperia, diuitias adsequeretur et careret metu legum et difficultate rerum propter inopiam rei familiaris et conscientiam scelerum.

9. Comm. Bern. ad Lucan. I 159 'semper mersere potentes'. Sallustius: incitabant praeterea corrupti ciuitatis mores.

12. Sacerd. VI p 446 K. rationales duodecim bus ciuitatis.

[blocks in formation]

——: quoniam de mori

2 uirtus alta K

6 animus in dies HF 8 post supra ras circ. 25

se ss e

12 uidetur (n evas) B

6

tempus admonuit, supra repetere, ac paucis instituta maiorum domi militiaeque, quo modo rem publicam habuerint quantamque reliquerint, ut paulatim inmutata ex pulcherruma atque optuma> pessuna ac flagitiosissuma facta sit, disserere.

Vrbem Romam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Troiani, qui Aenea duce profugi sedibus incertis uagabantur, cumque iis Aborigines, genus hominum agreste, sine legibus, sine imperio, liberum atque solutuin.

3. Augustin. ciu. D. II 18 porro si illa tempora talia reperirentur, quibus pulcherrima adque optima fuisse praedicatur Romana res publica, quid iam de consequenti aetate dicendum aut cogitandum arbitramur, cum paulatim mutata, ut eiusdem historici uerbis utar, ex pulcherrima adque optima pessima ac flagitiosissima facta est. Ibd. II 19 item. Cf etiam II 21 audiant eam (sc. Romanam remp.) non, ut Sallustius narrat, pessimam ac flagitiossissimam factam cet.

[ocr errors]

6. Non. p 249.25 M. 'condere' constituere. Sallustius in Catilinae Bello: urbem Romam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Troiani. Seru. ad Aen. VII 48 'accipimus' propter uarias opiniones hoc adiecit, ut Sallustius: urbem Romam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Troiani. Idem ad Aen. VII 678 nam Sallustius dicit: urbem Romam, s. e. a., c. a. h. initio Troiani et cum his Aborigines. Augustin. ciu. D. III 3 urbem Romam, inquit Sallustius, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Troiani et cum his Aborigines. Isidor. etymol. XV I., de auctoribus conditarum urbium plerumque dissensio inuenitur, adeo ut nec urbis quidem Romae origo possit diligenter agnosci. nam Sallustius dicit: urbem Romanam, sicuti ego accepi, condidere atque inhabitauere initio Troiani et cum his Aborigines. Cf Seru. ad Aen. I 4 tamen Cato in Originibus hoc dicit, cuius auctoritatem Sallustius sequitur in Bello Catilinae: primo Italiam tenuisse quosdam qui appellabantur Aborigines, hos postea aduentu Aeneae Phrygibus iunctos Latinos uno nomine nuncupatos.

[ocr errors]

5

[blocks in formation]

hi postquam in una moenia conuenere, dispari genere, 2 dissimili lingua, alius alio more uiuentes, incredibile memoratu est quam facile coaluerint: <ita breui multitudo dispersa atque uaga concordia ciuitas facta erat. sed 3 5 postquam res eorum ciuibus, moribus, agris aucta satis prospera satisque pollens uidebatur, sicuti pleraque mortalium habentur, inuidia ex opulentia orta est. igitur re- 4 ges populique finitumi bello temptare, pauci ex amicis auxilio esse, nam ceteri metu perculsi a periculis aberant. 10 at Romani domi militiaeque intenti festinare, parare, 5 alius alium hortari, hostibus obuiam ire, libertatem, patriam parentisque armis tegere. post ubi pericula uirtute

ita dicimus 'unos

I. Seru. ad Aen. XII 164 'bigis it Turnus' bigas, unas quadrigas, unas scalas'. Sallustius: hi postquam in una moenia conuenere. Prisc. III p 414 K. 'uni' quoque et 'unae' et 'una' pluralibus adiunguntur, quae pro singularibus accipiuntur, ut Sallustius in Catilinario: hi postquam in una moenia conuenere pro 'in unam urbem'.

2. Cf Sulp. Seu. chron. I 13.1 incredibile memoratu est quam cito numero aucti sint.

3. Augustin. ep. 138.10 quid est autem ciuitas nisi hominum multitudo in quoddam uinculum redacta concordiae? apud eos (sc. scriptores gentiles) enim legitur ita: breui multitudo diuersa atque uaga concordia ciuitas facta erat. [dispersa m diuersa rell] – Cf Dict. V 17 breuique ingens coalita multitudo.

5. Augustin. ciu. D. III 10 nam postquam res eorum, sicut scribit ipse Sallustius, legibus moribus agris aucta satis prospera satisque pollens uidebatur, sicut pleraque mortalium habentur, inuidia ex opulentia orta est. igitur reges populique finitimi bello tentare, pauci ex amicis auxilio esse, nam ceteri metu perculsi a periculis aberant. at Romani domi militiaeque intenti festinare, parare, alius alium hortari, hostibus obuiam ire, libertatem patriam parentesque armis tegere. post ubi pericula uirtute propulerant, sociis adque amicis auxilia portabant magisque dandis quam accipiendis beneficiis amicitias parabant.

