bilior ab tergo adortus clamor castris ab Hannone cap-
tis. Mox et ipse aderat, ancepsque terror circumstabat
et e navibus tanta vi armatorum in terram evadente et
ab tergo inprovisa premente acie. Galli postquam utro-
que vim facere conati pellebantur, qua patere visum 5
maxime iter, perrumpunt, trepidique in vicos passim
suos diffugiunt. Hannibal ceteris copiis per otium tra-,

iectis spernens iam Gallicos tumultus castra locat.un

Elephantorum traiciendorum varia consilia fuisse credo,
certe variat memoria actae rei. Quidam congregatis 10
ad ripam elephantis tradunt ferocissimum ex iis inrita-
tum ab rectore suo, cum refugientem in aquam seque-
retur, nantem traxisse gregem, ut quemque timentem
altitudinem destitueret vadum, impetu ipso fluminis in
alteram ripam rapiente. Ceterum magis constat rati- 15
bus traiectos; id ut tutius consilium ante rem foret,
ita acta re ad fidem pronius est. Ratem unam du-
centos longam pedes, quinquaginta latam, a terra in
amnem porrexerunt, quam, ne secunda aqua deferretur,
pluribus validis retinaculis parte superiore ripae religa- 20
tam pontis in modum humo iniecta constraverunt, ut
beluae audacter velut per solum ingrederentur. Altera
ratis aeque lata, longa pedes centum, ad traiciendum
flumen apta, huic copulata est; tum elephanti per stabi-
lem ratem tamquam viam praegredientibus feminis acti 25
ubi in minorem applicatam transgressi sunt, extemplo re-
solutis, quibus leviter adnexa erat, vinculis, ab actuariis
aliquot navibus ad alteram ripam pertrahitur.
Ita pri-

mis expositis alii deinde repetiti ac traiecti sunt. Nihil
sane trepidabant, donec continenti velut ponte ageren- 30
tur; primus erat pavor, cum soluta ab ceteris rate in
altum raperentur.
Ibi urgentes inter se cedentibus ex-
tremis ab aqua trepidationis aliquantum edebant, donec
quietem ipse timor circumspectantibus aquam fecisset.
Excidere etiam saevientes quidam in flumen, sed pon- 35
dere ipso stabiles deiectis rectoribus quaerendis pede-
temptim vadis in terram evasere.

serit. Per tot annos vincentis eos stipendia facere, neque ante Hispania excessisse, quam omnes gentesque et terrae, quas duo diversa maria amplectantur, Carthaginiensium essent. Indignatos deinde, quod quicumque Saguntum obsedissent velut ob noxam sibi dedi postula- 5 ret populus Romanus, Hiberum traiecisse ad delendum nomen Romanorum liberandumque orbem terrarum. Tum nemini visum id longum, cum ab occasu solis ad exortus intenderent iter; nunc, postquam multo maiorem partem itineris emensam cernant, Pyrenaeum saltum inter 10 ferocissimas gentes superatum, Rhodanum, tantum amnem, tot milibus Gallorum prohibentibus, domita etiam ipsius fluminis vi traiectum, in conspectu Alpis habeant, quarum alterum latus Italiae sit, in ipsis portis hostium fatigatos subsistere, - quid Alpis aliud esse credentes 15 quam montium altitudines? Fingerent altiores Pyrenaci iugis; nullas profecto terras caelum contingere nec inexsuperabiles humano generi esse; Alpis quidem habitari, coli, gignere atque alere animantes; pervias faucis esse exercitibus. Eos ipsos, quos cernant, lega- 20 tos non pinnis sublime elatos Alpis transgressos. Ne maiores quidem eorum indigenas, sed advenas Italiae cultores has ipsas Alpis ingentibus saepe agminibus cum. liberis ac coniugibus migrantium modo tuto transmisisse. Militi quidem armato nihil secum praeter instrumenta 25 belli portanti quid invium aut inexsuperabile esse? Saguntum ut caperetur, quid per octo menses periculi, quid laboris exhaustum esse? Romam, caput orbis terrarum, petentibus quicquam adeo asperum atque arduum videri, quod inceptum moretur? Cepisse quondam Gal- 30 los ea, quae adiri posse Poenus desperet: proinde aut cederent animo atque virtute genti per eos dies totiens ab se victae, aut itineris finem sperent campum interiacentem Tiberi ac moenibus Romanis.

2

mari 5 recessisset, minus obvium fore Romanum credens, cum quo, priusquam in Italiam ventum foret, non Quartis castris ad Insulam animo manus conserere. Ibi Isara Rhodanusque amnes diversis pervenit. Alpibus decurrentes agri aliquantum amplexi confluunt 10 in unum; mediis campis Insulae nomen inditum. colunt prope Allobroges, gens iam inde nulla Gallica Tum discors erat. aut fama inferior. gente opibus aut Regni certamine ambigebant fratres; maior et qui prius imperitarat, Brancus nomine, minore ab fratre et coetu 15 iuniorum, qui iure minus, vi plus poterat, pellebatur. Huius seditionis peropportuna disceptatio cum ad Hannibalem reiecta esset, arbiter regni factus, quod ea senatus principumque sententia fuerat, imperium maiori restituit. Ob id meritum commeatu copiaque rerum 20 omnium, maxime vestis, est adiutus, quam infames friSedatis Hannibal goribus Alpes praeparari cogebant. certaminibus Allobrogum cum iam Alpes peteret, non recta regione iter instituit, sed ad laevam in Tricastinos oram Vocontiorum agri tenflexit; inde per extremam 25 dit in Tricorios haud usquam inpedita via, priusquam Is et ipse Alpinus ad Druentiam flumen pervenit. amnis longe omnium Galliae fluminum difficillimus tranvim vehat ingentem, non situ est. Nam cum aquae tamen navium patiens est, quia nullis coercitus ripis, 30 pluribus simul neque iisdem alveis fluens, nova semper vada novosque gurgites et ob eadem pediti quoque