Immagini della pagina
PDF
ePub

17.

15. cauffa dici, & extemplo in provinciam redeundum. Illa difceptatio tenebat, quod conful in Sicilia fe M. Valerium Meffallam, qui tum claffi praceflèt, dictatorem dicturum effe ajebat: Patres extra Romanum agrum (eum autem in 16. Italia terminari) negabant dictatorem dici pofle. M. Lucretius tribunus plebis quum de ea re confuleret, ita decrevit fenatus, Ut conful prius, quam ab urbe difcederet, populum rogaret, quem dictatorem dici placeret; eumque, quem po pulus juillet, diceret dictatorem. Si conful noluiffet, praetor populum rogaret: fi 17 ne is quidem vellet, tum tribuni ad plebem ferrent. Quum conful fe populum rogaturum negaffet, quod fuae poteftatis effet, practoremque vetuiffet rogare; tribuni plebis rogarunt, plebefque fcivit, ut Q. Fulvius, qui tum ad Capuam 18 erat, dictator diceretur. fed, quo die id plebis concilium futurum erat, conful clam nocte in Siciliam abiit: deftitutique Patres literas ad M. Claudium mit

aggreffus. Melius & elegantius in fcripto volumine legitur, nempe fic: ut non exfpectanda comitia confulis cenferet, fed, dictatore comitiorum habendorum caufa dicto, extemplo in provinciam redeundum, quemadmodum & nos caftigavimus in contextu. ŔHENANUS. Omnes Gallicani, duoque Pall. & Voff. ut non exfpectanda comitia confuli cenferent, fed dictatorem comitiorum habendorum cauffa dici, & extemplo in provinciam redeundum. Quae pofteriora fine cauffa mutavit Rhenanus. J. FR. GRONOVIUS. Quemadmodum Rhenanus pofteriora ex fide codicis fui emendavit, praeferunt etiam Ber. & edd. vett. ufque ad Aldum, qui illam lectionem, quam Gronov. revocavit, fubftituit, confentientibus reliquis meis, & Hearnii L. 1. ac N. Forte Rhenano difplicuit illa variatio cenferent exfpectanda, dici, redeundum. At, fimilia plura apud optimos fcriptores obcurrere, notavit Ċeleberr. Burm. ad Quintil. 1. Inftit. VIII, 92. Neque juftiori de cauffa Rhenanus priora mutavit. Cur enim comitia confulis, quum utique duo confules creandi effent? licet ita quoque exftet in Lov. 1. Hafn. & Gaertn. faltem dediffet comitia confulum, ut eft in Ber. a manu 2. & Hav. Verum hae lectiones inde ortae funt, quod per compendium fcriptum foret cons idque ut explicare deberet, librarius adfequi non potuerit. Vide ad x, x, 2. Neque dici poteft, comitia confulis hic notare comitia a confule indicta, comitia quibus conful praefuturus erat: eo enim fenfu locutionem alibi accipi non memini. At forte in nota Rhenani operae librariorum errarunt, & pro comitia confuli perperam dederunt comitia confulis. Certe Froben. in ed. anni 1535. quae ad mentem Rhenani emendata eft, confuli in contextu Liviano fervavit, pro quo demum Curio inconfiderate confulis fubftituit. Neque etiam cenferent mutandum erat in cenferet, quod in uno tantum Lov. 4. inveni, quum reliqui, ut & Hearnii L. 1. & N. tucantur cenferent. Nam, fenatus cum verbo plurativo conftrui, toties in Livio obcurrit, ut, de eo editorem Livianum dubitare, monftro fimile videri poffit. Vide ad IV, LVIII, 4.

§. 15. Eum autem in Italia terminari] Pall. fec. & tert. refpuunt in. GEBHARDUS. Videtur abo PARS IV.

ten

lendum rò in. J. FR. GRONOVIUS. Ita citat Sigon. 1. de Ant. jur. civ. Rom. 11. DUKERUS. Abeft etiam praepofitio non tantum a quibufdam edd. verum etiam a codd. Harl. & Doujatii Regio,. cujus folius auctoritate expunxit Crevier. Id tamen nondum facere aufus fum. determinari eft in Recan. terminari in Italia trajicit Lov. 5. Mox vocem dictatorem omittunt Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Gaertn. & Hav.

