Immagini della pagina
PDF
ePub
[blocks in formation]

eximiae formae ad avunculum Mafiniffam cum donis dimifit. Claudius Marcellus, T. Quinctius Crifpinus confules,fpeculandi cauffa progreffi e caftris,infidiis ab Han nibale circumventi funt. Marcellus occifus fuit, Crifpinus fugit. Res praeterea a P. Sulpicio praetore adverfus Philippum & Achaeos geftas continet. Luftrum a cenforibus conditum eft: cenfa funt civium capita centum triginta feptem millia centum & octo: ex quo numero adparuit, quantum hominum tot proeliorum adverfa fortuna populo Romano abftuliffet. Hafdrubal, qui cum exercitu novo tranfcenderat Alpes, ut fe Hannibali conjungeret, cum millibus hominum quinquagin ta fex caefus eft, M. Livii confulis dučtu, fed non minore opera Claudii Neronis confulis. qui, quum Hannibali obpofitus effet, relictis caftris, ita ut hoftem falleret, cum electa manu profectus, Hafdrubalem circumvenit.

riodus ufque ad verba cum donis dimifit in Leid. & Voff. demum exftat poft illa populo Romano abftuliffet. Verum in Berg. & Boend. ordo plurimum mutatur. Nam recepit fubjicitur Claudius Marcellus ufque ad Crifpinus fugit. Hinc fequitur Luftrum a cenforibus ufque ad Romano abftuliffet. Poftea haec In Hifpania ufque ad cum donis dimifit. Tum Hafdrubal, qui cum exercitu ufque ad finem epitomes; quibus ultimo loco fubjungitur Res praeterea ufque ad geftas continet.

Crifpinus confules fpeculandi cauffa egreffie caftris] Secunda vox non comparet in Leid. & Voff. Tum progreffi legunt Leid. Voff. Berg. Boend. & Exc. Pith. quod recepi. Praeterea a cafiris Norv. & edd. antt. invitis reliquis Mftis. Infra Liv. cap. xxvII. Si quos longius a caftris progreffos poffent excipere. Mox rò fuit exfulat a Leid. Vol. Berg. & Boend. Res praeterea a P. Sulpicio praetore] Res praeterea feliciter a P. Sulpicio Boend. Res praeterea feliciter a P. Scipione in Hifpania, & a P. Sulpicio Berg. Leid. Voff. Exc. Pithoei, Norv. & edd. antt. nili quod Norv. & pleraeque edd. omiferint rò feliciter. Idem vero Boend. cum Leid. & Voff. periodum hanc ufque ad geftas continet in finem Epitomes rejecerunt. Sed additamentum hoc minus neceffarium eft, quia rerum a Scipione profpere in Hifpania geftarum jam antea hac epit. mentio facta fuit. Mox Aftreos continet, omiffa media voce, Leid. Afires continet Voff. Affirios continet Berg. a Sirios continet Boend. Aferaeos geftas continet Exc. Pithoei.

[ocr errors]

Centum triginta feptem millia centum & octo] CXXVII & CVIII Boend. & edd. antt. millia & centum octo Voff. & Norv. millia centum octo Leid. & Berg. Mox ex numero Voff.

Ut fe Hannibali conjungeret, cum millibus hominum quinquaginta fex caefus eft] Vet. lib. capta vero quadringenta. Si captorum numerum nofter addidit, fcribo capta vero quinque millia & quadringenta. Eum namque numerum Plinius, Orofius & Diaconus recenfent, licet a Polybio minor referatur; & Zonaras, Florus, Eutropius, auctor de Viris Illuftribus nullum edant. DELRIUS. Hannibali jungeret Voff. Berg. Boend. & Exc. Pithoei. Tum vox hominum deeft in Leid. Praeterea caefus

LI

eft, capta X. CCCC Berg. caefus eft, capta V.CCCC Voff. & Exc. Phithoei. caefus eft, capta Vm. & CCCC”. · Boend.

