ro.ciis, quos e republica cenferent effe, traducendi. Ea omnia cum fumma concordia confulum acta. Volones in undevicefimam & vicefimam legiones fcri11. pti. Magni roboris auxilia ex Hifpania quoque a P. Scipione M. Livio miffà quidam ad id bellum auctores funt: octo millia Hifpanorum Gallorumque, & duo millia de legione militum, equitum mille, mixtos Numidas Hifpanof12.que. M. Lucretium has copias navibus adduxiffe: & fagittariorum funditorumque ad quatuor millia ex Sicilia C. Mamilium mififfe. 1. XXXIX. Auxerunt Romae tumultum literae ex Gallia adlatae ab L. Porcio 2. praetore: Hafdrubalem moviffe. ex hibernis, & jam Alpes tranfire: octo millia Ligurum confcripta armataque, conjunctura fe tranfgreffo in Italiam effe, nifi mitteretur in Ligures, qui eos bello occuparet. Je cum invalido exercitu, quoad 3.tutum putaret, progreffurum. Hae literae confules, raptim confecto delectu, maturius, quam conftituerant, exire in provincias coëgerunt, ca mente, ut u niam fubegit. J. FR. GRONOVIUS. & duo millia de legione militum Flor. Lov. 2. 3. 4. 5. Harl. Gaertn. Hav. & Hearnii L. 1. ac N. quod recte Gronov. recepit; Crever. vero duo millia militum de legione exponit, duo millia militum legionariorum. Deinde equitumque mille octingentos edd. principes, & codex Ber. qui folus meorum illud octingentos fervat. Eam vocem neque in D. fuo reperiri Hearne teftatur. equitum X mixtos Numidas Flor. Sed, notas & X a librariis confundi, infra videbimus ad XXXIII, XIV, 5. Vide etiam mox ad §. feq. equitum decem mixtos Numidas Lov. 1. 2. 4. Harl. & Hearnii L. 1. equitum d. mixtos Numidas Hav. equitum mille mixtos Numidas Hearnii N. Neque aliter Lov.3.nifi quod vocem equitum omittat. equitum mille decem mixtos Numidas, duplici lectione junEta, Gaertn. Et ita fere Lov. 5. equitumque m. &o x. mixtos Numidas exhibens. Ceterum quum Rhenanus ita emendaffet, ut adnotatio ejus hic praefert, Froben. tamen anno 1535. ejus emendationem in contextum recepturus, & ipfe erravit, & fecutos editores ad unum omnes in errorem pellexit; nam, rò, cui Rhenanus ad fubftituebat, fervans, & praepofitionem illam loco alio contra mentem Rhenani inferens, vulgavit ET duo mil-lia de legione militum, equitum AD mille octingentos. ex qua lectione duas voces ad & octingentos, optimos codices fecutus, recidi. §. 12. M. Lucretium has copias navibus adduxiffe] Scripfimus advexiffe. RHENANUS. Omnes M. Lucretium has copias navibus adduxiffe; non advexiffe, ut Rhenanus: quamquam fcio, haec duo verba calamis librariorum faepe confundi. J. FR. GRONOVIUS. Lucretii praenomen M. deest in Flor. ejus loco inde praeferunt Voff. & Lov. 1. Vide ad iv, LII, 4. Deinde advexiffe Lov. 5. Reliqui omnes adduxiffe. Solent autem haec verba pafGim commutari. Vide ad II, XLVII, 3. IV, XII, 9. VIII, XXII, 6. IX, XXXII, 2. X, XLII, 13. XXVIII, XXXVI, 3. XXXII, II, I. XXXVII, XXIX, 2. Adde viros Celeberr. J. Fr. Gronov. ad Liv. XLIV, XXVI, 10. Brockh. ad Prop. iv, 1, 49. Burm. ad Suet. terque Inluftr.Gramm. xx. & Cort. ad Sall. Jug. Dxxxv, 4. Ad quatuor millia ex Sicilia C. Manlium] Optimi, funditorumque ad ∞ ∞ co ex Sicilia C. Mamilium mififfe. J. FR. GRONOVIUS. Eodem' plures meorum, & Hearnii adludunt. Nam ad XXX millia ex Sicilia Hearnii L. 1. ad XXX ex Sicilia Flor. Voff. Lov. 1. 