127 Bruttios cum paucis ad exercitum novum comparandum miffus. Hannibal, copiis ejus ad fuas additis, Venufiam retro, quibus venerat itineribus, repetit, atque inde 17. Canufium procedit. Numquam Nero vestigiis hoftis abftiterat: &Q. Fulvium, quum Metapontum ipfe proficifceretur, in Lucanos, ne regio ca fine praefidio cilet, arceflierat. I. XLIII. Inter haec ab Hafdrubale, poftquam a Placentiae obfidione abscesfit, quatuor Galli equites, duo Numidae, cum literis ad Hannibalem mifli, 2. quum per medios hoftes totam ferme longitudinem Italiae emenfi effent, dum Metapontum cedentem Hannibalem fequuntur, incertis itineribus Tarentum delati, a vagis per agros pabulatoribus Romanis ad Q. Claudium propractorem 3.deducuntur. Eum primo incertis inplicantes refponfis, ut metus tormentorum admotus fateri vera coëgit, edocuerunt, literas fe ab Hafdrubale ad Hanniba4.lem ferre. Cum iis literis, ficut erant, fignatis, L. Virginio tribuno militum s.ducendi ad Claudium confulem traduntur. duae fimul turmae Samnitium fidii cauffa miffae. qui ubi ad confulem pervenerunt, literaeque lectae per in6.terpretem funt, & ex captivis percunctatio facta; tum Claudius, non id tempus elle reipublicae ratus, quo confiliis ordinariis provinciae fuae quifque fini7.bus per exercitus fuos cum hofte deftinato ab fenatu bellum gereret, audendum §. 16. Quibus venerat itineribus, repetit] repetiit Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Vide ad xxxvII, XLV, 2. petit eft in edd. reliquis ufque ad Aldum, qui demum repetit admifit. §. 17. Sine praefidio effet, arceffierat] arceffiebat Flor. Voff. & Lov. 1. 2. accerfebat Hav. §. 1. Poftquam a Placentiae obfidione abfceffit] Volumen manufcriptum habet poftquam ad Placentiae obfidionem acceffit. Quam lectionem miror, cur quifquam aufus fuerit mutare, quafi non potuerit Afdrubal, ad obfidionem Placentiae accedens, quam non putabat longi negotii futuram, praemittere equites cum literis ad fratrem. RHENANUS. Pall. 2. &.3. ad Placentiae obfidionem acceffit. GEBHARDUS. Omnes mei vulgatum vindicant. Iis autem, quam paucis mutantibus, fidem habere malui. Mox ad Hannibalem cum literis miffi Gaertn. cum literis miffi ad Hannibalem Flor. Lov. quinque, Harl. & Hav. Deinde per medium hoftem Voff. Lov. 2. 3. 5. Ber. Hav. & edd. vett. ufque ad Frob. anni 1535. §. 2. Ad Q. Claudium propraetorem deducuntur] ad. Fulvium Lov. 5. Deinde proconfulem Harl. in contextu, Rec. & Hearnii L. 1. ac D. proconfulem Romanum Lov. 3. Paullo ante populatoribus, pro pabulatoribus, Lov. 4. & Harl. cum una vel altera veterum edd. Vide ad x, 111, 6. At §. feq. literas ab Hafdrubale, omiffo pronomine fe, edd. Rom. anni 1472. ac Parm. §. 