M. Livii confulis ductu, fed non minore opera Claudii Neronis confulis] Perperam in Eutropio Claudio Neroni Appii praenomen praefigitur: cum T. Livio, Val. Maximo, Verrio Flacco, Caffiodoroque C. Claudius Nero dicatur. DELRIUS. Vox confulis priori loco decft in Leid. Tò fed in Norv. & omnibus fere edd. ufque ad ultimam Gruteri. ductu, animo tamen minore, quam opera Boend. Mox qui tunc oppofitus Hannibali erat Leid.

Ita ut inimicum falleret, electa manu profeclus]. Vet. lib. ita ut hoftem falleret, cum electa manu profectus. SIGONIUS. Praepofitio addatur, an abfit, parum intereft. Sed pro electa Livius frequentius. dicit delecta. 11, xx. Quam delectam manum praefidii cauffa circa fe habebat. Sic XXVI, v. & L. Cum delectis mille & quadringentis equitibus intra paucos dies ad Scipionem revertit. Corn. Nepos Annib. IV. Cum delecta manu faltus occupan tem. DUKERUS. Norv. perpetuus vett. editionum adíecla, inimicum tuctut, fed omnes mei hoftem. Vide ad Epit. cx. Deinde praepofitionem cum etiam fervant Leid. Voff. Berg. Boend. edd. Rom. anni 1472. Parm. &, tefte Hearnio, ed. Rom. Alerienfis. Saepius Livium eam omittere folitum fuiffe, vidimus ad I, XIV, 7. & XXII, IX, 5. At fimul etiam certum eft, eumdem etiam facpiffime addidiffe. 1, XIV. Cum parte majore atque omni equitatu profectus. Praeftare itaque puto, ut addamus praepofitionem, quam etiam Crevier. recepit. Praeterea delecta manu Boend. quod, quum delicta in ed. Camp, inveniffet, magis placere atque ufitatius effe, idem Crevier. profeffus eft. Recte. Liv. infra cap. XLIII. De toto exercitu civium fociorumque, quod roboris erat, delegit. Vide ad xxxiv, XXIX,

10. Mox circumvenit ad Metaurum amnem Vol. circumvenerat ad Methaurum amnem Berg.

§. 1. Hic ftatus rerum Hifpaniae erat] Non aliter Pal. 1. & vet. ed. At Pal. 2. Hic ftatus rerum in Hifpania erat. tert. Hic ftatus in Hifpania erat: GEBHARDUS. Hic flatus rerum Hifpania erat Flor: ubi ultima litera To Hifpaniae intercepta eft a prima vocis fequentis. Vide ad xxIII, vIII, 9. vel

2.

LIBER VIGESIMUS SEPTIMUS.

1. L Ic ftatus rerum Hifpaniae erat. In Italia conful Marcellus, Salapia per proditionem recepta, Maroncam & Meles de Samnitibus vi cepit. Ad tria millia militum ibi Hannibalis, quae praefidii cauffà relicta erant, obpreila. Praeda (& aliquantum ejus fuit) militi concefla. tritici quoque ducenta quadraginta millia mo3 dium, & centum decem millia hordei inventa. Ceterum nequaquam inde tantum gaudium fuit, quanta clades intra paucos dies accepta eft, haud procul ab Herdonea

etiam in excidit ob praecedentis vocis literam finalem m. Vide ad x, XIII, 3. Certe rerum in Hifpania Cant. Ber. a manu 1. Lov. 4. Hav. & Hearnii D. Sed plures Hifpaniae legentes fequi malo. Saepe duos genitivos jungi, quorum alter ex altero pendet, vidimus ad xxv, xv, 11.

In Italia autem conful] In veteri cod. non eft autem. RHENANUS. Vet. lib. In Italia autem conful. quae lectio nefcio cur a Rhenano rejiciatur. SIGONIUS. Pal. 1. & Vet. ed. Sigonii quoque liber In Italia autem conful. GEBHARDUS. Ita & Voff. Lov. quinque, Harl. Ber. Gaertn. Hav. & Hearnii L. 1. Sed recte particulam hanc, quam Flor. & Cant. ignorant, Rhenanus ejecit. Saepius eam. contra mentem Livii additam effe, vidimus ad xxi, XL, II.

