Immagini della pagina
PDF
ePub

LIBER XXIV.

EPITOME.

Hieronymus, Syracusanorum rex, cujus avus Hiero amicus populi · Romani fuerat, ad Carthaginienses defecit; et propter crudelitatem superbiamque a suis interfectus est. Ti. Sempronius Gracchus proconsul prospere adversus Panos et Hannonem ducem ad Beneventum pugnavit, servorum maxime opera, quos liberos esse jussit. Claudius Marcellus consul, in Sicilia, quæ prope tota ad Panos defecerat, Syracusas obsedit. Philippo Macedonum regi bellum indictum est; qui, ad Apolloniam nocturno prælio oppressus fugatusque, in Macedoniam cum prope inermi exercitu perfugit. Ad id bellum gerendum Valerius prætor missus est. Res præterea in Hispania a P. et Cn. Scipionibus adversus Carthaginienses gestas continet. Syphax, rex Numidarum, in amicitiam ascitus, et a Masinissa, rege Massylorum, pro Carthaginiensibus pugnante, victus, in Maurusios cum magna manu transiit, contra Gades; ubi angusto freto Africa et Hispania dirimuntur. Celtiberi quoque in amicitiam recepti sunt: quorum auxiliis ascitis, tunc primum mercenarium militem Romana castra habuerunt.

2

UT ex Campania in Bruttios reditum est, Hanno, adju- U. C. 539. toribus et ducibus Bruttiis, Græcas urbes tentavit, eo A. C. 215. facilius in societate manentes Romana, quod Bruttios, quos et oderant, et metuebant, Carthaginiensium partis factos cernebant. Rhegium primum tentatum est, diesque aliquot ibi nequicquam absumpti. Interim Locrenses frumentum, lignaque, et cetera necessaria usibus ex agris in urbem rapere, etiam ne quid3 relictum prædæ hostibus esset: et in dies major omnibus portis multitudo effundi. Postremo ii modo relicti in urbe erant, qui reficere muros ac portas, telaque in propugnacula congerere cogebantur. In permixtam omnium ætatium ordinumque multitudinem, et vagantem in agris magna ex parte inermem, Hamilcar Poenus equites emisit; qui, violare quemquam vetiti, tantum, ut excluderent' ab urbe fuga dissipatos, turmas objecere. Dux

1 Græcas urbes.] Rhegium, Locri, Crotona, &c.

2 Interim Locrenses.] There is an inconsistency here, so far as a repetition can effect it. Locri has been represented already (1. xxiii.

c. 30.) as having revolted.

3 Etiam ne quid, &c.]

the additional motive," &c.

"With

4 Tantum, ut excluderent, &c.] 66 Only for the purpose of intercepting," &c.

U. C. 539. ipse, loco superiore capto, unde agros urbemque posset A. C. 215. conspicere, Bruttiorum cohortem adire muros, atque evocare

2.

L.

principes Locrensium ad colloquium jussit, et, pollicentes amicitiam Hannibalis, adhortari ad urbem tradendam. Bruttiis in colloquio nullius rei primo fides est3: deinde ut Poenus apparuit in collibus, et refugientes pauci aliam omnem multitudinem in potestate hostium esse afferebant; tum, metu victi, consulturos se populum responderunt: advocataque extemplo concione, quum et levissimus quisque novas res novamque societatem mallent, et, quorum propinqui extra urbem interclusi ab hostibus erant, velut obsidibus datis, pigneratos haberent animos, pauci magis taciti probarent' constantem fidem, quam probatam tueri auderent; haud dubio in speciem consensus fit ad Poenos deditio. Atilio præfecto præsidii, quique cum eo milites Romani erant, clam in portum deductis, atque impositis in naves, ut Rhegium deveherentur, Hamilcarem Poenosque ea conditione, ut fœdus extemplo æquis legibus fieret, in urbem acceperunt. Cujus rei prope non servata fides deditis est, quum Poenus dolo dimissum Romanum incusaret; Locrenses profugisse ipsum causarentur. Insecuti etiam equites sunt, si quo casu' in freto æstus morari, aut deferre naves in terram posset. Et eos quidem, quos sequebantur, non sunt adepti: alias a Messana trajicientes freto Rhegium naves conspexerunt. Milites erant Romani, a Claudio prætore missi ad obtinendam urbem præsidio. Itaque Rhegio extemplo abscessum est. Locrensibus jussu Hannibalis data pax, ' ut liberi suis legibus viverent: urbs pate'ret Pœnis, portus in potestatem Locrensium esset: societas eo jure staret, ut Poenus Locrensem, Locrensisque Pœnum 'pace ac bello juvaret.'

