23 poenas dederant. nobis ea res pro magnitudine parum conperta est. Sed in ea coniuratione fuit Q. Curius, natus haud obscuro loco, flagitiis atque facinoribus coopertus, quem cen2 sores senatu probri gratia mouerant. huic hornini non 5 minor uanitas inerat quam audacia: neque reticere quae audierat, neque suamet ipse scelera occultare, prorsus 3 neque dicere neque facere quicquam pensi habebat. erat ei cum Fuluia, muliere nobili, stupri uetus consuetudo. cui cum minus gratus esset, quia inopia minus largiri po- 10 terat, repente glorians maria montisque polliceri coepit et minari interdum ferro, ni sibi obnoxia foret, postremo 4 ferocius agitare quam solitus erat. at Fuluia insolentiae Curi causa cognita tale periculum rei publicae haud occultum habuit, sed sublato auctore de Catilinae coniura- 15 tione quae quoque modo audierat compluribus narrauit. 3. Non. p 310.5 M. 'facinus' rursum scelus. Sallustius in Catilinae Bello: sed in ea coniuratione fuit Quintus Curius, natus haut obscuro loco, flagitis atque facinoribus coopertus. Idem p 341.18 'locus' genus, nobilitas, dignitas. Sallustius in Catilina: natus haut obscuro loco. - 5. Agroec. VII p 119 K. 'gratia' et bonae et malae rei causa: nam sicut dicimus 'amicitiarum et beneficii gratia' ita Sallustius: opprobrii gratia. II. Don. ad Phor. I 2.18 'modo non montes auri p.' Sallustius: maria montesque polliceri coepit. Eugraph. ad Phor. I 2.18 'modo n. m. a. pollicens' quemadmodum dicitur: maria montesque polliceri coepit, quod significat plurima et ingentia. 12 Gell. VI (VII) 17., atque illud quoque praetermittamus, quod Sallustius in Catilina scribit: minari etiam ferro, ni sibi obnoxia foret. I par||um (u eras) B 3 in ss K 4 atque in mg H om r (ss F) s probi P conuentione e 5 senatu ss P P1P2Tm amo7 audi amauerant P mouerant] a ss uerant rell 6 non min || (ras 7 litt.) minor 1 erant p1 (n del) 1 (n eras) sua a|||et (m eras) P1BP1N sua et p2 ipsa KH[T]r (met ss) n sua (met eras et ss) m bili muliere P4M2T pl et ante min. om m 9 no12 ac minari ni sibi obn. PBK nisi sibi obn. s nisi II glorians se maria n 16 quae quoque modo P1NKM2sme quae et quoque modo [P1p quae et quomodo BP1n quae quomodo Pr'i quae ||||| H Ea res inprimis studia hominumn accendit ad consulatum 5 mandandum M. Tullio Ciceroni. na aque antea pleraque 6 nobilitas inuidia aestuabat, et quasi pollui consulatum credebant, si eum quamuis egregius homo nouos adeptus 5 foret. sed ubi periculum aduenit, inuidia atque superbia post fuere. igitur comitiis habitis consules declarantur 24 M. Tullius et C. Antonius. quod factum primo popularis coniurationis concusserat. neque tamen Catilinae furor minuebatur, sed in dies plura agitare: arma per Ita- 2 10 liam locis oportunis parare, pecuniam sua aut amicorum fide sumptam mutuam Faesulas ad Manlium quendam portare, qui postea princeps fuit belli faciundi. pestate plurumos cuiusque generis homines adsciuisse sibi dicitur, mulieres etiam aliquot, quae primo ingentis sump15 tus stupro corporis tolerauerant, post ubi aetas tantummodo quaestui neque luxuriae modum fecerat, aes alienum grande conflauerant. per eas se Catilina credebat posse 4 seruitia urbana sollicitare, urbem incendere, uiros earum uel adiungere sibi uel interficere. 20 ea tem- 3 Sed in iis erat Sempronia, quae multa saepe uirilis au- 25 1. Seru. ad Aen. VIII 506 'mandatque insignia' tradit,ut dicimus mandari magistratum. mandandum M. Tullio Ciceroni. uel 'mandat' Sallustius: ad consulatum -- Sal. Catil.: quae 14. Arus. VII p 513 K. 