Salapia per proditionem recepta] Vet. lib. per deditionem. SIGONIUS. Omnes mei vulgatum tuentur. Ita fupra Epit. huj. libri eadem vocabula librarii commutarunt. Similiter etiam prodere & tradere. Vide ad III, LIV, 12.

Maroneam & Meles de Samnitibus] Nomina horum oppidorum reticet Plut. in Marcello, cum ait [pag. 312.] Tas Eqpvitixàs módais μeyúλus àþeAv. Item quod ait Livius ad tria millia militum Annibalis, Plutarch. inquit: 'Avvíßou spaτιώτας τρισχιλίους ὄντας. SIGONIUS. Marmoreas

Meles Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. Hafn. Hav. Colbert. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Marmoras Meles Hearnii N. Marmoras & Melles Hearnii L. 1. Maronea & Meles Lov. 4. & Harl. Maroneam Melos Gaertn. Doujatius, hujus nominis urbem in Thracia & Syria, nullam vero in Samnio & vicino Italiae tractu reperiens, videndum jubebat, num Livius indicare voluerit Marrucinum Theate, primarium oppidum Marrucinorum, qui Samnitibus contributi funt; vel Marruvium Marforum, qui ipfi quoque faepe, five fponte, five vi, Samnites lecuti leguntur. Deinde conjicit Melas: quia Melae Samnitium oppidum memoratur xXIV, XX. ab hac ultima conjectura haud alienus videtur Cellar. 11. Orb. Ant. ix. pag. 555. qui Maroneam fe ignorare fatetur.

§. 2. Praedae aliquantum ejus militi fuit conceffum] Exemplar Mitum habet Praeda, & aliquan

urbe.

tum ejus fuit militum conceffa, Arbitror legendum Praedae aliquantum. Ufui militum conceffa. Ut fit fenfus, Praedae aliquantum, fubaudi captum eft. Ufui militum conceffa, fc. fuit praeda. Nam fequitur infra. Ibi ad quatuor millia hominum capta, & caeterae praedae aliquantum. RHENANUS. Placet conjectura Beati Rhenani, quam miror ab aliis effe repudiatam. Praedae aliquantum. ufui militum conceffa. Nam lib. xxv, [x.] ait: Ad diripienda hofpitia Romana paffim difcurfum eft, & fuit praedae a liquantum. SIGONIUS. Pall. 1. & 3. Praedae aliquantum ejus fuit militi (tert. militibus) conceffa. fec. Praedae aliquantum ejus fuit militibus conceffa. Rhenanus conjecit Praedae aliquantum. Ufui militum conceffa. Sed miferum Livium, cui verborum inopi tam abrupte tanto tormento res Romanae narrandae fuerant! Quam tamen correctionem hominis, intemperatiffime conjecturis abutentis, fibi placere ait Sigonius, mirarique ab aliis effe repudiatam. Vulgatam lectionem emovere, etiam auctoritate prifcae ed. fultam, religioni duxi. GEBHARDUS. Miror Sigonium potuiffe probare Rhenani conjecturam, qua nihil abruptius jejuniufque: Praedae aliquantum. ufui militum conceffa. Quis ita Livium loquutum credat? immo quis ita loquentem hodie ferat? Nihil melius veterum librorum fcriptura, modo distinctionem addas: Praeda ( aliquantum ejus fuit) militi conceffa. Sic plane Rhenani liber, fic Put. omnefque Gallicani. Flor. Pall. Gud. nifi quod quibufdam non optimis copula deeft. Eo genere compofitionis infra [cap. x1.] Iis omnibus & multi erant) adempti equi. J. FR. GRONOVIUS. Praedae, vel Praeda aliquantum ejus fuit militi conceffa Cant. Voff. Lov. 1. 2. 3. 4. Harl. Hafn. Gaertn. & Hav. Id, quod ante Rhenanum exftitit, apud me fupereft in Ber. apud Hearnium autem in L. 1. & N. Sed Praeda, & aliquantum ejus fuit, militi conceffa Flor. & Hearnii D. quod optime Gron. probavit. Hac compofitione Livius faepe utitur. IX, XXVIII, 5. Omnia aedificia (& frequenter ibi habitabatur) circumjecta muris incendit. ubi vide. xxvIII, II. Hanc juftam legionem & id ferme roboris erat) in prima acie locat. xxix, xxIII. Ut accenfum cupiditate ( funt ante omnes Numidae barbaros effufi in Venerem)

A 2

fenfit.

