tio accendet! Non ita est: neque cuiquam m juriae suae parvae videntur : multi eas graviu buere. Sed 'aliis alia licentia, Patres consc demissi in obscuro vitam habent, si quid ira quere, pauci sciunt; fama atque fortuna pare magno imperio praediti in excelso aetatem a facta cuncti mortales novere. Ita in max minuma licentia est: neque studere, neque minume irasci decet : quae apud alios iracu in imperio superbia atque crudelitas adpella dem ego sic 'aestumo, Patres conscripti, om minores, quam facinora illorum, esse: sed p tales postrema meminere, et in hominibus im obliti de poena disserunt, si ea paullo sever Silanum virum fortem atque strenuum, cer dixerit, "studio reipublicae dixisse, neque illur gratiam, aut inimicitias exercere ; eos mores, tiam viri cognovi. Verum sententia non m quid enim in talis homines crudele fieri potes na a republica nostra videtur. Nam profecto a 1oinjuria te subegit, Silane, consulem design poenae novum decernere. De timore superv disserere, cum, "praesenti diligentia clarissu sulis, tanta praesidia sint in armis. De poe equidem dicere id, quod res habet; in luctu a mortem aerumnarum requiem, non cruciatum cuncta mortalium mala dissolvere; 13ultra neque gaudio locum esse. Sed, per deos quamobrem in sententiam non addidisti, uti p bus in eos animadverteretur? an, quia 1alex at aliae leges item condemnatis civibus anim sed in exilium permitti jubent. An, quia verberari, quam necari? quid autem acerbu m in. uo ha 2Qui a deli. t: qui eorum ortuna se, sed dicitur, Equiuciatus e mor. celeris anta re us, aut ri, con- ortalis ! avius est ut grave nimis in homines tanti facinoris convictos? sin, quia levius; 'qui convenit in minore negotio legem timere, cum eam in majore neglexeris? At enim quis reprehendet, quod in parricidas reipublicae decretum erit? Tempus, dies, fortuna, cujus lubido gentibus moderatur. Illis merito accidit, quidquid evenerit: ceterum vos, Patres conscripti, quid 'in alios statuatis, considerate. Omnia mala exempla ex "bonis orta sunt; sed, ubi imperium ad igna. ros, aut minus bonos pervenit, novum illud [exemplum] "ab dignis et idoneis ad indignos et non idoneos transfertur. Lacedaemonii, "devictis Atheniensibus, triginta viros imposuere, qui rempublicam eorum tractarent. Hi primo coepere pessumum quemque et omnibus invisum indemnatum necare: ea populus laetari et merito dicere fieri. Post, ubi paullatim licentia crevit, juxta bonos et malos 'lubidinose interficere, ceteros metu terrere. Ita civitas, servitute oppressa, stultae laetitiae gravis poenas dedit. Nostra memoria, victor Sulla cum 10Damasippum et alios hujusmodi, qui malo reipublicae creverant, jugulari jussit, quis non factum ejus laudabat? homines scelestos, factioBos, qui seditionibus rempublicam exagitaverant, merito necatos aiebant. Sed ea res magnae initium cladis fuit. Nam, uti quisque domum, aut villam, postremo aut vas, aut vestimentum alicujus concupiverat, dabat operam, uti in proscriptorum numero esset. Ita, quibus Damasippi mors laetitiae fuerat, post paullo ipsi trahebantur: neque prius finis jugulandi fuit, quam Sulla omnis suos divitiis explevit. "Atque ego haec non in M. Tullio, neque his temporibus, vereor: sed in magna civitate multa et varia ingenia sunt. Potest, alio tempore, alio consule, cui item exercitus in manus, falsum aliquid pro vero credi: ubi hoc exemplo, per senati decretum, consul gladium eduxerit, quis finem statuet, aut quis moderabitur? Majores nostri, Patres conscripti, neque consilii, ciae umquam eguere: neque superbia o minus aliena instituta, si modo proba, imita ma atque tela militaria ab 2Samnitibus, ins tratuum ab "Tuscis pleraque sumserunt: pos ubique apud socios aut hostis idoneum vi summo studio domi exsequebantur : "imitari dere bonis malebant. Sed, eodem illo tempo morem imitati, verberibus animadverteban condemnatis summum supplicium sumeban respublica adolevit, et multitudine civium fa ere, circumveniri innocentes, alia hujuscen pere; tum lex Porcia aliaeque paratae, q exilium damnatis permissum. Hanc ego tres conscripti, quo minus novum consilium primis magnam puto. Profecto virtus atque jor in illis fuit, qui ex parvis opibus tantum cere, quam in