5. Harl. Hav. & Hearnii N. ac D. ut iterum & X a librariis commutata fuerint, de quo ad §. praec. monitum eft. Infuper C. Mamilium Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 4. Harl. 8 Gaertn. Vide ad cap. xxxv, I. §. 1. Literae ex Gallia miffae ab L. Porcio praetore] Omnes Gall. literae ex Gallia allatae a L. Cus mutarunt? veriti nempe, ne ipfe praetor attuliffeeas crederetur. J. FR. GRONOVIUS. Ita etiam cum Hearnii L. 1. & N. ex meis Flor. omnefque alii, praeter Ber. Rec. & Gaertn. qui miffae fervant. Literae a L. Porcio funt literae L. Porcii. Supra 11, v. His literas ab Tarquiniis reddunt. Cic. VII. ad fam. v. Literae mihi dantur a te. vII. ad Att. XXIV. Ecce poftridie Caffio literae Capua a Lucretio familiari ejus. §. 2. Conjuncturaque fe trangreffo] Reciditur in libris omnibus rò que. GEBHARDUS. Omnes ii. dem cum Pall. octo millia Ligurum confcripta armataque conjunctura fe tranfgreffo in Italiam esse, recila altera copulativa. J. FR. GRONOVIUS. Copulativam illam ex meis foli agnofcunt Ber. & Gaertn. Eamdem etiam repudiant omnes Hearnii Oxonn. §. 3. Ut uterque hoftem in fua provincia contineret, neque conjungi, aut conferre] Pal. 1. utrique boftem in fuam provinciam continerent, ut neque conjungi. fec. ut uterque conful conf. hoftem in fua provincia continerent: neque conjungi, aut conferri in unum vires paterentur. GEBHARDUS. eaque men. te utrique.confules hoftem in fuam provinciam continuerunt, ut neque conjungi, neque conferri in unum, vires paterentur Voff. Lov. L. & Hav. a quibus parum differunt edd. vett. eaque mente, utrique ut hoftem in fuam provinciam continerent, ut neque conjungi, neque conferre in unum, vires paterentur Lov. 2. Reliqui alterutri lectioni accedunt, in paucis apiP 3 cibus terque hoftem in fua provincia contineret, neque conjungi, aut conferre in unum vires pateretur. Plurimum in cam rem adjuvit opinio Hannibalis:4 quod, etfi ca acftate tranfiturum in Italiam fratrem crediderat, recordando quae ipfe in tranfitu nunc Rhodani, nunc Alpium, cum hominibus locifque pugnando per quinque menfes exhaufiffet, haudquaquam tam facilem matu-srumque tranfitum exfpectabat. ca tardius movendi ex hibernis caufla fuit. Ce-6. terum Hafdrubali & fua & aliorum fpe omnia celeriora atque expeditiora fuere. non enim receperunt modo Arverni cum, deincepfque aliae Gallicae atque Alpinae gentes; fed etiam fecutae funt ad bellum. & quum per munita pleraque 7tranfitu fratris, quae antea invia fuerant, ducebat; tum etiam, duodecim annorum adfuctudine perviis Alpibus factis, inter mitiora jam hominum tranfibat ingenia. Invifitati namque antea alienigenis, nec videre ipfi advenam in s fua terra adfueti, omni generi humano infociabiles erant. & primo ignari, quo Poenus pergeret, fuas rupes fuaque caftella, & pecorum hominumqué pracdam peti crediderant: fama deinde Punici belli, quo duodecimum an-9. num Italia urebatur, fatis edocuerat, viam tantum Alpes efle: duas praevalidas urbes, cibus diffentientes. Solus Flor. vulgatum, cujus Aldus auctor eft, tuetur, nifi quod dederit ea mente utrique hoftem. ubi rò ut interceptum eft a vocis fequentis initio. Paullo ante in provincias exsulat a Voff. Lov. 1. 