4

urbe. Caftra ibi Cn. Fulvius proconful habebat, fpe recipiendae Herdoneae, 4 quae poft Cannenfem cladem ab Romanis defecerat, ncc loco fatis tuto pofita, nec praefidiis firmata. Neglegentiam infitam ingenio ducis augebat fpes ca, 5. quod labarc iis adverfus Poenum fidem fenferat, poftquam, Salapia amilla, exceflifle his locis in Bruttios Hannibalem auditum eft. Ea omnia, ab Herdonca per occultos nuncios delata Hannibali, fimul curam fociae retinendae urbis, & fpem fecere incautum hoftem adgrediendi. exercitu expedito, ita ut famam

fenfit. XXXI, XLV. Cum multis viribus repulsi (& erat validum ibi regium praefidium) irrito incepto regreffi, Canaftrum Pallenes trajecere. XXXV, XXXIV. Diocles cum omni equitatu (& erat tunc praefectus equitum) &c. profectus. XLIV, IX. Tum terra marique claffe adpulfa ab litore ftabat) obpugnari coepti. Adfcita igitur parenthefi egregiam loco adfe&to medicinam adtulit Gronov. quae & alibi Livio ex ufu fuit. Vide ad xx11, 11, 3. & xxxI, XLVI, 1o. Adde Rhenan. ad xXVIII, 1, 4. Mox ducenta L millia, & deinde centum XX millia Hearnii D.

§. 3. Nequaquam inde tantum gaudii fuit] Vetus tantum gaudium. RHENANUS. tantum gaudii prifca ed. Sed Pall. trini tantum gaudium. Statim Pall. 2. & 3. haud procul Herdonea urbe. GEBHARDUS. Omnes, ut & Rhenani codex, inde tantum gaudium fuit, quanta clades. J. FR.GRONOVIUS. Ita & Flor. omnefque mei, praeter unum Ber. qui fervat gaudii. Deinde haud procul ab urbe Herdonea Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. & edd. ante Aldum. haud procul Herdonca urbe fine praepofitione Flor. Vide ad xxiv, xxvIII, 1. Ceterum Herdonea conftanter codd. hoc & feq. cap. pro quo Cluv. iv. Ital. ant. VIII. pag. 1203. Herdonia fubftituendum putat, quia Liv. ita hoc oppidum vocavit xxv, xx1. Verum Herdonea cadem eft atque illa, quae Ardoneae vocatur XXIV, xx. fecundum Holften. ad Cluv. pag. 281. Vide etiam Cellarii Orb. ant. II, 1x. pag. 557. 563.

§. 4. Cn. Fulvius proconful] Cn. Fulvius Centumalus. Nam Cn. Fulvium Flaccum praetorem biennio ante in iifdem locis devicerat. SIGONIUS.

Spe recipiundae Herdoneae] Ita Froben. anno 1535. edidit. Priores dederant recipiendae, quod ex meis fervant Flor. Voff. Lov. quinque, Ber. Gaertn. Rec. & Hav. Mox praefidio firmata Ber. & edd. antt. Sed voces nec loco fatis tuto pofita, nec praefi

diis defunt in Hearnii D.

§. 5. Labare iis adverfus Poenum fidem fenferat. Poftquam, Salapia] Diftinguo: augebat fpes ea, quod labare iis adverfus Poenum fidem fenferat, poftquam Salapia amiffa exceffiffe his locis Annibalem in Bruttios auditum eft. Ab Herdonea ea omnia. &c. Haec enim occafio fuit Herdoneatibus vacillandi, quod Annibal receffiffet. J. FR. GRONOVIUS. labantem adverfus Poenum Ber. a manu 2. labentem adverfus Poenum Hearnii L. 1. Paullo ante Neglegensiam Flor. ut fere femper alibi. Mox exceffiffe his locis in Bruttios Hannibalem Flor. Lov. 1. 2. 4. 5,

prope

Harl. Gaertn. & Hav. Praeterea Ea omnia, ab Herdonea Voff. Flor. Lov. 1. 2. 3. 4. Harl. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. & edd. pleraeque ante Curionem. Utroque loco ordinem vocum, quem fcripti jubent, fequor. Ceterum diftinctionem Gronovii probant edd. vett. Alteram iterum Curio fubftituerat.

