512 quod populatus eft Bojorum fines, & cum Ingaunis Liguribus foedus icit, nihil, quod effet memorabile, aliud in provincia quum gefliffet, Romam rediit. III. Quum primum fenatum habuit, univerfis poftulantibus, ne quam prius 1. rem, quam de Philippo fociorumque querelis, ageret; relatum extemplo eft: decrevitque frequens fenatus, ut P. Aclius conful, quem videretur ei, cum imperio mitteret, qui, clafle accepta, quam ex Sicilia Cn. Octavius reduceret, in Macedoniam trajiceret. M. Valerius Laevinus propractor miflus, circa Vibonem. duodequadraginta navibus ab Cn. Octavio acceptis, in Macedoniam tranfmifit. ad 4 quem quum M. Aurelius legatus veniffet, edocuiffetque eum, quantos exercitus, quantum navium numerum comparaffet rex, & quemadmodum circa o-f mnes non continentis modo urbes, fed etiam infulas, partim ipfe adeundo, partim per legatos, conciret homines ad arma; majore conatu Romanis id ca-6. peffendum bellum effe, ne, cunctantibus iis, auderet Philippus, quod Pyrrhus prius calamis exarati. Mox ad demetendas, jam enim maturae erant, fegetes profectus Lov. 2. 5. 6. Paullo post §. 9. interfectus, pro praefectus, Lov. 2.5.6.& Vol. §. 10. Ad confulem per faltus prope invios pervenere] ad confulem prope Bojos pervenere Vol. ad confulem prope imos montes pervenere Lov. 2. ad confules prope unos montes pervenire Lov. 5. Paullo ante metu propulfi edd. ante Aldum. §. 11. Cum Ingaunis Liguribus foedus icit] foedus inierit Lov. 6. in contextu. foedus jecit in margine: quod idem in contextu habent Lov. 1. 4. 5. & Mead. uterque, cum ed. Camp. De locutione icere foedus vide ad I, xxv, I. §. 3. M. Valerius Laevinus propraetor missus] Ex privato fcilicet: nam nullus hoc nomine praetor aliquot annis fuerat. Pighius ad A. V. LII. putat, fuiffe M. Valerium Laevinum, cujus in fuperioribus libris frequens mentio eft; quamvis, aït, confularis effet, & antea faepius proconful majus imperium obtinuiffet. Poterat fane caufa effe, cur hic potiffimum cum claffe in Macedoniam mitteretur, quod ei, ut qui antea diu in Graecia fuiffet, & bellum cum Philippo geffiffet, res Graecorum & Macedonum notiffimae erant. Dubito tamen, an potius intelligendus fit hujus filius, quem infra cap. L. memorat, ifque extra ordinem ex privato pro praetore, ut faepe alii, ad claffem millus fuerit. Pater ejus dudum fummis in republica honoribus functus, multis rebus geftis clariffimus, magnaeque in fenatu auctoritatis erat, ex cujus dignitate non videtur fuiffe, ut a confule ad claffem pro praetore mitteretur; quod in tantae dignitatis viris fortaffis fine exemplo eft. DUKERUS. Laevinus proconful praetor miffus Lov. 5. Laevinus proconful pr. miffus Lov. 1. 2.4. Laevinus proconful praemiffus Lov. 6. Laevinus proconful miffus Mead. ambo, & Gaertn. Praeterea in Macedoniam traduceretque milites. Va lerius Voff. a manu 1. in Macedoniam trajiceretque milites. Valerius Voff. a manu 2. & Lov. 2. ac 5. in Macedoniam trajiceret milites. Valerius Lov. 6. a manu 1. Mox duo XL navibus Hearnii L. 1. Deinde in Macedoniam trajecit, pro tranfmifit, edd. ante Aldum. §. 