U. C. 542. daret, incertum efficiebat. Ubi illuxit, et Romanis Punica A. C. 212. et Gallica arma cognita tum dubitationem exemerunt; et Græci, Romanos passim cæde stratos cernentes, ab Hannibale captam urbem senserunt. Postquam lux certior erat, et Romani, qui cædibus superfuerant, in arcem confugerant, conticescebatque paullatim tumultus; tum Hannibal Tarentinos sine armis convocare jubet. Convenere omnes, præterquam qui cedentes in arcem Romanos ad omnem adeundam simul fortunam prosecuti fuerant. Ibi Hannibal, benigne allocutos Tarentinos, testatusque, quæ præstitisset civibus eorum, quos ad Trasimenum aut ad Cannas cepisset, simul in dominationem superbam Romanorum invectus, recipere se in domos suas quemque jussit, et foribus nomen suum inscribere: se domos eas, quæ inscriptæ non essent, signo extemplo dato, diripi jussurum. Si quis in hospitio civis Romani (vacuas autem tenebant domos") nomen inscripsisset, eum se pro hoste habiturum. Concione dimissa, quum titulis notatæ fores discrimen pacatæ ab hostili domo fecissent, signo dato, ad diripienda hospitia Romana passim discursum est: et fuit prædæ aliquantum. 11. Postero die ad oppugnandam arcem ducit: quam quum et a mari, quo in pæninsulæ modum pars major circumluitur, præaltis rupibus, et ab ipsa urbe muro et fossa ingenti sæptam videret, eoque nec vi, nec operibus expugnabilem esse; ne aut se ipsum cura' tuendi Tarentinos a majoribus rebus moraretur; aut in relictos sine valido præsidio Tarentinos impetum ex arce, quum vellent, Romani facerent, vallo urbem ab arce intersæpire statuit: non sine illa etiam spe, cum prohibentibus opus Romanis manum posse conseri; et, si ferocius procucurrissent, magna cæde ita attenuari1 præsidii vires, ut facile per se ipsi Tarentini urbem ab iis tueri possent. Ubi coeptum opus est, patefacta repente porta, in munientes impetum fecerunt Romani: pellique se statio passa est, quæ pro opere erat, ut successu cresceret audacia, pluresque et longius pulsos persequerentur. Tum signo dato coorti undique Poeni sunt, quos instructos ad hoc Hannibal tenuerat; nec sustinere or for whom," (i. e. by whom, or for 5 Tum (or rather eam) dubita- "Vacuas-domos.] "Houses ex- 8 Et (a) mari-et ab urbe.] "Both in the direction of the seaand on the side of the city." 9 Ne aut ipsum cura &c.] "Lest the duty of protecting the Tarentines should detain him from," &c. 1 Ita attenuari &c.] "The strength of the garrison would be so reduced, that," &c. 2 Statio-quæ pro opere erat.] "The guard in front of the work." Et impetum Romani, sed ab effusa fuga loci angustiæ eos, U. C. 542. impeditaque alia opere jam coepto, alia apparatu operis, A. C. 212. morabantur. Plurimi in fossam præcipitavere, occisique sunt plures in fuga, quam in pugna. Inde et opus nullo prohibente fieri coeptum. Fossa ingens ducta, et vallum intra eam erigitur: modicoque post intervallo murum etiam eadem regione addere parat, ut vel sine præsidio tueri se adversus Romanos possent. Reliquit tamen modicum præsidium, ut simul in faciendo muro adjuvaret: ipse, profectus cum ceteris copiis, ad Galæsum flumen (quinque millia ab urbe abest) posuit castra. Ex iis stativis regressus ad inspiciendum opus, quod aliquantum opinione ejus celerius creverat, spem cepit, etiam arcem expugnari posse. est non altitudine, ut cetera, tuta, sed loco plano posita, et ab urbe muro tantum ac fossa divisa. Quum jam machinationum omni genere et operibus oppugnaretur, missum a Metaponto præsidium Romanis fecit animum, ut nocte ex improviso opera hostium invaderent. Alia disjecerunt, alia igni corruperunt: isque finis Hannibali fuit ea parte arcem oppugnandi. Reliqua erat in obsidione spes, nec ea satis efficax, quia arcem tenentes, quæ in pæninsula posita imminet faucibus portus, mare liberum habebant: urbs contra exclusa maritimis commeatibus, propiusque inopiam erant obsidentes, quam obsessi. Hannibal, convocatis principibus Tarentinorum, omnes præsentes difficultates exposuit: neque arcis tam munitæ expugnandæ viam cernere, neque in obsidione quicquam habere spei, donec ‘mari potiantur hostes. Quod si naves sint, quibus commeatus invehi prohibeant, extemplo aut abscessuros, aut ' dedituros