Immagini della pagina
PDF
ePub

EPITOME LIBRI XXVIII.

R Es in Hifpania profpere geftae a Silano, Scipionis legato,& ab L. Scipione fratre adverfus Poenos, a Sulpicio proconjule & ab Attalo rege Afiae adverfus Philippum regem Macedonum, pro Aetolis, referuntur. Quum M. Livio & Clau dio Neroni confulibus triumphus decretus effet, Livius, qui in provincia fua rem gefferat, quadrigis invectus eft; Nero, qui in collegae provinciam, ut victoriam ejus adjuverat, venerat, equo eft fecutus, & in hoc habitu plus gloriae reveren tiaeque habuit: nam & plus in bello, quam collega, fecerat. Ignis in aede veftae neglegentia virginis, quae non cuftodierat, extinctus eft: virgo caefa eft flaP. Scipio in Hifpania cum Poenis debellavit quarto decimo anno ejus belli, quinto post anno, quam ierat: exclufifque in totum poffeffione ejus hoftibus, Hifpaniam recepit. &a Tarracone in Africam ad Syphacem regem Numidarum duobus navigiis tranfvectus, foedus junxit. Hafdrubal Gifgonis ibi cum eo in codem lecto adcubuit. Munus gladiatorium in honorem patris patruique Karthagini

[ocr errors]

A Silano, Scipionis legato, & ab L. Scipione fratre] Silanum a Scipione cum parte copiarum adverfus hoftes miffum fuiffe, plus femel fcribit Livius; legatum Scipionis nufquam vocat. Adjutorem Scipioni ad res gerendas datum Silanum propraetorem, fcribit XXVI, XIX. Prorogatum ei & Scipioni imperium in Hifpania, donec ab fenatu revocati forent, xxvII, VII. P. Scipioni & M. Silano fuas Hifpanias fuofque exercitus in annum decretos, ibid. cap. xxII. Et Scipio in oratione ad milites feditiofos eum eodem jure eodemque imperio fecum in provinciam miffum dicit, xxvIII, xxviii. DUKERUS. L. Scipionis fratre Leid. & ab L. Scipionis fratre Voff. Mox a L. Sulpicio proconfule, Attalo Leid. a Sulpicio proconfule, Attalo Voff. a Sulpicio pro conf. ab Attalo Boend. a Sulpicio proconfule, focio Attalo Exc. Pithoci. Tum referuntur decst in Berg.

M. Livio Claudio Neroni] & Cl. Neroni Berg, L. Neroni Leid. 2. Neroni Exc. Pithoei. Sigonius edidit C. Neroni, ne fcilicet ei praenomen deeffet, quum fuum etiam Livio tribuatur. At non neceffe. Ita enim Epit. xxvII. junguntur Claudius Marcellus, T. Quintius Crispinus confules. Mox ibid. M. Livius, Claudius Nero Epit. XXIX. Cenfores M. Livius & Claudius Nero. Mox quoniam in collegae provinciam venerat, ut ejus victoriam ad· juvaret Boend.

Et in hoc habitu plus gloriae reverentiaeque habuit] Vet. lib. in hoc actu. SIGONIUS Continetur in veteri libro habitu, pro actu. DELRIUS. in hoc habitu etiam omnes mei. Deinde plus gloriae dignitatifque Boend. Mox Veftae deeft in Volf. Virgo in Leid. Voff. Berg. & Boend.

