mina ferens, cafum univerfae pugnae non neceffarium ducebat. tractus eft tamen ad id, quod vitabat, certamen. Nocte praegreffum adfequitur locis planis ac ro patentibus Marcellus. caftra inde ponentem, pugnando undique in munitores, operibus prohibet. Ita figna conlata, pugnatumque totis copiis: &, quum jam nox inftaret, Marte aequo difceffum eft. caftra, exiguo diftantia fpatio, raptim ante noctem permunita. Poftero die luce prima Marcellus in aciem copias e- 11. duxit. nec Hannibal detrectavit certamen, multis verbis adhortatus milites, ut, memores Trafimeni Cannarumque, contunderent ferociam hoftis. urguere atque 12. inftare eum. non iter quietos facere, non caftra ponere pati, non refpirare aut circumfpicere. quotidie fimul orientem folem & Romanam aciem in campis videndam effe. Si uno proelio haud incruentus abeat, quietius deinde tranquilliufque 13. eum bellaturum. His irritati adhortationibus, fimulque taedio ferociac hoftium quotidie inftantium laceffentiumque, acriter proelium incunt. Pugnatum am-14. plius duabus horis eft. cedere inde ab Romanis dextra ala & extraordinarii coepere. Male. Vide ad x2, XXV, 10. De locutione educere in aciem vide ad III, LXII, 5. Sequentia autem Hannibal turmatim &c. vitabat certamen non adparent in Hearnii D. neglegentia fcribae.. §. 10. Nocte praegreffum eum adfequitur] Prononomen eum quum non fit in codice fcripto, & elegantius fubaudiatur, fubmovimus. RHENANUS. Vet. lib. Nocte praegreffum eum affequitur. SIGONIUS. Pronomen ignorant Flor. & Cant. In optimis fuis etiam deeffe, Crevier. teftatur. Denuo igitur ejeci. §. 11. Poftero die luce prima Marcellus in aciem copias eduxit] Poftera die Hav. Vide ad 1, XII, I. Tum educit Ber. a manu 1. Mox detractavit Flor. Lov. 1. 3. & Ber. a manu 1. Vide ad xxxiv, xv, 9. decertavit Gaertn. Hinc verbis exfulat a Ber. a manu I. §. 12. Non caftra ponere pati] Hunc locum mutilum ita fupplevimus & ordinavimus ex libro vetufto: non iter quietos facere, caflra non ponere pati. RHENANUS. Omnia haec non iter quietos facere defiderantur in Pall. tribus, nec non prifca ed. Tert. autem Pal. vigere atque inftare eum, caftra non ponere pati. GEBHARDUS. Verba a Rhenano inferta in nullo meorum codd. exftant. §. 13. Quietius deinde tranquilliufque eum bellaturum] Pal. fec. tranquilliufque bellaturum, excludens rò eum. GEBHARDUS. quietius eum deinde tranquilliufque Lov. 5. quietius deinde eum tranquilliufque Voff. Lov. 1. 3. Ber. Gaertn. & Hav. cum edd. antt. His irritati adhortationibus fimulque taedio] Pal. tert. His adhortationibus irritationibus fimulque taedio. GEBHARDUS. §. 14. Dextera alia & extraordinarii] Caftigavimus dextera ala. RHENANUS. Plut. [in Marc. Pag. 313.] TO SEЯioũ #10ŨYTOS. Qui fint extraordinarii, docet Polyb. lib. v, [xxiv.] Пpíþеxтa dúδεκα ἄρχοντες προβεβλημένοι ὑπὸ τῶν ὑπάτων, οἱ τοῖς ὑπάτοις τοὺς ἐπιτηδειοτάτους πρὸς τὴν ἀληθινὴν χρείαν ἐκ τῶν παραγεγονότων συμμάχων ἱππεῖς τε καὶ πεζοὺς ἐξέλεγον τοὺς ἐπικαλουμένους· ἐκτραορδίναρίους, δ μεθερμηνευόμενον ἐπιλέκτους. SIGONIUS. De extraordinariis multa habet Lipfius 11. de Mil. Rom. vII. & IV, VIII. §. 