2. 3. & Hav. §. 5. Tum facilem maturumque tranfitum] facilem citumque Hafn. Hav. & Hearnii L. 1. quod ex alterius gloffa receptum eft. facilem artumque Voff. & Lov. 1. facilem ratumque Lov. 2. facilem in atrumque Lov. 5. §. 6. Deincepfque aliae Gallicae atque Alpinae gentes] Vocabulum aliae non eft in volumine fcripto, nec eft neceffarium. RHENANUS. Ita Pal. 1. & vet, ed. Sec. vero deincepfque Gallici atque Cifalpinae gentes. tertius quoque ipernit rò aliae. G EBHARDUS. Rhenanus, auctore libro fuo, delet Tò aliae; neque eft illud in quibufdam noftris. Si virtutem particulae noris, fuperfluum potius, quam neceffarium, videbitur. Cic. [11. ad fam. xvIII.] Quos video deinceps tribunos plebis per triennium fore. Caefar 11. de Gall. [xxix.] Reliquis deinceps diebus Caefar filvas caedere inftituit. Nofter lib. xLv, [XIV.] Trium regum bellis deinceps omnibus functum officiis. J. FR. GRONOVIUS. Etfi hic abeffe poflet aliae, tamen haec recte conjungi poffunt. Caefar vII. B. G. III. Hunc alii deinceps excipiunt, & proximis tradunt. DUKERUS. To aliae ex meis expellunt Lov. 2. & 4. quibus potius ut fidem habeamus, quam tot aliis primi ordinis codd. qui vocem conftanter retinent, aequum non videtur: praefertim quum deinceps & alii interdum apud optimos fcriptores jungantur. Suprav, XXXVII. Accedente fama nunciifque Clufiuorum, deinceps inde aliorum populorum. Caef. 1. B. Civ. xxv. His perfectis conlocatifque, alias deinceps pari magnitudine rates jungebat. Neque video, quid obftet, cur, cognita virtute particulae deinceps, fequens vox aliae fervari non poffet. Ea notat ordine, ferie, ut vidimus ad 11, XLVII, 11. Puto recte dici poffe: Arverni, qui erant Galliae populus, & poftea ordine aliae gentes Gallorum eum receperunt: immo potius vox illa videtur neceffaria. deinceps aliae, copula omiffa, Harl. & Ber. Voces Gallicae atque Alpinae ignorat Hearnii L. 1. Gallicae Alpinaeque legit Ber. §. 7. Et quum per munita pleraque tranfitu fratris, quae antea invia fuerant, ducebat] munita intelligo pervia facta. Caeterum mirum, quo pacto Livio in mentem venerit, ut itinera per Alpes ante Hannibalis tranfitum invia fcribat, cum tamen lib. v, [xxxiv. & xxxv.] Gallos faepe tranfifle Alpes fateatur, etiamfi eos, qui adverfus Clufinos arma moverunt, ac Romam poftea delevere, neget primos fuiffe, qui in Italiam Gallorum profecti fint. De Gallorum antiquiore in Italiam transitu, multi ante & poft Livium eximii meminere authores. Plinius lib. XII. cap. 1. C. Caefar lib. vt. ubi de Volcis Tectofagibus. Strabo quoque lib. iv. ut non fuerit opus, unum in hac re fequi Polybium. GLAREANUS. &tum per munita pleraque Voff. Vide ad vi, XXIII, 3. Praeterea ducebant, & mox tranfibant, Voff. Lov. 2. 5. Gaertn. & Hav. ducebant etiam Lov. 1. 3. 