cisset. Contemni jam tribunos plebei, quippe quæ potestas jam U. C. 386. suam ipsa vim frangat intercedendo. Non posse æquo jure agi, A. C. 366. ubi imperium penes illos, penes se auxilium tantum sit, nisi imperio communicato, 30 nunquam plebem in parte pari reipublicæ fore. Nec esse quod quisquam satis putet, si plebeiorum ratio comitiis consularibus habeatur. nisi alterum consulem utique ex plebe fieri necesse sit, neminem fore. An jam memoria exisse, quum tribunos militum idcirco potius quam consules creari placuisset, ut et plebeiis pateret summus honos, 31 quatuor et quadraginta annis neminem ex plebe tribunum militum creatum esse? 32 Qui crederent, duobusne in locis sua voluntate impertituros plebi honorem, qui 83 octona loca tribunis militum creandis occupare soliti sint? et ad consulatum viam fieri passuros, qui tribunatum septum tam diu habuerint? Lege obtinendum esse, quod comitiis per gratiam nequeat : et seponendum extra certamen alterum consulatum, ad quem plebi sit aditus; quoniam in certamine relictus, præmium semper potentioris futurus sit. Nec jam posse dici id quod antea jactare soliti sint, non esse in plebeiis idoneos viros ad curules magistratus. Nunquid enim socordius aut segnius rempublicam administrari post P. Licinii Calvi tribunatum, qui primus ex plebe creatus sit, quam per eos annos gesta sit, quibus præter patricios nemo tribunus militum fuerit? Quin contra patricios aliquot damnatos post tribunatum, neminem plebeium. Questores quoque, sicut tribunos militum, 34 paucis ante annis ex plebe cœptos creari: nec ullius eorum populum Romanum poenituisse. Consulatum superesse plebeiis: eam esse arcem libertatis, id columen. si eo perventum sit, tum populum Romanum vere exactos ex urbe reges, et stabilem libertatem suam existimaturum. Quippe ex illa die in plebem ventura omnia, quibus patricii excellant, imperium atque honorem, gloriam belli, genus, nobilitatem, magna ipsis fruenda, majora liberis relinquenda. Hujus generis orationes ubi accipi videre, novam rogationem promulgant, ut pro duumviris sacris faciundis decemviri creentur, ita ut 35 pars ex plebe, pars ex Patribus fiat: omniumque earum rogationum comitia in adventum ejus exercitus differunt, qui Velitras obsidebat. XXXVIII. Prius circumactus est annus, quam a Velitris U. C. 387. 30 Nunquam plebem in parte pari reipublica fore] Nunquam plebem pari cum Patribus jure in republica frui turam. 31 Quatuor et quadraginta annis] Ab anno 311. ad 355. 32 Qui crederent, duobusne in locis] Gronovius expungit has voces qui crederent. Tan. Faber legit: Quid? crederentne duobus in locis... A. C. 365. 33 Octona loca] Hoc semel contigisse tio, &c. 34 Paucis ante annis] Totis quadragin- creatur Camillus IV. inter di ctatorem U. C. 387. reducerentur legiones. ita suspensa de legibus res, ad novos A. C. 365. tribunos militum dilata. nam plebis tribunos eosdem, duos utique qui legum latores erant, plebes reficiebat. Tribuni militum creati T. Quintius, Ser. Cornelius, Ser. Sulpicius, Sp. Servilius, L. Papirius, L. Veturius. Principio statim anni, ad ultimam dimicationem de legibus ventum: et, quum tribus vocarentur, nec intercessio collegarum latoribus obstaret; trepidi Patres ad duo ultima auxilia, summun imperium, Dictator summumque ad civem, decurrunt. Dictatorem dici placet.. dicitur M. Furius Camillus, qui magistrum equitum L. Æmilium cooptat. Legum quoque latores, adversus tantum apparatum adversariorum, et ipsi causam plebis ingentibus animis