ΜΑΡΚΕΛΛΙΝΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΒΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΑΥΤΟΥ Τών ων Δημοσθένους μύστας γεγενημένους θείων λόγων τε και 1. αγώνων, συμβουλευτικών τε και δικανικών νοημάτων μεστούς γενομένους και ικανώς έμφορηθέντας, ώρα λοιπόν και των Θουκυδίδου τελετών εντός καταστήναι πολύς γάρ ο ανηρ τέχναις και κάλλει λόγων και ακριβεία πραγμάτων και στρατηγία και συμβουλαίς και πανηγυρικαϊς υποθέσεσιν. και αναγκαίον δε πρώτον ειπείν του ανδρός και το γένος και τον βίον προ γαρ των λόγων ταύτα εξεταστέον τοϊς φρονούσι καλώς. Θουκυδίδης τοίνυν ο συγγραφεύς + ολόρου 2. μεν προήλθε πατρός, την επωνυμίαν έχοντος από ολόρου του Θρακων βασιλέως, και μητρος Ηγησιπύλης απόγονος δε των ευδοκιμοτάτων στρατηγών, λέγω δή των περί Μιλτιάδης και Κίμωνα. ωκείωτο γαρ εκ παλαιού τω γένει προς Μιλτιάδης τον στρατηγόν, το δε Μιλτιάδη προς Αιακόν και τον Διός. ούτως αυχεί το γένος ο συγγραφευς άνωθεν. και τούτοις Δίδυμος και μαρτυρεϊ, Φερεκύδην ° έν τή 3. πρώτη των ιστοριών φάσκων ούτω λέγειν και Φιλαίας' δε ο Αίαντος οικεί εν ταϊς Αθήναις. εκ τούτου δε γίγνεται Δάϊκλος, και του δε Επίδυκος, το δε Ακέστωρ, του δέ 'Αγήνωρ, του δε "Όλιος, του δε Λύκης, του δέ Τύφων, του δε Λάϊος, του δε Αγαμήστωρ, 9 του δε Τίσανδρος, εφ' ου άρχοντος εν Αθήναις 10 του δε Μιλτιάδης, του δε Ιπποκλείδης, εφ' ού άρχοντος Παναθήναια 11 ετέθη* 12 του δε Μιλτιάδης, δς ώκισε 13 Χερρόνησον. « 14 μαρτυρεί τούτοις και Ελλά- 4. εν τη επιγραφομένη Ασώπιδι. αλλ' ουκ άν είπoι τις, τι αυτω προς Θουκυδίδης; έστι γαρ ούτως τούτω συγγενής. Θρακες * 5. και Δόλοπες επολέμουν πρός Αψινθίους, όντας γείτονας ταλαιπωρούμενοι δε τω πολέμω και τι κακόν ου πάσχοντες εκ του μείον έχειν άει των πολεμίων, καταφεύγουσιν επί τα του θεού χρηστήρια '', ειδότες ότι μόνος ο θεός εξ αμηχάνων ευρίσκει πόρους Thucyd. Adnott. I. 1 15 νικος 18 20 θεών γαρ ισχύς και κατ' Αισχύλον υπερτέρα: πολλάκις δ' εν κα κοϊσι τον αμήχανον εκ χαλεπάς δύας υπέρ τε όμμάτων κρημναμέναν 6. νεφέλαν ορθοϊ. 19 και ουκ εψεύσθησαν των ελπίδων: έχρήσθησαν γαρ κράτιστον έξειν ηγεμόνα τούτον, δς αν αυτούς αλωμένους επί ξενίαν καλέση. τότε και Κροίσος είχε Λυδίαν και τας Αθήνας ή Πεισιστρατιδών τυραννίς. επανιόντες ούν από του χρήστηρίου περιέτυχον το Μιλτιάδη προ των θυρών καθεζομένω της αυτού οικίας αχθομένω μεν τη τυραννίδι, ζητούντι δε δικαίαν της Αττι7. κής έξοδον ταύτα γάρ ώκονόμησεν ο χρησμός αυτούς. όρων