4. tranfibant Flor. Harl. Ber. Hearnii L. 1. & edd. antt. quafi nempe referendum foret ad Arvernos aliafque gentes, quae, Hafdrubalem fecutae, ei viae duces exftiterunt, ac deduxerunt per loca, quae Hannibal olim tranfierar. Verum fcribis fraudi fuiffe videtur, quod non intelligerent, ducere hic fimpliciter ac fine cafu poni, pro ducere exercitum, copias. Vide ad 1, xxIII, 5. Infuper, trajectis vocibus, jam tranfibant hominum ingenia Flor. Vocula jam deeft in Lov. 3. §. S. Inufitati namque antea alienigenis] Dico Livium fcripiiffe, Invifitati namque antea. Restituendum id verbi in Plauti Pfeudolo [II, IV, 37.] Atque eum, qui non hic vifitatus faepe fit. Utitur & alias Plautus, ut in Curcul. [11, 111, 63.] Quid lenonem Cappadocem? annuo vifitaffe. Livius iterum lib. Iv, [XXX] Nova erupit acies inaudita ante id bes, magno inter fe maris terrarumque fpatio difcretas, de imperio & opibus 10. certare. hae cauffae aperuerant Alpes Hafdrubali. Ceterum quod celeritate iti11. neris profectum erat, id mora ad Placentiam, dum fruftra obfidet magis, quam 12.obpugnat, corrupit. Crediderat campeftris oppidi facilem expugnationem effe: & nobilitas coloniae induxerat eum, magnum fe excidio ejus urbis terro13 rem ceteris ratum injecturum. Non ipfum folum ca obpugnatio inpediit; fed Hannibalem poft famam tranfitus ejus, tanto fpe fua celeriorem, jam moven14.tem ex hibernis, continuerat. quippe reputantem, non folum quam lenta urbium obpugnatio effet, fed etiam quam ipfe fruftra camdem illam coloniam, ab Trebia victor regreffus, tentaffet. L. XL. Confules, diverfis itineribus profecti ab urbe, velut in duo pariter bella diftenderant curas hominum, fimul recordantium, quas primus adventus Han2. nibalis intuliffet Italiae clades; fimul, quum illa angeret cura, quos tam propitios urbi atque imperio fore Deos, ut eodem tempore utrobique refpublica profpere gere3 retur? adbuc adverfa fecundis penfando rem ad id tempus extractam effe. quum in Italia ad Trafimenum & Cannas praecipitaffet Romana res, profpera bella in Hifpa tempus, invifitataque. Et lib. v, [xv11.] Gentem invifitatam, accolas Gallos effe. ita enim utrobique meus codex contra vulgatos. LIPSIUS lib. II. Ep. Quaeft. xxvI. Quod monuit Lipfius, Invifitati namque antea alienigenis, clare habet Put. & optimi. J. FR. GRONOVIUS. Omnes mei hic vulgatum fervant: fed, Invifitati se in Regio inveniffe, auctor eft Doujat. de qua voce plura vide ad v, Xxxv, 4. Mox infociales Lov. 1. 2. 3. Ber. Harl. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. & edd. antt. pro quo Froben. anno 1535. edidit infociabiles, reliquis probanti bus. Infra xxxvII, 1. Non ut hoftibus modo, fed tam quam indomitae & infociabili genti, fuccenfebant. §. 9. Quo duodecimum annum Italia urebatur] Penultima vox non eft in Flor. Cant. Voff. Lov. 1. & Hav. Tum utebatur legit Lov. 2. verfabatur Hav.fcribarum errore. Vide ad cap. xxix, 9. Mox duas tantum praevalidas urbes Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Gaertn. & Hav. duas tantum pervalidas urbes Harl. Male. Infra XL, XLVII. Ad praevalidam aliam urbem pervenit. Et ita praevalidus de homine HI, XLIII. Quum se praevalidus, pari viribus animo, circumventus tutaretur. praevalidus juvenis VII, v. praevalens populus de Romanis in praef. Deinde de imperio de opibus Lov. 3. quod fi plures codd. probarent, Livianum effe putarem. Vide ad vi, xxvIII, 6. Poftea §. feq. aperuerunt Lov. 5. Ber. Gaertn. & edd. principes. §. 