armant: concilioque plebis indicto, tribus ad suffragium vocant. Quum dictator stipatus agmine patriciorum plenus iræ minarumque consedisset, atque ageretur res solito primum certamine inter se tribunorum plebei, ferentium legem, intercedentiumque, et, quanto jure potentior intercessio erat, tanCertamen tum vinceretur favore legum ipsarum latorumque, et, 36 Uti rogas, primæ tribus dicerent; tum Camillus, Quandoquidem, et tribu- inquit, Quirites, jam vos tribunitia libido, non potestas, regit, et intercessionem secessione quondam plebis partam, vobis eadem vi facitis irritam, qua peperistis; non reipublicæ magis universæ, quam vestra causa, dictator intercessioni adero, eversumque 37 vestrum auxilium imperio tutabor. Itaque si C. Licinius et L. Sextius intercessioni collegarum cedunt, nihil patricium magistratum inseram concilio plebis. si adversus intercessionem, tanquam capta civitati leges imponere tendent, vim tribunitiam a seipsa dissolvi non patiar. Adversus ea quum contemptim tribuni plebis rem nihilo segnius peragerent; tum percitus ira Camillus lictores, qui de medio plebem emoverent, misit: et addit minas, si pergerent, sacramento omnes juniores adacturum, exercitumque extemplo ex urbe educturum. Terrorem ingentem incusserat plebi: ducibus plebis accendit magis certamine animos, quam minuit. sed re neutro inclinata, magistratu se abdicavit: seu quia vitio creatus erat, ut scripsere quidam; seu quia tribuni plebis tulerunt ad plebem, idque plebes scivit, ut, si M. Furius pro dictatore quid egisset, 38 quingentum millium ei mulcta esset. Sed auspiciis magis, quam novi exempli rogatione, deterritum ut potius cre 36 Uti rogas] Id est, fiat uti rogas. Fuit hæc solennis vox, qua populus jubebat, sive sciscebat id quod ab aliquo magistratu rogaretur. 37 Vestrum auxilium imperio tutabor] Potestatem tribunitiam, quæ auxilii vobis ferendi causa instituta est, imperio dictatorio tutabor. Penes tribunos, ut jam aliquoties observatum est, auxilii jus; imperium penes patricios magistratus, consules, tribunos militum consulari potestate, dictatores, erat. 38 Quingentum millium] Supple æris. Asses 500000. æstimandi sunt marcis argenti nostratibus 781. cum duabus unciis. P. Man dam, quum ipsius viri facit ingenium, tum quod ei suffectus U. C. 38. est extemplo P. Manlius dictator: (quem quid creari attine- A. C. 365, bat ad id certamen, quo M. Furius victus esset?) et quod lius dictaeumdem M. Furium dictatorem insequens annus habuit, haud tor. sine pudore certe fractum priore anno in se imperium repetiturum: simul quod eo tempore, quo promulgatum de mulcta ejus traditur, aut et huic rogationi, qua se 39 in ordinem cogi videbat, obsistere potuit; aut ne illas quidem, propter quas et hæc lata erat, impedire: et quoad usque ad memoriam nostram tribunitiis consularibusque certatum viribus est, dictaturæ semper altius fastigium fuit. Tribb. Pl. XXXIX. Inter priorem dictaturam abdicatam, novamque a Manlio initam, ab tribunis velut per interregnum concilio plebis habito, apparuit, quæ ex promulgatis plebi, quæ latoribus gratiora essent. nam de fœnore atque agro rogationes jubebant de plebeio consulatu 40 antiquabant: et perfecta utraque res esset, ni tribuni se in omnia simul consulere plebem dixissent. P. Manlius deinde dictator rem in causam plebis inclinavit, 41 C. Licinio, qui tribunus militum fuerat, magistro C. Licinius equitum de plebe dicto. Id ægre Patres passos accipio: di- primus niagister ctatorem propinqua cognatione