§. 16. Eumque, quem populus juiffet, diceret diEtatorem] Hic populus jubere dicitur: paulo poft plebs fcivit. rurfus deinde populus jubet. cui fubneEtitur ex eodem plebifcito. Videndum lectori, num populi juffum velit dicere plebifcitum. Deinde quomodo plebs fcivit, cum ante ejus concilium Levinus conful clam nocte in provinciam redierit? GLAREANUS. Gallicani, quem populus vidiffet, diceret dictatorem. J. FR. GRONOVIUS. Ex ea fcriptura Gronov. in pr. ed. not. vel fcribendum conjicit judicaffet, vel potius in antiquiffimo libro Put. quem reliqui fecuti funt, librarii errorem effe putat: mox enim fubjungi, diceretque, quem populus JUSSISSET, dictatorem. Pofterius hoc verum eft. Omnes enim mei conftanter juffiffet. Solent autem ita errare librarii. Vide ad 111, xxx, 6. VIII, XXXII, 16. xxI. XII, 7. & quae notavi ad Silii XIII, 372. Ceterum diceret dictatorem vett. edd. pro quo Froben. anno 1535. dictatorem diceret. Jac. Gronovius demum priorem ordinem verborum reftituit, quem cum Gallicanis Gronovii fervant omnes, quibus utor, codd.

Praetor urbanus populum rogaret] Tò urbanus in nullo prorfus MS. apparet. Et certe non minus commode poterit abeffe. Infra cap. xi. G. Hoftilius praetor, quem urbanam fortitum ante retulit. JAC. GRONOVIUS. Abeft etiam a Flor. Cant. Voff. Lov. quinque, Harl. Ber. Gaertn. Hearnii Oxon. Doujatii Reg. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Eamdem vocem, omnes fcriptos abdicare teftatus, Crevier. ex contextu ejecit. quod probavi.

ut

§. 17. Tribuni plebis rogarunt, plebefque fcivit, Fulvius] tri. pl. rogavit Lov. 5. tribunus plebis rogavit Hearnii L. 1. Sed praeceffit Tum tribuni ad plebem ferrent. Hinc plebfque fcivit Lov. 4 5. & C

Hay.

tendas cenfuerunt, ut defertae ab collega reipublicae fubveniret, diceretque, quem populus juffiffet, dictatorem. Ita a M. Claudio confule Q. Fulvius dicta- 19. tor dictus, & ex eodem plebifcito & ab Q. Fulvio dictatore P. Licinius Craffus pontifex maximus magiffer equitum dictus.

VI. Dictator poftquam Romam venit, Cn. Sempronium Blacfum legatum, 1. quem ad Capuam habuerat, in Etruriam provinciam ad exercitum mifit, in lo cum C. Calpurnii praetoris; quem, ut Capuae exercituique fuo praceflèt, literis excivit. Ipfe comitia, in quem diem primum potuit, edixit: quae, certa- 2.

Hav. Vide ad 1, xx, 6. Deinde Fulvii praenomen 2. abeft a Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. Ber. Hav. Hearnii L. 1. & editionibus Aldina antiquioribus.

§. 18. Literas ad Marcellum mittendas cenfuerunt] Pall. tres, & vet. ed. ad M. Claudium mittendas. GEBHARDUS. Omnes, deftitutique Patres literas ad M. Claudium mittendas cenfuerunt. Quid opus fuit mutare? J. FR. GRONOVIUS. Confentiunt non tantum omnes codd. fed & editi ufque ad Curionem, qui primus ad Marcellum vulgavit.