15. Dum alii trepidi cedunt] Ex veteri libro fcripfimus trepide. nam fequitur alii fegniter. RHENANUS. Confentiunt in Rhenani lectionem Pall. 2. & 3. At Pal. 1. & vet. ed. trepidi cedunt. GEBHARDUS. Omnes trepidi, quod mutavit Rhenanus. J. FR. GRONOVIUS. trepidi etiam omnes mei cum Hearnii L. 1. & N. Alteram igitur lectionem praeferendam effe Rhenanus vincere nequit nec codicum numero, nec eorum bonitate, neque etiam, quam addidit, ratione. Adverbium enim & adjectivum fimili modo, atque hic, interdum jungi, fupra vidimus ad vIII, XIX, 2. Mox terga dabat, pro dabant, Lov. 5. Sed male. Acies enim quafi conlectivum adfcifcit verbum plurale. Supra v, XXXIX. Inftruunt aciem diductam in cornua, ne circumveniri multitudine hoftium poffent. xxvi, IV. Pedeftris inde acies &c. incurrit, jaculaque cum inpetu alia fuper alia emittunt. XXVIII, XV. Haud fecus, quam fi imperio ducis cederent integra acies. Ita ex Mftis pro cederet emendavi. ubi etiam vide. Adde, quae notantur ad xxxv, xXVI, 9. §. 16. Cecidereque in pugna fugaque ad duo millia & feptingenti] Plut. [ibid.] ἑπτακοσίων ἐπὶ δισχιλίοις PůμŽÍNY TEσOVTWv. SIGONIUS. Put. Regiufque: Cecidere in pugnaque ad duo millia. Deeft etiam rò fuga in Voffiano. Scribe: Cecidere in pugna quafi ad duo millia & feptingenti civium fociorumque. Terent. Heaut. [1, 1, 93.] quafi talenta ad quindecim coëgi. J. FR. GRONOVIUS. Cecidere fine Tque etiam Flor. Tum fugaque deeft etiam a 2.3. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii Oxonn. & edd. ufque ad Curionem. in pugnaque ad duo millia Flor. a manu 1. pro quo emendatur a manu 2. in pugna ufque ad duo millia. Si quid tamen.mutandum, cum Gronov. malo quafi ad duo millia. Cic. act. 1. in Verr. vIII. Ex his quafi decem fifcos ad fenatorem illum relictos effe. De voce quafi hoc Lov. 2. fenfu pere. Quod ubi Marcellus vidit, duodevicefimam legionem in primam aciem 15. inducit. Dum alii trepidi cedunt, alii fegniter fubeunt, turbata tota acies eft, 16. dein prorfus fufa; &, vincente pudorem metu, terga dabant. Cecidere in pugna fugaque ad duo millia & feptingenti civium fociorumque: in his quatuor Romani centuriones, duo tribuni militum, M. Licinius & M. Helvius. Signa 17. militaria quatuor de ala, prima quae fugit; duo de legione, quae cedentibus fociis fuccefferat, amiflà. 2. rato, XIII. Marcellus, poftquam in caftra reditum eft, concionem adeo faevam atque acerbam apud milites habuit, ut proelio, per diem totum infeliciter toletriftior iis irati ducis oratio effet. Diis inmortalibus, ut in tali re, laudes gratefque, inquit, ago, quod victor hoftis, cum tanto pavore incidentibus vobis in vallum portafque, non ipfa caftra eft adgreffus, deferuiffetis profecto eodem ter3.rore caftra, quo omififtis pugnam. Qui pavor hic, qui terror quae repente, qui, & cum quibus pugnaretis, oblivio animos cepit? nempe iidem funt hi hoftes fenfu vide Rittersh. ad Gunth. Ligur. III, 629. Praeterea duo millia feptingenti Lov. 1. 