12. Et nobilitas coloniae induxerunt eum] Libb. omnes induxerat. GEBHARDUS. Illud induxerunt opáλua eft operarum in edd. Modii, ac prioribus Gruteri, quod in ultima emendatur. Terrorem ceteris injecturum] Put. & omnes Gall. Voffianufque magnum fe excidio ejus urbis terrorem caeteris ratum injecturum. J. FR. GRONOVIUS. Vocem ratum omnes etiam edd. fervarunt ufque ad Froben. anni 1535. quae prima eam omifit, & ex codd. meis tantum adfeclas habet Lov. 3. Ber. a manu 2. & Hav. Ceterum hic iterum exfeidio con tra omnium codd. fidem Clericus recepit. Vide ad V, XV, 9. §. 13. Non ipfum folum ea obpugnatio inpediit] Hunc locum fic reftituimus, Non ipfe fe folum ea oppugnatione impediit. RHENANUS. Libri omnes Non ipfum folum ea oppugnatio impedit, vel impediit. GEBHARDUS. Non ipfe fe folum ea oppugnatione impediit in ed. Rom. principe Aler. Hearnius invenit, eique adfentiri fatetur L. 1. nifi quod Nec, pro Non legat. Nec fe ipfum folum ea oppugnatione impedit Lov. 4. Reliqui fere fervant lectionem a Rhenano rejectam, nifi quod Non eum folum illa oppugnatio habeat Lov. 5. Rhenani lectio fervata eft a reliquis editoribus ufque ad Gronov. qui priorem repetiit. Et ea etiam verior videtur ob codicum auctoritatem. §. 1. Velut in duo pariter bella] Pall. 2. ac 3. velut in duo pariter defcenderent bella. GEBHARDUS. Vox bella deeft in Voff. Lov. 1. 2. Ber. a manu 2. & Hav. §. 2. Simul quum illa angeret cura] augeret facili lapfu Voff. Harl. Hafn. Gaeren. & Hav. Vide ad x, xiv, 9. attingeret Lov. 5. Ut eodem tempore utrobique refpublica profpere gereretur] Pal. tert. utrum ubique refpublica gereretur. GEBHARDUS. Vocula initialis abeft a Flor. Cant. Voff. Lov. 1. 2. 4. Harl. & Hav. Deinde utrobique probum eft. Vide Gronov. ad xxxIII, XV, 13. Praeterea trajectis literis regeretur Voff. Lov. 3. Gaertn. & Hav. Saepius has voces commutarunt librarii. Vide ad III, x1, 4. VI, XLI, 5. VII, vi, 2. cap. XXXIII, 3. IX, XXIX, 8. XXXII, VII, 2. XXXV, XI, 10. XXXVI, VII, 10. XXXVII, XLIX, 5. XXXIX, I, 1. Adde Fabric. & Manut. ad Cic. 11. de Off. 1. Nic. Heinf. ad Claud. 1. de Laud. Stil. 82. Burm. ad Val. Flacc. 11, 396. ad Suet. Tib. xx1. ad Virg. 1. Aen. 340. Cort. ad Sall. Jug. LVIII. & quae notavi ad Silii v, 242. De locutione gerere rempublicam vide ad II, LXIV, 5. Ad Hifpania prolapfam eam erexiffe. poftea, quam in Hifpania alia fuper aliam cla-4. des, duobus egregiis ducibus amiffis, duos exercitus ex parte delejet multa, secunda in Italia Siciliaque gesta quaffatam rempublicam excepiffe: & ipfum in-5. tervallum loci, quod in ultimis terrarum oris alterum bellum gereretur, Spatium dediffe ad refpirandum. Nunc duo bella in Italiam accepta, duo celeberrimi no-6. minis duces circumftare urbem Romanam, & unum in locum totam periculi molem, omne onus incubuiffe. qui eorum prior viciffet, intra paucos dies caftra cum altero juncturum. Terrebat & proximus annus lugubris duorum confulum fu-7. neribus. His auxii curis homines digredientes in provincias confules profecuti funt. Memoriae proditum eft, plenum adhuc irae in cives