nobis, qui ea bene parta Placet igitur, eos dimitti, et augeri exercit minume: sed ita censeo; "publicandas eo ipsos in vinculis habendos "per municipia opibus valent; 13neu quis de is postea ad se neve cum populo agat: qui aliter fecerit, sena re, eum contra rempublicam et salutem omni LII. POSTQUAM Caesar dicendi finem fecit, alius alii, varie adsentiebantur: at 15M. Po gatus sententiam, hujuscemodi orationem ha ge mihi alia mens est, Patres conscripti, cu ricula nostra considero, et cum sententia mecum ipse reputo. "Illi mihi disseruisse vi na eorum, qui patriae, parentibus, 18aris at bellum paravere: res autem monet, cavere auda. t, quo 1Ar magis. , quod ar, cum n invi. raeciae civis, de Ostquam es valu. eri coe. legibus am, Pa. mus, in ntia ma. rium fe. tinemus. atilinae? ecunias, maxume referat, existuma. cturum." ceri verbo, s Cato, ro1666 Lons atque pe. nnullorum ur de poe. focis suis, is, 19quam, quid in illis statuamus, consultare. Nam 'cetera tum 'persequare, ubi facta sunt; hoc, nisi provideris ne accidat, ubi evenit, frustra judicia implores; capta urbe, nihil fit reliqui victis. Sed, per deos immortalis ! vos ego adpello, qui semper domos, villas, signa, 'tabulas vestras pluris, quam rempublicam fecistis: si ista, cujuscumque modi sint, quae amplexamini, retinere, si voluptatibus vestris otium praebere voltis; expergiscimini aliquando, et 'capessite rempublicam. "Non agitur de vectigalibus, non de sociorum injuriis: libertas et anima nostra in dubio est. Saepenumero, Patres conscripti, multa verba in hoc ordine feci; saepe de luxuria atque avaritia nostrorum civium questus sum, multosque mortalis ea caussa advorsos habeo; qui mihi atque animo meo nullius umquam delicti gratiam fecissem, haud facile alterius lubidini malefacta condonabam. Sed, ea tametsi vos parvi pendebatis, tamen respublica firma; opulentia neglegentiam tolerabat. Nunc vero non id agitur, "bonis an malis moribus vivamus; neque quantum, aut quam magnificum imperium populi Romani: sed, cujus haec cumque modi, nostra, an nobiscum una, hostium futura sint. 13Hic mihi quisquam mansuetudinem et misericordiam nominat? jam pridem equidem nos vera rerum vocabula amisimus ; quia bona aliena largiri, liberalitas ; malarum rerum audacia, fortitudo vocatur : 15eo respublica in extremo sita. Sint sane, quoniam ita se mores habent, liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes 10in furibus aerarii: 17ne illis sanguinem nostrum largiantur, et, dum paucis sceleratis parcunt, bonos omnis perditum eant. "Bene et composite C. Caesar paullo ante in hoc ordine de vita et morte disseruit, falsa, credo, existumans, quae de inferis memorantur; 1odiverso itinere malos a bonis loca tetra, inculta, foeda atque formidolosa "habere. Itaque censuit PECUNIAS EORUM PUBLICANDAS, IPSOS PER MUNICIPIA HABENDOS; 'videlicet timens, ne, si Romae si ularibus conjurationis, aut a multitudine c vim eripiantur. Quasi vero mali atque sce modo in urbe, et non per totam Italiam sint plus possit audacia, ubi ad defendendum d Quare vanum equidem hoc consilium, si per lis metuit: sin in tanto omnium metu solus magis refert mihi atque vobis timere. Quar Lentulo ceterisque statuetis, pro certo habet de exercitu Catilinae et de omnibus conjurat "Quanto vos attentius ea agetis, tanto illis ani erit: si paullulum modo vos languere viderin feroces aderunt. Nolite existumare, ma "armis rempublicam ex parva magnam fecis esset, multo pulcherrumam eam nos habere sociorum atque civium, praeterea armorum rum major nobis copia, quam illis. Sed ali illos magnos fecere, 'quae nobis nulla sunt; tria, foris justum imperium, "animus in con neque delicto, neque lubidini obnoxius. P bemus luxuriam atque avaritiam; "public privatim opulentiam; laudamus divitias, se tiam; inter bonos et malos discrimen nullum tutis praemia ambitio possidet. Neque mi separatim sibi quisque consilium capitis, ub tatibus, hic pecuniae, aut gratiae servitis : petus fiat in 13vacuam rempublicam. Sed e to. Conjuravere nobilissumi cives patria Gallorum gentem infestissumam nomini R lum arcessunt: dux hostium "supra caput e tamini etiam nunc, quid intra moenia 15adpr bus faciatis? 16Misereamini censeo; deliq |