U. C. 449. 67 neque accipi nomen, 68 quia scriptum faceret, 69 tabulam po A. C. 303. suisse, et jurasse, se scriptum non facturum. quem aliquanto

antea desiisse scriptum facere arguit Macer Licinius, tribunatu ante gesto, triumviratibusque, 70 nocturno altero, altero coloniæ deducendæ. Ceterum (id quod haud discrepat) contu macia adversus contemnentes humilitatem suam nobiles certavit. 71 civile jus repositum in penetralibus pontificum evul gavit, 72 fastosque circa forum in albo proposuit, ut, 73 quando lege agi posset, sciretur: ædem Concordia in area Vulcani summa invidia nobilium dedicavit, coactusque consensu populi Cornelius Barbatus pontifex maximus 7+ verba præire, quum more majorum negaret nisi consulem aut imperatorem posse templum dedicare. Itaque ex auctoritate senatus latum ad populum est, ne quis templum aramve injussu senatus aut tribunorum plebei partis majoris dedicaret. Haud memora bilem rem per se, nisi documentum sit adversus superbiam nobilium plebeiæ libertatis, referam. Ad collegam ægrum, visendi causa, Flavius quum venisset, consensuque nobilium adolescentium, qui ibi assidebant, assurrectum ei non esset; curulem afferri sellam eo jussit, 75 ac sede honoris sui anxios invidia inimicos spectavit. Ceterum Flavium dixerat ædilem forensis factio, Ap. Claudii censura vires nacta, qui senatum primus 76 libertinorum filiis lectis inquinaverat; et, postea quam eam lectionem nemo ratam habuit, 77 nec in curia adeptus erat, quas petierat opes urbanas, humilibus per omnes tribus divisis, 78 forum et campum corrupit. tantumque Flavii

67 Neque accipi nomen] Neque rationem sui haberi ab eo qui comitiis præerat, tanquam legitimi candidati.

68 Quia scriptum faceret] Quod scribæ ministerio fungeretur. Scriptum hic a scriptus, ús.

69 Tabulam] Quæ erat velut insigne ministerii sui. Scribæ enim rationes publicas, leges, actaque in tabulis scribebant.

70 Nocturno] Triumviri nocturni incendiis per urbem arcendis præerant.

71 Civile jus] Legis actiones: i. e. solennes quasdam formulas a juriscousultis compositas, quibus inter se homines in jure disceptarent. Hic actionum liber a Flavio prolatus, jus civile Fluvianum appellabatur.

72 Fastos] Kalendarium, quo tota dierum fastorum nefastorumque ratio continebatur. De diebus fastis nefastisque vid. not. 22. ad i. 19.

73 Quando leze agi posset] Quibus diebus possent legitime actiones ad perse quendum jus suum suscipi.

21.

74 Verba praire] Vid. not. 96. ad iv.

75 Ac sede] Et e sede.

76 Libertinorum] Constat Ciceronis temporibus ao deinceps, libertinos ac li bertos pro iisdem acceptos fuisse; ita tamen ut libertus ad patronum, libertinus ad ingenuum referretur. Itaque dicebatur homo libertinus; non vero libertinus meus, libertinus Cæsaris, sed libertus meus, libertus Cæsaris. At his temporibus, de quibus nunc agit Livius, libertinos vocatos fuisse Suetonius ait in Claudio, c. 24. non ipsos qui manumitterentur, sed ingenues, i. e. eos qui Suetonii ævo pro ingenuis habebantur, ex his procreatos.

77 Nec in curia adeptus erat... opes urbanas] Recte admonet Gronovius otiosam hic esse vocem urbanas, cui ut locus esset, oporteret factam fuisse mentionem quarundam diversi generis opum, v. g. opum apud exercitum. Legit igitur: Nec in curia adeptus erat, quas petierat opes, urbanis humilibus...