4. & Hav. duo millia CC Lov. 5. duo millia & feptingentos Hearnii D. Male. Vide ad x, xvII, 8. In his quatuor Romuni centuriones fuere] Tò fuere abnegat Pal. 1. Secundus vero ac tert. inter quos fuere quatuor Romani centuriones. GEBHARDUS. Vox ultima defit in omnibus Gall. Pall. Voff. Et ita lib. x, [xx.] Caefa ad fex millia hominum: duo millia & quingenti capti: in eis tribuni militum quatuor. Lib. XXII, [XLIX.] Quadraginta quinque millia peditum, duo millia feptingenti equites, & tanta prope civium fociorumque pars, caeft dicuntur: in his ambo confulum quaeftores. Corn. Nepos Miltiade [iv.] Domi autem creati decem praetores, qui exercitui praeeffent: in eis Miltiades. In Alcib. [11.] Amatus eft a multis more Graecorum: in eis a Socrate. Et rurfus [cap. v.] Quarum expugnaverat complures: in his Byzantium. J. FR. GRONOVIUS. inter quos fuere quatuor Romani centuriones Rec. & Hearnii D. in his fuere. quatuor Romani centuriones Lov. 5. & Gaertn. Vulgatae lectioni unus confentit Ber. Sed rò fuere reliqui ignorant; quibufcum faciunt Hearnii L. 1. & N. Similiter fere quidam codd. fupra cap. XI. Inde alius lectus fenatus, octo praeteritis, inter quos L. Caecilius Metellus. Sed optimi ibi legunt Metellus erat. Epit. Liv. LXXVII. Duodecim a fenatu hoftes, inter quos C. Marius pater filius, judicati funt. Salluft. in Jug. xxv. Legantur tamen in Africam majores natu, nobiles, amplis honoribus, in quis M. Scaurus. ubi vide Cor tium. Duo tribuni militum M. Licinius & M. Fulvius] Pal. 1. & vet. ed. Marcus Elvius. fec. M. Elivius. tert. M. Clivius. GEBHARDUS. Put. & M. Helvius. Alludunt caeteri. Reg. Pal. Men. Voff. Elvius. Pet. Elevus. Pal. alter Elivius. tertius Clivins. J. FR. GRONOVIUS. Similiter fere noftri. Nam Clivius Lov. 5. Clinius Gaertn. Elinius Lov. 2. & Harl. Elivius Hav. Livius Hearnii L. 1. Ellivius Lov. 3. Elvias Lov. 1. 4. Ber. & edd. antt. Eluvius Afcení. quos anni 1513. & 1516. Fulvius tandem Mog. Sed M. Helvius etiam Flor. Concinentium igitur duorum optimorum codd. fcripturam recipere nihil dubitavi. Gentem enim Helviam circa haec tempora jam notam Romae fuiffe, indicat Cn. Helvius tribunus militum infra memoratus XXX, XVIII. Aliorum autem Helviorum in fequentibus mentio fiet. §. 17. De ala prima, quae fugit] Duae iftae voculae, quae fugit, refcinduntur confenfu Pal. 2. 3. GEBHARDUS. Omnes noftri voces illas agnofcunt. Ceterum Perizon. Animadv. Hift. cap. VIII. pag. 340. interpungendum monuit de ala, prima quae fugit. Recte. Sequitur enim de legione, quae cedentibus fociis fuccefferat. Crevier. tà de ala prima exponit, quac in prima acie fuerat. S. 1. Proelio, per diem totam infeliciter tolerato, triftior iis irati ducis oratio effet] Pal. pr. & vet. ed. triftior irati ducis oratio. GEBHARDUS. iis exfulat quoque a Voff. Lov. 2. 3. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. & edd. ante Aldum. triftioris ducis oratio Flor. triftior his ducis oratio Lov. 5. Reliqui Aldo iis substituenti adftipulantur. Deinde per diem totam primum Bafileenfes ediderunt anno 1539. quod reliqui poftea fervarunt, quamvis interim Sigonius totum iterum recepiffet, ut priores habuerant. Et ita legunt Flor. Voff. Lov. 4. 5. Harl. Ber. Hav. & Hearnii L. 1. Et fic Livius amavit. Supra 1, L. Multa ibi toto die in concilio variis jactata fermonibus erant. Ita legendum effe, praeter codd. ibi laudatos, evincit etiam optimus Florent. III, LX. Quum per totum diem ftetiffent intenti ad certamen. VIII, XXXIX. Laboris per diem pene totum_tolerati vulnerumque obliti funt. Id igitur revocavi. §. 2. Deferuiffetis profecto eodem terrore caftra, quo omififtis pugnam] Vox eodem non adparet in Lov. 2. & Voff. in quo ejus loco inter verfus adfcribitur eo, quod exftat etiam in Lov. 1. 