ουν αυτούς πλανήτων έχοντας στολήν 21, συνείς τι δύναται πλάνη, καλεί τους άνδρας επί ξενίαν, υπηρετών το χρησμω λανθάνων. οι δ' ήσθησαν τον ηγεμόνα τον από των ξενίων ειληφότες, και πάντα αυτό διηγησάμενοι στρατηγόν εχειροτόνησαν αυτόν. οι μεν ουν 22 τον θεόν φασιν έρωτήσαντα έξελθεϊν, οι δε ουκ άνευ γνώμης του τυράννου την έξοδον πεποιηκέναι, αλλά το κρατούνται την πρόσκλησιν των Θρακών διηγησάμενον απελθείν. δς και προςδους δύναμιν απέπεμ8. ψεν, ησθείς ότι μέγα δυνάμενος ανήρ εξεισι των Αθηνών. ούτος ούν ηγούμενος επλήρωσε τα μεμαντευμένα και μετά την νίκην γίνεται 9. και Χερρονήσου οικιστής. αποθανόντος δε μετά παιδός αυτού 23, διαδέχεται την εν Χερρονήσω αρχήν Στησαγόρας [δ] αδελφός αυτού 10. ομομήτριος. 24 αποθανόντος δε και τούτου, διαδέχεται την αρχήν Μιλτιάδης, ομώνυμος μέν το πρώτο οικιστή, αδελφός δε Στησαγό11. ρου μομήτριος και ομοπάτριος. ούτος ούν, όντων αυτώ παίδων εξ Αττικής γυναικός, όμως επιθυμών δυναστείας λαμβάνει 25 Θρακών βασιλέως Όλόρου θυγατέρα Ηγησιπύλην προς γάμων. εξ ου και 12. αυτης γίνεται παιδίον. κατελθόντων δε εις την Ελλάδα Περσών, συσκευασάμενος τα αυτού εις τας Αθήνας πέμπει, και τα πολλά του γένους αποστέλλει. η δε ναύς αλίσκεται, εν ή και οι παίδες αυτού, αλλ' ουχ οι εκ της γυναικός της Θρακικής αφίενται δ' υπό βασιλέως, εί γε μη Ηρόδοτος ψεύδεται. 26 Μιλτιάδης δ' εις την Αττικήν εκ Θράκης διαφυγών σώζεται. ουκ απέδρα δε και την των 13. Γέχθρών] 27 συκοφαντίαν· εγκλήματα γαρ αυτο [επέφερον], διεξιόν τες [αυτού] την τυραννίδα [την εν Χερσονήσω]. αποφεύγει δε [και τούτους, και στρατηγός 28 του προς τους βαρβάρους πολέμου γίνε14. ται. από τούτου ουν 29 κατάγεσθαι φασι το Θουκυδίδου γένος, και μέγιστον τεκμήριον νομίζουσι την πολλήν περιουσίας και τα επί 15. Θράκης κτήματα και μέταλλα χρυσά. 81 δοκεϊ ούν τισιν ξάδελφι δούς] 32 είναι του Μιλτιάδου ή θυγατριδούς. παρέσχε δ' ημίν τηνάλλως αυτός ζήτησια, μηδεμίαν μνήμην περί του γένους πεποιη16. μένος. μη άγνοώμεν δε τούτο ότι "Όρολος ο πατήρ αυτώ εστί, της μεν πρώτης συλλαβής το ρ εχούσης, της δε δευτέρας το λ. αύτη γαρ 80 38 40 η γραφή, ως και Διδύμω δοκεί, ήμάρτηται. ότι γαρ "Ορολός εστιν ή στήλη δηλού η επί του τάφου αυτού κειμένη, ένθα κεχάρακται Θουκυδίδης 'Ορόλου Αλιμούσιος ενθάδε κείται. πρός γαρ ταϊς Μελιτίσι 3 πύλαις καλουμέναις εστίν εν Κοίλη τα 17. καλούμενα Κιμώνια μνήματα, ένθα δείκνυται Ηροδότου και Θουκυδίδου τάφος. ευρίσκεται δηλονότι του Μιλτιάδου