10

ΒΙΟΣ ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ.

1 Μιλτιάδης έγημα του Θρακών βασιλέως θυγατέρα Ηγησιπύλην. 2. γέγονε δε Αντιφώντος του Ραμνουσίου μαθητής, δεινού λέγειν, και

υπόπτου γενομένου τους δικαστηρίοις. και δια ταύτα λέγοντος μεν ουκ ήνείχοντο αυτού, γράφειν δε επεχείρησε τους λόγους, και εξέδωκε τοϊς δεομένοις. εμαρτύρησε 2 δε αυτώ και Θουκυδίδης ο μαθητής ότι και αν σύμβουλος γένοιτο, άριστα εκείνος απήλλαττεν εις τας δίκας. άλλ' ο μεν έδοξε πονηρός Αντιφών είναι, και περί τέλη του Πελοποννησιακού πολέμου κριθείς προδοσίας, ως Λακεδαιμονίοις μέν τα άριστα κατά πρεσβείαν παραινέσας, Αθηναίοις δε αλυσιτελέστατα, εάλω. και συν αυτω 8 διεφθάρησαν Αρχεπτόλεμος και

'Ονομακλής, ων και κατεσκάφησαν και αι οικίαι, και το γένος το 3. μέν διεφθάρη το δε άτιμον εγένετο στρατηγικής και δε ανήρ ο Θουκυ

δίδης γενόμενος, και τα περί Θάσον πιστευθείς μέταλλα, πλούσιος μεν ήν και μέγα έδύνατο εν δε τω Πελοποννησιακό πολέμω αιτίαν έσχε προδοσίας εκ βραδυτητός τε και ολιγωρίας. έτυχε μεν γάρ Βρασίδας τας επί Θράκης καταλαβών πόλεις Αθηναίων, αφιστας μεν Αθηναίων, Λακεδαιμονίοις δε προςτιθείς κάνταύθα δέον ταχέως αναπλεύσαι, και σώσαι μεν την 'Ηιόνα εγγύς κειμένην, περιποιήσαι δε την Αμφίπολιν, μέγα κτημα τους Αθηναίοις, την μεν 'Ηιόνα εδυνήθη φθάσας σώσαι, την δε Αμφίπολιν απώλεσε. καίτοι Κλέων και βοηθών ταϊς επί Θράκης πόλεσι κατέπλευσε μεν εις 'Αμφίπολιν, άλλ' όμως μάχης γενομένης Βρασίδας μεν και Λακεδαιμόνιος ενίκησεν αυτόν, Κλέων δε απέθανεν υπό Μυρκιονίου πελταστού βληθείς. ου μην αλλά και Βρασίδας της νίκης αισθόμενος απέθανε, και Αμφίπολις Αθηναίων απέστη, Λακεδαιμονίων δε έγένετο. ένθα και τα Αγνώνεια οικοδομήματα καθελόντες οι 'Αμφιπολίται Βρασίδεια εκάλεσαν, μισήσαντες μεν την Αττικής αποικίαν,

λακωνίσαντες δε κάν τούτω, και την τιμήν μεταθέντες εις Λακε4. δαίμονα. γενόμενος δε φυγας ο Θουκυδίδης έσχόλαζε τη ξυγγραφή

του Πελοποννησιακού πολέμου, και διά τούτο δοκεϊ πολλά χαρίζεσθαι μεν Λακεδαιμονίοις, 8 κατηγορείν δε Αθηναίων την τυραννίδα και πλεονεξίαν. ου γαρ καιρός αύτω κατειπείν 'Αθηναίων έγένετο, Κορινθίων κατηγορούντων ή Λακεδαιμονίων μεμφομένων ή Μιτυληναίων αιτιωμένων, πολύς εν τούς εγκλήμασι τοϊς Αττικούς ερρύη,

και τας μεν νίκας τας Λακωνικάς εξήρε τω λόγω, τάς δε ξυμφορας 5. ηύξησε τας Αττικής, όπου και τας εν Σικελία. πέπαυται δε το

