Immagini della pagina
PDF
ePub

rarii facere teneantur et debeant, habita dumtaxat apodixa et seu stantiamento offitii dictor. octo custodiæ, et visa deliberatione præsenti absque aliqua alia licentia vel suscriptione habenda aut alia solepnitate servanda.

Item quod scripturæ faciendæ de vel pro dictis balistariis et pavesariis tam in scribendo eos per pilos et signa et eorum conductas, et in cassando et remittendo et seu recondu cendo, et in defectando, et in scribendo eorum apodixas et stantiamenta et in quibuslibet aliis agendis, omnia prædicta scribantur et scribi debeant dumtaxat per ser Angelum ser Dom. Vannis, ser Paulum, ser Landi Fortini, et me Be nedictum notarium infrascriptum vel alterius prædictorum et non per alium. »

Nel regolamento dell'anno seguente pei medesimi provvigionati era la condizione:

[ocr errors]

Item quod omnes dicti CC balistarii, exceptis dumtaxat conestabilibus eorumdem, sint et esse debeant de civitate vel territorio Januæ aut de Ispania aut de Catalonia, aut de Provincia vel Lunigiana et non aliunde» (fol. 118 tergo).

NOTA VII.

(a Parte II. c. IV. §. 1. pag. 102).

Dei Castellani.

Firenze nel 1375 elegge il castellano di Mutigliana con 23 pedoni o famigli, e colla paga di 29 lire di fiorini piccoli per la persona di lui, e lire 9 per ogni suo fante. Egli presenta 27 sigurtà, e ciascuno per la somma di lire 200 (Ar chiv. delle riformag. cl. XIII. dist. II. n. 10).

Ecco per l'anno 1468 lo stato delle guardie di alcuni luoghi del dominio di Firenze ricavato dall'archivio suddetto (cl. XIII. dist. II. n. 3).

Per la guardia della cittadella di Arezzo... un capitano con fanti due e un notaio matricolato a salario di L. 120 e per sei mesi per volta.

[ocr errors]

Pel casseretto d'Arezzo un castellano con due fanti a L. 80 al mese.

Per la cittadella e cassero (*) di Cortona un castellano con 2. fanti a L. 80 id.

Per la rocca di Castrocaro un castellano id.

....

....

(e si faccia loro la rassegna e a' loro famigli ecc.) .. ciascuno provigionato sia tenuto avere e tenere corazza, balestra, armatura da testa, e buona spada; e sieno dette arme loro proprie, e chi di nuovo si conducesse, non l'avendo, sodi d'averle comprate fra un mese dal di della sua condotta (fol. 78.) '

Nella cittadella d'Arezzo stavano solitamente due cappel lani per cura delle anime, i quali non potevano uscirne senza licenza (f. 82.)

(*) Con cotesto vocabolo passato dagli Arabi a noi designavasi nel medio evo la parte ultima a difendersi delle fortezze; la quale in forma di torrione quadro o tondo innalzavasi nel centro medesimo di esse. Casseretto Be era il diminutivo.

NOTA VIII.

(a Parte II. c. IV. §. II. pag. 103).

A. 1369.

Codice degli stipendiarii della repubblica di Firenze. (Dall'Arch. delle Riformag. cl. XIII. Dist. II. No 4. Codex membranaceus archetypus ordinamentorum militiæ Florentina de Anno 1368 ad 1496).

[ocr errors]

I. Imprimis quod omnes et singuli comstabiles equestres comunis Florentiae tam conducti quam conducendi ad stipendium d. comunis teneantur et debeant toto tempore quo starent ad servitium et stipendium comunis Florentiae esse armati et muniti de et cum infrascriptis armis offensibilibus et defensibilib. videlicet.

II. Imprimis gamberuoli et cosciali, musacchini e bracciali, gorgiera e maniche e gossetti de maglia, corazza, bar. buta e guanti di ferro, spata, cultello, lancea e argia (sic).

Et eorum equi debeant habere bardas aut gropperiam de ferro vel de maglia.

III. Item quod omnes et singuli ipsorum talium comestabilium caporales toto tempore suprascr. teneantur et debeant esse armati et muniti de et cum similib. armis ut eorum comistabiles armati esse debeant ut dictum est.