M. Livium, ad bel-s. lum proficifcentem, monenti Q. Fabio, ne, priufquam genus hoftium cognoffet, temere manum confereret, refpondiffe: Ubi primum hoftium agmen confpexiljet, Adverfa fecundis penfando] Pal. 1. adhuc adverfa fecundis penfando (ad marginem Poenorum) ad id tempus extractam effe. Supra xxvI, XXXVII. Transmarinae quoque res quadam vice penfatae. G EBHARDUS. Auctiores una voce optimi adhuc adverfa fecundis penfando. J. FR. GRONOVIUS. Similiter legunt Flor. Cant. Voff. Lov. 1. 2. 5. Harl. Hafn. Hav. & Hearnii L. 1. ac N. §. 3. Ad Trafymenum & Cannas praecipitaffet Romana refpublica] Vet. lib. praecipitaffet refpublica. SIGONIUS. Put. Reg. Men, unus Pal. ad Trafymenum & Cannas praecipitaffet Romana res. Alii duo Pall. Voff. Romanas res. J. FR. GRONOVIUS. ad Cannas Voff. repetita praepofitione, quod Livio follemne eft. Infra cap. XLI. Contracto exercitu, quem in hibernis aut in praefidiis agri Bruttii babuerat. Vide ad vi, xxvIII, 6. Unius tamen fide ita Livium etiam hic dediffe, adfirmare non audeo. Tum Romanas res Lov. 1. 2. Harl. & Hav. cum Hearnii N. Romana res Flor. Cant. Lov. 3.5. & Hearnii L. 1. ac D. Locutionem Romana res inluftravimus ad II, IX, 5. Solent autem res & refpublica commutari. Vide ad III, LI, 2. & VIII, XXXI, 2. Etiam Romana res & refpublica. Talia exempla habebimus ad xxx, 11, 7. Mox prolapfam deest in Lov. 5. prolapfam ante erexiffe Ber. & antiquiffimae edd. prolapfam eam exiffe Lov. 1. prolapfam eam exiiffe Gaertn. prolapfam eam egiffe Lov. 2. §. 4. Deleffet, fecunda in Italia Siciliaque gefta quaffatam rempublicam excepiffe] Vet. lib. multa fecunda in Italia. SIGONIUS. Omnes Gall. Vol. duoque Pall. cum Sigoniano deleffet multa fecunda. Omnes immo & editiones prifcae, quas commemorare foleo, ufque ad Gryphium, qui primus omittit. Sed quis credat, Livium fcripfifle multa fecunda gefta? Tu vero lege, duos exercitus ex parte deleffet multa, fecundas in Italia Siciliaque res conquaffatam rempublicam excepiffe. Quaefitae videtur elegantiae ex parte multa. Sic & xXXI, 1. Cicero in Vatin. vIII. Neque labefactatam rempublicam, neque conquaffatam civitatem. Lib. iv. Fam. ep. v. Omnes provinciae conquaffatae funt. J. FR. GRONOVIUS. multa fecunda in Italia gefta non magis inclegans effe videtur, quam fi dicas multas res fe pugna cundas geftas, quod non temere quemquam faftiditurum puto. conquaffatam omnino probari debet, fi ex MSS. eft, alioqui etiam quaffatam rempubli cam dicit Cic. pro Sextio xxxiv. & pro Marc. vIII. Conculcari miferam Italiam videbis & quati. Idem VIII. ad Att. i. DUKERUS. multa primum omifit Froben. anno 1535. & hinc reliqui plures ante Gryph. quae vox etiam deeft in Hearnii D. At omnes mei una cum Hearnii L. 1. & N. eam agnofcunt. In reliquis verbis quas p fatarem, pro quafsatam remp. Flor. Ceteri codd. nihil mutant. Gronov. in pr. ed. not. conjecit multa fecunde in Italia Siciliaque gefta. cui conjecturae aliam nunc in fec. ed. fubpofuit. Verum fi tria illa multa fecunda gefta Gronov. juncta difplicent, minori innovatione legere potuiffet, mutata tantum diftinctione, ex parte deleffet multa, fecunda &c. vel etiam ex parte deleffet, multa fecunda, in Italia Siciliaque gefta, quaffatam &c. Invitis libris Livio obtrudi RES quaffatam REMPVBLICAM, probare nequeo. Doujatius malebat deleffet, multas fecundas in Italia Siciliaque res conquaffatam &c. §. 