της συγγραφής εν τη ναυμαχία τη περί Κυνός σήμα, τουτέστι περί τον Ελλήσποντον, ένθα δοκούσι και νενικηκέναι Αθηναίοι. τα δε μετά ταύτα ετέροις γράφειν κατέλιπε, Ξενοφώντι και Θεοπόμπω. εισι δε και αι εφεξής μάχαι. ούτε γάρ την δευτέραν ναυμαχίαν την περί Κυνός σημα, ήν Θεόπομπος είπεν, ούτε την περί Κιζικoν, 8

11

ην ενίκα Θρασύβουλος και Θηραμένης και Αλκιβιάδης, ούτε την εν Αργινούσαις ° ναυμαχίαν, ένθα νικώσιν 'Αθηναίοι Λακεδαιμονίους, ούτε το κεφάλαιον των κακών των Αττικων, την εν Αιγός ποταμοϊς 10 ναυμαχίαν, όπου και τας ναύς απώλεσαν 'Αθηναίοι και τις εξής ελπίδας και γαρ το τείχος αυτών καθηγέθη, και η των τριάκοντα τυραννίς κατέστη, και πολλαίς ξυμφοραίς περιέπεσεν η πόλις, ας γκρίβωσε Θεόπομπος. ήν δε των πάνυ κατά γένος Αθή- 6. νησι δοξαζομένων και Θουκυδίδης. δεινός δε δόξας είναι εν τω λέγειν προ της συγγραφής προέστη των πραγμάτων πρώτης δε της εν τω λέγειν δεινότητος τήνδε εποιήσατο την επίδειξιν. Πυριλάμπης γάρ τις των πολιτών άνδρα φίλον και ερώμενον ίδιον διά τινα ζηλοτυπήσας εφόνευσε» ταύτης δε της δίκης εν 'Αρείω πάγω κινουμένης πολλα της ιδίας σοφίας επεδείξατο, απολογίαν ποιούμενος υπέρ του Πυραλάμπους, 12 και Περικλέους κατηγορούντος ενίκα. όθεν και στρατηγόν αυτόν ελoμένων Αθηναίων, άρχων προέστη του δήμου. μεγαλόφρων 15 δε εν τοις πράγμασι γενόμενος, άτε φιλοχρηματων, 7. ουκ εΐα τον πλείονα χρόνον προστατεϊν του δήμου. πρώτον μεν γαρ υπό του Ξενοκρίτου, ως Σύβαριν αποδημήσας, 14 ως επανήλθεν εις Αθήνας, συγχύσεως δικαστηρίου φεύγων εάλω» ύστερον δε εξοστρακίζεται έτη δέκα. φεύγων δε εν Αιγίνη διέτριβε, κακεί λέγεται τας ιστορίας αυτόν συντάξασθαι. τότε δε την φιλαργυρίαν αυτού μάλιστα φανεράν γενέσθαι. άπαντας γαρ Αιγινήτας κατατοκίζων αναστάτους εποίησε. μετά δε την ιστορίαν φασί συντετάχθαι τω συγ- 8. γραφεί το προοίμιον, 15 επεί των εν τω πολέμω μέμνηται γεγονότων, ώςπερ της Δήλου καθάρσεως, 16 ην περί το έβδομον έτος επί Εύθύνου 17 άρχοντος γεγενήσθαι φασι. μέμνηται δε εν αυτώ και της του πολέμου τελευτής λέγων Ες την τελευτην τούδε του πολέ

« 18 αλλά και εν αρχή φησι ,,Κίνησις γαρ αύτη μεγίστη τοϊς "Ελλησιν εγένετο και μέρει τινι των βαρβάρων, ως δε είπεϊν και . επί πλείστον ανθρώπων.“ πληρώσας δε την ογδόην ιστορίαν απέ- 9. θανε νόσο, σφάλλονται γαρ οι λέγοντες μη Θουκυδίδου είναι την ογδόης, αλλ' ετέρου συγγραφέως. τελευτήσας δ' εν Αθήνησιν ετάφη 10. πλησίον των Μελιτίδων πυλών, έν χωρία της Αττικής και προςαγορεύεται Κοίλη, είτε αυτός επανελθών 'Αθήναζε εκ της φυγής του ορισθέντος χρόνου πληρωθέντος, και τελευτήσας εν τη ιδία πατρίδα, είτε μετακομισθέντων αυτού των οστέων από Θράκης, εκεί καταστρέψαντος τον βίον· λέγεται γάρ επ' αμφότερα. και στήλη τις ανέστηκεν εν τη Κοίλη τούτο έχουσα το επίγραμμα. ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ Ο ΛΟΡΟΥ ΑΛΙΜΟΥΣΙΟΣ