IV. Item quod in casu, quod ipsi conistabiles et eor. caporales vel aliquis eorum reperirentur armati de omnibus armis al inghilese, tunc et eo casu sint excusati et admictantur ac si armati essent suprad. armis, dum tamen habeant ipsi comistabiles et eor. caporales descriptas bardas dicto modo et forma fulcitas.

V. Item quod omnes et sing. equitatores ipsorum conestabilium et caporalium teneant et debeant esse armati et muniti toto tempore supradicto cum et de istis armis, videlicet:

Gamberuoli, cosciali, bracciali, braccialetti, e maniche di maglia e gozzetti, gorgieretti, gorgiera, barbuta, corazza, guanti di ferro, spada e cultello.

VI. Item dicti equitatores possint, eisq. liceat loco coraciae habere et retinere panceronem; ita tamen quod in qualibet banderia XVI equitatores non possint habere ultra tres pancerias.

VII. Item quod omnes et sing. Anglici teneantur et de beant esse armati et muniti toto tempore suprascripto cum et de infrascr. armis : videlicet anglicus caporalis cum

Gamberuoli, cosciali, pancerone, pectiera e anima di ferro, bracciali, braccialetti, guanti di ferro, barbuta, spata, cultello e lancia.

Arcerius Anglicus cum pancerone, o curazza, cappellino o cappello di ferro, guanti di ferro, archone, saette, spada e coltello.

VIII. Item quod omnes et singuli caporales Teutonici, Borgognoni aut Taliani, vel quicumque alterius loci (salvo quod Anglici conducti seu conducendi a lancie) teneantur et debeant esse et sint armati ut dictum est, cum similibus quibus esse debent caporales anglici. Et prout scilicet de caporalibus anglicis fit mentio.

Piacta vero ipsorum Teutonicorum, Borgognonum aut Ytalitorum (sic) vel alterius loci, salvo quod anglicus, teneatur et debeat esse armatus de et cum armis infrascriptis, vide. licet;

Pancerone o corazza, cappellina o cappello di ferro 0 barbuta, guanti di ferro, spada e coltello.

VIIII. Item quod omnes et singuli comstabiles et caporales Ungheri teneantur et debeant esse armati et muniti ut dictum est de et cum infrascriptis armis videlicet.

Pancerone cum anima overo corazza di ferro, guanti di ferro, cappellina di ferro, archo o lancia, spada o coltello, guanti di ferro. Caporales vero eorum cum pancerone, anima overo giacchio cum spada, coltello e guanti di ferro, cappel

fina

overo cappello di ferro, archo e sacete overo barbuta. Equitatores vero ipsor. comestabilium Ungherorum cum arcu, sagictis, spata, cultello e guanti di ferro.

X. Item quod omnes et singuli suprascripti stipendiarii, excepto quod Anglici et Ungheri, qui inventi non essent cum dictis armis per conductores vel aliquem consignatorum comunis Florentiæ, quando de ipsis vel eorum armis facerent mostram vel consignationem, puniantur et condepnentur per offitiales defectuum stipendiariorum comunis Florent. et per camerarios camera comunis Florentiæ de eorum stipendiis et paghis retineantur infrascriptæ quantitates pecuniæ in infrascriptis pœnis, videlicet

Per la corazza in

Per la barbuta in

[ocr errors]

Per ogni altro pezzo d'arme in

[ocr errors]

libr. duab. fl. parvor. libr. duab. f. p.

[ocr errors]

libr. una f.

p.

[blocks in formation]

f. p.

Per ciaschun altro pezzo d'arme in libr. una

Ungheri vero et cor. caporales et equitatores puniantur in infrascriptis pœnis, vid.

Per lo pancierone in

Per l' archo e sacete

[ocr errors]

lib. duab. f. p.

id.

Per ciaschun altro pezzo d'arme in libr. una f. p.

XI. Item quod omnes et singuli stipendiarii pedites teneantur et debeant esse armati cum illis armis offensibilibus et defensibilibus pro ut sicut videbitur et deputatum fuerit per offitiales conductæ stipendiariorum dicti comunis præsentes et futuros, dummodo balesterius sit armatus et munitus co razina, cerveleria, cultello, balista et croccho et verretonibus et turchasso. Et quod comstabilis banderie sit armatus cer veleria sive bacinetto, corazina, braccialibus, sive manichis de maglia, spata, cultello, lancea et pavese. Et quod qui

« IndietroContinua »