um, quod contra edictum adversus Latinos, quamvis prospere, pugnaffet, securi percuffit. Laborantibus in acie Romanis, P. Decius, tunc consul cum Manlio, devovit se pro exercitu: et, concitato equo quum in medios hoftes se intuliffet, interfectus morte sua Romanis victoriam reftituit. Latini in deditionem venerunt. T. Manlio in urbem reverso nemo ex juventute obviam pro Norv. Hearnii, et edd. principes, pro quo Ascens. filium suum, quod subftituit: cam vero lectionem recentiores servarunt usque ad Gruter. qui in poftrema ed. pronomen expunxit. Id vero deficit etiam in Leid. et Voff. 2. Praeterea contra edictum ejus Leid. Vol. 2. Berg. Hearnii N. et Exc. Pithoei. Tum contra Latinos pugnaverat, quamvis Vol. 1. adversus Latinos pugnaverat, quamvis Leid. Voff. 2. et Berg. pugnaverat adversum Latinos, quamvis Hearnii N. et Norvic. omnesque edi. tiones usque ad ultimam Gruteri, in qua pugnaverat non male omit titur. pugnaverat in Latinos, quam. vis Boend. Pugnare in aliquem apud Livium saepe obcurrit. Supra 3, 12, 3. Se saepe vidente pugnasse in hoftem. hoc lib. c. 7, 15. ubi eamdem hiftoriam narrat, Adversus edictum noftrum extra ordinem in hoftem pugnafti. 9, 3, 2. Omnia aequa ac plana erunt Ro-, in perfidum Samnitem eun. ti. 27, 18, 19. In nuda hoftium la. tera pugnabat. 22, 43, 11. In obcaecatum pulvere effuso hoftem pugnaturi. et alibi paffim. mano, Laborantibus in acie Romanis] Voces in acie, quae deerant in prioribus, quas vidi, editionibus, et Hearnii Norvic. primus addidit Sigonius. In notis tamen nibil monuit. Sed exftant in om. nibus scriptis meis. vit se. Vet. lib. P. Decius devovit se. Malim P. Decius tunc cum Manlio consul devovit se. SIG. P. Decius devovit se, reliquis omissis, Voff. 1. Boend. et Norvic. apud Hearnium. P. Decius vovit se Berg. P. Decius tunc consut cum Manlio devovit se Leid. et Voff. 2. quomodo praeferunt Gruteri ed. poftrema, ejusque exemplo reliquae recentiores omnes. Priscis editionibus, P. Decius tunc cum Manlio devovit se praeferentibus, consentit Hearnii Norvic. Mox ut concitato equo, pro et concitato, Vol. 1. Deinde in deditionem venere, pro venerunt, Berg. Minucia virgo Veftalis incefti damnata eft] Martia virgo Berg. et Boend. Deinde incestu damnata Voff. 1. de qua conftructione v. 7. Volf. Gramm. 26. Alterum tamen eft in reliquis scriptis. In oppidum Cales] Vet. lib. in oppidum ex iis captum Cales. SIG. oppido exiftoles capto Cales Berg. et Boend. in oppido exiftales tales Vol. 1. in oppido exisculos capto les capto Cales Leid. Paullo ante Cales Vol. 2. in oppido ex hisca Auxonibus victis Volf. 2. Anxonibus victis Hearnii Oxon. N. Cales colonia deducta eft. Item Suspicor ab interprete verba ilFregellae colonia deductae sunt] la effe colonia deducta eft: et reliquiffe auctorem: Cales, item Fregellae coloniae deductae sunt. J. P. Decius tunc cum Manlio devo. FR. GRON. Gronovii conjectu ceffit. Minucia virgo Veftalis incefti damnata eft. Ausonibus victis, in oppidum ex iis captum Cales colonia déducta eft. Item Fregellae colonia deductae sunt. Veneficium complurium matronarum deprehensum eft: quarum plurimae ftatim epotis medicaminibus perierunt. Lex de veneficio tunc primum conftituta eft. Privernatibus, quum rebellaffent, victis civitas data eft. Palaepolitani, rae favere videtur, quod coloniae deductae sunt legant Leid. Voff. duo, et Berg. coloniae ductae sunt Boend. nisi potius