§. 19. Ita a M. Claudio confule Q. Fulvius ditator dictus] Plutarch. in Marc. [pag. 312.] 'EXβόντα δὲ ἐκέλευεν ἐιπεῖν δικτάτωρα Κοίντον Φούλβιον. ἐπεὶ δὲ ἐλθὼν ἀπὸ τῆς Σικελίας ὁ τοῦ Μαρκέλλου συνάρχων, ἕτερον ἐβούλετο λαβεῖν δικτάτωρα καὶ βιασθῆναι παρὰ γνώμην μὴ βουλόμενος ἐξέπλευσε νυκτὸς sis Eixe Xiav, &c. SIGONIUS. Pall. 1. 2. & vet. ed. a Claudio confule Fulvius dictator dictus. GEBHARDUS. Edd. quaedam ex vetuftiffimis Ita a Marcello confule; pro quo Aldus repofuit Ita a M. Claudio confule. Poftea Curio priorum edd. lectionem revocavit, cujus tandem loco Jac. Gronov. dedit Ita a Claudio confule, ut praeferunt nonnulli -fcripti, & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Verum Italiam Claudio confule Flor. a manu 1. & Cant. ex quorum veftigiis Ita a M. Claudio confule olim fcriptum fuiffe colligitur, quod etiam fupereft in Lov. 4. 5. Harl. & Gaertn. Id igitur recepi: ut ita Livius omnes hic memoratos, Fulvium, Claudium, Licinium, additis praenominibus femper adpellaverit: hinc etiam non fequor Voff. Lov. 1. 2. 3. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. N. & edd. ante Aldum, in quibus Fulvii praenomen omittitur. Mox etiam edd. antt. male plebiscito a Fulvio dictatore, Aldus plebifcito ab 2. Fulvio, Jac. Gronovius plebifcito & ab 2. Fulvio: cujus veftigia fuperfunt in plerifque Mitis plebifcito & abfq; Fulvio legentibus: alii palam Gronovio adfentiuntur.

§. 1. Cn. Sempronium Blaefum legatum] Pall. pr. fec. Cajum. At tert. Dictator poftquam Romam venit Sempronius Blefum. Statim comparet in Pall. 1. 2. in Etruriam provinciam cum exercitu mifit. GEBHARDUS. Sempronii praenomen deeft in edd. Rom. anni 1472. & Parm. Sed C. Sempronium legunt Flor. Lov. 2. Hav. & Hearnii L. 1. quod probavi, ut fit idem C. Sempronius Blaefus, qui anno priore Ca. Fulvium accufavit fupra xxvi, 11. Et quidem tanto magis hanc lectionem probo, quod Cnaei praenomen circa hoc tempus a gente Sempronia ufurpa

mine

tum non reperiatur, in qua contra frequens erat Caji praenomen. De cognominis Blaefi orthographia dictum eft ad xxII, XXXI, 5. Plaefum legunt Flor. & Voff. Plefum Gaertn. Blofim Hearnii L. 1. Plerique diphthongum mutant in e. Deinde provinciam exercitum mifit Lov. 2. & Flor. a manu 1. provinciam cum exercitu a manů 2. & Hav. Mox Calpurnii praenomen C. omittunt Voff. Lov. 1. 2. 3. Ber. Hav. Hearnii L. 1. N. & edd. vett.

§. 2. Certamine inter tribunos dictatoremque injecto] Pal. 1. in tribunos. GEBHARDUS. Ita & Flor. Lov. 2. 3. Harl. & Hav. Vide ad XXVIII, LVII, 6. Paullo ante in quem primum diem Lov. 2. Tò primum deerat in Lov. 4. Praeterea dixit, pro edixit, Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. & Hav. Tota ea vox omittitur in Harl.

Perfici non potuerant] Lege poterant, vel potuerunt. J. FR. GRONOVIŬS. potuerunt Doujatii Reg. & Lov. 4. 5. poterant, praeter utramque editionem Tarvifinam aliafque, etiam codd. Lov. 2. & Victor. apud Crevier. qui, utram harum lectionum recipias, commode fefe habituram orationem putat. Priorem vero ipfe recepit: quem fequor.

