Edue T 1010.4

ARVARD COLLEGE

MAR 50 1920

LIBBARY

Educalifras
Library

M. TULLI CICERONIS

ORATIO IN CATILINAM PRIMA

IN SENATU HABITA.

I. Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia no- 1 stra? quam diu etiam furor iste tuus nos eludet? quem ad finem sese effrenata iactabit audacia? Nihilne te nocturnum praesidium Palati, nihil urbis vigiliae, nihil timor populi, nihil concursus bonorum omnium, 5 nihil hic munitissimus habendi senatus locus, nihil horum ora voltusque moverunt? Patere tua consilia non sentis, constrictam iam horum omnium scientia teneri coniurationem tuam non vides? Quid proxima, quid superiore nocte egeris, ubi fueris, quos convoca- 10 veris, quid consilii ceperis, quem nostrum ignorare arbitraris? O tempora, o mores! Senatus haec in- 2 tellegit, consul videt; hic tamen vivit. Vivit? immo vero etiam in senatum venit, fit publici consilii particeps, notat et designat oculis ad caedem unum quem- 15 que nostrum. Nos autem fortes viri satis facere rei publicae videmur, si istius furorem ac tela vitemus. Ad mortem te, Catilina, duci iussu consulis iam pridem oportebat, in te conferri pestem, quam tu in nos 19 machinaris. An vero vir amplissumus, P. Scipio, 3 pontifex maximus, Ti. Gracchum mediocriter labe

1

factantem statum rei publicae privatus interfecit; Catilinam orbem terrae caede atque incendiis vastare cupientem nos consules perferemus? Nam illa nimis 25 antiqua praetereo, quod C. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu sua occidit. Fuit, fuit ista quondam in hac re publica virtus, ut viri fortes acrioribus suppliciis civem perniciosum quam acerbissimum hostem coërcerent. Habemus senatus 30 consultum in te, Catilina, vehemens et grave, non deest rei publicae consilium neque auctoritas huius ordinis; nos, nos, dico aperte, consules desumus. 4 II.

Decrevit quondam senatus, ut L. Opimus consul videret, ne quid res publica detrimenti caperet; nox nulla intercessit; interfectus est propter quasdam seditionum suspiciones C. Gracchus, clarissimo patre, 5 avo, maioribus, occisus est cum liberis M. Fulvius consularis. Simili senatus consulto C. Mario et L. Valerio consulibus est permissa res publica; num unum diem postea L. Saturninum tribunum pl. et C. Servilium praetorem mors ac rei publicae poena re10 morata est? At nos vicesimum iam diem patimur hebescere aciem horum auctoritatis. Habemus enim huiusce modi senatus consultum, verum inclusum in tabulis tanquam in vagina reconditum, quo ex senatus consulto confestim te interfectum esse, Cati15 lina, convenit. Vivis, et vivis non ad deponendam, sed ad confirmandam audaciam. Cupio, patres conscripti, me esse clementem, cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri, sed iam me 5 ipse inertiae nequitiaeque condemno. Castra sunt in 20 Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus

conlocata, crescit in dies singulos hostium numerus; eorum autem castrorum imperatorem ducemque hostium