Exceffiffe his locis Annibalem in Bruttios &c.] Pall. tres exceffiffe his locis in Brutios Annibalem auditum eft: ea omnia ab Herdonea. GEBHARDUS.

§. 6. Ut famam prope praeveniret] Vet. lib. famam quoque. SIGONIUS. Pal. fec. famam prope praevenerit. GEBHARDUS. famam prope praeveniret omnes mei, uno Rec. excepto.

§. 7. Pari audacia Romanus] Emendavimus Par audacia Romanus. nam fequitur, confilio & viribus impar. Et fic eft in libro fcripto. RHENANUS. Pall. 1. 3. & vet. ed. Pari audacia. fec. Par audacia Romanis. GEBHARDUS. Pari audacia Romanus Flor. Cant. Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Ber. a manu 2. Hafn. Gaertn. & Hav. Confentio tamen Rhenano..

Quinta legio & finiftra ala acriter pugnam inierunt] Repofuimus & fexta alacriter pugnam inierunt. Nam mox meminit fextae legionis & quintae. RHENANUS. Vet. lib. quinta legio & finiftra ala acriter pugnam inierunt. recte. Nam paulo poft [cap. 11.] ait: Prima legio & dextera ala. Item primae legioni tertia, dexterae alae finiftra fubit. Item multo poft [cap. XLII.] Peditum prima legio & dextera ala proelium inibant. SIGONIUS. Pall. tres pugnam ingerunt. Caeterum a corruptione Rhenani recte defendit hunc locum Sigonius. GEBHARDUS. Rhenanus & fexta alacriter. Non fubferviunt noftri: fed, qui differunt a vulgato, habent finiftra alacriter. J. FR. GRONŎVIUS. quinta & fexta alacriter Hearnii L. 1. quinta legio

finiftra alacriter Voff. Lov. 1. 2. 5. & Harl. Reliqui mei cum Hearnii N. & D. vulgatum fervant. Hinc injecerunt Flor. a manu 1. Cant. & Gaertn. inierant Voff. Rhenani emendatio admitti nequit: nam infra quidem fextae legionis mentio fit, fed ea in fecunda acie pofita fuiffe dicitur: nondum itaque pugnam inierat. Siniftra ala funt milites fociales in finiftro aciei cornu pofiti. Vide Lipf.11. de Mil. Rom. vii. acriter pugnam inire, ut acriter dimicare fupra H, V.

§. 8. Quum pedeftres acies occupaffent] Haud fecus Pal. tert. At pr. pedeftrefque equefque occup. fec. pedeftres acies equofque occup. Vet. ed. pedeftres equitesque occup. GEBHARDUS. Recte id, quod

prope praeveniret, magnis itineribus ad Herdoneam contendit, &, quo plus 7. terroris hofti objiceret, acie inftructa acceflit. Par audacia Romanus, confilio & viribus inpar, copiis raptim eductis, conflixit. quinta legio & finiftra ala acri8.ter pugnam inierunt. Ceterum Hannibal, figno equitibus dato, ut, quum pedeftres acies occupaflent praefenti certamine oculos animofque, circumvecti 9. pars caftra hoftium, pars terga trepidantium invaderent, ipfe in Fulvii fimilitu dinem nominis, quod Cn. Fulvium praetorem biennio ante in iifdem device

vulgo editur, Aldus reftituit. Priores edd. legant pedeftres equitefque occupaffent: quod etiam praeferunt Flor. a manu 2. Harl. Ber. a manu 1. & Hav. cum edd. antt. pedeftres equefque Flor. a manu 1. Cant. Voss. Lov. 2. & Gaertn. pedeftres equeftref que Lov. 1. Ber. a manu 2. & Hearnii L. 1. pedeftres equeftrefque acies Lov. 4. pedites equitefque Lov. 5. pedes equefque Hafn.

