Omnis homines, qui sese student praestare ceteris a- I nimalibus, summa ope niti decet, ne uitam silentio trans Catilina aut Bellum A scriptoribus alio alia inscriptio usurpata Catilinae aut (Bellum) Catilinarium. [Cf Prolegomena, partis III cap I]. I sqq. Quintil. III 8.9 quos (sc. Isocraten et Gorgian) secutus uidelicet C. Sallustius in Bello Iugurthino et Catilina nihil ad historiam pertinentibus principiis orsus est. I. Charis. I p 149 K. nam accusatiuus iuxta regulam manente 'ï' littera debet enuntiari, 'hos' et 'has agilis', ut est: omnis homines. Ibd. 139 'omnes' Sallustius in Catilina cum idem in eodem: omneis homines qui sese student praestare ceteris animalibus. Diomed. I p 305 K. Charis I 149 K. - Prisc. II p 378 K. omnium, quae tam nominatiuum quam genetiuum similem habent, eorum accusatiuus raro in 'es', frequenter in 'is' solet terminari ut: 'hic' et 'haec omnis, huius omnis, hos' et 'has omnis'. Sallustius in Catilinario: omnis homines qui sese student. = Non. p 371.11 M. 'praestare' antecellere Sallustius in Catili nae Bello: omnis homines qui sese student praestare. ceteris animalibus. p 508 K. 'studeo me praestare illis', Sal. Catil.: qui sese student praestare Diomed. I p 313 K. 'anteeo illi 'et' praesto illi' Sallustius: praestare ceteris animalibus. datiuo casu dicimus, ut Eugraph. ad Eun. II 2., 'homini homo', inquit, 'quid praestat stulto intellegens'. sensus est: homini stulto homo intellegens quid praestat, hoc est quantum antecedit, ut: omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus. Praescriptiones C. SALLVSTII CRISPI BELLVM CATVLINARIV INCIPIT P C. CRISPI. SALLVSTII. BELLV CATILINARIV INCIPIT B INCIPIT LIBER HISTORIARVM SALLVSTII N CRISPI SALVSTII LIBER CATILINARIVS INCIPIT M2 GAGII SALVSTII LIB INCIPI.I. 1. In reliquis codicibus desunt. I HOMI|||NES P ceteris praestare animalibus K M2T eant ueluti pecora, quae natura prona atque uentri ob2 oedientia finxit. sed nostra omnis uis in animo et corpore sita est: animi imperio, corporis seruitio magis utimur; alterum nobis cum dis, alterum cum beluis commu3 ne est. quo mihi rectius uidetur ingeni quam uirium 5 I. Seneca ep. VI 8 (60).4 hos itaque, ut ait Sallustius, uentri oboedientes animalium loco numeremus, non hominum. Non. p 309.10 M. 'fingere' effigiare uel formare et facere Sallustius in Catilinae Bello: quae natura prona atque uentri oboedientia finxit. - Arus. VII p 496 K. oboediens praeceptis', Sal. bello Catil.: pecora quae natura prona atque uentri oboedientia finxit. Prisc. III p 370 K. Sallustius in Catilinario: quae natura prona at 'oboedio tibi' que uentri oboedientia finxit. Victorin. p 160 Halm sic Sallustius: et quoniam uita ipsa, qua fruimur, breuis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere conuenit, non pecorum more uiuere, quae natura prona atque uentri obedientia finxit. - 2. Lactant. diuin. inst. II 12.12 quod quidem non fugit hominem nequam Sallustium, qui ait: sed nostra omnis uis in animo et corpore sita est: animi imperio, corporis seruitio magis utimur. Seru. ad Geo. I 198 'ni uis humana' possibilitas. Sallustius: sed nostra omnis uis in animo et corpore sita est. Idem ad Aen. II 452 'uimque' uirtutem. ut Sallustius: sed nostra omnis uis in anima et corpore sita est. Idem ad Aen. X 411 'sed bellis acer' sed modo inceptiua particula est, ut in Sallustio saepius, sicut 'at' interdum, nam non est coniunctio ratiocinantis. 