§. 3. Galeria juniorum, quae forte praerogativa erat] Praecedente lib. [cap. xx11.] eo in loco, ubi Torquatus renuit confulatum, Praerogativa (inquit Livius) centuria juniorum declaravit T. Manlium Torquatum. Hic nunc vocat Galeriam. Ego fane, quid fibi id nominis velit, non intelligo. Si equitum eft ordo, fortaffis a Galero nomen habet. Sed ea conjectura duntaxat est. Vegetius lib. 1. de re milit. cap. x. lixas galerios vocatos fuo feculo teftatur. Vox eft rara, ac fortaffis corrupta. G LAREANUS. Vet. lib. quae forte. Quamquam forte probatur, ut lib. xXIV, [vII.] Eo die cum fors praerogativae ante juniorum exiffet. & Cicero Philipp. II, [XXXIII.] Sortitio praerogativae. Galeria autem nomen eft centuriae; ut Veturia, de qua fupra [ad XXVI, XXII.] SIGONIUS. Galena Gaertn. & Hearnii N. Galleria ejufdem L. 1. qui etiam perperam legit quae forte, ut nonnullae quoque praeferunt edd. follemni fcribarum aberratione. Vide ad 1, Iv, 4. Ceterum graviter cum Sigonio expoftulavit Robortell. 11. Emend. xxxi. quod Galeriam centuriae nomen effe dixerit, quum centurias nullum nomen habuiffe, & Galeriam tribus Romanae nomen fuiffe contendat: cui pluribus refpondit Sigon. 11. Emend. xxxv. Adde Pantagath. apud Urfin. ad Liv. I, XLIII, 12, & quae fupra notantur ad xxvi, XXII,

3. mine inter tribunos dictatoremque injecto, perfici non potuerunt. Galeria juniorum, quae forte praerogativa erat, Q. Fulvium & Q. Fabium confules dixerat, codemque jure vocatae inclinaffent, ni tribuni plebis C. & L. Arennii fe 4 interpofuiffent: qui, neque magiftratum continuari fatis civile effe, ajebant; & 5.multo foedioris exempli, cum ipfum creari, qui comitia haberet. Itaque, fi fuum nomen dictator acciperet, fe comitiis interceffuros: fi aliorum, praeterquam ipfius, 6.ratio haberetur, comitiis fe moram non facere. Dictator cauffam comitiorum auctoritate fenatus, plebifcito, exemplis tutabatur. Namque, Cn. Servilio con Jule,

2. Mox Fulvii & Fabii praenomina omittunt Voff. Lov. 1. 2. 3. Hav. & Hearnii N. ac L. 1. folius Fabii Lov. 4. & Gaertn. Praeterea Flavium, pro Fabium, legunt Voff. Lov. 1. 2. & Hearnii N. Vide ad vIII, XXII, 2. Mox dixerant Flor. Voff. Lov. 1. 2. Harl. & Hav.

Eodemque jure vocatae reliquae inclinaffent] Volumen fcriptum non habet reliquae, fed tantum eodemque jure vocatae inclinaffent. Porro eodemque adverbium eft, & jure feptimo cafu dictum, ut & forte. RHENANUS. Vox reliquae vacat, ut veteres indicant libri. opponit autem jure vocatas centurias praerogativis: judicium autem, inquit, praerogativae fecutae effent eae, quae jure vocatae dicuntur, de quibus nos fupra. SIGONIUS. Induxi To reliquae, praemonentibus Rhenano ac Sigonio; inftinétu infuper Pall. 1. ac 3. GEBHARDUS. Legendum omnino eft, eodemque (eig rò ¿urò) caeterae vocatae inclinaffent. Nihil attinet, quod quidam patant, ad rò praerogativa forte &c. nam neceffario opus illa voce eft caeterae. TAN. FABER. Abju rant omnes rò reliquae, ut & Rhenani & Sigonii libri. Afcon. in Divin. [immo Act. 1. in Verr. Ix.] Praerogativae funt tribus, quae primae fuffragium ferunt ante jure vocatas. Mos enim fuerat, quo faeilius in comitiis concordia populi firmaretur, bina omnino de iifdem candidatis comitia fieri, quorum primae tribus Praerogativae dicebantur, quod primae rogarentur, quos vellent confules fieri: fecundae jure vocatae, quod in his fequente populo, ut faepe contigit, praerogativarum voluntatem jure omnia complerentur. Vide iv. Obf. 1. J. FR. GRONOVIUS. reliquae expellunt Hearnii Oxon..& omnes mei, praeterquam Ber. & Hav. Sed vox illa nata videtur ex gloffa rou jure vocatae, ad indicandum, eo intelligi reliquas praeter praerogativam. Ceterum emendatio Fabri abfurda eft, & eruditione ac fama ejus indigna, quam etiam Doujatius rejecit. Locus Afcon. a Gronov. laudatus nihil mutandum docet. Similiter praerogativam & jure vocatas tribus fimul memorat Liv. v, XVIII.