dicendum sit, librarios coloniae pro colonia de diffe ob praecedens Fregellae, ac sequens deductae sunt, de quo errore v. supra ad Liv. 6, 3, 8. Veneficium complurium matronarum deprehensum] quamplurium matronarum deprehensum eft Berg. quamplurimum matronarum deprehensum eft Voff. 1. et Boend. quam. plurium matronarum deprehensum Hearnii Norvic. et edd. vett. Sed supra v. ad 4, 31, 2. complurium matronarum deprehensum eft Leid. Illud eft recepi, quoniam in plerisque scriptis supereft. Quarum plurimae statim epotis medicaminibus perierunt] ex quibus plurimae Leid. Voff. 2. Berg: Boend. Exc. Pithoei, et Hearnii Oxon. N. Praeterea captis medi caminibus Vol. 1. et Boend. Lex de veneficio tunc primum conflituta] Auctor Epitomes dicit, quod non eft in Livio: nam hic c. 18, 11. hujus libri nihil aliud scribit, quam neque de veneficiis ante eam diem Romae quaesitum eft; legis tum de iis latae mentionem non facit. Manutius in libro de Legibus Rom. c. 27. et Torrentius ad Sueton. Ner. 33. tradunt, hoc anno, qui erat A. U. ccccxx. primum de veneficiis Romae quaesitum, legemque confti tutam esse, et auctorem laudant Livium 1. 8. Conjungunt verba Livii et Auctoris Epitomes, et exiftimant ante id tempus Romae legem de veneficiis non fuiffe, Potuiffent hoc confirmare ex Va. ler. Max. 2, 5, 3. de hoc ipso sceIere matronarum: Veneficii quae. ftio, et moribus et legibus Romanis ignota, complurium matrona. rum patefacto scelere, orta eft. Quid ergo eft, quod doctiffimi Interpretes Juris Civilis tradunt, hoc maleficium jam dudum lege x11. Tabularum vindicatum fuisse? Hoc partim e Felto v. Pri vilegium, partim ex eo colligunt, quod Gajus in 1. 236. D. de Verb, signif. quae ex illius 1. 4. ad leges XII. Tabul. eft, de veneno malo sidii eft, ut qui plane mutilus sit, agit. Sed in loco Fefti nihil prac et ita a viris doctis expleatur, ut, quod ibi legibus x11. Tab. velari dicitur, non ad veneficos, sed ad alios pertineat. Nec fortaffis avτίῤῥητον eft argumentum ex ine scriptione 1. 236. D. de V. S. si quis obftinatus effe velit ad negandum ex ea effici, quod corcludunt Jurisconsulti: quia interdum etiam alia quaedam legi. bus x11. Tabul. tribuuntur, quae verbis illarum comprehensa non fuerant. Sed tamen eos recte sentire puto. Leges xix. Tab. ma. gnam partem descriptae erant ex legibus Atheniensium; apud hos autem poena statuta erat venefificiis, deque iis cognoscebat se. bello et obsidione victi, in deditionem venerunt. Q. Publilio, qui eos obsederat, primo et imperium prolatum, et pro consule decretus triumphus. Plebs nexu liberata eft propter L. Papirii creditoris libidinem, qui C. Pu natus Areopagiticus, tefte De mofthene adversus Ariftocratem p. 728. ed. Franc. e quo descripsit Pollux 1, 8. §. 117. qui etiam ibid. §. 40. ypaηv papμákov memorat. Nec credibile eft, vi. res herbarum noxiarum aliorum que malorum medicamentorum Romae tamdiu incognitas fuiffe, aut neminem iis abuti ad scelus peragendum voluiffe. Si Vale. rius Max. veneficium Romae ante hoc tempus neque cognitum, 1 neque aocusatum fuiffe putavit, non magis ei adsentior, quam Manutio. Nam quod hic dicit ex Foco Livii apparere, quae tum probitas fuerit, quum in tanta civitate per tot annos veneficii nomine in judicium vocatus nemo sit, in eo parum ponderis eft. Neque enim Livius scribit, numquam ante eam diem quemquam Ro. mae hoc nomine accusatum, scd de veneficiis non quaesitum