Cum Poenis debellavit decimo quinto anno ejus belli, anno quinto poftquam ierat] tertio decimo poft bellum initum fcribit ipfe Livius cap. xvi. Nimi

novac

rum A. V. XLVII. L. Veturio, Q. Caecilio confulibus, quum initum fuiffet A. V. 10xxxv. quartodecimo belli confulatum geffit Scipio cum P. Licinio cap. XXXVIII. & xxxix. DUKERUS. cum Poenis bellavit Voff. Leid. Berg.Boend. Norv. & edd. pro quo Froben. anno 1531. recte repofuit debellauit. Vide ad Epit. Liv. xxxvII. Tum XIIII, velquarto decimo anno iidem codd. & omnes edd. ufque ad ultimam Gruteri. & ita olim edebatur apud Livium cap. xvi. ubi nunc ex emendatione Glareani fubftitutum eft tertio decimo anno. quomodo Crevier. e tiam hic repofuit. Deinde quinto poft anno, quam ierat, vel iverat Voff. Leid. Berg. & Boen. Mox praeclufifque in totum Leid. & Voff. exclufis in to tum Berg. & Boend. perclufifque in totum Exc. Pithoei; ubi etiam, addita voce, poffeffione pro vinciae ejus exaratur.

A Tarracone in Africam ad Syphacem regem Numidarum duobus navigiis tranfvectus] Pro voce Numidarum in MS. legitur Maffiliorum. unde fit, ut exiftimem fcribendum Mafaefylorum, quod Livio probatur. DELRIUS. Praepofitio a deeft in Boend, & edd. vett. Diffentit autem Epitome a Livio, qui Scipionem non a Tarracone, fed a Karthagine, in A fricam trajecifle refert cap. xvII. Deinde regem Maffiliorum transvectus, mediis omillis, Berg. & Boend. regem Maffiliorum trajecit Leid. & Volf. Contentio igitur Delio Mafaefylorum emendanti. Ita enim e tiam Liv. eum infra vocat cap. xvii. Mox cenavitque, pro accubuit, Boend. coenavit Leid. Berg. Norv. Exc. Pithoei, & edd. antt. pro quo Ald. dedit accubavit, Curio accubuit. Utroque verbo coenare & adcumbere in hac re ufus eft Liviuscap. xvIII. Ita tamen, ut pofterius conjunxerit cum vocibus eodem lecto, quae etiam hic obcurrunt.

Munus gladiatorium in honorem patris patruique Karthagini novae dedit] Carthagine nova legendum.

Ta

SIGO.

[blocks in formation]

nova edidit, non ex gladiatoribus, fed ex iis, qui aut in honorem ducis, aut ex provocatione in certamen defcendebant: in quo reguli fratres de regno ferro contenderunt. Quum Aftapa urbs ab Romanis obpugnaretur, oppidani liberos & conjuges rogo exftructo occiderunt, & je infuper praecipitaverunt. Ipfe Scipio, dum gravi morbo inplicitus eft, feditionem, in parte exercitus motam, confirmatus difcuffit, rebellantefque Hifpaniae populos coëgit in deditionem venire; &, amicitia facta cum Mafiniffa rege Numidarum, qui illi auxilium, fi in Africam trajeciffet, pollicebatur, cum Gaditanis quoque poft difceffum inde Magonis, cui ex Karthagine fcriptum erat, ut in Italiam trajiceret, Romam reverfus, conful que Africam provinciam petenti, contradicente 2. Fabio Maximo, Sicilia data eft: permiffumque, in Africam trajiceret, fi ex republica effe cenferet. Mago, Hamilcaris filius, a minore Baliari insula, ubi hiemarat, in Italiam trajecit.

SIGONIUS. Carthagini novae Leid. Voff. Berg. Boend. Norv. Exc. Pithoei, & omnes edd. praeter Sigonianas, ante Gronovium, qui anno 1665. Sigonii conjecturam recepit. Minori mutatione dediffent Karthagini nova edidit, fiquidem Karthagini non eft hic cafus tertius, fed fextus. Vide ad cap. XXVI, 1. Edere autem in hac re proprium verbum eft, quo etiam Livius in hac hiftoria utitur cap. xxi. Ipfe etiam auctor in illa re adhibet Epit. xvi. D. Funius Brutus munus gladiatorium in honorem defuncti patris edidit primus. Ceterum munus gladiatorum Berg. cum edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Vide ad x, xXXVIII, 3. Mox aut in honorem ducis defunt in Boend. errore librarii, ob repetitionem voculae aut. Vide ad x, x1, 11. Deinde in certamen exfulant a Leid. Voff. Boend. Berg. & Exc. Pithoei.