3. Gaertn. & Hav. Tum dimififtis editi ante Aldum. §. 3. Oblivio animos invafit] Pall. tres animos cepit. GEBHARDUS. Omnes Gall. Pall. Voff. animos cepit. J. FR. GRONOVIUS. Unus Ber. F 2 facit quos vincendo & victos fequendo priorem aeftatem abfumfiftis; quibus dies noctesque.. fugientibus per hos dies inftitiftis; quos levibus proeliis fatigaftis; quos hefterno die nec iter facere, nec caftra ponere paffi eftis. Omitto ea, quibus gloriari poteftis: 5.. cujus & ipfius pudere ac poenitere vos oportet, referam. nempe, aequis manibus befterno die diremiftis pugnam. Quid haec nox, quid hic dies adtulit? veftrae 6. his copiae inminutae funt, an illorum auctae? Non equidem mihi cum exercitu meo loqui videor, nec cum Romanis militibus. corpora tantum atque arma eadem funt. An, fi eofdem animos habuiffetis, terga veftra vidiffet hoftis? figna alicui7. facit cum edd. Reliqui fcripti fimiliter animos cepit. Cic. 1. d. Off. IV. Ut eos juftitiae capiat oblivio. 111. Phil. v. Nos poft reges exactos fervitutis oblivio ceperat. Livius infra xxxv, XIX. Tantus repente pavor omnes cepit. XXXVIII, XLVI. Oblivio Deorum capiat pectora veftra. Nempe iidem funt ii hoftes] Put. & Voff. nempe iidem funt hi hoftes. J. FR. GRONOVIUS. Ita & plerique meorum, omnefque Oxonn. Hearnii, cum edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Et victos fequendo priori aeftate abfumfiftis] Legendum priorem aeftatem abfumpfiftis. Sic autem faepe Livius loquitur, ut infra [cap. xxx11.] Primum diem, quo fines hoftium ingreffi funt, populando abfumpferunt. Et iterum [cap. xx.] ipje reliquum aeftatis recipiendis in fidem Hifpaniae populis abfumpfit. RHENANUS. I, IV. Omne id tempus cum conjuratis confultando abfumunt. XXVI, LI. Paucos dies exercendis navalibus pedeftribufque copiis abfumfit. hoc lib. cap. XVII. Quum hiemem totam reconciliandis barbarorum animis abfumfiffet. XXVIII, VI. Id tempus occultis cum Platore confiliis abfumtum eft. xxx, VIII. Laceffendoque levibus proeliis diem abfumfit. XXXI, XLII. Die per proelium, deinde per direptionem caftrorum abfumto. xxXII, XIX. Tot legatorum orationibus perpetuis die abfumto. cap. XXVIII. Quaerendo regem & exercitum ejus Sulpicium majorem partem anni abfumfiffe. xxXVII, XI.. Quum diem non tam adparatu abfumfiffet. XLII, X.. Aliquantum temporis abfumfit. xLv, XXXVII. Quatuor horas, quantum fupererat diei, dicendo abJumfit. Eodem modo etiam confumere ufurpari, videbimus ad xxix, xxxIII, 9. Pauci quidem meorum hanc lectionem probant; eam tamen veram effe exiftimo. Non enim indicat hoftes priori aeftate vincendo fequendoque abfumtos eflè, fed milites fuos omnem proximi anni aeftatem inpendiffe vincendo & fequendo hoftes. §. 4. Quos levibus proeliis fugaftis] Vet. lib.fatigaftis. SIGONIUS. Cum Sigonio Put. Reg. Voff. quos levibus proeliis fatigaftis. J. FR. GRONOVIUS. fugaftis fervant Flor. Lov. 1. 3. 5. Harl. Ber. & Gaertn. Reliqui fatigaftis. Quod fibi quoque in. L. 1. & D. obveniffe, Hearnius notat; qui tamen infuper monet, voces quos levibus proeliis &c. ponere paffi eftis deeffe in codem L. i. §. 