fuis. se; quod de quaeftione extraordinaria accipi poteft, quemad. modum deinde, poftquam quae ftiones perpetuae factae sunt, tamen saepe propter atrocitatem facinoris senatusconsultis, vel plebiscitis, extra ordinem quae. Itiones vel magiftratibus, vel privatis, mandatas legimus. Et fruAra jactatur probitas illorum temporum. Nam qui ferro, aliave vi, aut fraude adversus vitam aliorum graflari non dubitabant, et ob id lege x11. Tab. coërcebantur, eos veneno, cujus usus longe tutior erat, abstinuiffe, nemo facile credet. Et si jam aetate decemvirorum fruges excantare, quao tum opiaio erat, norant, cur nogabimus, eos vim vene. norum novisse, aut, quum nos. sent, iis uti voluiffe? Manutius quidem recte dicit, hoc ad ve. neficia non pertinere; sed tamen eos putaffe, segetem alienam non solum carminibus, verum etiam herbis ac venenis, pellici poffe, conftat ex Virgilii Ecl. 8, 95. seqq. Et aliis in rebus quoque, qui car mina ac devotiones adhibebant, his fere venenum addere solebant. Unde cantiones, carmina, devotiones, et venena ac veneficia saepe conjunguntur. Cicero de Claris Orator. 60. Idque veneficiis et cantionibus Titiniae factum esse dicebat. Virgilius 2. Georg. 129. Miscueruntque herbas, et non innoxia verba. Tacitus 2. Ann. 69. Carmina et devotiones. Adde 3. Ann. 13. 4. Ann. 22. et 52. Ovid. 1. Amor. El. 8, 7. et Sueton. Calig. 3. Itaque consentaneum eft existimare, decemviros quoque utrumque maleficium, quod inter ea quaedam quasi conjunctio erat, vin. dicaffe: co magis, quod ignorare non poterant facinus Tarquinii Superbi et Tulliae minoris, quorum ille uxorem, haec mari. tum, ut auctor eft Dionysius Halic. 4, 79. veneno sustulerat. E quo quum certum sit, Romanos totis ducentis annis ante hoc tempus sciviffe, quo venenum vale. ret, quumque poft Tarquinii aetatem usque ad A. U. ccccxx11. numerus civium plus altero tanto auctus fuerit, ita ut jam supra cc. millia capitum adscenderet, nullam rationem habet velle putare, neminem in tanta multitudine hominum tam improbum fuiffe, ut imitari hoc exemplum sustinuerit; vel hoc facinus sem blilia debitori suo ftuprum inferre voluerat. Quum L. Papirius dictator reversus in urbem ab exercitu effet propter auspicia repetenda, Q. Fabius magifter equitum, occasione rei bene gerendae invitatus, contra edictum per tam occulte perpetratum, ut deprehendi et accusari numquam potuerit. Quod autem neminem ante hoc tempus veneficii nomi. ne accusatum legimus, id nemi nem movere debet: nam hoc for. sitan neque de furtis, neque de aliis quibusdam criminibus, quibus lege x11. Tabul. poena statuta erat, usquam adnotatum eft: nec tamen ob id negari poteft, nihil horum umquam admiffum, aut quemquam eo nomine accusatum fuiffe. DUK. tunc primo Volf. a. tum primum Boend. Deinde conftituta eft Leid. Voff. ambo, Berg. Boend. Exc. Pithoei, Hearnii Oxon. N. et Norvic. Idem verbum agnoscunt etiam omnes editiones usque ad ultimam Gruteri, quae prima omisit, ejusque auctoritate recentiores omnes. Quare codicum fide revocavi. Mox quum bellassent, pro_quum rebellassent, Voff. ambo. Paffim ita variant codd. scripti. V. infra ad 40, 38, 5. Palaepolitani victi bello et obsidione] Vet. lib. bello et obsidione victi. Non aliter etiam omnes, quibus usus sum, codd. Praeter ea Neapolitani Leid. Voff. 1. Boenderm. et apud Hearnium Oxon. N. Norvic. et Exc. Pithoei. etiam edd. antt. Mox ad deditionem, pro