Occiderunt, fe infuper praecipitaverunt] Vet. lib. fe infuper. SIGONIUS. Solus Norv. voculam ignorat; quam, praeter reliquos Mftos, vindicant etiam edd. Rom. anni 1472. ac Parm, Paullo ante in nomine urbis Aftapae admodum variant codd. Oifiana urbs eft in Leid. Gigia urbs in Voff. & Boend. Gifia urbs in Berg. & Exc. Pithoei. Gythia urbs in Norv. & ed. Rom. princ. Gytthia urbs in edd. proximis. Afcenfius primo ad marginem monuit, urbem hanc a Livio [cap. xx11.] Aftapam vocari, id mox Mogunt. in contextum receperunt. Praeterea Tè ab Romanis non adparent in Leid. Voff. Berg. & Exc. Pithoei.

Seditionem, in parte exercitus motam, confirmatus difcuffit] Membranae continent repreffit. DELRIUS. Lectio illa in nullo apud me cod. obvia fuit,fed omnes vulgatum difcuffit tuentur. Alterum-ex gloffa natum videtur. Livius iv, XLIX. Tentatum &c. ut rogationem ferret, &c. per interceffionem collegarum difcuffum eft. Vide ad Silii vi, 153. Paullo ante dum gravi morbo inplicitus eft, pro effet, Leid. Voff. & Berg. quod recepi. Vide ad I, XL, 7.

Et amicitia facta eft cum Mafiniffa] Tolle vocem

T.LK

eft, ut uno ambitu orationis haec tota fententia com prehendatur. Sic vet. lib. SIGONIUS. Eamdem vo cem omittunt Leid. Voff. & Boend.Sigonii itaque le&tionem admifi. Mox qui illi quidem auxilium, una voce auctiores, perperam Norv.& edd. vett.Recte eam Sigonius & deinde Grut. in ed. poftrema ejecerunt.

Cum Gaditanis quoque poft difceffum inde Magonis, cui ex Karthagine fcriptum erat] Praepofitio cum deeft in Voff. Berg. Boend. & Exc. Pithoei, quafi hic revocanda fit ex praecedenti cum Masinissa. Verum ipfe Livius praepofitiones plerumque repetere folitus eft. Vide ad vi, xxvIII, 6. quem auctor Epit. imitatus effe videtur, ut fenfus verborum tanto apertior foret. Tò inde deeft in Norv. & quibufdam edd. antt. Praeterea cum ex Carthagine Exc. Pithoei. cum Karthagine Voff. & Berg.

hic

Permiffumque, in Africam trajiceret, fi ex repu blica effe cenferet] Vet. lib. fi e rep. SIGONIUS. Ita Clariff. Jac. Gronov. edidit, confentiente Berg. Priores dederant permissumque, ut in Africam ; quod firmat Boend. permiffumque, ut Africam Leid. Praeterea fi e republica Boend. fi de republica Voff. Berg. & Exc. Pithoei. fi id de republica Leid. Mox a minori Baleari Boend. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Praeterea hiemaverat Leid. Voff. Berg. & Boend.

§. 1. Cum tranfitu Hafdrubalis, quantum in Italia declinaverat belli] Loquitur hic de Hafdrubale Amilcaris F. qui, ut praecedenti libro narratum eft, Alpes tranfcendit, conjuncturus fe fratri Hannibali. De hoc nimirum tranfitu Livius intelligit. At quid formidolofius accidit Italiae, quid magis extimefcendum, quid unquam rebus Romanis certius exitium afferre vifum eft, quam quum in Italiam per Alpes tranfiret Hafdrubal? Per hujus enim adventum duo bella Punica facta, duo ingentes exercitus, duo prope Hannibales, ut Livii verbis utar. Quomodo ergo declinaffe bellum in Italia tranfitu Hafdrubalis videri poteft, quod tum eft maxime auctum? Sic enim in omnibus exemplaribus excufis, quae pobis videre contigit, legitur: Cum

tranfitu

T. LIVII PATAVINI

T.I.

