§. 7. Eum ipsum, in quo conftiterat, locum caftris communiri jussit Vetus lectio eft locum caftris dimetari. GELEN. Vet. lib. communiri jussit. SIG. Gelenius, nescio an e libris, (quod crediderim) an ab ingenio, legere ju bet locum caftris dimetari. Ad quod alludunt Pall, duo meliores locum caftris dimicari. GEBH.communiri quidem Sigonius ex suo: sed potiores apud me, quibus vir nec ingenio nec doctrina vulgari Gelenius usus, exhibentes dimetari: quum praesertim invenillemus ipsi dimicari. 44, [36, 6.] Imperat, metarentur frontem caArorum. Ibidemque (c. 37, 1.] Poftquam metata caftra impedimentaque collocata animadvertit. Cae. sar 2. Gall. [19.] Opere dimenso caftra munire coeperunt. Cicero 3. de Nat. Deor. [43.] Atque ita di metata signa sunt, ut in tantis de. scriptionibus divina solertia appa. reat. J. FR. GRON. communiri ex meis tantum servant suspectae fidei codd. Harlej. 2. Portug. et Haverk. ut et Hearnii Oxon. L. 1. et B. dimicari Voff. 2. Leid. 1. Lovel. 2.3.4. Gaertn. Fragm. Hav. et 0xon. C. dimittari Lovel. 1. a m. 1. metari Klock. dimetare Florent. dimetari Voff. 1. Leid. 2. Lovel. 1. a m. 2. et Harlej. 1. communiri ex margine ac gloffa natum videtur; cujus loco dimetari verum eft. Infra 44, 7, 2. Secundis caftris pervenit ad Dium; metarique sub ipso templo juffit. metari caftra passim apud scriptores obcurrit.

Id vero, circumfuso undique equitatu, ut vallum peteretur," opusque

inciperet, fieri non poterat] Sensus eft: Dictator, ubi ultra progredi se non sine summo incommodo poffe vidit, locum caftris communiri juffit: quum autem hoftium equitatus circumfusus effet, ne id quidem fieri poterat, ut val. lum poneretur, et opus inciperet. In quibusdam enim libris eft, pro peteretur, poneretur. SIG. Sigonius poneretur. Id quod nobis occurrit nusquam. Sed scribendum, ut vallus peteretur: vel ut vallum peterent, opusque inciperet. Ut lignatum irent, vallos caederent ac pararent, quemadmodum alibi loquitur. J. FR. GRON. Conjectura Gronovii non aliam rationem habere poteft, quam quod putabat non Latine dici hoc val. lum pro hic vallus: de quo ipse etiam dubitabam ad Flori 2, 18, 10. Nunc, nisi hic variant libri, sententiam muto. inciperet, pro inchoaretur, defendi poteft. Terent. Eun. 4, 4, 58. Jam tum inceperat turba inter eos. Cic. 5. in Verr. 8. Quum rosam videret, tum incipere ver arbitrabatur. Liv. 9, 32, 5. Exspectantes, ut ab adver. sariis clamor et pugna inciperet. DUK. poneretur neque mihi in ullo vel scripto, vel edito obviam fuit. Et certe vulgatum probum eft. Liv. 3, 27, 4. Vicino militi, dum is arma pararet, vallumque peteret, cibaria coquere juffit. Sic juventus discurrit ad vallum petendum. Quid autem vallus et vallum differant, v. Gronov. 3. Obs. 18. Vallus autem memoratur etiam apud Liv. 33, 5,9. Romanus leves et bifurcos plerosque, et trium aut, cum plurimum, quatuor ramoru996

vallos caedit. et apud auct. Epit. Liv. 57. Militem triginta dierum frumentum ad septenos vallos ferre cogebat. Conftanter tamen hoc loco scrípti et editi vallum peteretur, quomodo etiam locutus eft Florus 2, 18. Ferre plenius vallum, qui arma nescirent. (* Contra vallus Auctor B. Alex. c. 2.) Si quid tamen mutandum, pofterior Gro. novii emendatio magis placeret. Ita enim omnis mutatio tantum conftabit in notis compendiariae scripturae vel confusis peteret pro peteret, vel omiffis inciperet pro inciperet. Ceterum opus quod inciperet Voff. 2. Lovel. 3. Harlej. 2. Gaertn. et Fragm. Hav. Sed illae quoque notae, quibus que et quod per compendium scribuntur, sae pe in Mftis permutantur. V. ad 2, 41,8. Deinde non fieri poterat Lovel. 2. At a Vol. 2. tria haec vocabula exsulant.