78 Forum et campum] Comitia tributa,

comitia indignitatis habuerunt, ut plerique nobilium annulos U. C. 449. aureos et 79 phaleras deponerent. Ex eo tempore, in duas A. C. 303. partes discessit civitas. aliud integer populus fautor et cultor bonorum, aliud forensis factio tenebat: donec Q. Fabius et

tribus ur

banas con

P. Decius censores facti; ct Fabius simul concordiæ causa, Forensis simul ne humillimorum in manu comitia essent, omnem foren- turba in sem turbam excretam 80 in quatuor tribus conjecit, urbanasque eas appellavit. adeoque eam rem acceptam gratis animis jecta. ferunt, ut Maximi cognomen, quod tot victoriis non pepererat, 81 hac ordinum temperatione pareret. Ab eodem institutum dicitur, 82 ut Equites Idibus Quintilibus transvcheren

tur.

quæ in foro, et comitia centuriata, quæ Appio censore spretum ac violatum, rein campo Martio habebantur.

79 Phalerus] Ornamenti genus, quod proprium fuisse tum Equitum insigne colligitur ex Plinio, 1. xxxiii. c. 1. Annulos aureos tunc a solis senatoribus, nec universis, sed eorum nobilissimis, gestatos fuisse idem scriptor affirmat ibidem.

80 In quatuor tribus conjecit] Eas nempe, in quas Servius rex urbem discreverat, idemque jam tum, teste Dion. Hal. 1. iv. referri jusserat, quidquid esset libertini generis. Itaque Fabius nihil hic instituit novi, sed veterem morem, ab

dusit.

81 Hac ordinum temperatione] Ita teniperando res, ut discrimina ordinum ac dignitatum rite servarentur.

82 Ut Equites Idibus Quintilibus transveherentur] Ex hoc instituto Equites Romani quotannis Idibus Quintilibus, id est, die 15. mensis qui postea Julius appellatus est, per turmas distincti, olea coronati, et trabeati, equis insidentes, ab æde Martis extra urbem, sive, ut alii volunt, ab æde Honoris, in Capitolium solenni pompa transvebebantur.

EPITOME

LIBRI DECIMI LIVIANI.

Coloniæ deducta sunt 1 Sora, ac Alba, Carseoli. Marsi in deditionem accepti. Collegium augurum ampliatum est, ut essent novem, quum antea quaterni fuissent. Lex de provocatione ad populum, a Valerio consule tunc tertium lata est. Duæ tribus adjectæ sunt, Aniensis et Terentina. Samnitibus bellum indictum; et adversus eos sæpe prospere pugnatum. Quum adversus Etruscos, Umbros, Samnites, Gallos, P. Decio et Q. Fabio ducibus, pugnaretur, Romanusque exercitus in maximo esset discrimine, P. Decius, secutus exemplum patris, devovit se pro exercitu, et morte sua victoriam ejus pugnæ populo Romano dedit. Papirius Cursor, Samnitium exercitum, qui jurejurando obstrictus, quo majore constantia virtutis pugnaret, in aciem descenderat, fudit. Census actus est. lustrum conditum. censa sunt civium capita ducenta sexaginta duo millia, et trecenta viginti duo.

1 Sora, ac Alba, Curscoli] Libenter deleremus particulam ac ante Alba.

LIBER X.

i. LUCIO GENUCIO, Ser. Cornelio consulibus, ab ex- U. C. 450. ternis ferme bellis otium fuit. 1 Soram atque Albam coloniæ A. C. 302. deductæ. 2 Albam in quos sex millia colonorum scripta.

Sora agri Volsci fuerat; sed tuor millia hominum missa. Trebulanisque civitas data. damnati, quod Hernicos ab

1 Soram atque Albam colonia] Supra 1. ix. c. 23. Sora jam tum colonia Romana esse dicitur. Itaque non nunc primum deducitur hæc colonia, sed suppletur.