γένους όντως ξένος 34 γαρ ουδείς εκεί θάπτεται. και Πολέμων 35 δε εν τω περί ακροπόλεως μαρτυρεί ένθα * και θεο * 36 αυτο γεγενήσθαι προςιστορεϊ. ο δε Ερμιππος 37 και από των Πεισιστρατιδων αυτόν λέγει 18. ταν τυράννων έλκειν το γένος, διό και διαφθονείν και αυτόν φησιν εν τη συγγραφή τους περί Αρμόδιον και Αριστογείτονα, λέγοντα ως ουκ εγένοντο τυραννοφόνοι: ου γαρ εφόνευσαν τον τύραννον, αλλά τον αδελφόν του τυράννου Ιππαρχον. ηγάγετο δε γυναίκα από Σκα- 19. πτης ύλης 59 της Θράκης πλουσίαν σφόδρα και μέταλλα κεκτημένην εν τη Θράκη. τούτον δε τον πλούτον λαμβάνων ουκ εις τρυφήν 20. ανήλισκεν, αλλά προ του Πελοποννησιακού πολέμου τον πόλεμον αισθηθείς κινείσθαι μέλλοντα, προελόμενος συγγράψαι αυτόν παρείχε πολλά τοϊς Αθηναίων στρατιώταις και τους Λακεδαιμονίων και πολλούς άλλους, ίνα απαγγέλλοιεν αυτώ βουλομένων συγγράφειν τα γινόμενα κατά καιρών και λεγόμενα εν αυτώ τω πολέμω. ζητητέον 21. δε διά τί και Λακεδαιμονίοις παρείχε και άλλοις, εξον Αθηναίοις μόνοις διδόναι και παρ' εκείνων μανθάνειν. και λέγομεν ότι ουκ ασκόπως και τους άλλους παρείχε σκοπός γαρ ήν αυτή την αλήθειαν των πραγμάτων συγγράψαι, είκός δε ήν Αθηναίους προς το χρήσιμον απαγγέλλοντας το εαυτών ψεύδεσθαι, και λέγειν πολλάκις ως ημείς ένικήσαμεν, ου νικήσαντας. διό πάσι παρεΐχεν, εκ της των πολλών συμφωνίας θηρώμενος την της αληθείας κατάληψιν: το γαρ ασαφές εξελέγχεται τη των πολλών συναδούση συμφωνία. ήκουσε δε διδασκάλων Αναξαγόρου 41 μεν εν φιλοσόφους, όθεν, 42 22. φησίν "Αντιλλος, 43 και άθεος ηρέμα ενoμίσθη, της εκείθεν θεωρίας έμφορηθείς, Αντιφώντος και δε ρήτορος, δεινού την ρητορικήν άνδρός, ού και μέμνηται εν τη ογδόη 48 ως αιτίου της καταλύσεως της δημοκρατίας και της των τετρακοσίων καταστάσεως. ότι δε μετά τον θάνατον τιμωρούμενοι τον Αντιφώντα οι Αθηναίοι έρριψαν έξω της πόλεως το σώμα σεσιώπηκεν, 46 ως διδασκάλα χαριζόμενος· λέγεται γάρ ως έρριψαν αυτού το σώμα οι Αθηναίοι ως αιτίου της μεταβολής της δημοκρατίας. ουκ επολιτεύσατο δε ο συγγραφεύς γε- 23 νόμενος εν ηλικία, ουδε προςήλθε τω βήματι, εστρατήγησε δε αρχέκακoν αρχήν παραλαβών από γαρ ταύτης φυγαδεύεται. πεμφθείς 47 γαρ επ' 'Αμφίπολιν, Βρασίδου φθάσαντος και προλαβόντος αυτήν έσχεν αιτίαν, καίτοι μή πάντα καταστάς ανόνητος Αθηναίοις» της 52 56 28. μέν γάρ αμαρτάνει, 'Hϊόνα δέ τήν επί Στρυμόνα λαμβάνει αλλά και ούτω, το πρώτον ατύχημα εις αμάρτημα μεταλαβόντες, φυγα24. δεύoυσιν αυτόν. " γενόμενος δ' εν Αιγίνη μετά την φυγήν, ως αν 25. πλουτών, και εδάνεισε τα πλείστα των χρημάτων. 