§. 8. Itaque quum neque eundi, neque manendi copiam effe videt] Vetus lectio sincerior Itaque ubi. GELEN. Ita etiam omnes mei: neque scripturae differentiam ex Oxoniensibus Hearne notavit, nisi ex solo N. qui praefert Itaque ut neque. Sed saepe ut et ubi commutari solent. Vide infra ad 24, 15, 1. Deinde effe vidit Haverk. et Lovel.2. videt effe Lovel.4. Mox inftituit aciem Florent. et Lovel. 4. Sed inftruere in hac re sollemne verbum eft. V. ad 3, 60, 3. et ad c. 8, 8. idque hic verum effe inftruunt contra et hoftes, quod se quitur, satis probat. Solent autem verba inftituere et inftruere a librariis confundi. V. ad 4, 4,4.

Adde supra 5, 43, 2. 7, 31, 2. Mox voces aciem, inpedimentis ex agmine remotis, inftruunt deficiunt in Lovel. 3. Sed exciderunt culpa librarii ob repetitum inftruere. V. ad 9, 11, 11. ex acie, pro ex agmine, habent editi ante Aldum. Sed scripti Aldo ex agmine restitu enti consentiunt, nisi quod exa mine sit in Fragm. Hav. a m. 1.

Inftruuntur contra et hoftes, et animis et viribus pares] Vetus le ctio sincerior inftruunt contra. GELEN. Ita et omnes mei. V. infra ad 39, 22, 8. Praeterea zò et primo loco deeft in Leid. 1. secundo autem in Voff. 1. Leid. 2. Lov. 1. Portug. et Haverk. V. supra ad 2, 44, 3.

§. 9. Auxerat id maxime ani. mos] Pal. sec. auxerant. Forte legendum auxerant id maxime animi. GEBH. Non unam ob caussamGeb. hardi conjectura displicet. Primo enim quum non tantum Gebhardi reliqui, sed et omnes aliorum, ut et quos ego adhibui, codices vulgatum tueantur, uni huic Mfto, cujus peffimam fidem paffim ipse traduxit, artius inhaerere audax et temerarium exiftimo. Deinde non aliis locis Livius to augere nantixos adhibuit, quamvis forte scriptores dentur, qui eo modo usi fuerint. V. supra ad 3, 6, 2. neque in aliis verbis id fa. cere Livius veritus sit. V. ad 1, 17, 6. Denique augere animum vel animos saepius apud noftrum ob. { vium eft. Exempla v. apud Gro. nov. ad 7, 7, 4. Âdde, quae infra notantur ad 21, 53, 2.

Ignari loco iniquo, non hofti, ceffum] Sigonius malit gnari, aut non ignari, hoc sensu: auxerat Samnitium animos, quod non ignari se loco iniquo, non ceffisse Romano hofti, nunc Romanos velut territos ipsi terribiles erant persecuti. Perperam, me judice. Nihil mutandum; nec hoftis intelligitur Romanus, sed Samnis. Id, aït, superbos et plenos fiduciae Samnites fecerat, quod Romanis nuper nocte vasa colligentibus profectisque ab tergo inftiterant, quasi fugientibus et territis ipsi

terrentes. At Romani loco iniquo decefferant hoc regreffu, non cefferant hofti Samniti, qui verae causae ignarus, tanquam ignavia aut rerum desperatione id factum fuiffet, interpretabatur. r. 7, [13, 4.] Sicubi loco ceffum, si terga data hofti. J. FR. GRON. Ita quidem, ut Gronovius aït, Sigonius conjecit in prima editio. ne Scholiorum. Sed poftca in repetitis curis scholion illud plane omisit, eoque conjecturam intem. peftivam ipse damnaffe videtur. Mox secuti fuerunt, pro fuerant, Portug.

§. 10. Et, hercule, illo die] Vetus lectio sincerior At, hercule. GELEN. Vet. lib. Et, hercule. SIG. Et, hercule Voff. duo. Leid. duo, Lovel. 1. 2. 3. 4. Harlej. duo, Portug. Klock. Gaertn. Haverk. Fragm. Hav. et Hearnii Oxon. L. 2. B. et C. Saepius hae particulae in Matis commutantur. V. infra ad 36, 35, 7. Gelenii tamen lectio,

tur

quam servant Florent. (certe ex eo in excerptis nihil notatum vi. deo) et edd. ante Aldum, verior videtur, ut ita particula At referatur ad proxime praecedens jam pridem desueto Samnite clamorem Romani exercitus pati. Vox die deficit in Lovel. 3. Paullo ante vero jam quidem desueto legit Klock. V. ad 44, 36, 9. Deinde clamorem Romanum exercitus Portug. a m. 1. qui error natus fuisse videtur ex epitome scribendi Ro. exercitus. Aliud exemplum infra eft 9, 9, 5. Plura v. ad 10, 10, 2.