2 Albam in Equos] Albam Fucentis intellige, a qua Albenses, ut ab Alba Longa Albani. Eam urbem in Marsis fuisse consentiunt omnes. Livius in

L. Genucio, Ser.

possederant Samnites. eo qua- Cornelio
Eodem anno 3 Arpinatibus Coss.
Frusinates tertia parte agri
eis sollicitatos compertum : ca-

Equis ponit eodem errore, quo infra
c. 3. Carseolos, qui quorum erant, ut
ipse agnoscit c. 12. hujus quoque libri,
Marsis adscribere videtur. Nisi si vi-
cinorum populorum fines sæpe mutati.

3 Arpinatibus] Arpinum in Volsci
patria fuit Marii et Ciceronis.

Latrones

si.

U. C. 450. pitaque conjurationis ejus, quæstione ab consulibus ex senaA. C. 302. tusconsulto habita, virgis cæsi ac securi percussi. Tamen, ne prorsus imbellem agerent annum, parva expeditio 4 in Umin spelun. bria facta est: quod nunciabatur ex spelunca quadam excurca oppres- siones armatorum in agros fieri. In eam speluncam penetratum cum signis est, et ex eo loco obscuro multa vulnera accepta, maximeque lapidum ictu: donec altero specus ejus ore (nam pervius erat) invento, utræque fauces congestis lignis accense. ita intus fumo ac vapore ad duo millia annatorum, ruentia novissime in ipsas flammas, dum evadere tenU. C. 451. dunt, absumpta. 5 Marcis Livio Dentre et Emilio consuliA. C. 301. bus redintegratum quicum bellum. Coloniam ægre paM. Ami tientes velut arcem suis finibus impositam, summa vi expulio Coss. gnare adorti, ab ipsis colonis pelluntur. Ceterum tantum

M. Livio,

dictator.

Romæ terrorem fecere, quia vix credibile erat, tam affectis rebus solos per se Aquos ad bellum coortos, ut tumultus ejus C. Junius causa dictator diceretur C. Junius Bubulcus. is cum M. Titinio magistro equitum profectus, primo congressu Æquos subegit, ac die octavo triumphans in urbem quum redisset, ædem Salutis, quam consul voverat, censor locaverat, dictator dedicavit.

mus Lacon.

II. Eodem anno classis Græcorum, 6 Cleonymo duce Lacedæmonio, ad Italiæ littora appulsa, 7 Thurias urbem in Salentinis cepit. Adversus hunc hostem consul Æmilius missus, prælio uno fugatum compulit in naves. Thuriæ redditæ veteri cultori: Salentinoque agro pax parta. Junium Bubulcum dictatorem missum in Salentinos, in quibusdam Cleony annalibus invenio: et Cleonymum, priusquam confligendum esset cum Romanis, Italia excessisse. Circumvectus inde Brundusii promontorium, medioque sinu Adriatico ventis latus, quum læva importuosa Italiæ littora, dextra Illyrii, Liburnique, et Istri, gentes feræ, et magna ex parte latrociniis maritimis infames, terrerent, penitus ad littora Venetorum pervenit. Ibi expositis paucis qui loca explorarent, quum audisset, tenue prætentum littus esse, quod transgressis stagna ab tergo sint irrigua æstibus maritimis; 8 agros haud procul proximos campestres cerni, ulteriora colles; inde esse ostium fluminis præalti, quo circumagi naves in stationem tutam

4 In Umbria] Mallemus, in Umbriam. 5 Marcis Livio Dentré et Æmilio] Utrique prænomen erat Marcus.

6 Cleonymo... Lacedam mio] Hic sine dubio est Cleonymus Cleomenis regis filius, Arei regis patruus, quem postca Pyrrhus in regnum revocare tenta. Vit. Vid. Plut. in Agide et in Pyrrho, et Pausaniam in Att. et in Lacon.

7 Thurias... in Salentinis] Thuria, sive Thurii urbs, prius Sybaris, certe prope Sybarim ex ejus ruinis condita, a Salentinis Tarentino sinu dividitur.

8 Agros haud procul] Agros haud procul cerni, quorum proximi campestres essent et in planitiem porrecti, ulteriora colles esse.