5. Et cujus ipfius pudere ac poenitere vos oportet, referam] Hanc fententiam caftigator quifpiam. additis dictionibus interpolavit. Nec enim eft & mani cujus, aut verbum referam in exemplari Spirenfi: fed, cujus & ipfius pudere ac poenitere vos oportet. nempe, aequis manibus. Sufpicor vero pro ipfius fcribendum ipfos. cujus ipfos pudere ac poenitere vos oportet. Et eft initium novae fententiae. Nec opus eft verbo referam, quum cohaereant alioqui, quae fequuntur. Nam fenfus eft: Cujus & ipfos pudere ac poenitere vos oportet, hoc ipfum eft, quod aequis manibus hefterna die diremiftis pugnam.. RHENANUS. Ad apicem oftentat vulgatam le&tionem Pal. 3. a qua frivola conjectura depravanda fi abftinuiffet Rhenanus, rectius & fuae famae, & Livio confuluiffet. Quid enim opus legere? cujus ipfos pudere ac poenitere vos. Pal. 1. oportet, referam. Nempe. fec. ac poenitere vos oportet. Referam nempe equis navibus externo die dir. p. GEBHARDUS. Omnes Gall. Florent. Barber. Voff.cujus & ipfius pudere ac poenitere vos oportet, referam. Nec credimus Rhenano, non opus effe verbo referam, aut cohaerere alioqui, quae fequuntur. J. FR. GRONOVIUS. Omnes mei receptae lectioni conftanter adhaerent. Nec aliter Hearnii L.. 1. & N. qui tamen referam in D. non invenit. ipfos, pro ipfius, fi fcriptorum auctoritate firmaretur, magis placeret. Paullo ante Dimitto, pro 0mitto, Lov. 3. & edd. principes. Aequis manibus befterna die diremiftis pugnam] Cle ricus, Gronovium §. feq. fecutus, hefterno die edidit: neque tamen, ut promiferat, mutatae fcriptu. rae lectorem certiorem in notis fecit. Interim tamen lectio illa vera eft; quam, praeter unum Ber. qui editionibus prioribus adhaeret, firmant omnes codd. Vide ad XLIV, XXXVIII, 1. Praeceffit paullo. ante: Quos hefterno die nec iter facere, nec caftra ponere paffi eftis. & fequitur mox: Vos illi hodierno die primum fugati exercitus decus dediftis. §. 6. Quid haec nox, quid haec dies abftulit] Omnes attulit. Nofter. lib. xLv, [VIII.] Quum, quid vefper ferat, incertum fit. Virgil. [ix. Aen. 7.] volvenda dies en attulit ultro. Etiam in plerifque libris: Nempe aequis manibus hefterno die diremiftis pugnam. Quid haec nox, quid hic dies attu lit? Nec fpernendum videtur. J. FR. GRONOVIUS. hic dies etiara Flor. Lov. 2. 4. 5. Harl. Gaertn. & Hav. Infra xxxIX, LI. Mores quidem populi Romani quantum mutaverint, vel hic dies argumento erit. ubi etiam variant codd. Infra tamen cap. xvII, 14. ex hac die, pro ex eo die, ca mendatur. Deinde adtulit Flor. Voff. Lov. 1. 2. manipulo aut cohorti abftuliffet? Adhuc caefis Romanis legionibus gloriabatur. 8. vos illi hodierno die primum fugati exercitus dediftis decus. Clamor inde ortus, ut veniam ejus diei daret; ubi vellet, deinde experiretur militum fuorum animos. Ego vero experiar, inquit, milites: & vos craftino die in aciem educam. 9. ut victores potius, quam victi, veniam impetretis, quam petitis. Cohortibus, quae figna amiferant, hordeum dari juffit: centurionefque manipulorum, quorum figna amifla fuerant, deftrictis gladiis difcinctos deftituit ; &, ut poftero 10. die omnes, equites, pedites, armati adeffènt, edixit. Ita concio dimiffa fatentium, 4. 5. Harl. Hav. & alii cum Hearnii Oxonn. Infra XLII, L. Multa diem tempufque adferre poffe. Cum exercitu meo eloqui videor] Quid illi venit in mentem, qui hic eloqui, pro verbo loqui, fuppofuit, quod legitur in cod. fcripto ? RHENANUS. cum exercitu eloqui Flor. Cant. Voff. Lov. 2. 