Licinii se apud Patres excu- equitum sare solitum; simul negantem magistri equitum majus, quam de plebe. tribuni consularis imperium esse. Licinius Sextiusque, quum Sextii et tribunorum plebis creandorum indicta comitia essent, ita se Licini gerere, ut, negando jam sibi velle continuari honorem, acer- oratio de rime accenderent, ad id quod dissimulando petebant, plebem. conjunctim Nonum se annum jam veluti in acie adversus optimates maximo ferendis privatim periculo, nullo publice emolumento, stare. consenuisse bus suis. jam secum, et rogationes promulgatas, et vim omnem tribunitiæ potestatis. Primo intercessione collegarum in leges suas pugnatum esse; deinde ablegatione juventutis ad Veliternum bellum: postremo dictatorium fulmen in se intentatum. Jam nec collegas, nec bellum, nec dictatorem obstare, quippe qui etiam omen plebeio consuli, magistro equitum ex plebe dicendo, dederit. seipsam plebem, et commoda morari sua. Liberam urbem ac forum a creditoribus, liberos agros ab injustis possessoribus extemplo, si velit, habere posse. Quæ munera quando tandem satis grato animo æstimaturos, si inter accipiendas de suis commodis rogationes, spem honoris latoribus earum incidant? Non esse modestiae populi Romani id postulare, ut ipse fœnore levetur, et 39 In ordinem cogi] Vid. not. ad iii. 35. 40 Antiquabant] Vid. not. ad v. 30. 41 C. Licinio, qui tribunus militum fue rat] Undecimo ante anno. Hunc C. rogationi. U C. 387. in agrum injuria possessum a potentibus inducatur; per quos ea A, C. 365. consecutus sit, senes tribunitios, non sine honore tantum, sed Claudii @ratio. etiam sine spe honoris relinquat. Proinde, ipsi primum statuerent apud animos quid vellent: deinde comitiis tribunitiis declararent voluntatem. Si conjunctim ferri ab se promulgatas rogationes vellent, esse quod eosdem reficerent tribunos plebis: perlaturos enim quæ promulgaverint. sin, quod cuique privatim opus sit, id modo accipi velint; opus esse nihil invidiosa continuatione honoris: nec se tribunatum, nec illos ea quæ promulgata sint, habituros. XL. Adversus tam obstinatam orationem tribunorum, quum, præ indignitate rerum, stupor, silentiumque inde ceteAdversus ros Patrum defixisset; App. Claudius Crassus, nepos decemeos App. viri, dicitur odio magis iraque, quam spe, ad dissuadendum processisse, et locutus in hanc fere sententiam esse: Neque novum, neque inopinatum mihi sit, Quirites, si, quod unum familiæ nostræ semper objectum est ab seditiosis tribunis, id nunc ego quoque audiam: Claudia genti jam inde ab initio nil antiquius in republica Patrum majestate fuisse; semper plebis commodis adversatos esse. Quorum alterum non ego, non ceteri Claudii inficiamur: nos, ex quo adsciti sumus simul in civitatem et Patres, enixe operam dedisse, ut per nos aucta potius quam imminuta majestas earum 42 gentium, inter quas nos esse voluistis, dici vere posset. Illud alterum pro me majoribusque meis contendere ausim, Quirites, (nisi quæ pro universa republica fiant, ea plebi tanquam aliam incolenti urbem adversa quis putet) nihil nos neque privatos, neque in magistratibus, quod incommodum plebi esset, scientes fecisse: nec ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram (etsi quædam contra voluntatem fuerint) vere referri posse. An hoc, si Claudia familiæ non sim, nec ex patricio sanguine ortus, sed unus Quiritium quilibet, qui modo me duobus ingenuis ortum, et vivere in libera civitate sciam, reticere possim: L. illum Sextium, et C. Licinium, perpetuos (si diis placet) tribunos, tantum licentiæ novem annis, quibus regnant, sumpsisse, ut vobis negent potestatem liberam suffragii, non in comitiis, non in legibus jubendis, se permissuros esse ? 