3. Hieron. adu. Iouinianum II 10 alia quoque comparatio animae et corporis a philosophis ponitur: corpus puerum, animam paedagogum esse dicentibus, unde et historicus: animae, inquit, imperio, corporis seruitio magis utimur; alterum nobis cum dis, alterum cum beluis commune est. Idem ep. ad Gal. III c. 5 u. 16 et secundum sententiam historici: animi imperio, corporis seruitio magis uiuere. Idem ep. ad Eph. III c. 5 u. 33 animi quippe, ut ait Crispus, imperio, corporis seruitio magis utimur. Augustin. ciu. D. IX 9 corpus quippe seruum est, sicut etiam Sallustius ait: animi imperio, corporis seruitio magis utimur. adiunxit autem ille: alterum nobis cum dis, alterum cum beluis commune est. 4. Seru. ad Aen. V 81 'animaeque umbraeque paternae' his rebus colligitur hominem harum omnium animarum esse participem. unde Sallustius ait: alterum nobis cum diis, alterum cum beluis commune est. I transeat (sup t fin. ras) P 2 omnis nostra uis P4F nostra et in corpore 1 uis omnis H 5 rectius esse uidetur XNM2Tme rectius uidetur esse Brin rectius mihi uidetur esse s opibus gloriam quaerere, et quoniam uita ipsa qua fruimur breuis est, memoriam nostri quam maxume longam efficere. nam diuitiarum et formae gloria fluxa atque fra- 4 gilis est, uirtus clara aeternaque habetur. 5 Sed diu magnum inter mortalis certamen fuit, uine 5 corporis an uirtute animi res militaris magis procederet. nam et prius quam incipias consulto, et ubi consu- 6 lueris mature facto opus est. ita utrumque per se indi- 7 gens alterum alterius auxilio eget. igitur initio reges 2 10 (nam in terris nomen imperi id primum fuit) diuorsi pars ingenium, alii corpus exercebant; etiam tum uita hominum sine cupiditate agitabatur; sua cuique satis place I. Victorin. uide supra 1.1. 5. Cf Sulp. Seu. chron. I 5.4 cum antea nullum inter mortales certamen fuisset. 7. Donat. ad Andr. II 1.34 'inuenite' ergo cogitate dixit, post cogitationem 'efficite', id est in effectum perducite. Sallustius: nam et priusquam incipias consulto et u. c. m. f. o. e. - Prisc. III p 226 K. ablatiui quoque eorum pro infinitis, ut in Catilinario: nam et priusquam incipias consulto, et ubi consulueris mature facto opus est pro 'consulere' et 'facere'. Ibd. p 288 item. 9. Schol. Horat. ad art. poet. 411 'alterius sic a. p.' ut illud Sallustianum: alter alterius auxilii eget. Augustin. ciu. D. III 10 quid autem mali esset ac non potius plurimum boni, si ea tempora perdurarent, quae perstrinxit Sallustius, ubi ait: igitur initio reges (nam in terris nomen imperii id primum fuit) diuersi pars ingenium, alii corpus exercebant; etiamtum uita hominum sine cupiditate agitabatur, sua cuique satis placebant. Cledon. V p 74 K. sunt mediae ut 'igitur': qua parte uoluero, licenter pono; et stat elocutio ut 'igitur hoc faciam' et 'hoc igitur faciam' Sallustius: igitur initio reges. II. Augustin. ciu. D. III 14 cum enim laudans breuiter antiquiora ́commemorasset (sc. Sall.) tempora, quando uita hominum sine cupiditate agitabatur et sua cuique satis placebant: postea uero, inquit, quam in Asia Cyrus, in Graecia Lacedaemonii et Athenienses coepere urbes adque nationes subigere, libidinem dominandi causam belli habere, maximam gloriam in maximo imperio putare. |