Ni tribuni plebis C. & L. Arennii fe interpofuiffent] Dixi de hoc loco lib. iv. Obf. 1. Voffianus nifi tr. pl. L. Arriani interpofuiffent. L. Arennium praefectum fociorum infra cap. XXVIII. habes. J. FR. GRONOVIUS. Scribit Gronov. in Obf. 1.1. fe ab omnibus fcriptis abeffe, atque inde conjicit qui & ajebant infiticia effe; interpofuiffent autem exponit decretum interpofuiffent. Sed primum fe eft in

omnibus Hearnianis, excepto uno. Deinde interponere, pro interponere decretum, forfitan fine exemplo eft: certe in iis, quae conjecturae fuae firmandae adfert vir Celeb. additur decretum. Denique quemadmodum magiftratus inter litigantes decernere & decretum interponere dicuntur, fic fere etiam tribuni plebis in lite & contentione appellati. Ita in locis Gellii vII, XIX. & Livii IV, LIII. apud Gronovium. Adde Lib. 111, XIII. XXVIII, XLV. XXXVIII, LII. LVIII. & LX. Hic autem, quia nondum quidquam contentionis & altercationis intercefferat, neque neceffe erat decretum tribunorum interponi. DUKERUS. nifi tribuni plebis Flor. Cant. Lov. 1. 2. 3. 5. & Hav. Deinde prioris tribuni praenomen C. omittunt Lov. 1. 2. 3. illis tranfpofitis L. & C. legit Hearni L. 1. Tum Arriani Flor. Lov. quinque, & Rec. Ariani Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. Doujatii Reg. Colbert. & omnes edd. ufque ad ultimam Gruteri, quae Arennii dedit, ex emendatione Pighii nempe in Ann. ad ann. DXLIII. pag. 190. Gronov. in Obf. etiam Afranii, vel Herennii legi poffe fufpicatur. Tandem pronomen se exfulat a Flor. Lov. quinque, Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. & multis edd. antt. Id tamen legitimam cauffam Gronovio non dediffe ejiciendi voces qui & ajebant, Dukero confentio. Modeftius certe crit, fi ftatuamus, librariorum neglegentia voculam fe excidiffe, quam duas illas perperam ab iis additas effe. Quum autem tot codd. nifi pro ni, legant, videri poteft fcriptum a Livio effe ni fe tribuni plebis C. & L. Arennii interpofuiffent.

§. 4. Qui, neque magiftratum continuari fatis civile effe] Proconfulatum Q. Fulvii aequat confulatui: alioqui quomodo ei continuaretur imperium, qui hoc anno non fuit conful? Nili de dictatura hoc intelligendum. GLAREANUS. Ex dictatore confulem fieri. SIGONIUS. Proconfulatus intelligi nequit. Livius enim inquit MAGISTRATUM continuari. Proconfulatus autem non eft magiftra tus, fed imperium. Vide Sigon. ad 111, IV, 10.

§. 5. Itaque, fi fuum nomen dictator acciperet] In exemplari vetufto fi fuum nomen dict. exciperet legitur. Unde conjicio, fic hunc Livii locum caftigandum, Itaque ni fuum nomen dictator exciperet. RHENANUS. Pal. 3. exciperet. Unde tamen non continuo applaudendum conjecturae Rhenani. GEBHARDUS. exciperet Gaertn. non exciperet Lov. 5. Solent librarii has voces commutare. Vide ad x, XVIII, 9. C & §. 7.

fule, quum C. Flaminius alter conful ad Trafimenum cecidiffet, ex auctoritate † Patrum ad plebem latum, plebemque fciviffe, ut, quoad bellum in Italia effet, ex iis, qui confules fuiffent, quos & quoties vellet, reficiendi confules populo jus effet. exemplumque eam in rem fe habere vetus L. Poftumii Megelli, qui interrex 8. iis comitiis, quae ipfe habuiffet, conful cum C. Junio Bubulco creatus effet; recens 2. Fabii, qui fibi continuari confulatum, nifi id bono publico fieret, profecto numquam fiviffet. His orationibus quum diu certatum effet, poftremo ita inter 9. dictatorem ac tribunos convenit, ut eo, quod cenfuiffet fenatus, ftaretur. Pa-10. tribus id tempus reipublicae vifum eft, ut per veteres, & expertos, bellique peritos imperatores refpublica gereretur. itaque moram fieri comitiis non placere. Concedentibus tribunis, comitia habita. Declarati confules Q. Fabius Maxi-11.