LIBER

Qu

VIGESIMUS OCTAVUS.

Uum tranfitu Hafdrubalis, quantum in Italiam declinaverat belli, tantum levatae Hifpaniae viderentur; renatum ibi fubito par priori bellum eft. Hifpanias ea tempeftate fic habebant Romani Poenique. Hafdrubal, 3. Gifgonis filius, ad oceanum penitus Gadefque concefferat. Noftri maris ora omnifque fermé Hifpania, qua in orientem vergit, Scipionis ac Romanae ditionis erat. Novus imperator Hanno, in locum Barcini Hafdrubalis novo cum exercitu ex Africa tranfgreffus, Magonique junctus, quum in Celtiberia, quae 5. media inter duo maria eft, brevi magnum hominum numerum armaffet; Sci

tranfitu Hafdrubalis quantum in Italia declinaverat belli &c. Cupiam hic audire profeffores hunc locum exponentes. Mihi libet cogitare, in verbo declinaverat ingens effe mendum. Habet & vetus volumen depravatam lectionem, nempe inclaverat, five indaverat, adeo funt ambiguae literae. Ego vero fcribendum arbitror inundaverat, quod verbum hic mire quadrat. Francifcus Petrarcha aut Victorinus Feltrenfis pro illo indaverat fortaffis primum fubftituit declinaverat. Id poftea Laurentium quoque Vallam, virum in literis prorfus incomparabilem, fallere potuit. Nam ajunt, hunc in reftituendo Livio multum operae fumpfiffe. Porro libet hoc erratum propemodum alicui monacho tribuere, qui pro indaverat fuppofuerit hic declinaverat, quod tranfitum acciperet pro interitu. Nam Chriftiana pietas tranfitum Divorum vocat, mortem intelligens. Huic mendofo loco mederi conatus eft dotus aliquis in ed. Eucharii Cervicorni, fcribens quantum in Italiam declinaverat belli. RHENANUS. Quidam emendarunt in Italia; fed quam bene, ipfi viderint. in Italiam malim. GLAREANUS. Rhenanus, leviffima unius libri conjectura motus, legit inundaverat, pro inclinaverat, a quo ipfe diffentio, non folum quia contra librorum omnium auctoritatem facit, fed etiam quia pulcherrimam fententiam depravat, quae ex vocibus declinaverat & levatae elicitur, quae tranflatione a lance fumpta nituntur. Nam quo graviori pondere lanx altera premitur, eo magis contraria levari videtur. Quod idem de Italia quoque & Hifpania intelligendum eft. SIGONIUS. Corrupit hoc initium libri Rhenanus, frivola conjectura deformans elegantiffimam fententiam. Aft ejus temeritatem recte retundebat Sigonius. Pal. 1. & vet. ed. quantum in Italia declinaverat belli. fec. quantum in Italia inclinaverat belli. GEBHARDUS. Andreas, Tarv. Venetae, Bechar. Ald. Junt. Frob. Savet. quantum in Italia declinaverat. Rhenanus inventum in fcripto inclinaverat, vel indaverat, reddidit inundave

