ORATIONES EX EDITIONE JO. AUG. ERNESTI CUM NOTIS ET INTERPRETATIONE IN USUM DELPHINI VARIIS LECTIONIBUS NOTIS VARIORUM RECENSU EDITIONUM ET CODICUM ET INDICIBUS LOCUPLETISSIMIS ACCURATE RECENSITE. VOLUMEN TERTIUM. F LONDINI: CURANTE ET IMPRIMENTE A. J. VALPY, A. M. 1830. M. TULLII CICERONIS PRO A. CLUENTIO AVITO' ORATIO XIV. ARGUMENTUM. Sassia quædam, Cluentii mater, improbi mulier ingenii, libidinis effrænatæ, post binas nuptias, unas patris Cluentii, alteras A. Aurii Melini, generi sui, quem cum filia divortium facere coëgit, postremo nupsit Statio Albio Oppianico, qui Melinum ejus virum occiderat. Hic cum intelligeret, Cluentium nondum testamentum fecisse, eoque mortuo bona ejus omnia ad matrem esse ventura, incensus avaritia, veneno eum tollere decrevit. Ea re cognita, duobusque præjudiciis jam probata, primum Scamandri damnatione, cujus in manibus venenum deprehensum fuerat, deinde C. Fabricii, qui Cleophanti, quo Cluentius medico utebatur, servum Diogenem ad venenum dandum spe et præmio solicitaverat; Oppianicum Cluentius de veneficio accusavit; qui cum damnatus esset, defensor Oppianici L. Quintius tribunus pl. quotidianis concionibus rem in invidiam adduxit, cum diceret, pecuniam in judicio esse versatam: et cum incertum esset, a qua parte esset profecta; populus Romanus non credidit ab Oppianico datam, quia damnatus erat: et errore multorum in falso crimine Cluentius fuit; cum Oppianicus C. Elio Staleno DC millia H-S pro numero judicum, qui corrumpendi essent, dedisset, qui eam pecuniam interceperat ; et judicibus eam ante judicium petentibus, se ab Oppianico destitutum dixerat; unde ipsi eo cupidius Oppianicum damnabant. Eo postea crimine, et Stalenus ipse, et cum eo Bulbus, Gutta, Popillius, aliique ejusdem affines culpæ judices damnati sunt. Annis quinque post damnationem, cum Oppianicus in exilio periisset, uxor Sassia moliri cœpit insidias filio, quod ejus consilio diceret per M. Asellium quendam viro suo venenum in pane datunf: et cum de servis quæstione habita nihil esset repertum, rursus eadem, triennio post, adolescenti Oppianico filia' collocata, impulit eum ad filium de veneficio accusandum. Is actore usus est L. Attio Pisaurensi: contra quem prætor Cicero Cluentium defendit. Acta causa est ad Q. Voconium Nasonem, qui de veneficiis prætor quæsivit, Lepido et Tullo coss. et quidem a Cicerone solo, veteri more. Vid. c. 70. a 1. 1. [Ed. Ald. p. 18.] ANIMADVERTI, judices, omnem accusatoris orationem in duas divisam esse partes ; quarum altera mihi niti et magnopere confidere videbatur invidia jam inveteratab judicii Juniani; altera tantummodo consuetudinis causa timide et diffidenter attingere rationem veneficii criminum; 5 qua de re lege est hæc quæstio constituta. Itaque mihi certum est, hanc eandem dis เ C 1 'Habito] Non video cur Habitus cognomen in Avitus mutandum sit, antiquis præsertim libris repugnantibus, et vetustissimo lapide, in quo incisum est, AVR. ABITVS. MIL. COH. X. PR. ut aspiratio tantum sit ex eo cognomine tollenda, nihilque præterea aliud mutandum. Cluentius autem pro Cluventius, ut est in antiqua inscriptione, scribebant antiqui, ut 'fluius' pro 'Auvius,' Cluius' pro Cluvius,' &c.' Fulv. Ursinus. Cujacius in lib. 111. Sentent. Paulli tit. iv. sæpe pro Avitus in antiquis libris corrupte scribi Habitus variis docet exemplis. Tryphonius sane JC. in l. 39. D. de Pœnis Aritum vocat hunc Cluentium, ubi hæc Oratio laudatur; sed apud Quintil. IV. 2. et v. 10. scribitur Habitus. Etiam in Fastis Capitolinis mentio fit Habiti: DECLA. VIBIVS C. F. C. N. HABITVS.' Græv. In Het x Habito. Vulg. Avito. CAP. I. 2 x Animadv., jud., accus. divisionem in duas div. esse partes.— 3 Post videbatur idem Ms. plene interpungit.-4 Pro Juniani in C ́T immani; humani. Dein Taur. alteram, ut Gulielm. volebat. Vid. Nott. Varr.— NOTE Accusatoris] Attius Pisaurensis accusator est. b Invidia jam inveterata] Per invidiam infamia illius judicii intelligitur, quo Oppianicus ante annos octo condemnatus est, sedente judice quæstionis Junio, et accusante Cluentio. Infamia vero in eo fuit, quod, cum Quintius tribunus plebis dixisset versatam fuisse in judicio pecuniam, suspicio in Cluentium derivata est, quia condemnatus Oppianicus in exilium abierat. c Consuetudinis causa timide] Ostendit crimina timide defendenda esse ab oratore, quia ejus securitas in dicendo, et fiducia suspecta esse debet judici. d Veneficii criminum] Tripliciter reus veneficii Cluentius postulabatur: 1. quod Vibium Capacem veneno sus. tulisset: 2. quod ipso suadente adolescenti Oppianico venenum datum esset 3. quod patrem Oppianicum veneno necasset. Vide Argumentum Orationis. Lege est hæc quæstio constituta] Vel loquitur de lege Cornelia de veneficiis, qua reus constituitur, qui aut hominis interficiendi causa venenum confecerit, aut habuerit, aut dederit ; vel nova lege constituta a prætore, qua in hac causa quærendi tantum de veneficio judici potestas datur; nam leges vel formulæ præscribebantur a prætore, secundum quas tantum judicare debebat, |