6. Duos celeberrimi nominis duces circumftare urbem Romanam ] Gebhardus ad vII, XL, 9. ex Pall. legit duo celeberrimi nominis duces. Et ita Jac. Gronov. edidit. Verum Clericus, qui fe ad J. Fr. Gronovii mentem quam adcuratiffime Livium editurum promifit, hic fidem praeftitit, & duos reduxit, quem etiam fecutus eft Clariff. Crevier. At duo ex meis firmant Flor. Lov. 2. 3. 4. 5. Harl. Gaertn. & Hav. quare id iterum revocavi. Vide etiam ad xxxv, xx1, 5. Praeterea idem Jac. Gronov. urbem Romanam, pro Romam, primus vulgavit, confentientibus omnibus meis. Vide ad Epit. Liv. XLIX. Verum hic Clericus eum, deferto nunc patre Gronovio, fecutus eft. Adeo fibi non conftabat! §. 8. Plenum adhuc ira in cives] Vetuftus liber habet irae; nec refeit. RHENANUS. Omnes Gall. & Pall. plenum adhuc irae in cives, vel ire. J. FR. GRONOVIUS. Ita cum Hearnii N. & L. legunt quoque Flor. & Cant. Reliqui vulgatum ira fervant. Obfervat autem Quinctil. ix. Inftit. Orat. 111. in princ. omnes veteres, & Cic. praecipue, plenum 9 pugnaturum. Quum quaereretur, quae cauffa feftinandi effet? Aut ex hofte egregiam gloriam, inquit, aut ex civibus victis gaudium, meritum certe, etfi non 10. honeftum, capiam. Priufquam Claudius conful in provinciam perveniret, per extremum finem agri Larinatis ducentem in Sallentinos excrcitum Hannibalem cum expeditis cohortibus adortus, C. Hoftilius Tubulus incompofito ag11. mini terribilem tumultum intulit. ad quatuor millia hominum occidit, novem figna militaria cepit. Moverat ex hibernis ad famam hoftis Q. Claudius, qui 12. per urbes agri Sallentini caftra difpofita habebat. Itaque, ne cum duobus exercitibus fimul confligeret, Hannibal nocte caftra ex agro Tarentino movit, at13. que in Bruttios conceflit. Claudius in Sallentinos agmen convertit. Hofti14. lius, Capuam petens, obvius ad Venufiam fit confuli Claudio. Ibi ex utroque exercitu electa peditum quadraginta millia, duo millia & quingenti equites, vini, non vino, dixiffe: ad quem tamen locum Celeberr. Burm. notat, Rivium ad Sall. Jug, xxxvIII. docere, non femper Cic. hoc obfervaffe. Livius etiam utroque modo locutus eft. Cum genitivo junxit, praeterquam locis ad 111, xxv, 6. laudatis, etiam XXI, XLIV. XXII, XLI. & L. XXIV, XLI. XXV, XXXIII. XXVI, XXI. & XLVI. XXVIII, XIV. XXIX, VI. XXXII, VII. XXXV, II. XXXVIII, XXI. XXXIX, XXVII. XL, XIV. XLI, XVI. XLV, X. aliifque. Altera conftructione utitur 1, xxv. Pleni adhortantium vocibus. v, xxI. Cuniculus militibus plenus. VII, XXVIII. Plena religione civitas. XXVI, VII. Literae adhortatione plenae. cap. XLII. Urbem bellico adparatu plenam. xxxviii, xv. Urbem plenam rerum omnium copia. cap. LVIII. Orationem plenam veris decoribus. XLI, XXVIII. Exercitum pleniffimum praeda domum reportavit. Utrumque cafum fimul junxit v, x1. Plenum vulnerum ac pavore exercitum. ubi vide. Hic vero potius meliores, quam plures, codd. fequor. Priufquam genus hoftium noffet] Hoc ad rem magis pertinet, quod habet vetuftus liber cognoffet. RHENANUS. noffet fervant Voff. Lov. 1. 