pia

rat. unde Gryphius & Curio quantum in Italiam inundaverat. Sigonius tuetur inclinaverat : quod nobis quoque in membranis obvium fuit. Sed veterem editionem propugnant Put. Reg. Men. Pal. Voff. cui una litera eft addenda, ut fit: quantum in Italiam declinaverat belli: quemadmodum apud Afcenfium, Moguntinos, Cervicornum jam pridem lectum eft. Lib. xxx, [xxI.] Quod folliciti erant, omni belli mole in unum belli ducem inclinata, quo evafura effet res. J. FR. GRONOVIUS. quantum in Italia inclinaverat belli Rec. quantum in Italia declinaverat belli Flor. Lov. quinque, Ber. Gaertn. & Hearnii D. qui quantum in Italia declinaverat res belli invenit in L. 1. quantum in Italiam declinaverat belli, ut Gronov. recte fcribendum conjecit, Harl. Hav. & Hearnii N. declinat in Italiam, nempe ab Hifpaniis, eodem modo dictum eft, quo avolare Romam, nempe a caftris, de quo. vide ad I, LVII, 8. avertere in vel ad fe; de quo vide ad vi, xxIII, 8. amovere in ultima Hifpaniae xxvII, XX, 5. Declinare ad aliquid dixit Liv. xx1,. LII. Ab auctoribus injuriae ad vindices futuros declinant. XXXIX, xxvII. Viam nufquam ad mare de clinantem. Quinct. vII. Inftit. 11. Ad illa declinandum eft, non de boc quaeri. XII, III. Defperata facultate agendi, ad difcendum jus declinaverunt.

§. 2. Et Hifpanias ea tempeftate fic habebant Ro mani] Pal. 1. Hifpaniae ea tempeftate figna habebant Romani. GEBHARDUS. Dele ab initio copulati vam, quae in nullo Gall, neque Voff. aut in opti mo Pal. reperitur, J. FR. GRONOVIUS. Et HiSpanias ea tempeftate fic habebant Romani Lov. 4. 5. Ber. Gaertn. & Hearnii D. In Hifpania ea tempefta te figna habebant Romani Lov. 1. 2. & Hav. Hifpanias ea tempeftate fic habebant Romani ceteri mei, cum Hearnii L. 1. & N.

§. 4. Brevi magnum hominum numerum armaf fet] Exemtum eft vocabulum hominum Pal. 1. GEBHARDUS. Non adparet etiam in Flor. Lov. 1. 2. 3. & Hav. magnum numerum hominum legit Gaertn. T 3

9.5.

pio adverfus eum M. Silanum cum decem haud plus millibus militum, equitibus quingentis, mifit. Silanus, quantis maximis potuit itineribus, (inpcdic-6. bant autem & afperitates viarum, & anguftiae faltibus crebris, ut pleraque Hifpaniae funt, inclutac) tamen non folum nuncios, fed etiam famam adventus fui praegreffus, ducibus indidem ex Celtiberia transtugis, ad hoftem pervenit. Eifdem auctoribus compertum cft, quum decem circiter millia ab hofte abef-7. fent, bina caftra circa viam, qua irent, effe: laeva Celtiberos, novum exercitum, fupra novem millia hominum, dextra Punica tenere caftra. hacc ftationi- 8. bus, vigiliis, omni jufta militari cuftodia tuta & firma cile: illa altera foluta neglectaque, ut barbarorum & tironum, & minus timentium, quod in fua terra effent. Ea prius adgredienda ratus Silanus, figna quam maxime ad laevam ju-9. bebat ferri, necunde ab ftationibus Punicis confpiceretur. ipfe, praemiflis fpe