43 Sub conditione, inquit, nos reficietis decimum tribunos. 44 Quid est aliud dicere, quod petunt alii, nos adeo fastidimus, 42 Gentium] Vid. not. 42. ad iv. 1. Et l. xxxiv. c. 3. Ut auro et purpuraful 44 Quid est aliud dicere] Nonne oc idem est, ac si dic. rent? Dicere hic custinet vicem nominativi cado...is in verbum est. Dicere, quod alii petunt fustidimus, quid alad est? sive lana est, supple, atque id quod dicunt triboni, sese sub conditione refici vello decimum tribunos. A. C. 365. ut sine mercede magna non accipiamus? Sed quæ tandem ista V. C. 387. merces est, qua vòs semper tribunos plebis habeamus? Ut rogationes, inquit, nostras, seu placent, seu displicent, seu utiles, seu 45 inutiles sunt, omnes conjunctim accipiatis. Obsecro vos, Tarquinii tribuni plebis, putate me ex media concione unum civem succlamare: Bona venia vestra liceat ex his rogationibus legere, quas salubres nobis censemus esse; antiquare alias. 46 Non, inquit, licebit. Tu de fœnore atque agris, quod ad vos omnes pertinet, jubeas: et hoc portenti non fiat in urbe Romana, uti L. Sextium atque hunc C. Licinium consules, quod indignaris, quod abominaris, videas? Aut omnia accipe: aut nihil fero. Ut si quis ei, quem urgeat fames, venenum ponat cum cibo, et aut abstinere eo quod vitale sit jubeat, aut mortiferum vitali admisceat. Ergo, si esset libera hæc civitas, non tibi frequentes succlamassent, Abi hinc cum tribunatibus ac rogationibus tuis? quid? si non tuleris, quod commodum est populo accipere, nemo erit qui ferat illud? Si quis patricius, si quis (quod illi volunt invidiosius esse) Claudius diceret, Aut omnia accipite, aut nihil fero; quis vestrum, Quirites, ferret? Nunquamne vos res potius, quam auctores spectabitis; sed omnia semper, quæ magistratus ille dicet, secundis auribus, quæ ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis? At hercule, 47 sermo est minime civilis. Quid? rogatio qualis est, quam a vobis antiquatam indignantur? Sermoni, Quirites, simillima. Consules, inquit, rogo, ne vobis, quos velitis, facere liceat. An aliter rogat, qui utique alterum ex plebe fieri consulem jubet; nec duos patricios creandi potestatem vobis permittit? Si hodie bella sint, quale Etruscum fuit, quum Porsena Janiculum insedit, quale Gallicum modo, quum præter Capitolium atque arcem omnia hæc hostium erant, et consulatum cum hoc M. Furio et quolibet alio ex Patribus L. ille Sextius peteret; possetisne ferre Sextium haud pro dubio consulem esse, Camillum de repulsa dimicare? Hoccine est in commune honores vocare, ut duos plebeios fieri consules liceat, duos patricios non liceat? et alterum ex plebe creari necesse sit, utrumque ex Patribus præterire liceat? Quænam ista societas, quænam consortio est? Parum est, si, cujus pars tua nulla adhuc fuit, in partem ejus venis, nisi partem petendo, totum traxeris? Timeo, inquit, ne, si duos licebit creari patricios, neminem creetis ple 45 Inutiles] Damnose. Sic 1. iii. c. 33. qui consensus privatis interdum inutilis, id est, exitiosus esset. Vid. et v. 5. 46 Non, inquit, licebit. Tu de fœnore] Respondentes facit tribunos Appius, non iis quidem verbis, quæ ipsi protulerast; sed quomodo, quoque sensu jactatas ab VOL. I. P. II. iis voces et accipiebat ipse, et a populo 47 Sermo est minime civilis] Sermo est G |