50 αλλά κακείθεν μετήλθε, και διατρίβων εν Σκαπτη ύλη 51 υπό πλατάνω έγραφε. μη γαρ δή πειθώμεθα Τιμαίω 53 λέγοντι ως φυγών ώκησεν εν 26. Ιταλία. 54 έγραφε δ' ουδ' ούτω μνησικακών τοϊς Αθηναίοις, 55 αλλά φιλαλήθης ών και τα ήθη μέτριος, εί γε ούτε Κλέων παρ' αυτό ούτε Βρασίδας και της συμφοράς αίτιος απέλαυσε λοιδορίας, ως αν 27. του συγγραφέως οργιζομένου. καίτοι οι πολλοί τοίς ιδίοις πάθεσι συνέθεσαν τας ιστορίας, ήκιστα μελήσαν αυτούς της αληθείας. “Ηρόδοτος μέν γάρ υπερoφθείς υπο Κορινθίων, αποδράναι φησιν αυτούς την εν Σαλαμίνι ναυμαχίαν· 57 Τίμαιος 58 δ' ο Ταυρομενίτης Τιμολέοντα υπερεπήνεσε του μετρίου, καθότι Ανδρόμαχον τον αυτού πατέρα ου κατέλυσε της μοναρχίας: 59 Φίλιστος δε το νέο Διονυσίω τους λόγους πολεμεϊ- 60 Ξενοφών δε Μένωνι λοιδορείται το πλάτωνος εταίρω διά τον προς Πλάτωνα ζηλον. 61 και δε μέτριος και επιεικής της αληθείας ήττων. Μή άγνοώμεν δε ότι εγένοντο Θουκυδίδαι πολλοί, 62 ούτός τε και 'Ολόρρυ παίς, και δεύτερος δημαγωγός, Μιλησίου, 63 ος και Περικλεϊ διεπολιτεύσατο τρίτος δε γένει Φαρσάλιος, 84 ου μέμνηται Πολέμων εν τοϊς περί ακροπόλεως, φάσκων αυτών είναι πατρός Μένωμος: τέταρτος άλλος Θουκυδίδης ποιητής, τον δήμον 'Αχερδού σιος, ου μέμνηται 'Ανδροτίων 66 εν τη Ατθίδι, λέγων είναι πατρός 29. Αρίστωνος συνεχρόνισε δ', ώς φησι Πραξιφάνης 67 εν τω περί ιστο ρίας, Πλάτωνα το κωμικό, Αγάθωνι τραγική, Νικηράτω εποποιω 30. και Χοιριδίω 98 και Μελανιππίδη. και επεί μεν έζη Αρχέλαος, 1 άδοξος ήν ως επί πλείστον, ως αυτός Πραξιφάνης φησίν, ύστερον δε δαι31. μονίως έθαυμάσθη. οι μεν ούν αυτόν εκεί λέγουσιν αποθανείν, ένθα και διέτριβε φυγάς ών, και φέρουσι μαρτύριον του μη κεϊσθαι και το σώμα επί της Αττικής ακρίoν γαρ επί του τάφου κείσθαι, του κενοταφίου δε τούτο γνώρισμα είναι επιχώριον και νόμιμον Αττικόν των επί τοιαύτη δυστυχία τετελευτηκότων και μη εν Αθή82. ναις ταφέντων. Δίδυμος δ' εν Αθήναις από της φυγής ελθόντα το βιαίω θανάτω φησίν αποθανείν τούτο δε φησι Ζώπυρον 71 ιστορεϊν. πούς γαρ 'Αθηναίους κάθοδον δεδωκέναι τοϊς φυγάσι πλήν των Πεισιστρατιδών μετά την ήτταν την εν Σικελία: ήκοντα ούν αυτόν αποθανείν βία, και τεθήναι εν τοίς Κιμωνίοις μνήμασι. και καταγινώσκειν ευήθειαν έφη των νομιζόντων αυτόν εκτός μεν τετελευτηκέναι, επί γης δε της Αττικής τεθάφθαι. ει γαρ ουκ 74 αν ετέθη εν τοις πατρώοις μνήμασι συλλήβδην τεθείς, ουκ αν έτυχεν 72 73 |