3. Gaertn. & Hav. cum exercitu loqui Lov. 5. Sed Rhenano adfentior. Corpora tantum atque arma eadem funt] Plut. [Marc. p. 313.] Oper, On, Půμxíar oλ oλ Ὁρῶν, ἔφη, Ρωμαίων ὅπλα πολλὰ καὶ σώματα, Ῥωμαῖον δὲ μηδένα δράν. SIGONIUS. §. 7. Signa alicui manipulo aut cohorti abftuliffet] Manipulo legionis, cohorti fociorum, ut paullo poft cohortibus, quae figna amiferant, & centuriones manipulorum. Vide Schel. differt. xv. ad Polyb. Haeret nonnihil in his Lipfius 1v. de Mil. Rom. V. DUKERUS. Non adhuc caefis Romanis legionibus] Jam dudum hoc mirabar. Quid factum ergo ad Trebiam, ad Trafimenum, ad Cannas, ut parva taceam? Omnino delenda eft particula negativa, quod & faciunt Put. meliorefque Gallic. & Pall. duo, & Voff. Cecidit antehac aliquot locis legiones Romanas Hannibal, nunquam fugavit fuditque integras: hoc nunc primum fecit. J. FR. GRONOVIUS. Abeft etiam ab omnibus meis: ita tamen, ut ejus lo co Num legat Ber. Sine dubio addita eft ab homine indocto, qui verum Livii fenfum perfpicere non poterat. Alibi faepe librarios perperam vel addendo, vel demendo particulam negantem errasse, vidimus ad xx1, X, 1. §. 8. Vos craftina die in aciem educam] craftino die edidit Clericus, neque hic etiam mutatae le&tionis vel lectorem monuit, vel rationem reddere dignatus eft. Edidit eodem modo Crevier. Interim tamen ita praefert Flor. invitis reliquis, qua fcriptis, qua editis. Optimum itaque codicem fecutus fum. Vide ad I, xx, 4. Paullo ante vocula ut non adparet in ullis ante Aldum editis. §. 9. Cohortibus, quae figna amiferant, bordeum] Plut. [ibid.] Προσέταξε ταῖς ἡττημέναις σπείραις ἀντὶ πυρῶν κριθας μετρήσαι. SIGONIUS. figna amiferunt Flor. Voff. Lov. quinque, Harl. Gaertn. & Hav. Diftrictis gladiis difcinctos deftituit] Obfcura lectio fimul & mendofa. Vetus exemplar habet deftrinEtis gladiis cinctos deftituit. Non dubito, quin fcripferit Livius deftrinētis gladiis cinétu deftituit. Ut ea ignominia affectos intelligas, qua male fe gesentibus in proelio militibus & gladii a lateribus au feruntur, & ipfe cinctus five cingulum, ut difcin&ti & foluti incedant. Ufurpatur fubftantive cintus; unde Virgilianum illud [vII. Aen. 612.] cinctuque Gabino. RHENANUS. Difcinctos quid fit, utcumque intelligitur ex Servio lib. vIII. Aeneid. ad finem, ad illud Virgilii: difcinctos Muleiber Afros. At illud diftrictis gladiis non admodum. Sed perpendat hoc lector. Beatus legit deftrinétis gladiis. cinctu deftituit. GLAREANUS. Princeps ed. deftrictis gladiis diftinctos deftituit. Pal. 1. deftrictis gladiis diftinctos deftitui juffit. fec. deftructis gladiis deftinctos (vel diftinctos, ut tert.) deftitui juffit. tert. deftituit. Juftus Lipfius lib. v. de mil. Rom. XVIII. fecutus vulgatam lectionem, docet, difcinctos & turpi habitu proftitutos milites, ut parum viros. Valer. Max. 11, VII. de Calpurnio Pifone: Juffit Titium toga laciniis abfciffis amictum, difcinētaque tunica indutum a mane in noctem ufque ad princi-· pia adeffe. GEBHARDUS. Omnes & Gallic. & Pall. & Voff. diftriétis gladiis difcinctos deftitui juffit, nifi quod quidam deftrictis, quod verius. At infanum in modum Rhenanus deftrinitis gladiis cinEtu deftituit. Sed tamen, quid diftriétis gladiis, quaerit Glareanus. Quid, nifi evaginatis, nudatis? ut major effet labor