6. Tum Claudius, non id tempus effe reipublicae ratus] Hic eleganter inducit Silius Italiam fic alloquentem Neronem [xv, 550.] Clauforum decus, atque erepto maxima Romae &c. MODIUS. Pal. tert. non id tempus effe e republica ratus. GEBHARDUS. Provinciae fuae quifque finibus] Nam non licebat prac ali injuffu fenatus de provincia exire, & exercitum educere. Poftumio confuli a quibufdam negatum fuiffe triumphum, quod injuffu fenatus ex Samnio, (provincia fua,) in Etruriam tranfiffet, refert Liv. x, xxxvII. Idem intelligitur ex XXVIII, XLII. XXIX, VII. & XIX. XXX, XXIV. XXXI, XLVIII. & XLI, VII. Neque tamen, tum legibus prohibitum fuiffe, appa ret. Nam nullas de ea re, neque illis locis, neque hic, neque xxIII, XLI. ubi Ap. Claudium ex Sicilia, quae ei provincia erat, in Italiam ad obfidendos Locros trajeciffe narrat, memorat Livius. Poftea legibus cautum fuiffe, ne liceret, docet Cic. in Pifon. xxI. Mitto exire de provincia, educere exercitum, bellum fua fponte gerere, in regnum injuffu populi aut fenatus accedere, quae cum plurimae leges veteres, tum lex Cornelia majeftatis, Julia de pecuniis repetundis planiffime vetant. Et Dio xxxIx. pag. 116. quo loco de Ptolemaeo rege Aegypti a Gabinio praefide Syriae in regnum reducto agit. Quando autem & a quibus latae fuerint veteres illae leges, quas dicit Cicero, non conftat: fed verofimile eft, jam pluribus factis provinciis, quae fuum quaeque praefidem habebant, latas fuiffe. Nam fenatus, provincias decernens, fimul fuos cuique fines defignabat. Sed quum nihilominus multi, fpreta fenatus auctoritate, finibus provinciae fuae egredi auderent, eorum five gloriae, five praedae cupiditas legibus coërcita fuiffe videtur. DUKERUS. Nondum hoc tempore lege cautum fuiffe, ne quis fponte de provincia, quam fortitus erat, in alienam tranfiret, clariffime etiam patet ex Livii xxxvi, XXXIX. ubi tribunus plebis P. Scipioni, qui Bojis devictis triumphum petebat, honorem hunc differendum cenfet, quia, hoftibus in fua provincia fubactis, neque ipfe cum victore exercitu in agrum Ligurum tranfierat, neque partem copiarum 2. Mi aliquid inprovifum, inopinatum, quod coeptum non minorem apud cives, quam hoftes, terrorem faceret, perpetratum in magnam laetitiam ex magno metu verteret; literis Hafdrubalis Romam ad fenatum miffis, fimul & ipfe Pa- 8. tres confcriptos, quid pararet, edocet, ut, quum in Umbria fe obcurfurum Hafdrubal fratri fcribat, legionem a Capua Romam arceffant; delectum Ro-9. mae habeant; exercitum urbanum_ad Narniam hosti obponant. Haec fenatui scripta. Praemiffi item per agrum Larinatem, Marrucinum, Frentanum, Prae- 10. tutianum, qua exercitum ducturus erat, ut omnes ex agris urbibufque commcatus paratos militi ad vefcendum in viam deferrent, equos jumentaque alia producerent, ut vehiculorum feffis copia effet. Ipfe de toto exercitu civium fo- 11. ciorumque, quod roboris erat, delegit, fex millia peditum, mille equites: nucio miferat, qui ibi dubio detinebatur bello. cui cap. feq. refpondens Scipio itidem nullam legis, qua id facere prohibebatur, mentionem facit. §. 7. Audendum ac novandum aliquid] Pal. 1. audendum aliquid improvifum. tert. audendum ac innovandum aliquid improvifum. GEBHARDUS. Media duo verba nullis in Gallic. non in uno Pal. non in Voff. confpicua funt. J. FR. GRONOVIUS. Vulgatum in folis eft Lov. 4 Ber. & Gaertn. audendum aliquid ac novandum legit Lov. 5. Sed vocabula ac novandum ejiciunt Flor. Cant. Lov. 1. 2. 