ΕΝΘΑΔΕ ΚΕΙΤΑΙ.

μου.

ADNOTATIONES IN VITAS.

1) Quis fuerit, aut qua aetate vixerit hic Marcellinus, non ita facile est conjicere. Scriptorum, qui ejus meminerunt, prinus (quod sciam) et antiquissimus est Suidas in v. axýlavos et v. drolavely. Verum an is sit, quem in v. Magxeilivos Sallustio philosopho familiarem fuisse narrat, pronunciare non ausim. Eum ad Valentiniani, Valentis et Gratiani tempora referri debere existimat Vossius; eundemque esse arbitratur, cujus in Hermogenem de statibus commentarios una cum Syriano et Sopatro excudit Aldus. Quin et Gesneri suspicio est, non alium esse ab Ammiano Marcellino, cujus ex XXXI Historiarum libris exstant hodie libri XVIII. nempe quia Ammianus ille Graecum se fuisse dicit extremis libri XXXI verbis : et phrasis ipsa satis hoc prodit. ad quam conjecturam firmandam non leve accedit argumentum, quod Am. Marcellinus (ut notavit Valesius) plurimis in locis imitatus est Thucydidem, et nonnulla ab ipso mutuari solet. Hudson. Auctor anonymus observationum in Thucydidem, quae leguntur in Diario litterario Hagensi, (Journal littéraire) tom. IV. p. 429 sq. contendit, hanc vitam non esse unius auctoris, sed trium diversorum scriptorum de Thucydide aroonaguária, quorum secundum incipiat S. 46 lotéoy dè, örlorparnynoas ó O. Tertium §. 56 a verbis : ëorl dè triv idéav xai rov %• flo Fabr. Bibl. Gr. tom. II. p. 721.Nos quatuor (a pluribus conscriptas, postea leviter junctas) esse partes putamus, atque secundam incipimus a S. 35., quod, quanquam hoc judicium de Thucydidis librorum indole bene potuit praecedentibus annecti, tamen non licebat infra §. 45. subjicere 'Arélave dè uerc ròv xóleuov etc., quum de morte ejus jam supra uberius actum sit. Tertiam partem ordimur a S. 46., quartam vel a S. 54. vel s. 56. Poppo P. I. Vol. 1. p. 21.

me impetro, ut eam quae incipit a §. 35. partem non ejusdem esse hominis mihi persuadeam, qui priora elaboravit: ó yde xapaxrrje uóvoy ovxi Boç. Atque iniquum est certe et superciliosum, si quis rhetorem omnium elegantissimum, in quo exornata est acumine philosophico et ingenio poetico doctrina rhetorica, nude velit narrare quae paucula de auctoris vita cognosci possunt, neque addere suum de ejus ingenio operumque praestantia judicium. In omnibus ejusmodi vitarum libris ea solet esse ratio, ut primum de auctoris vita, dein de operum ejus virtutibus exponatur: quae eadem hujus erit commentarii, si priores sectiones quadraginta quinque (quatuor] Marcellino permiseris. Neque vero ulterius progredi poteris. Nam quae sequuntur §. 45, aréθανε δε év rñ Ogáxn, repetitio inest eorum, quae . 31