se hostes.' Assentiebantur Tarentini; ceterum ei, qui consilium afferret, opem quoque in eam rem afferendam esse, censebant. Punicas enim naves ex Sicilia accitas id posse facere: suas, quæ sinu 'exiguo intus inclusa essent, quum claustra portus hos'tis haberet, ecquem ad modum inde in apertum mare evasuras? Evadent,' inquit Hannibal. Multa, quæ impedita natura sunt, consilio expediuntur. Urbem in campo sitam habetis: planæ et satis latæ viæ patent in 6 8 U. C. 542. omnes partes. Via, quæ in portum per mediam' urbem A. C. 212. ad mare transmissa est, plaustris transveham naves haud magna mole. Et mare nostrum erit, quo nunc hostes 'potiuntur: et illinc mari, hinc terra circumsidebimus arcem. Imo brevi, aut relictam ab hostibus, aut cum 'ipsis hostibus capiemus.' Hæc oratio non spem modo effectus, sed ingentem etiam ducis admirationem fecit. Contracta extemplo undique plaustra, junctaque inter se : et machinæ ad subducendas naves admotæ, munitumque iter, quo faciliora plaustra minorque moles in transitu esset. Jumenta inde et homines contracti, et opus impigre cœptum paucosque post dies classis instructa ac parata circumvehitur arcem, et ante os ipsum portus ancoras jacit. Hunc statum rerum Hannibal Tarenti reliquit, regressus ipse in hiberna. Ceterum, defectio Tarentinorum utrum priore anno, an hoc, facta sit, in diversum auctores trahunt: plures propioresque ætate memoriæ rerum3 hoc anno tradunt factam. 12. Romæ consules prætoresque usque ante diem quintum Kalendas Maias Latina tenuerunt. Eo die perpetrato sacro in montes, in suas quisque provincias proficiscuntur. Religio deinde nova objecta est ex carminibus Marcianis. Vates hic Marcius illustris fuerat, et quum conquisitio priore anno ex senatusconsulto talium librorum fieret, in M. Atilii prætoris urbani, qui eam rem agebat, manus venerant. Is protinus novo prætori Sullæ tradiderat. Ex hujus Marcii duobus carminibus, alterius post rem actam' editi cum rato auctoritas eventu, alteri quoque, cujus 9 Viâ, quæ in portum.] (Rather ex portu, for Polybius wrote K TOû λιμένος.) 1 Per mediam &c.] "Along the street, which runs from the harbour, through the centre (heart) of the city to the sea." 2 Munitumque iter.] "A causeway built (or laid down).” 3 Propioresque ætate memoriæ rerum.] "Nearer in time to the date of the events." The uncertainty alluded to here is rendered still more obscure by the paucity of recorded events in other parts of Italy during this year, (U. Č. 541.) notwithstanding the existence of large consular armies in places which Hannibal had seduced from their allegiance. It is still further aggravated by the statement of Polybius, that the following year (the consulship of Fabius and Ap pius) was the time of the capture of Tarentum. The appearance of inactivity on the part of the Romans is only to be accounted for by the supposition, that they were detained by some operations in Apulia from the siege of Capua. Of Hannibal, on the other hand, it may be observed, that, although his only ostensible action was the surprise of Tarentum, he was agitating Macedonia and Sicily against the Ro mans. 4 Latina.] (sc. feriæ.) 5 In monte.] (sc. Albano.) 6 Sullæ.] This name (al. Sylla) is said to have originated in a contraction of the name Sibylla, given in consequence of his agency in establishing the Ludi Apollinares, (ex libris Sibyllinis.) 7 Alterius post rem actam &c.] "The authority of the one, pub nondum tempus venerat, afferebat fidem. Priore carmine U. C. 542. Cannensis prædicta clades in hæc ferme verba erat: Am- A. C. 212. 'nem Trojugena Cannam Romane fuge: ne te alienigenæ 6 cogant in campo Diomedis conserere manus. Sed neque 'credes tu mihi, donec compleris sanguine campum; multaque millia occisa tua deferat amnis in pontum magnum ex terra frugifera; piscibus atque avibus ferisque, quæ 'incolunt terras, iis fuat esca caro tua: nam mihi ita Jupiter 'fatus est.' Et Diomedis Argivi campos et Cannam flumen, qui militaverant in iis locis, juxta atque ipsam cladem agnoscebant. Tum alterum carmen recitatum, non eo tantum obscurius, quia incertiora futura præteritis sunt, sed perplexius etiam scripturæ genere. Hostem, Romani, si expellere vultis, vomicamque, quæ gentium venit longe', Apollini vovendos censeo ludos, qui quotannis comiter Apollini fiant: quum populus dederit ex publico partem, 'privati uti conferant pro se suisque. lis ludis faciendis 'præerit prætor is, qui jus populo plebeique dabit summum. 