3. Harl. aliique meorum cum Hearnii N. Eadem etiam fuos codd. ignorare, fatetur Crevier. Quum tamen aliquid ad fententiae vim adjicere, & ad rem praefentem accommodatiffima effe putet, non nimium fcriptis, etiam numero & bonitate non contemnendis, credendum monet. At, pace viri do&tiffimi, dixiffe liceat, me nondum videre, quid ad fententiae vim adjiciant, quamvis verum fit, fenfui non repugnare. Pro gloffemate igitur habenda cenfeo. Mox inopinatumque edd. principes ante Frob. anni 1535. quae copulam recepit. Ejus autem vel additae, vel elifae cauffa effe poteft fequens quod. §. 8. simul & ipfos Patres confcriptos, quid pararet, edocet] Scripfimus exemplaris fcripti fidem fequendo fimul & ipfe Patres confcriptos, quid paret, edocet. Demiror, quid hic caftiganti in mentem venerit, ut, quae Latiniffime dicta funt, melius dicere voluerit. RHENANUS. Omnes libri, quid pararet, edocet. GEBHARDUS. Omnes fimul ipfe Patres confcriptos, quid pararet, edocet. quod mutaverat Rhenanus. J. FR. GRONOVIUS. Non bene procedit haec oratio: fimul & ipfe, quid pararet, edocet, ut &c. arceffant &c. habeant &c. opponant. Familiare quidem Livio eft àrúvdeTOV, fed hic duriffimum, praefertim praecedente fimul. Fortaffis legendum eft, edocet, ut, quum in Umbria &c. vel edocet, &, quum in Umbria &c. arceffant &c. in quo fuppleri poteft monet, vel aliud fententiae conveniens verbum, quae non infolens ellipfis eft. ix, 11. Pecora haud procul Romanis pafcere JUBET praefidiis; ubi inciderint in praedatores, UT idem omnibus fermo CONSTET. xxi, XLIX. Missi, qui fuos ad curam cuftodiae INTEN pro DERENT: ante omnia Lilybaeum TENERI ad apparatum belli. In uno fcripto Hearnii eft edocet: monet, ut &c. ubi monet pro gloffa habeo. DUKERUS. ipfos, pro quo Rhenanus ipfe recte reponit, retinent Ber. & Gaertn. Reliqui emendationem ejus probant. Contra vero pararet, cujus loco paret idem Rhen. fubftituit, omnes mei tuentur: ex omnibus autem Hearnii Oxonn. unus tantum N.cum ipfo facere notatur. Deinde edocet, monetque, ut, quum &c. Ber. a manu 1. edocet, monet, ut, quum a manu 2. cum Lov. 4. Harl. Gaertn. & Hearnii L. 1. quod recte Celeberr. Dukero difplicuit. Nihil mutandum puto. Hanc ob cauffam Patres confcriptos edocet, quid ipfe pararet, ut &c. arceffant, &c. habeant, &c. obponant. Livium faepius verba fine copula junxiffe, vidimus ad ix, xxII, 6. §. 9. Delectum Romae habeant] Tutandae urbis cauffa, cui una legio Hoftilii Tubuli non fufficere videbatur. nam plerumque duae legiones ad praefidium urbis fcribebantur. DUKERUS. dilectum Flor. Lov. 1. 3. a manu 1. & Gaertn. Vide ad XXXVIL, LI, 7. S. 10. Praemiffi inde per agrum Larinatem] Repofuimus Praemiffi item per agrum Larinatem. ŔHENANUS. Pall. 1. & 2. Praemissi inde nuntii per agrum Larinatem. tert. Praemiffi inde per agrum. GEBHARDUS. Praemifi per agrum Hearnii L. 1. Praemiffi inde per agr. Ber. & Gaertn. Praemifi item per agr. Flor. Voff. Lov. 2. 3. 4. 