Ab hora diei tertia ad octavam ita anceps dicitur certamen ftetisse} Numquid ad hunc locum exigenda sunt illa 10, 34. Ab hora quarta diei ad octavam ferme horam pugnatum. et 44, 37. Nocte proxima ab hora secunda usque ad quartam horam noctis? An et haec dicta credemus, ut 6, 1. Ab condita urbe Roma ad captam eandem urbem? JAC. GRON. Neque illa loca ad hunc exigenda sunt, neque hic ad illa: quum neque hic neque ibi quidquam sit, quod vel sensum verborum implicet, vel Latine loquentium consuetu. dini adversetur. DUK. usque ad octavám Lovel. 4. Sed particulam usque, quam reliqui scripti et editi omnes nesciunt, ex gloffa in. terpretis adscitam puto. Nam ad, pro usque ad, eodem modo eft in primo et ultimo Livii loco, a Gronovio hic laudato. Et ita 3, 22, 8. Quum ad id spectator pugnat adflitiffet. c. 28, 7. Pugnatum cum

1

consule ad lucem eft. 42, 21, 1. Consules ad id tempus in provincias non exierant. V. ad Epit. Liv. 102. Tum dicitur anceps certamen Lov. 2. Insuper fuisse Voss. 2. Lovel. 3. et Hearnii Oxon. L. 1. Sed et hoc interpretis commentum eft. (* 29,. 2, 15.) Curtius 7,4. Quum pugnam segnem utrimque aequis viribus ftare vidiffet.

Ut neque clamor, ut primo semel concursu eft sublatus, iteratus sit】 nisi primo semel concursu eft sublatus Harlej. 2. ut primo semel concursum eft, sublatus Volf.duo, Leid. duo, Lovel. 3. 4. Harlej. 1. Gaertn. Fragm. Hav. et edd. ante Vascosanum, qui primus concursu eft sublatus edidit, consentientibus reliquis scriptis, nisi quod to eft desit in Portug. et Haverk.

Retrove recepta, neque recursum ab ulla sit parte] rectove recepta Lovel. 3. iteratove recepta Fragm. Hav. iteratove accepta Portug. Haverk. et Hearnii Oxon. B. Tum ab illa sit parte Leid. 2. V. infra ad 25, 11, 3.

§. 11. In suo quisque gradu, obnixi, urgentes scutis, sine respiratione ac respectu pugnabant] in suo quisquis gradu Florent. Voff. 1. Leid. 1. Lovel. 1. et Gaertn. obnixius urgentes Lovel. 1. Leid. 2. et Portug. a m. 2. obnoxius, urgentes Portug. a m. 1. Haverk. Voff. 1. et Harlej. 2. obnoxii urgentes Vol. 2. Leid. 1. Lovel. 3. 4. Harlej. 1. Gaertn. et Fragm. Hav. obnoxiis Liv. Tom. IV. P. II.

Tenorque idem pugnae in defatigationem ultimam aut noctem spectabat] Forte ad noctem spectabatur. J. FR. GRON. tonorque Port. ternorque Leid.2. tremorque Lovel. 2. De voce tenor supra v. ad 4, 37,9. Tum fatigationem ultimam Vol. 2. inde fatigationem ultimam, inperite divisis vocibus, Leid. 1. Lovel. 2.3. et Fragm. Hav, inde fugationem ultimam Harlej. 2. Port. et Haverk. Deinde aut necem Neap. Latinii. Denique spectabant Lov. 2. Harlej. 2. Portug. Haverk. Fragm. Hav. et Hearnii Oxon. N. L. 2. B. ac C. ut duobus singularibus fremitus tenorque addatur verbum plurale; de quo v. ad 1, 31, 7. Sed et alterum, ut eis verbum singulare jungatur, Livio non insolitum eft. V. ad 37, 29, 6. Eam autem lectionem quum tueantur certiores codd. illi et iam controversiam non moveo.. inspectabat Leid. 2. Sed prima syllaba nata eft ex vocis praece. dentis litera finali. V. að 5, 23, X