§. 7. Quum Flaminius alter conful] Indicant veftigia fcripturae veteris, tametfi mendofa, deeffe hic praenomen Flaminii, puta C. aut P. RHENANUS. Vet. lib. cum C. Flaminius. SIGONIUS. Pal. 1. Namque Cn. Servilio cof. cum eo Flam. Reliqui quoque Namque. Rhenanus cum Sigonio interponunt, feu praefigunt potius, cum C. Flaminius. GEBHARDUS. Scribendum, quum C. Flaminius alter conful ad Trafimenum cecidiffet. Nam aut praeponunt literam praenominis indicem, (Put. G.) aut habent quum eo Flaminius. J. FR. GRONOVIUS. quum eo Flaminius etiam Flor. Voff. Lov. 2. 5. Harl. Gaertn. & Hav. quum Gn. Flaminius Lov. 3. quum Cn. Flavius Lov. 4. Ceterum namque omnes codd. mei, & Hearnii L. 1. ac D. cum prifcis excufis: cujus loco Froben. anno 1535. nam fubftituit. At priorem lectionem jam Clariff. Jac. Gronovius revocavit.

Plebemque fciviffe] Eft in fcripto juffiffe. Sed nefcio an mendofe, ficut & fupra [cap. praec.] quem populus juffiffet dictatorem. RHENANUS. Mirum, Livium ne uno quidem verbo hujus plebisciti meminiffe fub confule Flaminio. Exemplum autem de Pofthumio Megillo fuit anno ab urbe cond. CDLXII. quando cum eo conful fuit C. Junius Brutus (quem codices alii Cn. alii Bubulum, alii Bubulcum vocant) fecunda decade libro primo. At hoc plebiscitum a Livio omiffum eft hac decade. GLAREANUS. juiffe etiam Rec. quod ex gloffa To fciviffe natum puto.

§. 8. Exemplumque ea in re fe habere] Repofuimus ex antiquo libro exemplaque. nam fubdit: vetus L. Poftumii, recens Q. Fabii. Sic enim legi debet, non recenfque Q. Fabii. RHENANUS. Pal 1. exemplum in eam rem fe habere. vet. ed. exemplum ea in re vetus fe habere. fec. tertiufque exemplum quoque praeferunt, retunduntque infimul Rhenani correctionem. GEBHARDUS. Noftri confenfu, exemplumque eam in rem fe babere, contra Rhenanum. J. FR. GRONOVIUS. Unus meorum Gaertn. Rhenano adfentitur. Et quidem exempla vetus, recens eadem forma dictum foret, qua duces Romanum Poenumque: de quo vide ad XXII, XXIII, 6. Sed aliud fuadent codd. exemplumque ea in re, ut ante Rhenan. edebatur, Ber. &

mus

Lov. 5. exemplum eam rem Lov. 2. exemplum ad eam rem Hav. exemplumque in eam rem Lov. 3.4. exemplumque eam rem Flor. Voss. Lov. 1. & Harl. ubi praepofitio in elifa eft ab ultima litera vocis eam. Vide ad x, xIII, 3. Scribendum enim, ut Gronov. edidit, exemplumque eam in rem; quod in N. effe, Hearnius monuit.

L. Poftumii Megilli] L. Poftumii Megelli ex Capit. confulibus & vetuftis libris. SIGONIUS. Non aliter omnes mei, excepto uno Ber. qui cum vetuftis edd. legit Metelli. Vide Sigon. iterum ad x. XXVI, 5. & Pighium in Ann. ad ann. CDLXII. pag.

401.

Conful cum Cn. Junio Bubulco] Lege cum C. Funio, ex Caffiodoro & tabulis Capitol. confules fuerunt anno v. c. CDLXI. SIGONIUS. Caji praenomen ei etiam tribuunt Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 4.. Harl. Gaertn. Hav. cum edd. Afcenfii. Deinde Bubullo Lov. 3. Bubulo reliqui fere codd. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Sed, Juniorum cognomen Bubulcus effe, certum eft. Vide Pighium loco laud. Similiter peccarunt librarii 1x, XXVIII, 2. & alibi.