'tolero illam rem' primum ingentes sumptus stupro corporis tolerauerat. 20. Fronto ed. Nab. p 110 (Hauler Rh. M. 54 p 165) sed in eis erat Sempronia, quae multa saepe uirilis audaciae facinora commiserat. haec mulier genere atque forma, praeterea uiro, liberis satis fortunata fuit: litteris graecis (et add m2) latinis docta, psallere, saltare elegantius 2 mand | (atum ss) 1 P1p2B (corr) n nam (que ss) pl aestimabat X (corr B) n eum (consulem eras) K 5 atque ss B 3 inuidiam et ante quasi nouus homo inuidiam atque superbiam post 7 plures M2T (corr) m (exp et populares ss) ss D 2 daciae facinora conmiserat. haec mulier genere atque forma, praeterea uiro atque liberis satis fortunata fuit, litteris Graecis, Latinis docta, psallere [et] saltare elegantius quam necesse est probae, multa alia, quae instrumen3 ta luxuriae sunt. sed ei cariora semper omnia quam de- 5 cus atque pudicitia fuit; pecuniae an famae minus parceret, haud facile discerneres; lubido sic accensa, ut saepius 4 peteret uiros quam peteretur. sed ea saepe antehac fidem quam necesse probae, multa alia quae instrumenta luxuriae sunt. sed ei cariora omnia quam decus. . . . I. Prisc. III p 286 Κ. illi 'γένει ποδαπὸς καὶ γένος Sallustius in Catilinario: haec mulier genere atque forma, praeterea uiro atque liberis satis fortunata fuit. satis 2. Arus. VII þ 473 K. 'fortunatus illa re', Sal. (Catil.): uiro, liberis fortunata fuit. Eugraph. ad Andr. I 1.70 'laudare fortunas meas' ubique fortunae attribuitur, quod boni filii sunt, ut et Sallustius: praeterea uiro, liberis satis fortunata. 3. Arus. VII p 464 K. 'doctus illa re', Sal. Catil.: litteris graecis et latinis docta. Macrob. Sat. III 14.5 quid enim ait Sallustius: psallere, saltare elegantius quam necesse est probae? adeo et ipse Semproniam reprehendit, non quod saltare sed quod optime scierit. Seru. ad Aen. IV 62 'spatiatur ad aras' matronae enim sacrificaturae circa aras faculas tenentes ferebantur, quod cum quodam gestu fiebat. unde Sallustius: saltare elegantius quam necesse est probae. Idem ad Geo. I 350 'motus incompositos' i. e. saltationem aptam religioni nec ex ulla arte uenientem. Sallustius: saltare elegantius quam n. e. probae. Eutyches V p 477 K. 'psallo' graecum psallis, ut Sallustius in Catilinario: psallere et saltare elegantius quam necesse erat probae. I commisit (erat ss) m liberis ' [cf Prol. p 129, 182] atque latinis Ys 2 uiro liberis p1 (atque ss) m uiro atque 3 graecis et latinis XNM2Tlnme gr. saltare l'isnme et saltare psallere et Q' ss al. m K cantare X (saltare corr m2 PB ss P1 'saltare debet legi teste Seruio in commentario Virgilii' in mg Pl saltare in mg 'aduocato teste Seruio' sec. Dietsch P2) 4 probae ex probate P probae et instrumento P 5 sed et (et del ei in mg) pl 6 fuere corr KHe ss Dm 7 libido multa m cariora ei p2 8 uiros ss p2 Prisme libidine Xn+m2 P (libidine figurate) KHTDFI sic P pateretur 1 si pro prodiderat, creditum abiurauerat, caedis conscia fuerat, luxuria atque inopia praeceps abierat. uerum ingenium 5 eius haud absurdum: posse uersus facere, iocum mouere, sermone uti uel modesto uel molli uel procaci; prorsus 5 multae facetiae multusque lepos inerat. His rebus conparatis Catilina nihilo minus in proxumum 26 annum consulatum petebat, sperans, si designatus foret, facile se ex