[ocr errors]
[ocr errors]

Sic a freto Poni reducti, frementibus Bruttiis, quod Rhegium ac Locros, quas urbes direpturos se destinaverant, intactas reliquissent. Itaque per se ipsi, conscriptis armatisque juventutis suæ quindecim millibus, ad Crotonem

[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

oppugnandum pergunt ire, Græcam et ipsam urbem, et U. C. 539. maritimam: plurimum accessurum opibus, si in ora maris A. C. 215. urbem portu ac moenibus validam tenuissent, credentes. Ea cura angebat, quod neque non arcessere ad auxilium Poenos satis audebant, ne quid non pro sociis egisse viderentur: et, si Poenus rursus magis arbiter pacis, quam adjutor belli, fuisset, ne in libertatem Crotonis, sicut ante Locrorum, frustra pugnaretur. Itaque optimum visum est, ad Hannibalem mitti legatos, caverique ab eo3, ut receptus Croto Bruttiorum esset. Hannibal quum præsentium eam consultationem esse respondisset, et ad Hannonem eos rejecisset, ab Hannone nihil certi ablatum. Nec enim diripi volebant nobilem atque opulentam urbem: et sperabant, quum Bruttius oppugnaret, Poenos nec probare, nec juvare eam oppugnationem appareret, eo maturius ad se defecturos. Crotone nec consilium unum inter populares, nec voluntas erat. Unus velut morbus invaserat omnes Italiæ civitates, ut plebes ab optimatibus dissentirent: senatus Romanis faveret, plebs ad Poenos rem traheret. Eam dissensionem in urbe perfuga nuntiat Bruttiis; Aristomachum esse principem plebis, tradendæque auctorem urbis : et in vasta urbe lateque omnibus disjectis mœnibus raras et stationes custodiasque senatorum esse: quacunque custodiant plebis homines, ea patere aditum. Auctore ac duce perfuga, Bruttii corona cinxerunt urbem: acceptique a plebe primo impetu locos omnes, præter arcem, cepere. Arcem optimates tenebant, preparato jam ante ad talem casum perfugio. Eodem Aristomachus perfugit; tanquam Pœnis, non Bruttiis, auctor urbis tradendæ fuisset. Urbs Croto1 murum in circuitu patentem duodecim millia

4 Quod neque non arcessere, &c.] "That they could not venture to refuse (omit) inviting the Carthaginians to their aid, lest they should be supposed to have done any thing inconsistent with their character as allies, (inconsistent with the spirit of their alliance); and lest, in case the Carthaginian should, a second time, become rather a mediator for peace than a party in the war, a gratuitous attack would have been made on the independence of Crotona."

5 Caverique ab eo.] "A security (an assurance) be exacted from him." • Præsentium eam consultationem, &c.] "That was a question for those on the spot."

7 Nec enim diripi volebant, &c.] They (i. e. Hannibal and Hanno)

did not of course desire the destruc-
tion of a celebrated and wealthy
town; and hoped, that, as the Brut-
tians were the assailants, and as it
would be evident that the Cartha-
ginians neither sanctioned nor as-
sisted in the assault, they (i. e. the
Crotoniats) would the sooner come
over to themselves."

8 Consilium unum-nec voluntas.]
"No agreement either of policy or
sentiment."

9 In vastá urbe latèque omnibus, &c.] "In an empty (a thinly inhabited) city, and with all its walls extending to a great distance (enclosing a large space), the out-posts and stations of the Senators were far between."

Urbs Croto.] This city had been one of the most flourishing of

3.

U. C. 539. passuum habuit, ante Pyrrhi in Italiam adventum. Post A. C. 215. vastitatem eo bello factam vix pars dimidia habitabatur:

flumen, quod medio oppido fluxerat, extra frequentia tectis loca præterfluebat: et arx procul iis, quæ habitabantur. Sex millia aberat ab urbe nobili templum (ipsa urbe erat nobilius) Laciniæ Junonis3, sanctum omnibus circa populis. Lucus ibi, frequenti silva et proceris abietis arboribus sæptus, læta in medio pascua habuit, ubi omnis generis sacrum deæ pascebatur pecus sine ullo pastore: separatimque egressi cujusque generis greges nocte remeabant ad stabula, nunquam insidiis ferarum, non fraude violati hominum. Magni igitur fructus ex eo pecore capti, columnaque inde aurea solida facta et sacrata est: inclutumque templum, divitiis etiam, non tantum sanctitate, fuit. Ac miracula aliqua affinguntur plerumque tam insignibus locis. Fama est, aram esse in vestibulo templi; cujus cinerem nullo unquam moveri vento. Sed arx Crotonis, una parte imminens mari, altera vergente in agrum, situ tantum naturali quondam munita, postea et muro cincta est, qua per aversas rupes ab Dionysio Siciliæ tyranno per dolum fuerat capta. Eam tum arcem, satis, ut videbatur, tutam, Crotoniatum optimates tenebant, circumsedente cum Bruttiis eos etiam plebe sua. Postremo Bruttii, quum suis viribus in

the Greek colonies, and especially
distinguished for the proficiency
of the natives in all athletic ex-
ercises, until they became enervated
by the consequences of their victory
over the Sybarites. It was the only
Greek colony that, in the Persian
war, assisted the parent country
against the enemy. After the se-

cond Punic war it never recovered
its former position, though colonized
by the Romans.