'Decemviri Græco ritu hostiis sacra faciant. Hæc si recte 'faxitis, gaudebitis semper, fietque res vestra melior. Nam is divus exstinguet perduelles vestros, qui vestros campos 'pascunt placide.' Ad id carmen explanandum diem unum sumpserunt. Postero die senatusconsultum factum est, ut decemviri libros, de ludis Apollini reque divina faciunda, inspicerent. Ea quum inspecta relataque ad senatum essent, censuerunt Patres: Apollini ludos vovendos faciundosque: et, quando ludi facti essent, duodecim millia æris prætori ad rem divinam et duas hostias majores 'dandas.' Alterum senatusconsultum factum est, Ut de'cemviri sacra Græco ritu facerent, hisque hostiis: Apollini 'bove aurato et capris duabus albis auratis, Latona bove 'femina aurata.' Ludos prætor in circo maximo quum facturus esset, edixit, ut populus per eos ludos stipem Apollini, quantam commodum esset, conferret. Hæc est origo ludorum Apollinarium, victoriæ, non valetudinis, ergo, ut plerique rentur, votorum factorumque. Populus coronatus. lished after the event with its fulfilment, established the credit of the other, the time of which had not yet arrived." 8 Amnem Cannam.] Either the Aufidus, or some insignificant streamlet at Cannæ. The words of this prediction sound like disjecta membra of old hexameters; and one commentator has even taken the trouble of attempting to reconstruct them. 9 Perplexius etiam scripturæ ge nere.] This must be an allusion Gentium-longè.] "From a far country." 2 Pascunt placidè.] molested upon," &c. 3 Votorum factorumque.] "Pro. mised (dedicated) and instituted." The other tradition to which Livy alludes is, that they were instituted U. C. 542. spectavit: matronæ supplicavere: vulgo apertis januis in A. C. 212. propatulo epulati sunt, celeberque dies omni cærimoniarum genere fuit. 13. Quum Hannibal circa Tarentum, consules ambo in Samnio essent, sed circumsessuri Capuam viderentur; quod malum diuturnæ obsidionis esse solet, jam famem Campani sentiebant; quia sementem facere prohibuerant eos Romani exercitus. Itaque legatos ad Hannibalem miserunt, orantes, ut prius, quam consules in agros suos educerent legiones, viæque omnes hostium præsidiis insiderentur, frumentum ex propinquis locis convehi juberet Capuam. Hannibal, Hannonem ex Bruttiis cum exercitu in Campaniam transire, et dare operam, ut frumenti copia fieret Campanis, jussit. Hanno, ex Bruttiis profectus cum exercitu, vitabundus castra hostium consulesque, qui in Samnio erant, quum Benevento jam appropinquaret, tria passuum millia ab ipsa urbe loco edito castra posuit. Inde ex sociis circa populis, quo æstate comportatum erat, devehi frumentum in castra jussit; præsidiis datis, quæ commeatus eos prosequerentur. Capuam inde nuntium misit, qua die in castris ad accipiendum frumentum præsto essent, omni undique genere vehiculorum jumentorumque ex agris contracto. Id pro cetera socordia negligentiaque a Campanis actum. Paullo plus quadringenta vehicula missa, et pauca præterea jumenta. Ob id castigatis ab Hannone, quod ne fames quidem, quæ mutas accenderet bestias, curam eorum stimulare posset, alia prodicta dies ad frumentum majore apparatu petendum. Ea omnia, sicut acta erant, quum enuntiata Beneventanis essent, legatos decem extemplo ad consules (circa Bovianum castra Romanorum erant) miserunt. Qui quum, auditis, quæ ad Capuam agerentur, inter se comparassent, ut alter in Campaniam exercitum duceret; Fulvius, cui ea provincia obvenerat, profectus, nocte Beneventi monia est ingressus. Ex propinquo cognoscit, Hannonem cum exercitus parte profectum frumentatum: per quæstorem Campanis datum frumentum: duo millia plaustrorum, inconditam inermemque aliam turbam, advenisse: per tumultum ac trepidationem omnia agi, castrorumque formam et militarem or for the purpose of staying a pesti- 4 Quum Hannibal &c.] "While 5 Præsidiis datis &c.] "Furnish ing escorts to accompany the stores." 8 |