uoluntate Antonio usurum. neque interea quietus erat, sed omnibus modis insidias parabat CiceIo roni. neque illi tamen ad cauendum dolus aut astutiae 2 deerant. namque a principio consulatus sui multa polli- 3 cendo per Fuluiam effecerat, ut Q. Curius, de quo paulo ante memoraui, consilia Catilinae sibi proderet; ad hoc 4 collegam suum Antonium pactione prouinciae perpulerat, 15 ne contra rem publicam sentiret; circum se praesidia amicorum atque clientium occulte habebat. postquam dies 5 comitiorum uenit, et Catilinae neque petitio neque insidiae, quas consulibus in campo fecerat, prospere cessere, constituit bellum facere et extrema omnia experiri, quoniam 20 quae occulte temptauerat aspera foedaque euenerant. Igitur C. Manlium Faesulas atque in eam partem Etru- 27 riae, Septimium quendam Camertem in agrum Picenum, 10. Augustin. ep. 167.6 nunc enim eam dico astutiam, quae usitatius in malitiosis intellegi et uocari solet, non sicut loqui nostra scriptura consueuit, quae saepe astutiam in bono ponit, unde est 'astuti ut serpentes' quamquam et apud illos romanae linguae disertissimus dixerit: neque illi tamen ad cauendum dolus aut astutia deerat, astutiam ponens in bono. derat n B IO illi tum ad Hr (corr F) s 13 commemoraui Y(-N) 8 antonio nostro K astitutiae cansilia P prosentiret] de ss p1 dis 17 uenit 16 elientum Y(-N) 18 consuli [P1] En ac r concessere B in 22 et sepamertem K C. Iulium in Apuliam dimisit, praeterea alium alio, quem ubique oportunum sibi fore credebat. interea Romae 2 multa simul moliri: consulibus insidias tendere, parare incendia, oportuna loca oportuna loca armatis hominibus obsidere; ipse cum telo esse, item alios iubere, hortari uti semper 5 intenti paratique essent; dies noctisque festinare, uigi3 lare, neque insomniis neque labore fatigari. postremo, ubi multa agitanti nihil procedit, rursus intempesta nocte coniurationis principes conuocat per M. Porcium Laecam, 4 ibique multa de ignauia eorum questus docet se Manlium 10 praemisisse ad eamn multititudinem, quam ad capiunda arına parauerat, item alios in alia loca oportuna, qui initium belli facerent, seque ad exercitum proficisci cupere, si prius Ciceronem oppressisset: eum suis consiliis 28 multum officere. igitur perterritis ac dubitantibus ce- 15 teris C. Cornelius eques Romanus operam suam pollicitus et cum eo L. Vargunteius senator constituere ea nocte paulo post cum armatis hominibus sicuti salutatum introire ad Ciceronem ac de inprouiso domi suae inparatum 2 confodere. Curius ubi intellegit, quantum periculum con- 20 suli inpendeat, propere per Fuluiam Ciceroni dolum qui 6. Seru. ad Geo. I 287 'nocte' nam aduerbium 'noctu' facit sicut 'diu' Sallustius: diu noctuque laborare, festinare. [an ad J 70.1 aut locum quendam Historiarum pertinet?] 1 |||misit (di eras) p1 misit P2B ea praeter m fore sibi credebat M2me sib cred. fore T sibi om n simul INKHL multa sibi P multas simultates M2TMs hic interea romae simultates malas moliri F 6 paratique] que ss P1 add M om F P1(i ss) P4KM2 m fatigare K 2 3 multa simul om Dm consuli B 7 insomnis 8 ubi ss B 9 particonuocatis (ans corr) N conuocans 11 ad eam praemisisse multitudinem p2 ad 14 oppressissent (n eras MF) perterritis ex-tus N 19 inprouiso ex domillex domu P domui pl (u exp) 1 [e] 20 periculi p1p2s eam mult. praem. H suis ss m -uisu P suae eras Nm 15 pendisset n impendat m (corr) 21 impendit M2 im per ex pro pl |