33. uberius

Nulla opera a

ܕ

disputata erant. Idem magis etiam insigne est in sequentibus iorov dė öri etc. (cf. s. 21. 8.), in quibus adeo haec verba diò xai dnexIcvetal ROUTAXOù pugnant cum illis quae S. 26. dicta sunt: šypage — ógyisouévov. Mox nova incipit de ingenio ejus disputatio, postquam hic quoque de vita Thucydidis dictum erat, eaque satis copiosa: et disseruntur similia prioribus; mentio fit Gorgiae Leontini, cujus in Thucydide imitationem Marcellinus ex Antyllo commemoraverat S. 36. Differt autem nimium quantum hujus hominis dicendi ratio a fucosa Marcellini doctrina,, ut vel sola suum prodat auctorem. At, videsis, denuo' ingreditur similis dissertatio S. 54. sqq., ac rursus primum de vita auctoris, tum de oj

operis ejus excellentia dicitur, congruenter maximam partem Marcellino, propriis tamen novisque quibusdam sententiis, nec iis omnino despiciendhs; sermone hoc quoque magnopere diverso ac rhetorem significante doctum. Quae quum ita sint, haud falso tres hujus libelli partes distinguere videor, quarum prior tantum Marcellini sit, $. 1 - 44., reliquae duae aliorum hominum ignotorum, e Marcellino partim compositae, ut prooemia interpretando Thucydidi (quod de altera evincunt haec verba S. 52. & xarà uegos & RIDETY TELQQcóue Sc), postea vero in codice adscriptae antiquiori libello a docto quodam domino, propterea quod quaedam in iis nova inessent, ut in tertia aetatis Thucydidis definitio, in altera quae de fabulis dicuntur, eaeque in unum denique confectae corpusculum: id, quod in talibus scholiastarum scriptionibus saepe factum esse constat, neglecta quae adscripta fuerat vocula ódłws. Ceterum, quae de Thucydidis vita et scriptis (in prima parte) disputantur, non temere congesta sunt hinc et illinc et pro arbitrio consarcinata, sed ex antiquioribus hausta fontibus, virisque praestantibus doctrina ac studio inquirendi accurato, et historiarum scriptoribus ipsis et ejusmodi hominibus eruditis, qui Alexandrinorum ex scholis philologiam duxerant. Inter quos Hermippus est et Polemo, haud exigua in historicis rebus auctoritate uterque ; praeterea scriptor noster Didymi scriptis et Antylli usus est grammaticorum, qui commentarios scripserant de Thucydide. Deinde opera Hellanici, Herodoti, Xenophontis, Philisti, Theopompi, Timaei, aliorum, manu versaverat assidua. Temerarium est ergo nec ulla ratione comprobatum , si quis Marcellinum ut nullius fidei hominem despiciat, propterea quod parum pateat, quis ille fuerit, quando scripserit, et quorum ad auctoritatem. GRAUERT. (ad Marcellini vitam Thucydidis observv. critt. Rhein. Mus. Jahrgang 1. Heft 3.) In Cod. Pal. huic libello inscriptum : Μαρκελλίνου εκ των εις Θουκυδίδην σχολίων περί του βίου του Θουκυδίδου και της του λόγου ιδέας. .

2) Crediderim hanc dissertationem operis longioris fuisse fragmentum, quo videtur complexus fuisse vitas praestantiorum quorundam Oratorum et Historicorum. Primus eam in lucem protulit, suaeque Thucydidis editioni praemisit Aldus : latinitate donavit Isaacus Casaubonus: et postea recognovit, plurimisqu in locis illustravit Aemil. Portus. Hudson.

3) Quid, quaeso, hoc est solus ó óvre orparnyię, excellit imperio ? quasi vero haec scriptoris virtus esset: nec illud, opinor, spectavit, quod Brasidas Thucydidi belli duci Amphipolin praeripuit (Thuc. IV. 104.).