Pars terga pugnantium invaderent] Reg. & Voff. terga oppugnantium. Put. terga oppidantium. Scribe pars terga trepidantium invaderent. Secretiore fignificatu trepidare eft fatagere, commovere fe, negotium capeffere. Nofter infra hoc lib. [cap. xxvIII.] Vigiles, velut ad vocem illorum excitati, tumultua ri, trepidare, moliri portam. Lib. xxvIII, [.] Mille paffuum aberant, quum ab hofte confpecti funt, trepidarique repente coeptum. Lib. XXXIV, [XIV.] Dum trepidant acie inftruenda, conful jam paratis ordinatifque omnibus incompofitos aggreditur. Lib. x, [xx.] Intermifti hoftibus (quod facile erat in nocturna trepidatione) cognofcunt infrequentia armatis figna egreffa. XXIII, [xvI.] Dum in fua quifque minifteria difcurfu trepidat ad prima figna, fucceditque ad muros acies. Salluft. Jug. LXVII. Romani milites improvifo metu, incerti ignarique quid potiffimum facerent, trepidare ad arcem oppidi, ubi figna

feuta erant. Haec vera lectio eft: nam quod optimus Gruterus inducit, tripidare arcem oppidi, ignofcat mihi, fi negem illud Latinum effe. Ipfe Salluft. fupra: Arma capere alii, alii fe abdere, pars territos confirmare, trepidare omnibus locis. Neque accipio aliter, quicquid comminifcantur viri docti, apud Maron. [iv. Aẹn. 121.] Dum trepidant alae. Ubi opportune allegat Servius ex Catone, Sedere non poteft in equo trepidante. J. FR. GRONOVIUS. pugnantium, quod unus aut alter meorum fervat, & Doujat. in Reg. exftare teftatur, primum inveni in Colon. ed. anni 1525. priores oppugnantium, confentientibus Voff. Lov. 2. 3.5. Harl. Ber. Hafn. Gaertn. Hav. & Hearnii L. 1. ac D. oppidantium Flor. qualem lectionem quum Gronov. in optimo Put. inveniffet, ex ejus veftigiis verifimiliter admodum trepidantium fcribendum conjecit. Id Doujatio difplicuit, partim quia nullus adducitur codex, cujus auctoritate nitatur haec correctio, partim quia verbum illud eo fenfu rarius ufurpatur. Verum, fi non ipfa haec lectio, certe manifesta ejus veftigia in duobus optimis Mitis fuperfunt; & praeterea rarior verbi ufus loco corrumpendo cauffam indoctis librariis dedit. Neque tamen rara adeo

rat

haec verbi ejus fignificatio eft, quin pluribus ex Livio laudatis a Gronovio exemplis haud pauciora addi poflint. Ita II, XLVI. Pilis inter primam trepidationem abjectis, pugna jam in manus, jam ad gladios venerat. cap. XLIX. Inter primam trepidationem invecta fubito ab latere Romana equitum ala. III, L. Ut ex trepidatione concurrentium turba conftitit, ordine cuncta expofuit. xxIII, VII. Otiofe inambulavit, trepidante tota civitate ad excipiendum Poenum. cap. xvI. Dum in fua quifque minifteria. difcurfu trepidat ad prima figna. XLIV, VI. Per alia. atque alia pavida confilia & imperia trepidans. cap. XXXVIII. Hoftes per fummum otium inftruxerant aciem nobis tune repente trepidandum in acie inftruenda erat. cap. XL. Nec feffos, neque trepidantes. in acie inftruenda adgreffurus erat. Epit. Liv. cxII. Trepidatio victarum partium in diverfas orbis terrarum partes fuga referuntur. Excipit Clariff. Crevier. trepidare femper aliquid incompofiti tumultus notare, cujus nullum hic eft veftigium, & hing vulgatam lectionem pugnantium revocavit. Quamdam tumultus fignificationem huic verbo ineffe, haud diffiteor, unde trepidatio & tumultus jungunturXXXVII, XX. At plerumque talis indicatur tumultus,, qui in initio proelii effe folet, antequam milites con-currere & ad manus venire coeperint : qualis etiam hic indicatur. Non enim Hannibal equites inva-dere juffit in prima acie pugnantes, fed in fecunda acie pofitos, qui nondum pugnam inceperant ; unde etiam pugnantium minus hic placet.