5, Harl. & Hav. quod reduxi. Non aliud enim etiam Put. velle videtur, in quo errore librarii Praemiffi irem legi, au&tor eft Clariff. Sallier. ¿uróжτns. J. Fr. Gronov. anno 1665. edidit Praemiffi autem, incertum qua auctoritate, quum in notis mutatae lectionis rationem non reddiderit. Certe eam fcripturam in meis non reperi: camdem tamen Doujatius, Hearnius, & Crevierius fervarunt. In edd. Jac. Gronovii operarum errore, ut credibile eft, excuditur Praemiffa autem. Verum, quum hujus lapfus in erratis mentio facta non fit, Joh. Clericus, qui fe diligentiffime ed. J. Fr. Gronovii fecuturum lectori pollicitus erat, aberrationem typographicam, in editione Jac. Gronovii commiffam, religiofe fervavit. Per agrum Larinatem, Marrucinum, Ferentanum, Praeputianum] Quidam Ferentinum emendarunt. fed pronunciat, occupare fe in Lucanis proximam urbem Punicumque in ca prae12. fidium velle; ut ad iter parati omnes effent. Profectus nocte flexit in Picenum. Et conful quidem, quantis maximis itineribus poterat, ad collegam ducebat, relicto Q. Catio legato, qui caftris praeeffet. XLIV. Romae haud minus terroris ac tumultus erat, quam fuerat biennio ante, quum caftra Punica objecta Romanis moenibus portifque fuerant. neque 2. fatis conftabat animis, tam audax iter confulis laudarent vituperarentne. Adparebat (quo nihil iniquius eft) ex eventu famam habiturum. Caftra prope Hannibalem hoftem relicta fine duce cum exercitu, cui detractum foret omne, quod roboris, quod floris fuerit; & confulem in Lucanos oftendiffe iter, quum Picenum 3.& Galliam peteret, caftra relinquentem nulla alia re tutiora, quam errore hoftis, fed male, fi Plinio credimus, qui lib. 111, XI. Frentanos hos vocat populos. Ita etiam Ptolemaeus, qui Larinum oppidum iis adfcribit. Idem Plinius cap. XIII. ejufdem libri Praetutianum agrum prope Picenum ponit. Ptolemaeus Praegutios eos populos vocaffe videtur. Praetutianum igitur legendum, non Praeputianum. Lib. xx11, [1x.] etiam hujus itineris facta eft mentio. GLAREANUS. Vet. lib. Ferentanum. Supra [IX, XVI, 1.] oftendi, legendum elle Frentanum. SIGONIUS. Pal. pr. Praetutilianum. fec. Praeturianum. tert. & prifca ed. Ferentinum, Praeputianum. GEBHARDUS. Hearnius au&tor eft, fe Maruncinum in L. 1. Manruncinum in D. inveniffe. Tum Ferentanum Flor. Voss. Lov. 2. 4. & Gaertn. Ferrentanum Lov. 1. & 3. Ferentinum Lov. 5. Ber. Hav. & edd. antt. Sed recte Glar. & Sigon. Frentanum. Vide fupra ad 1. laud. Deinde Praeturanum Lov. 4. Praeturianum Gaertn. Petulianum Hav. Praetulianum Lov. 2. & Harl. Praetucilanum Lov. 5. Praetutilianum Flor. Voff. & Lov. 1. ac 3. Praeputianum Ber. cum prifcis edd. pro quo Moguntini jam Praetutianum diu ante Glareanum fubftituerunt. Mox deducturus exercitum ed. Parm. ducturus exercitum reliquae edd. ante Aldum. §. 11. Delegit, fex millia peditum & mille equites] Expunximus &. RHENANUS. Soli eam voculam fervant Ber. & Gaertn. Reliqui expungenti Rhenano confentiunt. Deinde X equites Flor. & Voff. X equitum Lov. 5. & Hearnii D. Sed vide ad XXXIII, XIV, 5. mille equitum Lov. 2. Livium faepe ita loqui, certum eft. Vide ad XXI, LXI, 1. Verum, hic aliter locutum effe, tot oftendunt codd. & inter eos optimi, equites servantes. octingentos equites Hav. §. 