§. 5. M. Silanum cum decem millibus peditum, equitibus quingentis mifit] Pal. 1. M. Sillanum cum decem milibus feu plus militum, equitibus quingentis mifit. tert. M. Sillanum cum X. milibus militum, quingentis equitibus mifit. GEBHARDUS. Put. cum decemiliauoplus millibus militum, equitibus. Reg. Voff. & Pall. unus cum decem millibus feu plus militum. Men. cum X milia feu plus militum. Etiam feu plus uterque Petavianus, fed militum melior. Pal. alter, cum X milibus militum, quingentis equitibus. Scribe refecta una litera paucifque apicibus mutatis ex optimo M. Silanum cum decem baud plus millibus militum, equitibus quingentis mife. Vides, quam nullo coactu ex liano fecerimus haud. Vel, decem amplius, ut cap. feq. Duo baud amplius millia peditum. Caeterum & hic novum vilum eft corruptoribus, equites non effe milites, atque hos ab illis feparari. Caefar lib. v. de B. Gall. [vii.] Idoneam tempeftatem nactus, milites, equites, confcendere naves jubet. Ibidem [cap. x.] Tripartito milites equitefque in expeditionem mifit. Lib. vi, [XXXIX.] Hos fubfecuti calones equitefque eodem impetu militum virtute fervantur. Lib. VI, [xxvI.] Parfque ibi, quum angufto exitu portarum fe ipfi premerent, a militibus, pars jam egreffa portis ab equitibus interfecta. Lib. 11. de Civ. [XLII.] Equites perpauci ex proelio fe recipiunt, milites ad unum omnes interficiuntur. Lib. 111, [XLVI.] Quum ipfi numero militum equitumque praeftarent. Nofter lib. praec. cap. xxxvIII. Octo millia Hifpanorum Gallorumque & duo millia de legione militum, equitum mille. Sic oxiras inneσw opponunt Graeci. Plut. in Agefil. [ pag. 600. ] Καὶ συνέβαινε τῷ ̓Αγεσιλάῳ ταχὺ πολλοὺς καὶ πολεμικοὺς ἔχειν ἱππεῖς ἀντὶ ψιλῶν TATAV. Neque aliter exercitum equitatui oppoaunt. Caefar lib. 11. [Gall. x1.] Exercitum equita. sumque caftris continuit. Lib. vII, [LXI.] Exercitus equitatufque, equitibus Romanis adminiftrantibus, quos ei negotio praefecerat, celeriter tranfmittitur.. Nofter lib. xxx, [xxxvI.] Pars exercitus cum omni equitatu. Lib. XL, [LII.] in tabula M. Aemilii Regilli, Exercitu omni, equitatu, elephantisque. J. FR. GRONOVIUS. Vulgatum, quod ante Growov.edebatur, fupereft in Lov. 2. Ber. Rec. Gaertn.

cula

& Hearnii D. Neque aliter ejus L. 1. nifi quod corruptius peditibus, pro peditum, legat. cum decem millibus feu plus militum Flor. Cant. Lov. 1. 3. 4. Harl. & Hearnii N. cum decem millibus militum Lov. 5. & Hav. Sed veram fcripturam ex Put. ve ftigiis Gronovium reftituiffe credo. milites pro peditibus poni, & equitibus obponi, fupra etiam di&tum eft ad xxvi, xix, 10.

§. 6. Inpediebant autem & afperitates] praepediebant autem eum & afperitates Brancal. Latinii. Si plures accederent codd. non difpliceret illud praepediebant. Eft enim Livio inprimis amatum verbum. Supra VII, XXXVI. Pavore praepediti nec arma inpigre capere poterant. VIII, XXXVIII. Sine modo, inquit, fe praeda praepediant. Ix, vi. Pudor praepediebat. cap. XIV. Ni refpectus equitum fexcentorum praepediffet animos. XLIV XLV. Dicere incipientem quum lacrimae praepediffent. De verbo praepedire vide Nic. Heinf. ad Naíon. xiv. Her. 18. & 1. Trift, III, 42. Adde Cortium ad Sall. Jug. xxvIII, 5.

[ocr errors]

Anguftiae faltibus crebris &c. inclufae] Fortaffis inclufum, vel inclufos. nam anguftias faltibus inclufas non facile vel apud Livium, vel apud alios repertum iri credo. Livius 1x, 111. Ad Furculas Caudinas inter duos faltus claufos effe exercitus Romanos. Curtius VI, II, 16. Non Ciliciae fauces & anguftiae (nos) includunt. Si inclufae abeffet, anguftiae faltibus crebris defendi pollet noto ufu ablativorum abfolutorum. Sed omnes fcripti eam vocem videntur habere. DUKERUS.