Profecto numquam fiviffet] Pal. fec. fciffet. ut exaratum quoque in tert. fed vet. ed. fciviffet. GEBHARDUS. Put. nifi id bono publico fieret, profecto numquam fiffet. Alludunt alii quaefiffet, fciffet referendo. Et delectatur ea contractione Livius. J.FR. GRONOVIUS.fciviffet Voff. Lov. 1. 2. Harl. Hafn. Ber. Gaertn. Hav. & quaedam edd. vett. fciffet Lov. 3. 4. iffet Cant. fiffet optime Flor. Vide ad Liviž xx111, XVIII, 6.

§. 10. Patribus id tempus reipublicae] In margine vetufti codicis adfcriptum erat verbum intereffe. RHENANUS.

§. 11. Declarati confules Q. Fabius Maximus quintum, Q. Fulvius Flaccus quartum] Neutrum ex numeralibus comparet in ullo Gallicanorum, qui› tamen utrumque fervant inferius [cap. v11.] J. FR. GRONOVIUS. A multis etiam meorum numeralia repudiantur. Priori quartus confulatus in Hearnii L. 1. fecundus in N. adfcribitur. In pofteriori uterque numerum omittunt: tertium ei tri

buunt antt. edd.

§. 12. Praetores creati] Vet. lib. Praetores inde creati. SIGONIUS. Saepe Livius praetorum co

12. mus quintum, Q, Fulvius Flaccus quartum. Praetores inde creati, L. Veturius Philo, T. Quinctius Crifpinus, C. Hoftilius Tubulus, C. Aurunculejus. Magi13.ftratibus in annum creatis, Q. Fulvius dictatura fe abdicavit. Extremo acftatis hujus claflis Punica navium quadraginta, cum praefecto Hamilcare in Sardi14. niam trajecta, Olbicnfem primo, dein, poftquam ibi P. Manlius Vulfo praetor cum exercitu adparuit, circumacta inde ad alterum infulae latus, Caralita15. num agrum vaftavit, & cum praeda omnis generis in Africam rediit. Sacerdotes Romani co anno mortui aliquot fubfectique. C. Servilius Pontifex factus in locum T. Otacilii Crafli. Ti. Sempronius Ti. F. Longus augur factus in 16. locum T. Otacilii Crafli. Decemvir item facris faciundis in locum Ti. Sempronii C. F. Longi Ti. Sempronius Ti. F. Longus fubfectus. M. Marcius rex

mitia confularibus fubjungens utitur voce inde, vel deinde, exinde, tum aut fimilibus. Interdum tamen ca omiffa prioribus addit. Ita XXIV, XLIII. xxx, XI.. & alibi. Quum igitur rò inde a Sigonio additum non adpareat in ullo meorum, nec in Hearnii L. 1. ac N. vix vet. lib. Sigonii fidem habeo.

C. Hoftilius Tubulus] Ita folus Pal. tert. Nam primus Tumulus. fec. & vet. ed. Tribulus. GEBHARDUS. Tumulus Flor. Voff. Lov. 1. 2. Harl. Hafn. & Hav. Cumulus Gaertn. & Hearnii N. Damulus Lov. 5. Daumulus Hearnii L. 1. Tribulus Lov. 3. Ber. & multae edd. vett. Mox & C. Aurunculejus, copula addita, Hearnii L. 1. C. Aruneulejus Lov. 2. 4. Ber. & Hav.

§. 13. Claffis Punica navium quadraginta] navium XXX Voff. Lov. 2. 3. 4. 5. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. N. & edd. ante Aldum. Mox Obbienfem Flor. Oblienfem Lov. 2. & Hearnii L. 1. Male. Vide Cluv. Sardin. ant. cap. 1. pag. 493.

§. 14. P. Manlius Volfo ] Valfo ex Capit. tabulis. SIGONIUS. Vide ad xx11, XXXV, 1. Colfo perperam Flor. Voff. Lov. 1. 3. Harl. Gaertn. & Hav. Coffe Lov. 2. 5. & Hearnii L. 1.