2 Flumen, quod medio, &c. flux-
erat, &c.] Observe the change of
tense. The river, that had (for-
merly) flowed through the centre of
the town, was (now) flowing outside
the inhabited portion."

3 Templum Lacinia Junonis.] This building stood on the Lacinian Promontory (Capo delle Colonne), near a small rocky island, supposed to have been the isle of Calypso. Livy (1. xliii. 3.) relates a legend, popular in his time, respecting this temple; that Fulvius Flaccus, the censor, wishing to complete the roof of a temple of Fortune in Rome, removed some marble flags from the

6

temple of Juno, which the Senate subsequently commanded him to restore; but that no artizan or artist could be found able to replace them. The distance from the town stated here to be six miles, is fixed by Strabo at 150 stadi (nineteen miles), but it is possible that he may have measured it by sea.

4 Lucus ibi.] This is very like the description given by several writers (e.g. Q. Curtius) of the Oasis surrounding the temple of Jupiter Ammon. The Lucus which is described as being surrounded by forest (septus silva), must mean the conse crated domain in the centre; and such, in other places, is the proper signification of the term.

5

Separatimque-cujusque generis.] i. e. Sui quisque generis.

6 Affinguntur plerumque.] Some editions substitute affingunt, ut plerumque.

7 Per aversas rupes.] "Up the back of the rocks"-the rocks behind-i. e. supposing the side overlooking the sea to be the front (adversas).

expugnabilem viderent arcem, coacti necessitate, Hannonis U. C. 539.
auxilium implorant. Is, conditionibus ad deditionem com- A. C. 215.
pellere Crotoniatas conatus, ut coloniam Bruttiorum eo
deduci, antiquamque frequentiam eorum recipere3 vastam ac
desertam bellis urbem paterentur, omnium neminem,
præter Aristomachum, movit. Morituros se affirmabant
citius, quam, immixti Bruttiis, in alienos ritus, mores,
legesque, ac mox linguam etiam verterentur1. Aristoma-
chus unus, quando nec suadendo ad deditionem satis va-
lebat, nec, sicut urbem prodiderat, locum prodendæ arcis
inveniebat, transfugit ad Hannonem. Locrenses brevi post
legati, quum permissu Hannonis arcem intrassent, per-
suadent, ut traduci se in Locros paterentur, nec ultima ex-
periri vellent. Jam hoc ut sibi liceret, impetraverant et ab
Hannibale, missis ad id ipsum legatis. Ita Crotone exces-
sum est, deductique Crotoniatæ ad mare naves conscendunt.
Locros omnis multitudo abeunt.

In Apulia ne hiems quidem quieta inter Romanos atque Hannibalem erat. Luceria Sempronius consul, Hannibal haud procul Arpis hibernabat. Inter eos levia prælia ex occasione, aut opportunitate hujus aut illius partis, oriebantur: meliorque iis Romanus, et in dies cautior tutiorque ab insidiis fiebat.

In Sicilia Romanis omnia mutaverat mors Hieronis, regnumque ad Hieronymum nepotem ejus translatum: puerum, vixdum libertatem, nedum dominationem, modice laturum. Læte id ingenium tutores atque amici ad præcipitandum in omnia vitia acceperunt: quæ ita futura cernens Hiero, ultima senecta voluisse dicitur liberas Syracusas relinquere, ne sub dominatu puerili, per ludibrium3, bonis artibus partum firmatumque interiret regnum. regnum. Huic consilio ejus summa ope obstitere filiæ, nomen regium penes puerum futurum ratæ, regimen rerum omnium penes se virosque suos, Andranodorum et Zoippum : nam ii tutorum primi relinquebantur. Non facile erat nonagesimum jam agenti annum, circumsesso dies noctesque

8 Antiquamque frequentiam eorum (sc. Bruttiorum) recipere.] "To fill up with them the former number of the population."

9 Ac mox linguam.] "And eventually, language."

Verterentur.] (middle voice) "Revolutionise themselves."

2 Impetraverant.] sc. Locrenses. 3 Ex occasione, aut, &c.] "Or at the convenience of one party or the other, and the Romans were improved by them (melior eis fiebat)," &c.

4 Lætè id ingenium-ad præcipi-
tandum.] "His guardians (go-
vernors) and friends gladly availed
themselves of such a temper, in
order to plunge him into," &c. Cre-
vier reads læti and omits ad. With
this reading præcipitandum must
be taken immediately with in-
genium and acceperunt in the sense
of "perceived, became aware of."
5 Per ludibrium.] Through
folly, or, in contempt.'

66

4.

[ocr errors]
« IndietroContinua »