12. Flexit in Picenum] Picenum regio ad Umbros, Anconam ufque tenfa, in hanc tandem ventum. At Picentes, vicini Lucanis ac Hirpinis, ab alteris originem duxere, ut refert Strabo lib. v. ad finem. Hic vero Livius vel Picenum accipit pro Picentibus, fi fortaffis vetus nomen his manfit, vel potius flexit in Picenum, hoc eft, iter arripuit, quod non in Lucanos, ut exclamari juffit, fed in Picenum ducebat, etiamfi id adhuc longe diftabat. Verum paulo ante populi, per quos cundum erat, PARS IV. enumerati funt: ergo in Picenum tandem, ut dixi, ventum eft. GLAREANUS. Id eft, ut in Picenum tenderet. SIGONIUS. Q. Tatio legato] Vet. lib. 2. Catio, quod probo. Supra enim [cap. vI.] 2. Catium quoque aedilem curulem nominavit. SIGONIUS. Fuerat aedilis plebis, non curulis, fupra cap. vi. DUKERUS. Prifcam lectionem 2. Tatio fervant Lov. 5. Ber. Gaertn. & Hearnii L. 1. 2. Tacio Lov. 2. . Caffio Hav. 2. Cautio Harl. . Catio Flor. & reliqui mei. Similiter Pighius legit in Ann. ad ann. xxx. pag. 138. Vide etiam Sigon. ad xxvIII, XLV, 12. Paullo ante quantis maximis itineribus poterat, pro poterat itineribus, Flor. Voff. Lov. I. 3.4. Gaertn. Hav.Ber. & edd. ante Froben. anni 1535. quantum maximis itineribus poterat Lov. 2. quantum maxime itineribus poterat Harl. Sed quantis maximis, auctoribus plerifque & optimis codd. fervandum. Vide ad VII, IX, 8. & IX, X, 10. §. 1. Romae non minus terroris ac tumultus erat, quam fuerat biennio ante] Pro non, quidam haud repofuerunt. At id pufillum. Caeterum cum Hannibal ante urbem fuerit anno octavo hujus belli, atque hic fit annus duodecimus, quis non viditlegendum quadriennio, pro biennio ? GLAREANUS. quadriennio legendum effet, nifi extremos annos omiffos effe intelligeremus. Id enim factum eft anno DXXXIX. SIGONIUS. Iterum Silius [xv, 580.] At Roma adverfi tantum mala glifcere belli &c. MODIUS. Vera eft Glareani cenfura. Nam, fecundum ipfius Sigonii chronologiam, Hannibal ad urbem Romam acceffit anno V. 1ɔxxxix. nunc autem agebatur annus 1XLIII. Jam vero omitte extremos annos, & non biennium, fed triennium, remanet. Inprovide igitur Doujatius Sigonio adfentitus eft. Contra recte Crevierius fententiam Glareani adoptavit, licet eum non nominet, & vitium potius librariorum effe credidit, quam Livii in re tam clara tamque recenti incuriam. Mox neque fatis conftabat, animum tam audacis confulis laudarent Lov. 2. neque fatis conftabat animis, tam audacem confulem laudarent Hafn. §. 2. Quod floris fuerat] Antiqua lectio quod floris fuerit: quae quum melior fit, & nos cam fecuti fumus. RHENANUS. Nifi fallor, fuerit eft R in 130 ftis, qui ducem inde atque exercitus partem abesse ignoraret. Quid futurum, 14. id palam fiat? & aut infequi Neronem, cum fex millibus armatorum profectum, Hannibal toto exercitu velit, aut caftra invadere, praedae relicta, fine viribus, fine imperio, fine aufpicio? Veteres ejus belli clades, duo confules proximo an-5. no interfecti terrebant. Et ea omnia accidiffe, quum unus imperator, unus exercitus hoftium in Italia effet: nunc duo bella Punica facta, duos ingentes exerci tus, duos prope Hannibales in Italia effe. quippe & Hafdrubalem, patre eodem 6. Hamilcare genitum, aeque inpigrum ducem, per tot in Hifpania annos Romano exercitatum bello, gemina victoria