§. 8. Haec ftationibus, vigiliis, omni justa militari cuftodia tuta & firma ejfe] ea ftationibus, vigiliis, omni jufta Flor. Cant. Voil. Lov. 1.4.5. Hari. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. & edd. antt. ea fiationibus, vigi liifque, cum omni jufta Lov. 1. ea ftationibus, vigilus, omnique jufta Ber. Mox §. feq. adgredienda effe ratus Ber. & edd. ante Frob. qui anno 1535. vò effe omilit, adftipulantibus reliquis meis.

§. 1. Confragofa loca obfita virgultis tenebant colles] Non dubium eft, quin tenebant de hoftibus dicatur. Sed non minus confragola eft haec oratio, quam loca illa fuiffe dicit Livius. Poteft quidem quodammodo expediri ea ratione, quam Sanctius iv. Min. v. in ellips voc. ens, & ibi Perizon. o.

Ac

รับ

"

2.

culatoribus, citato agmine ad hoftem pergit.

1. II. Tria millia ferme aberat, quum hauddum quifquam hoftium fenferat. confragofa loca & obfita virgultis tenebant colles. Ibi in cava valle, atque ob id occulta, confidere militem, & cibum capere jubet. interim fpeculatores, trans3.fugarum dicta adfirmantes, venerunt. Tum, farcinis in medium conjectis, arma Romani capiunt, acicque jufta in pugnam vadunt. Mille paffuum aberant, quum ab hofte confpecti funt, trepidarique repente coeptum. & Mago ex ca4.ftris citato equo ad primum clamorem & tumultum advehitur. Erant autem in Celtibero excrcitu quatuor millia fcutatorum & ducenti equites; hanc juftam legionem (& id ferme roboris erat) in prima acie locat: ceteros, levem armas.turam, in fubfidiis pofuit. Quum ita inftructos educeret caftris, vixdum in c6.greffos vallo Romani pila conjecerunt. Subfidunt Hifpani adverfus emiffà tela

ftendunt. Sed malo obfitos virgultis legere, quan
eo decurrere. Vide ad I, XIV, 7. DUKERUS. ob-
fiti virgultis Flor, & Cant. Eamdem lectionem Cre-
vier. in Put. invenit, & probavit hoc fenfu obfiti
virgultis colles tenebant, fc. regionem; hujus ter-
rae faciem obtinebant. Eodem modo, quo fupra
cap. praec. dixit: laeva Celtiberos, dextra Punica
tenere caftra. Si tamen codd. accederent, non dif-
pliceret Dukeri obfitos virgultis tenebant colles, nem-
pe hoftes, repetita voce ex praecedenti. obfitis eft
in Flor. a manu fec.

§. 2. Ibi in cava valle, atque ob id occulta, con-
fidere militem] Pal. 3. ob id incultum. Mox pr. o-
mittit rò interim. GEBHARDUS. Malim atque ob
id occultum confidere militem. J. FR. GRONOVI-
US. occultum militem, ut vii, XXXIV. Vadit occultus
per faltum. & IX, XXXI. Ingens hoftium exercitus
itinera occultus infederat. Nec tamen in recepta icri-
ptura quidquam vitii eft. Vallis, quae cava eft, ob
id ipfum etiam occulta dici poteft. Curtius vII, XI,
18. Occultas fubjectafque ipfis valles rimantes. DU-
KERUS. X, XIV. Non fefellere ad Tifernum hoftes,
in occulta valle inftructi. XXI, xxx11. Adparuerunt
inminentes tumulos infidentes montani: qui fi valles
eccultiores infediffent. Mox interim exfulat etiam a
Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. & Hav.