Circumacta inde ad alterum infulae latus, Caralitanum] Ptolemaeus Olbiam Caralinque eodem Sardiniae latere ponit, videlicet ortum ípectante. Quare non video, quomodo hic locus conftet. GLAREANUS.

§. 15. Sacerdotes Romani eo anno mortui] T. Otacilius mortuus erat anno V. 15XL. Q. Fulvio 11. Ap. Claudio contulibus. xxvi, XXII. XXIII. DUKE

RUS.

C. Servilius pontifex factus in locum T. Otacilii Crai] Poft haec verba inferunt Put. Pet. Reg. Ti berius Sempronius Tib. F. Longus augur factus in locum T. Otacilii Craffi. Et fuiffe tale quid in Pal. etiam fufpicor inde, quod excerptor vitiofiflimam corum fcripturam hic arguit, adeo ut piguerit enotare. Ita enim defungitur interdum, quod Ais ejus obλos condonabimus. Sunt autem ifta haud dubie Livii verba, quae intelliges, fi cogitaveris, duo facerdotia habuiffe T. Otacilium Craffum, pontificatum & augurium: duo etiam accepiffe Tiberium Sempronium Tib. F. Longum, augurium nempe & decemviratum. Sic lib. xxix. in

La

[ocr errors]

fin. [xxxvn.] In M. Pomponii Mathonis auguris & decemviri locum creati, decemvir M. Aurelius Cotta, augur Ti. Sempronius Gracchus. Lib. xxx [xxvI.] de Q. Fabio Maximo Cunctatore: Augur in locum ejus inauguratus Q. Fabius Maximus filius: in ejufdem locum pontifex (nam duo facerdotia habebat) Ser. Sulpicius Galba. Lib. XL, [XLII.] Exitu anni & C. Servilius Geminus pontifex maximus deceffit: idem decemvir facrorum fuit: pontifex in locum ejus a collegio cooptatus eft Q. Fulvius Flaccus, creato ante pontifice maximo M. Aemilio Lepido, quum multi clari viri petiffent; & decemvir facrorum 2. Marcius Philippus in ejufdem locum eft cooptatus. J. FR. GRONOVIUS. De pluribus facerdotiis in unum hominem collatis plura habet Spanhem. diff. x11. de Ufu & praeft. num. pag. 368. Julius Caefar pontifex Maximus & augur fuit. Cic. XIII. fam. LXVIII. & alii ibi apud Manutium, DUKERUS. Quae Gronov. in quibufdam fuorum invenit, etiam in Oxon. D. fupereffe Hearnius teftatur. Verum illa in nullo meorum mihi obviam fuerunt. Neque etiam Livii effe, ex ipfo colligo; qui, mortem Ti. Sempronii Ti. F. Longi referens, XLI, XXI. eum decemvirum facrorum fuiffe, & quis ipsi in hoc facerdotio fuccefferit, memorat; at auguratus, quem nunc etiam adeptum effe Gronov. putabat, non meminit.

§. 16. T. Sempronii T. F. Longi T. Sempronius C. F. Longus] Lege Ti. Sempronii Ti. F. Longi Ti. Sempronius. Eft enim Tiberius Semproniorum cognomen. SIGONIUS. Ratio temporum & Capitolina marmora correctiffima demonftrant ita legendum effe: Decemvir item facris faciundis in locum Ti. Sempronii C. F. Longi Ti. Sempronius Ti. F Longus fuffectus. Hic enim tunc non mortuus, fed decemvir in locum patris mortui factus eft, & poftea quoque fummos magiftratus geflit. Comprobare videtur correctionem iftam Liv. ipfe lib. XLI, [XXI.] ubi hunc eumdem decemvirum peftilentia mortuum. fcribit: Sacerdotes, inquit, publici ea peftilentia mortui funt Cn. Servilius Caepio pater praetoris, Ti. Sempronius Ti. F. Longus decemvir facrorum &c. Exemplaria tamen T. F. legunt, vulgato librariorum errore praenomina male difcernentium. PI, GHIUS in Ann. ad ann. DXXXV. pag. 149. & ad ann.

C 3

DXLVIII

« IndietroContinua »