2 dissili P

ratu ex-tum P1D

integris et in papyro talium bis n

(corr m 2)

alii alio B (alius corr) [NT] Is

3 memo

ita breui facta erat om Q' inest in paucis Grenfell-Hunt VI N. 884 (facta est)

6 mor

[blocks in formation]

8 finitimique populi n

pauci|| (s eras) e

propulerant, sociis atque amicis auxilia portabant, magisque dandis quam accipiendis beneficiis amicitias para6 bant. imperium legitumum, nomen imperi regium habebant. delecti, quibus corpus annis infirmum, ingenium sapientia ualidum erat, rei publicae consultabant; hi uel ae- 5 7 tate uel curae similitudine patres appellabantur. post ubi regium imperium, quod initio conseruandae libertatis atque augendae rei publicae fuerat, in superbiam dominationemque se conuortit, inmutato more annua imperia binosque imperatores sibi fecere: eo modo minume posse 10 putabant per licentiam insolescere animum humanum.

[ocr errors]

Sed ea tempestate coepere se quisque magis extollere, 2 magisque ingenium in promptu habere. nam regibus boni quam mali suspectiores sunt, semperque iis aliena 3 uirtus formidolosa est. sed ciuitas incredibile memoratu 15

5. Arus. VII p 46 K. 'consulo illi rei' sultabant.

Sal. Catil.: reip. con

Seru. ad Aen. V 758 'et patribus dat iura uocatis' hi autem, ut Sallustius dicit, uel aetate uel curae similitudine patres appellati sunt. Eugraph. ad Adel. I 2.30 'alieniore aetate post faciet tamen’ aetate quae est aliena, hoc est post adulescentiam curae similitudine patres appellabantur. patres autem, ut Sallustius dicit, a curae similitudine uocati sunt. nam sicut patres filios suos, ita illi rempublicam alebant.

ut Sallustius dicit: Cf Isidor. etymol. IX 4.10

an

9. Prob. IV p 129 K. quaeritur, ab eo quod dixit Sallustius: nua imperia. - Augustin. ciu. D. V 12 hinc est quod regalem dominationem non ferentes annua imperia binosque imperatores sibi fecere.

aut

12. Seru. ad Geo. I 27 'tempestatumque potentem' tempestatum ait 'temporum' sicut ubique Sallustius: ea tempestate. 15. Augustin, ciu. D. V 12 expulso itaque rege Tarquinio et consulibus institutis secutum est quod idem auctor in Romanorum laudibus posuit, quod ciuitas incredibile memoratu est adepta libertate quantum breui creuerit: tanta cupido gloriae incesserat.

2 amicitias om P parabant amicitias K

7 libertatis conseruandae m (corr)

ba

6 apellantur 1 libertatis causa at

que NKHDS causa ss MT initio gratia conseruandae libertatis at

que causa augendae n

8 atque om 1

II insolescere B

tollere magis magisque e

10 binos (que om) n humanum animum HD 13 promptum pl

12 ex

est adepta libertate quantum breui creuerit: tanta cupido gloriae incesserat. iam primum iuuentus, simul ac belli 4 patiens erat, in castris per laborem usum militiae discebat, magisque in decoris armis et militaribus equis quain 5 in scortis atque conuiuiis lubidinem habebant. igitur 5 talibus uiris non labor insolitus, non locus ullus asper aut arduus erat, non armatus hostis formidolosus: uirtus omnia domuerat. sed gloriae maxumum certamen inter ip- 6 sos erat: se quisque hostem ferire, murum ascendere, con10 spici, dum tale facinus faceret, properabat. eas diuitias, eam bonam famam magnamque nobilitatem putabant. laudis auidi, pecuniae liberales erant; gloriam ingentem,

2. Diomed. I p 435 K. et apud Sallustium: iam primum iuuentus simulac belli patiens erat: 'simulac' hyphen legendum. est enim una pars orationis. Veget. epit. rei mil. I 4 uelocitas enim est quae percepto exercitio strenuum efficit bellatorem. adulescentes legendi sunt sicut ait Sallustius: iam simul ac iuuentus belli patiens erat, in castris per laborem usum militiae discebant (sic Q usu militia A usu militiam M per laboris usum militiam PG).

4. Non. p 453-17 M. 'libidinem' et adpetitum uel aemulationem etiam honestae rei possumus dicere Sallustius in Catilinae Bello: magis

que in decoris armis et militaribus equis quam in scortis atque conuiuiis lubidinem habebant. Calphurn. ad Haut. II 1. 'libido' apud Sallustium in Catilin. in bonam partem capitur: magisque in decoris armis et militaribus equis quam in scortis et conuiuiis libidinem habebant.

5. Gell. IX 12., 'formidulosum' autem qui formidetur, Sallustius in Catilina ita dicit: igitur talibus uiris non labor insolitus, non locus ullus asper aut arduus erat, non armatus hostis formidulosus. Non. Þ 113.5 M. 'formidulosum' et quod ipsum formidet et quod sit formidabile. Sallustius in Catilina: non armatus hostis formidulosus.

[ocr errors]

12. Non. p 44215 M. 'auarum' et 'auidum' - Sallustius in Bello Catilinae: laudis auidi, pecuniae liberales erant. Arus. VII p 490 K. 'liberalis huius rei', Sal. Catil.: pecuniae liberales erant. Au

3 usum

2 simulachelli P simul iuuentus belli e ac belli ss B militiae T usu militiae (usum militiam m2) P et usu miliciam H labores usum militiam (laborem usu corr) M2 usu militiam vell [cf Prol. p 178] discebant (n oblitt) B 5 habebunt P agebant n

2

9 se quisque IIN Klm (sic ss P1K) si quisque s sic quisque De sic se quisque Ση

« IndietroContinua »