S.3. Mille paffuum aberant, quum ab hofte confpeHi funt] Pal. pr. milleque paffibus aberant. Deinde fec. & tert, cum ab hoftibus confpecti funt. GEBHARDUS. milleque paffuum Voff. Lov. quinque, & Hav. mille paffum Flor. a manu 1. mille paffibus a manu 2. Nihil muto. Vide ad v, xxvi, 5. Tum ab hoftibus Lov. 5. Sed vide ad v, L, 2. Mox & Mago edidit primus Jac. Gronov. quum priores omififfent copulativam. Gronovio cum Hearnii L. 1. adfentiuntur omnes mei praeter Ber. a manu 1. & Gaertn. qui prifcis edd. adhaerent.

S.4. Erant autem in Celtiberico exercitu quatuor millia fcuta] Tu vide, ne fcutatorum fit legendum. Da paulo poft Celtiberorum, inquit, fcutatis caefs. SABELLICUS. Quidam fcutata, pro fcutatorum, repofuerunt, quod & ipfum non placet. Notavi

fcc.

hoc etiam Sabellicus. GLAREANUS. Pall,
tert. in Celtiberorum exercitu. GEBHARDUS.

ab

Celtibero exercitu MSS. Tum Put. fcutata &. Vol. scuta &. Lege fcutati & ducenti equites. J. FR. GRONOVIUS. in Celtiberorum exercitu primum adparuit in ed. Froben. anni 1535. pro quo Jac. Gronov. Celtibero fubftituit, quemadmodum non modo edd. priores praeferunt, fed etiam cum Hearnii L. 1. & N. omnes mei, nifi quod Celtiberum exercitu fit in Lov. 4. & Harl. Ita Celtibero bello, pro Celtiberico, eft in uno cod. fupra xxII, XXII, 4. exercitus Aftur apud Sil. Ital. 1, 252. ubi alia vide. terra Italia, de quo vide ad Livii xxv, vII, 4. Deinde quatuor millia fcuta Lov. 3. & Ber. cum prifcis edd. quatuor fcuta Gaertn. XL.scuta Voff. Lov. 1.2.4. Hav. Hafn. & Hearnii L. 1. XL fcutata Flor. a manu 1. XL feutati a manu 2. Harl. & Hearnii N. quatuor millia fcutati Gronovius conjicit. Vide ad

XXXVII, XXXIX, 12.

Et id ferme, quod roboris erat, in prima acie locat] Haec claufula, pronomine quod expuncto, (neque enim in veteri volumine habetur) per parenthefin eft legenda hoc modo: hanc juftam legio nem (& id ferme roboris erat) in prima acie locat. RHENANUS. Pall. pr. tert. & vet. ed. & id ferme, quod roboris erat. Tum tert. in primam aciem Locat. GEBHARDUS. Plerique codd. adftipulantur vett. edd. At cum Rhenano facit Flor. Vide ad xxvii, 1, 2.

Levem armaturam in fubfidiis pofuit] Repofuimus caeteros, levem armaturam appofitive. RHENANUS. MSS. caeteram levem armaturam, non caeteros. J. FR. GRONOVIUS. Primis editionibus adfentitur Ber. ceterum levem armaturam Lov. 1. 2. Harl. & Hav. ceteram levem armaturam Lov. 3. Voff. & Hearnii L. 1. ceteros, levem armaturam Flor. Cant. Lov. 4. 5. & Gaertn. Eamdem fe le&tionem in Put. inveniffe, Crevier. teftatur. Miror itaque, Gronov. hic ex fuis Mitis ceteram edidiffe. Alteram lectionem revocavi. Praeterea infidiis pofuit Flor. a manu 1. & Cant. in infidiis pofuit Flor. a manu 2. Volf. Lov. 1. 2. 3. & Hav.

§. 5. Vixdum in egreffos vallo Romani pila conjecerunt] Mire hic variant codd. vixdum ingreffos vallo eos Romani Flor. a manu 1. vixdum egreffos vallo in eos Romani a manu 2. & Ber. vixdum vallo

« IndietroContinua »