infignem, duobus exercitibus cum clariffimis ducibus deletis. Nam itineris quidem celeritate ex Hifpania & concitatis ad arma Gal-1. licis gentibus multo magis, quam Hannibalem ipfum, gloriari poffe. quippe in iis locis s. hunc coëgiffe exercitum, quibus ille majorem partem militum fame ac frigore,quac miferrima mortis genera funt, amififfet. Adjiciebant etiam periti rerum Hifpaniae, 9. baud cum ignoto duce C. Nerone congressurum: fed quem in faltu inpedito depre in Flor. Cant. & Lov. 4. Reliqui fuerat praeferunt. Sed alterum probo. §. 3. Qui ducem inde atque exercitus partem abeffe ignoraret] Scripfimus abiffe. RHENANUS. abiiffe Lov. 3. abeffe fervant Flor. Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. & Hav. Saepe effe & isse, abeffe & abiffe in Mftis confunduntur. Vide ad 11, XXXI, II. cap. XLI, 4. III, XXXVIII, 11. cap. XLIX, 6. cap. LXI, 4. X XXXVIII, IQ. XXV, XIV, 11. Adde viros doctos ad Ovid. 1. Am. vII, 2. N. Heinf. ad Ovid. 11. Met. 78. Barth. ad Statii 1. Theb. 474. Celeberr. Burm. ad Calpurn. Ecl. 11, 99. & quae notavi ad Silii xv, 151. Hoc loco & abeffe, & abiffe commodum fenfum praebent; verius itaque cft, ut tot codd. fide nifam lectionem revocemus. §. 4. Sine imperio, fine aufpicio] Quia imperium aufpiciumque confulis erat, qui difcefferat. ŜIGONIUS. §. 5. Et eo omnia accidiffe] Repone ex optimis Et ea omnia. J.FR.GRONOVIUS. Error eft ex ultima Gruteried. per quafdam recentiores propagatus. Quemadmodum autem Gronov. emendat, non modo optimi, verum etiam omnes codd. omnefque priores edd. exhibent. Mox Punica bella, trajectis dictionibus, Lov. 2. 3. 4. 5. Harl. Ber. & Gaertn. cum edd. ante Aldum. §. 6. Per tot in Hifpania annos Romano exercitum bello] Pal. fec. per tot annos in Hifpania Romano exercitum bello, duobus exercitibus. Pro exercitum Pal. 1. & vet. ed. exhibent exercitatum. GEBHARDUS. Cantabr. exercitatum. Quod ego, licet invitis forte aliis membranis, effe auctoris cenfeo potius, quam vulgatum. XXIX, xxx. Prudentia inter Romana & Punica arma exercitati ducis. XXXVI XVII. Rex ille bellicofiffimus, exercitatus jam inde ab juventa finitimis Thracum bellis.XXXIX, 1. Afperius paulo iter in Thracia & exercitatior hoftis. JAC. GRONOVIUS. exercitatum bello etiam Flor. Voff. Lov. 3. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Brancal. Latinii, Doujatii Colbert. Hearnii L. 1.omnefque edd. ante Froben. anni 1535. quin &, Put. cam , ben dem lectionem firmare, de ejus fcriptura confulenti refpondit Clariff. Sallier. Cum Crevierio itaque, quia ita quoque in omnibus fuis invenit, exercitatum recepi. Cic. pro Font. xiv. Ufu bellorum gerendorum, inprimis eorum hominum, qui nunc funt, exercitatus. Ita nunc ex Mftis editum; olim vulgatum fuerat exercitus. Solent autem hae voces faepe in Mftis commutari. Vide ad I, LVI, 3. v, III, I. Cafaub. ad Sueton. Tib. vi. Cortium ad Sall. Jug. LXXI. & Celeberr. Dukerum ad Flori 1, 111, 2. Plures fimiles hujufmodi errores vide ad x, XXXVII, 2. Infuper vox annos deeft in Flor. Voff. & Lov. 1. Deeft etiam in Lov. 2. verum hic fimul legit per totam Hifpania Romano. Eadem voce