2. 5. Harl. Ber. & Gaertn. nofcet Hav. & Lov. 3. a manu 1. nofceret a manu 2. cum Hearnii L. 1. cognofceret Lov. 4. cognoviffet Flor. Rhenani lectionem probandam puto. Vide ad xx11, 111, 2. Mox ut primum Hearnii L. 1. Voculam ubi non agnofcit Lov. 1. §. 9. Aut ex civibus victis gaudium, meritum certe, etfi non honeftum, capiam] Pall. 2. & 3. aut ex civibus victis gaudium certe, etfi non honeftum, capiam. Propert. II, VIII. Sed non effugies; mecum moriaris, oportet: Hoc eodem ferro fillet uterque cruor. Quamvis ifta mihi mors eft inhonefta futura, Mors inhonefta quidem; tu moriere tamen. GEBHARDUS. S. 10. In provinciam veniret] Vetuftus liber in provinciam perveniret. quam lectionem & nos recepimus. RHENANUS. Pal. 1. 2. & ant. ed. veniret. GEBHARDUS. veniret etiam Flor. Cant. Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. Ber. Gaertn. & Hav. Mox agri Laritanis, tranfpofitis literis, Flor. Laritani Hav. Jaritani Lov. 2. Voff. Saritani Lov. 1. PARS IV. qui Hannibalem cum expeditis cohortibus adortus] Pall. 2. ac 3. Annibalem expeditis cohortibus adortus. GEBHARDUS. Praepofitio etiam deeft in Flor. Idem de Put. notavit Clariff. Crevier. Vide ad III, XIV, 4. Codicum auctoritas fere perfuadet, ut eam leЄtionem veram exiftimem. §. 11. Ad quatuor millia hominum occidit] ad triginta millia Flor. Voff. Lov. 4. & Hearnii L. 1. In quam lectionem fi & Put. confentiret, errorem ex notis ortum, & ad ∞ ∞ ∞ hominum fcriptum fuiffe crederem. Vide ad xxxIII, XIV, 15. ad duo millia & triginta Hav. ad XIIII millia Lov. 2. Tum cedidit Hav. Vide ad xxxvi, xxxvi, 6. Mox 2. Cl. Nero Ber. a manu 2. Q. Fabius Hear nii L. 1. & edd. ante Aldum. §. 13. Obvius ad Venufiam fit confuli Claudio] Pal. 1. fuit. fec. ac tert. obviam ad Venufiam fit confuli. GEBHARDUS. obviam Rec. & Lov. 4. a manu 1. Vide ad xxvi, xxv, 15. Deinde fuit Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. Gaertn. & Hav. At solent hae voces a librariis commutari. Vide ad xL, XV, 2. §. 14. Ex utroque exercitu electa peditum quadraginta millia, duo millia & quingenti equites] Pall. 2. & 3. lecta. Iterum Pal. 2. quibus conful adverfus Annibalem gereret bellum. GEBHARDUS. lecta Lov. 4. Rec. & Harl. exercitu electo Flor. De quo errore vide ad vi, 111, 8. electi Lov. 1.2. Voss. & Hav. quod probari poffet, fi alii codd. confirmarent. Vide ad xxXVII, XXXIX, 12. Tum peditum quadraginta millia & equites, quibus, reliquis omiffis, Voff. Lov. 1. & Hearnii D. Similiter & Harl. nifi quod infuper defit rò &, & omnium, quae omittuntur, loco lacuna vacua relinquatur. peditum undecim millia & equites, quibus Hearnii L. 1. Verum, quum per notas XL millia fcriptum fuiffet, ejus loco perperam fcriba dedit XI millia. Etiam aliis locis hi numeri commutantur. Vide ad XXXIX, XX, 7. peditum IIII millia, duo & D equites, quibus Gaertn. & Hearnii N. Contrario errore quinquaginta, pro quinque, datum cenfet Clariff. Jac. Gronov. ad xxxVI, XLIII, 13. peditum quadraginta millia, equites duo & quingenti, quibus Lov. 3. peditum quadraginta duo millia, mille & quingenti е equi |