και στρα

Neque expeditur difficultas eo quod nuper ex Suida v. Oovxvdions et cod. Pal. vulgavit Poppo, oroarnyiais, imo magis etiam impeditur. Et quales συμβουλαί ? Sensit Casaubonus, quί συμβουλευτικαίς proposuit: nec sufficit ad Suidam relegasse, qui aut ipse corruptus est in hoc quoque loco, aut corruptum exscripsit librum. Illud probarem, nisi 670dτηγίαι offenderent. Emendandum censeo : πολύς γαρ ο ανήρ τηγικαίς συμβουλαίς (aut, si mavis cum Suida , συμβουλίαις,) και πανηyvoixais úrolėGediv. Nempe intelligit rhetor tales imprimis orationes, quales sunt Archidami prior I, 80., Periclis prior I. 140., tertia II. 60., Niciae, qua bellum Siculum dissuadet VI. 9., Alcibiadis, qua suadet VI. 16., Hermocratis prior IV. 59., altera VI., 33. Ilustrat quid sibi voluerit ipse S. 42. &&algérw S dè etc. GRAUERT.

+) Inter omnes constat, Thucydidem ante alios historicos nomine ovyyearevs insigniri, partim eo more, quo praestantissimum in suo quemque genere ab isto ipso appellant, ut Homerum, Archilochum, Aristophanem, Strabonem, alios; partim [cf. Creuzer Hist. Gr. ant. fragm. p. 17] quod historiam sui aevi conscripsit. Suyygapeus enim oú uovoy ο συγγραψάμενος πόλεμόν τινα, ή τι άλλο εφ' εαυτού γενόμενον, οίος ήν Θουκυδίδης: αλλα και τους γράφοντας ή ψηφίσματα etc. Thom. Μ. ait p. 813., ubi v. interpretes. Hermogen. progymn. in Bibl. Gotting. lit.; et art. fasc. 8. p. 8. και πάλιν διήγησις μεν η ιστορία Ηροδότου, η συγγραφή Θουκυδίδου. Αnecd. Bekker. t. ΙΙ. p. 733, 18. ουδε γαρ συγγραφείς λέγεται ο καταλογάδην (pro8a oratione) είρηκώς, αλλά ειδικώς συγγραφεύς εκείνος ονομάζεται και τα επί των καιρών γεγονότα συγγραψάμενος, ως Θουxvdions. adde p. 734, 6. Synes, in encom. calv. p. 73. Etym. M. in toraxoyTours Schol. ad Thue. I. 138. Ammon. d. differ. voc. P. 76. Greg. Cor. p. 6. ibique interpretes. p. 59. Schol. ad Pindar. Nem. 2. Oovxvδίδης ο συγγραφεύς ο Όλόρου. Conf. Creuzer. Ars hist. p. 166. GoBLLER. Thuc. vita p. 16. Vide Duker. in Add. ad I, 1.

4) Ita de Miltiade Herodotus l. 6. c. 35. Adi Rutgersium in Var. Lect. l. 1. c. 9. p. 29. Hudson.

5) Incertum, utrum hic Didymus is sit, qui Julii Dictatoris et Triumvirorum temporibus vixit, et Xa.xévtepos appellatur ab Ammiano Marcellino, aliisque, an Didymus cognomento Claudius, qui (teste Suida) de Thucydidis in analogia erratis scripsit. Vide Vossium de Historicis Gr. l. 1. c. 24. Hudson.

6) Pherecydae duo, (Syrius et Lerius sive Atheniensis. P.), aut plures fuerunt. [confusi sunt hi duo in Lucian. Macrob. c. 22. Clem. Strom. V. Euseb. Chron. ad Ol. 59. 4.] Nullus dubito quin Pherecydes, cujus fragmentum citat Marcellinus, idem sit ac ille cujus meminit Strabo l. 2. et quem admodum antiquum esse ostendit Dionys. Halicarn. 1. 1. Αntig. ubi inquit: άνδρα των αρχαίων συγγραφέων Φερεκύδην των 'Αθηναίων γενεαλόγων ουδενός δεύτερον. Vide Salmasium ad Solinum, p. 590. Vossium de Hist. Gr. l. 4. c. 4. et Menagium in Diog. Laërtium P. 68. H.

7) Aliis est Dilatos. (Stephanus in marg. Ed. 2. ye. Dilaios.) Apud Tzetzem Bilios pro Quiaios legitur, exiguo quidem mendo, sed tamen