trajecta, per tot annos in Hifpania exhibent Lov. 3.4. Harl. Gaertn. & Hav. Paullo ante rò ducem exfulat ab Lov. 3. Gemina victoria infignem] P. & Cn. Corneliis in terfectis in Hifpania. SIGONIUS. Haec verba, quae in Pal. 2. deeffe Gebh. ad verba praecedentia notavit, in omnibus noftris exftant. Duobus exercitibus cum clariffimis ducibus deletis] Pal. fec. cum duobus ducibus deletis. tert. cum duobus clariffimis ducibus deletis. GEBHARDUS. duobus ducibus cum clariffimis exercitibus deletis Voff. Lov. quinque, Ber. Gaertn. Hearnii L. 1. & edd. ante Aldum. §. 7. Concitatis ad arma Gallicis gentibus] Vet. lib. concitatis ad arma. SIGONIUS. Voculam additam ignorant Voff. Lov. 1. 2. 3. 4. Gaertn. & Ber. a manu 1. cum Hearnii L. 1. Contra Flor. a liique eam adoptarunt. Praeterea excitatis Gaertn. reliquis invitis. In verbis praecedentibus vir doctus ad marginem ed. Curionis fcribendum conjecit jam itineris quidem celeritate, pro nam. Sed vulgatum in omnibus libris fupereft. §. 9. Haud cum ignoto duce C. Nerone congreffurum] Hac de re fcripfit lib. priore [cap. xv11.] SIGONIUS. Put. haud cum ignoto cum duce C. Nerone. Dele prius cum, aut fcribe haud jam ignoto cum duce. J. FR. GRONOVIUS. Lectio haec benfus forte, haud fecus quam puerum, confcribendis fallacibus conditionibus pa10.cis fruftratus elufiffet. Omnia majora etiam vero praefidia hoftium, minora fua, metu interprete, femper in deteriora inclinato, ducebant. 1. XLV. Nero, poftquam jam tantum intervalli ab hofte fecerat, ut detegi 2.confilium fatis tutum effet, paucis milites adloquitur. Negat ullius confilium 3.imperatoris in fpeciem audacius re ipfa tutius fuiffe, quam fuum. Ad certam eos fe victoriam ducere. quippe ad quod bellum collega non ante, quam ad fatietatem ipfius peditum atque equitum datae ab fenatu copiae fuiffent majores inftruEtiorefque, quam fi adverfus ipfum Hannibalem iret, profectus fit, eo ipfos, quan 4.tumcumque virium momentum addiderint rem omnem inclinaturos. Auditum modo in acie (nam, ne ante audiretur, daturum operam) alterum confulem & 5.alterum exercitum adveniffe, haud dubiam victoriam facturum. Famam bellum conficere, & parva momenta in fpem metumque inpellere animos. Gloriae qui6.dem ex re bene gefta partae fructum prope omnem ipfos laturos. Semper, quod poftre primum apud Ald. adparuit. Omnes priores ediderunt haud cum ignoto eo duce C. Neronem: quod in uno Gaertn. inveni. Neronem etiam fervant Brancal. Latinii, Lov. 2. 4. & Ber. a manu 1. Aldo proximi baud cum ignoto duce Claudium Neronem vulgarunt. Claudio Nerone eft in Lov. 5. haud cum ignoto eorum duce C. Nerone in Hearnii L. 1. Forte ex hujus, fed inprimis Put. veftigiis fcribendum haud cum ignoto eum duce C. Nerone congreffurum. Quod etiam Clariff. Crevierio in mentem venit. Solent autem voculae cum & eum paffim in Mftis confundi. Vide ad iv, XIX, 2. & X, VII, 3. In faltu inpedito deprehenfus] in alio inpedito Flor. Voff. & Lov. 2. in loco in quo deprehenfus Hafn. in loco inpedito Voff. in marg. Lov. 1. & Hav. Male. Supra xxvi, xvii. Hujus SALTVS fauces Nero occupavit. Hafdrubal, ne in arto res effet, &c. Vide etiam Front. 