in deditionem, Boend. Q. Publio, qui eos obsederat, primum imperium prolatum, et per consules ei decretus triumphus] Ex Capit. Triumphis et ipsius Livii verbis legendum eft Q. Publilio, qui eos obsederat, primo et imperium prolatum eft, et pro consule decretus triumphus. Sensus eft: Q. Publilius primus fuit, cui in insequentem annum prorogare. tur imperium, et qui non con. sul, sed pro consule triumpharet. SIG. Q. Publilio recte a Sigonio reftitutum effe, nullum eft dubium, licet omnes codd. diffentiant; qui sollemni et in Livii codd. paffim obvio errore Q. Pu blio praeferunt. V. ad Liv. 8, 12, 4. Deinde primo et imperium per. ftat etiam in Leid. et Voff. utroque, primo imperium in Berg. et Boend. V. ad Liv. 2, 44, 3. Poftea prolatum eft, addito verbo subftantivo, Leid. Voff. uterque Berg. et Boend. Denique ei per consules triumphus ei decretus Berg. et Boend. et proconsuli decretus triumphus Leid. et Voff. 2. et pro consute decretus triumphus Voss. 1. V. infra ad 23, 30, 19. C. Publio debitori suo] C. Publitio. SIG. C. Publia Leid. Voff. 2. Berg. et Boend. T. Populico Volf. Deinde creditori praeferunt multae ex vett. edd. et cum iis Hearnii Norvic. L. Papirius dictator] L. Papirius Cursor dictator Leid. Vol. 1. Boend. et Hearnii Oxon. N. Contra edictum ejus proeliatus eft, qui prospere adversus Samnites pugnavit) Vet. lib. contra edictum ejus prospere adversus Samnites pugnavit. SIG. Editionum Sigonio vetuftiorum lectionem servat Hearnii Oxon. N. Sed contra edictum ejus proeliatus eft, et prospere adversus Samnites pugnavit Berg, contra edictum ejus prooliatus eft, et versus Samnites pugnavit Boend. contra edictum eft, et prospere adversus Samnites pugnavit Voll. 1. Lectioni autem, 10 EPITOME LIBRI OCTAVI. ejus prospere adversus Samnites pugnavit. Ob eam caussam quum dictator de magiftro equitum supplicium sumturus videretur, Fabius Romam profugit: et, quum caussa parum proficeret, populi precibus donatus eft. Res praeterea contra Samnites prospere geftas continet. quam Sigon. in vet. lib. reperit, consentiunt Leid. et Voff. 2. Paullo ante alio ordine occasione bene gerendae rei invitatus Boend. Populi precibus donatus eft] populi praesidio Voff. 1. et Boend. populi pretio Voff. 2. Praeterca damnatus eft Leid. Male. Infra Livius hoc lib. c. 35, 5. Noxae damnatus donatur populo Romano, donatur tribuniciae poteftati, precarium non juftum auxilium ferenti. Eodem sensu Livius supra locutus eft 2, 35, 5. Unum sibi civem, unum senatorem, si innocentem absolvere nollent, pro nocente donarent. Florus 3, 5, 10. Ingratissimos hominum sacris suis famaeque donavit. Ubi v. Cl. Duke. rum. condonare dixit Livius 3, 12, 8. Sibi ut condonarent filium, ora bat. Donare autem et Damnare saepiffime in Mftis commutari, docuit Cel. Burm. ad Phaedri 3, fab. 10, 47. Ita et infra variatur hoc lib. c. 35, 5. In verbis praecedentibus parum caussa proficeret legunt, ordine mutato, Berg. et Boenderm. Res praeterea contra Samnites prospere geftas continet] Et res praeterea Berg. Boend. et Hearnii Oxon. N. Sed vocula initialis perperam repetita eft ex praece. denti eft. (* v. ad 25, 31, 8.) Certe contrario errore illud eft sequens et alibi intercepit. V. supra ad Epit. 1. 6. Et res proptereà Vol. ambo. Sed et alibi hae voces com. mutari solent. V. Corte ad Plinii 5. Epift. 9, 1. Et praeterea contra Samnites res prospere geftas continet Leid. |