§. 9. Ipfe Cn. Fulvii fimilitudinem nominis &c.. increpans] Pal. pr. Ipfe in Fulvii fimilitudinem nominis. fec. ipfe in confiliis Fulvii fimilitudine nominifque Fulvium praetor. tert. ipfe in Cn. Fulvii fimilitudine nominis, quia G. Fulvium. GEBHARDUS. Put. & omnes Gallici, optimus Pal. Voff. ipfe in Fulvit. Duo alii Pall. non minus habent praepofi- . tionem, fed ftatim inde paullum funt vitiati: alter enim ipfe in confiliis Fulvii: alter ipfe in Cn. Fulvii. Quod ultimum probarem, nifi me illorum & antiquitas & bonitas permoveret. Phrafis eadem, quae apud Salluft. ad Caef. [1, v.] Illa, quae paullo ante hoc bellum in Cn. Pompejum victoriamque Sui lanam increpabantur. Lib. 1. nofter, [LI.] Haec Aricinus in regem Romanum increpans ex concilio abiit. Tacit. v. Ann. [vII.] Cum in Blaefum multa falfaque incufaviffet. J. FR. GRONOVIUS. ipfe in Fulvium fimilitudine nominis Lov. 2. ipfe M. Fulvium Lov. 4. ipfe in Cn. Fulvii Ber. & edd. antt. ipfe n Fulvii Flor. Voff. Hav. plurefque meorum

rat locis, increpans, fimilem eventum pugnae fore adfirmabat. Neque ea 10. fpes vana fuit. nam, quum cominus acie & peditum certamine multi cecidiffent Romanorum, ftarent tamen ordines fignaque, equeftris a tergo tumultus, fimul a caftris clamor hoftilis auditus, fextam ante legionem, quae, in fecunda acie pofita, prior ab Numidis turbata eft; quintam deinde atque eos, qui ad prima figna erant, avertit. Pars in fugam effufi, pars in medio caefi: ubi & 12. ipfe Cn. Fulvius cum undecim tribunis militum cecidit. Romanorum fociorumque quot caefa in co proclio millia fint, quis pro certo adfirmet? quum tredecim millia alibi, alibi haud plus, quam feptem, inveniam. Caftris pracda-14. que victor potitur. Herdoneam, quia & defecturam fuiffe ad Romanos comperit, nec manfuram in fide, fi inde abfcefliffet, multitudine omni Metapon

& omnes Hearnii Oxon. Vulgatum ipfe Cn. Fulvii, quod etiam in aliis codd. fupereft, primum inveni in ed. Afcenfii anni 1513. Sed integriores libros fequor. Pfeudo-Cic. declam. in Sall.cap. III. Quod in aetatem increpuifti. ubi vide Cort. Sed Doujat. ipfe in Fulvium fimilitudinem nominis &c. increpans ex altero Colbert. probat; quo modo fere exprobrare conftruitur fupra XXIII, XLV. Quum HAEC EXPROBRANDO IN HOSTEM Marcellus fuorum militum animos erigeret. Unum tamen cod. neque cum optimum, audire, temerarium videtur. Mox quia Cn. Fulvium Flor. Voff. Lov. 3. 5. Harl. & Hav. quia Fulvium Lov. 4. quod Fulvium Hearnii D.

§. 10. Acie & peditum certamine multi cecidiffent Romanorum] Vet. lib. Romanorum cecidiffent. SIGONIUS. Similiter Lov. 4. Sed infuper acie multi peditum Romanorum cecidiffent Hearnii D.

9. 11. Sextam ante legionem] Pal. 3. fexta aut legio. GEBHARDUS. fexta legione Lov. 1. fextam legionem ante Lov. 2. 3. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. & edd. ante Frobenianam anni 1535. Paullo ante equeftres a tergo tumultus edd. Rom. anni 1472. Mediol. 1480. & Parm. Tum fimulatufque clamor hoftilis perperam Voff. & Lov. 1. fimulacris slamor Flor.

XXIV.