in tenendo. Cic. in competitores: Duas uno tempore conantur in rempublicam ficas deftringere. Caefar vit. Gall. [x11.] Gladiis deftrictis portas aperuerunt. Lib. 1. Civ. [XLVI.] Confumptis omnibus telis, gladiis deftrictis impetum adverfus montem in cohortes faciunt. Et iterum [LXXV.] Siniftras fagis involvunt, gladiofque deftringunt. Sic & apud Tacitum & ubique legendum. nam diftrictis foret impeditis. Adde Suet. Octav. cap. xxiv. Videtur autem rò juffit fupplementum indocti correctoris, & Livium fcripfiffe. Cohortibus, quae figna defe ruerant, hordeum dari juffit, centurionefque manipulorum, quorum figna amiffa fuerant, deftrictis gladiis difcinctos deftitui. J. FR. GRONOVIUS. Veram caufam, cur difcincti deftituerentur, tradunt Lipfius v. de Mil. Rom. xvIII. & Cafaub. ad Suet. Aug. cap. xxiv. Eruditiff. P. Faber 1. Sem. xvII. minus recte ad exauctorationem & ademtionem. armorum refert. DUKERUS. deftrictis gladiis Flor. Lov. 2. 4. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. quod recte Gronov. hic probavit, & expofuit e vagina eductis, nudatis gladiis; tacite repudiata, quae pr, ed. notarum placuerat, interpretatione, religatis ad vaginam, ut ftringi non poffent. Vide plura ad VIII, VIL, 20. ubi, faepe deftringere & diftringere tium, jure ac merito fefe increpitos; neque illo die virum quemquam in acie Romana fuiffe, practer unum ducem; cui aut morte fatisfaciendum, aut egregia victoria effet. Poftero die ornati armatique ad edictum aderant. Imperator 11. cos conlaudat, pronunciatque, a quibus orta pridie fuga effet, cohortefque, quae figna amififfent, fe in primam aciem inducturum. edicere jam fese, omnibus pu- 12. gnandum ac vincendum effe: & adnitendum fingulis univerfifque, ne prius hefternae fugae, quam hodiernae victoriae, fama Romam perveniat. Inde cibo cor- 13. pora firmare juffi, ut, fi longior pugna effet, viribus fubficerent. Ubi omnia dicta factaque funt, quibus excitarentur animi militum, in aciem procedunt. in fcriptis commutari, dictum eft. Praeterea deftitui juffit Flor. Lov. quinque, Harl. Hafn. Hav. Gaertn. & Hearnii L. 1. ac N. Quod fi difplicet, quia juffit jam praeceffit, non tamen deftituit mutandum cenfebo in deftitui; fed vulgatum potius fervabo cum Doctiff. Oudend. ad Front. II, v, 46. Vide fupra ad xxv, xv, 20. Gronovii conjecturam probavit Clariff. Crevier. Omnes pedites equitefque armati adeffent] Lege cum fcriptis omnes equites, pedites armati adeffent. J. FR. GRONOVIUS. omnes equites peditefque Voff. Lov. quinque, Harl. Gaertn. & Hav. omnes, equites, pedites, armati adeffent Flor, quod recepi. De afyndetis praecedenti voci omnis fubjunctis vide ad xxiv, xvi, 9. Ordinem vero vocum mutavi, non propter equitum prae peditibus dignitatem, fed quia codd. ita jubebant. Vide ad xxXIV, XXVI, 2. §. 10. Ita concio dimiffa, fatendo jure ac merito fefe increpitos] Pro fatendo fcribendum eft fatentium. RHENANUS. Vulgatum fervant Voff. Lov. 1. 2. 3. 4. Ber. Hafn. Hav. Hearnii L. 1. & Brancal. Latinii. fatentur eft in Gaertn. fatendum in Cant. & Flor. a manu 1. fatentum a manu 2. fatentium fuiffe videtur in Harl. & Lov. 5. Praeterea increpatos Voff. & Lov. 1. 2. 