1, V, 19. §. 10. Metu interprete, femper in deteriora inclinato] Tò inclinato citra fententiae damnum abeffe poterat. Statius haec refpexit 111. Theb. 5. tunc omnia verfat Peffimus in dubiis augur timor. Infra xxix, 111. Omnia in majus metu augente accipiebant. GEBHARDUS. in deteriora inclinante Brancal. Latinii. §. 1. Nero, poftquam jam tantum intervalli ] Tò jam rejicit Pal. 1. Sed tert. Nero jam poftquam tantum intervalli. GEBHARDUS. Particula jam abest etiam a Voff. Lov. 2. 3. 5. Harl. Ber. & Hav. Sed intercepta eft ab ultimis literis vocis praecedentis. Vide ad xxxvIII, IV, 7. Mox §. feq. ad fpeciem audacius edd. Rom, anni 1472. ac Parm. §. 3. Ad certam eos fe victoriam ducere. quippe ad quod bellum] Pal. 2. Ad certamen eos fe, ad vitoriam ducere. ad quod bellum &c. GEBHARDUS. §. 4. Nam, ne ante audiretur, daturum operam] Scribe audiatur. RHENANUS. Sic [audiatur] jubet Rhenanus. At Put. omnefque Gall. & Voff. audiretur. J. FR. GRONOVIUS. Cum Rhenano facit Hearnii D. cujus reliqui codd. ut & omnes mei alteram fcripturam tuentur. Alterum confulem & alterum exercitum advenisse] Priora tria vocabula praecifa funt in prifca ed. Pa tert. & alterum confulem adveniffe. GEBHARDUS. Eadem priora tria vocabula defunt quoque in Ber. Gaertn. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. cui errori vocis alterum repetitio occafionem dedit. Vide ad ix, x1, II. alterum confulem, alterum exercitum, omiffa copulativa, Hav. §. 5. Famam bellum conficere] Senec. epift. xIII. Plerumque enim fufpicionibus laboramus, & inludit nobis illa, quae conficere bellum folet, fama. Gloriae quidem ex re bene gefta partae fructum prope omnem ipfos laturos] Vet. ed. & Pall. 2. 3. Gloriae quidem ex re bene gefta partem. recte amplius fecundus fructumque omnem ipfos laturos. Pal. vero 1. Gloriae quidem ex re bene geftae pares. GEBHARDUS. Scripti partes, pares, partem: quod poftremum editiones ab Andrea ad Moguntinos. Aldus primum parte, Juntas partae. Sed videtur legendum fperatae. J. FR. GRONOVIUS. Haud fcio, an non neceffaria fit emendatio: quia gloriae, quae adhuc fperatur, vel nullus, vel certe non magnus, fructus eft; fed, ut aliarum rerum jam partarum, ita etiam gloriae jam partae. Cic. pro Marc. I. Ille quidem FRVCTVM omnis ANTE ACTAE AETATIS hodierno die maximum cepit. Et pro Archia cap. x. Si quis minorem GLORIAE FRVCTVM putat ex Graecis verfibus PERCIPI, quam ex Latinis. id eft, ex facultate jam parta Graecorum verfuum faciendorum. Nec obeft, quod gloria parta dicitur, quae adhuc fperabatur: nam hic eft frequens ufus perfecti, quemadmodum etiam in eo, quod dicit ex re bene gefta, id eft, fi res bene gefta fuiffet: de quo non dubitabat Nero, qui jam certam victoriam animo praefumferat. Sed & partae propius accedit ad fcripturam MSS. quam fperatae, & parere gloriam, laudem ufitatiffima funt. Liv. 111, 1.xx. Qui Sabini etiam belli perfecti gloriam pepererant. Phaedr. Prol. lib. v. Mihi parta laus eft. DUKERUS. Mei etiam partem, parem, partes, pares praeferunt. partae autem non ex Juntina natum eft, fed Aldina, quae quidem in contextu R 2 edi |