S. 12. Pars in fugam effufi, pars in medio caefi] effufa & caefa Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Ber. Hav. Hearnii L. 1. & edd. ante Aldum. Sed perperam. Figura haec loquendi ufitatiffima eft apud Livium. II, XIV. Pars perexigua Romam inermes delati funt. IV, XXXIII. Vejentium maxima pars Tiberim effufi petunt. v, XL. Pars per agros dilapfi. vi, Magna pars in fuga caefi. vII, XXXIX. Magna pars ablegati. XXIII, XLIV. Utraque pars avidi certaminis erant. XXVII, XLVIII. Pars magna ab fignis aberant, nocte dilapfi. xxxII, XII. Pars in fugam effufi funt, pars circumventi funt. cap. xxIII. Hannibalis exercitu Philippum fecuti. ibi tamen omnes, quos adhibui, codd. & edd. vett. fecuta. XXXV, XXXI. Pars principum alienati a Romanis erant. XXXVI, XIX. Magnam partem agminis diffipatos obprefferunt. XXXVII, XX. Pars in juveniles ludos verfi. Et paffim alibi. Vide Cort. ad Sall. Jug. XVI, 1. Similiter xxvi, xxxv. Ingens turba circum

Pars ex

tum

fufi fremebant. ubi etiam varie librarii aberrarunt. Paria apud Livium aliofque fcriptores ubique obvia funt. Vide ad cap. LI, I.

Cum duodecim tribunis militum cecidit] Vet. lib. habent cum undecim: quod placet. Nam Plut. in Marc. fic ait [pag. 312.] Έπειτα τοῦ ̓Αννίβου Φούλβίον Γναῖον ἀνθύπατον ἐν ̓Απουλίᾳ κατακτείναντος μὲν αυτὸν σὺν ἕνδεκα χιλιάρχοις. SIGONIUS. Pal. 1. cum undecim tribunis, quod firmat Sigonius teftimonio Plut. in Marc. Pal. fec. caefi & ipfe conful Fulvius cum XI tribunis. tert.ubi & ipfe proconful Fulvius cum XI tribunis cecidit. GEBHARDUS. Omnes noftri cum undecim tribunis militum cecidit. quod firmat auctoritate Plut. Sigonius. J. FR. GRONOVIUS. cum duodecim, vel cum XII Voff. Lov. 1. 2. 3. 4. Ber. & Gaertn. Reliqui cum Hearnii L. 1. & D. recte cum undecim.

§. 13. Quum tredecim millia alibi, alibi haud plus, quam feptem] quum decim millia, alibi haud plus Flor. a manu 1. decem a manu 2. alterum alibi neglegentia librarii etiam omittitur in Gaertn.

13.

§. 14. Nec manfuram in fide, fi inde abfceffiffet] Pal. tert. in fide, abfceffiffet. GEBHARDUS. fi inde abeft etiam a Voff. a manu 1. cum abscessisset interpolatur a manu 2. quod fupereft quoque in Lov, 1. fi tamen abfceffiffet Hav. Mox multitudinem omnium (hominum a manu 2.) a ponto ac Thurios Flor. multitudinem omnium Metaponto acturos Hav. multitudine omnium a ponto ac Thurios Voff. & Lov. 1. multitudine omnium & apontho ac Thurios Lov. 2. multitudine hominum Methapunto ac Turios Lov. 3. Tyrios, pro Thurios, Hearnii L. 1.

Occiditque principes, qui cum Fulvio] Hoc verbum videtur aliquis adjeciffe. Mihi magis arridet vetufti codicis lectio, cum participio perempti, quod in margine quidam adfcripferat, hoc modo: principes, qui cum Fulvio colloquia occulta habuiffe comperti funt, perempti. RHENANUS. Pal. 1. occidit principes. in fec. & copula que & rò funt abeft. At contra Pal. 3. principefque, qui cum Fulvio colloquia occulta habuiffe comperti funt, fecuri percuffit. GEBHARDUS. occidit principes omnes mei, etiam illi, qui alioqui parlim editis adfentiri folent. Copulam que Crevier. quoque, auctoribus codd. Put. & Victor. delevit.

§. 15.

« IndietroContinua »