3. Ita faepe variant fcribae. Vide ad Iv, LIII, 12. Ceterum increpatos ortum videtur ex obfcura eorum diligentia, qui, nonnullis grammaticis fidem habentes, credebant, increpui & increpitum tantum fignificatione fonum edentis, increpavi & increpatum tantum reprehendentis dicendum. At eos erraffe docuit Voffius v. Gramm. xx. Ordinati armatique] Spirenfe volumen habet armati ornatique. Indicant autem fequentia, nondum ordinatos fuiffe. Et intellige ornatos poft ftragem proximam, ex qua laceri redierant. Sic lib. xxix, [.] Diemque iis, qua equis armifque inftructi atque ornati adeffent,edixit. RHENANUS. Vet. ed. ordinati armatique. Pal. fec. Poftero die armati ornatique ad edictum aderant imperatoris. GEBHARDUS. In co omnes Rhenano adfentiuntur codd. & quaedam ex edd. principibus, pro ordinati, fubftituendum effe ornati; non vero in eo, etiam vocum ordinem inmutandum effe. Certe ornati armatique legunt Flor. Voff. Lov. 1. 2. 5. Harl. Ber. & Hav. Livium fine difcrimine has voces alteram alteri praemififfe, vel fubjeciffe, docent exempla ex co laudata ad XXIV, XLVIII, 7. unde etiain, ornare & ordinare paffim confundi, conftabit. XIV. §. 11. In primam aciem inducturum] Pal. pr. in prima acie inducturum. GEBHARDUS. introdu Aurum Gaertn. educturum Lov. 2. 5. Rec. & edd. quaedam ex antt. Sed inducturum praeter reliquos codd. etiam edd. Rom. anni 1472. & Parm, quod a fequentibus mutatum primus Aldus recte revocavit. Infra cap. feq. Hannibal elephantos in primam aciem induci juffit. XXXIV, xv. Subfidiariis cohortibus in pugnam inductis. Tum in prima acie Flor, Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. Ber. Gaertn. Hav. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. §. 12. Ne prius hefternae fugae, quam hodiernae victoriae, fama Romam perveniat] Plutarch. [in Marc. 313.] ὅπως οἱ πολῖται τὴν νίκην πρότερον, ἢ τὴν φυγὴν, ἀκούσωσιν. SIGONIUS. §. 13. Inde cibo corpora firmare juffit, ut, fi longior] Put. Reg. Voff. jul. J. FR. GRONOVIUS. juffit unus fervat Lov. 3. Reliqui cum Hearnii Oxonn. concinunt Gronovio. Mox pugna effet Flor. Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Gaertn. & Hav. Viribus quoque fubficerent] Expunximus quoque. Neque enim eft in libro fcripto. RHENANŪS. Id in folo tantum inveni Ber. fed viribufque in Lov. 1. 2. 3. Gaertn. & Hav. Reliqui mei & Oxonn. Hearnii viribus fufficerent. Ubi omnia dicta factaque funt, quibus excitarentur] Pal. 1. Ubi omnia dicta funt, quibus exfultarentur. GEBHARDUS. dicta quae funt Flor. & Cant. dicta funt Voff. Lov. 1. 2. Hatl. Gaertn. & Hav. Tum quibus exultarent Voff. & Lov. 1. 2. 4. exultarentur Flor. a manu 1. Cant. Lov. 3. Gaertn. & Hav. exaltarentur Flor. a manu 2. §. 1. Cum eo nimirum, inquit, hofte res eft, qui] Plut. [in Marc. p. 313.] Ὦ Ηράκλεις, εἶπε, τί χρήσεται τὶς ἀνθρώπῳ; μήτε τὴν χείρονα τύχην, μή τε τὴν βελτίονα Φέρειν εἰδότι. μόνος γὰρ οὗτος οὐδὲ νικῶν δίδωσιν ἀνάπαυσιν, όντε λαμβάνει νικώμενος. SIGONIUS. Pal. 1. haec ita concepit. Cum eo nimirum, inquit, hofte effe, qui nec bonam, nec malam ferre fortunam poffit. Seu vincit, ferociter inftat; victus eft, inftaurat cum victoribus certamen. GEBHARDUS. Cum eo nimirum, inquit, hofte effet Flor. Cum eo nimirum, inquit, hoffe effe Voff. & Lov. 1. Cum eo nimirum, inquit, hofte pugnamas Voff. in margine. Cum eo nimirum, inquit, hofte effe pugnandum Lov. 2. Cum eo nimirum, in |