4. Quantos exercitus, quantum navium nu• merum] quantumque navigii numerum Lov. 2. & 6. Verum árúverov hoc Livio placuit. Vide ad XXIX, XXXVII, 7. quantive navigii numerum Lov. 6. Mox §. feq. non continentes modo urbes Voss. Lov. 2. 5. 6. Mead. ambo, & Gaertn. Deinde concitet ad arma, pro conciret, Voff. & Gaertn. Male. Vide ad VIII, XVII, 2. Solent autem concire & concitare commutari. Vide ad IX, XXXVII, 1. §. 6. Haec cadem fcribere Aurelium] haec fcribe re Voff. & Lov. 2. 5. 6. haec fcribere eadem Lov. 1. 4. & editi ante Aldum. Paullo ante majore conatu Romanis ad capeffendum bellum opus effe Lov. 1. 4. ad capeffendum bellum effe Lov. 2. 5. 6. Voff. Mead. 2. & Gaertn. Deinde aufus deeft in Lov. 2. §. 1. Ductu atque aufpicio proconfulis Scipionis in Africa bellum perfeciffent] In veteribus libris eft fere proconfulis Scipionis, pro P. Scipionis; idque non hoc loco folum, fed paffim. Itaque P. Scipionis reftitue. SIGONIUS. Ita peccant hoc loco Lov. 1. 2.4.5.& 6. a manu 1. Vide ad xxvIII, XVI, 14 aufpicio P. C. Scipionis Lov. 6. a manu 2. Harl. Mead. uterque, & Gaertn. Legendum itaque videri poffet P. Cornelii Scipionis, nifi P. C. potius natum fit ex vitiofa lectione proconfulis. Certe mox §. 3. Proconful, vel Proconfules Servilius, pro P. Servilius, legunt Lov. 1. 2. 4. 5. 6. a manu 1. cujus loco P. C. Servilius eft in Lov. 6. a manu 2. Harl. Mead. utroque, & Gaertn. Tum in Africam bellum Voff. Lov. 2. 5. 6. a manu 1. & Harl. Vide ad Epit. Liv. XXI. §. 2. Quod ejus publicum populi Romani effet quod jus publicum Lov. 6. quod ejus publicus Lov. 5. quod is publicus Harl. & typis defcripti ufque ad Froben. qui recte id, quod nunc vulgo exftat, anno 1535. recepit. quod ejus est, quae pars ejus a gri. Vide ad v, xxxiv, 5. & VIII, xxxvII, 8. Deinde publicae rei effet Lov. 1. 2. 4. 5. & Voff. Male. Cicero diceret quod ejus populus Romanus poffideret. Ita Orat. 11. Agr. iv. Silvam Scantiniam vendis. Populus Romanus poffidet. defende. populo Roma I 11 1 prius aufus ex aliquanto minore regno effet ; haec eadem fcribere Aurelium confulibus & fenatui placuit. IV. Exitu hujus anni quum de agris veterum militum relatum effet, qui du2. tu atque aufpicio P. Scipionis in Africa bellum perfeciffent; decreverunt Patres, ut M. Junius practor urbis, fi ei videretur, decemviros agro Samniti Appuloque, quod ejus publicum populi Romani effet, metiendo dividendoque 3. crearet. Creati P. Servilius, Q. Caecilius Metellus, C. & M. Servilii, (Ġeminis ambobus cognomen erat) L. & A, Hoftilii Catones, P. Villius Tappu4.lus, M. Fulvius Flaccus, P. Aelius Paetus, Q. Flaminius. Per cos dies, P.AClio confule comitia habente, creati confules P. Sulpicius Galba, C. Aurelius Cotta. Practores exinde facti, Q. Minucius Rufus, L. Furius Purpurco, Q. 5. Fulvius Gillo, Cn. Sergius Plancus. Ludi Romani fcenici co anno magnifice adparateque facti ab aedilibus curulibus, L. Valerio Flacco & L. Quinctio Fla no effet Lov. 6. Sed formulam publicus populi Roma- §. 3. L. & A. Hoftilii Catones] In praenomini- num P. Julius Apulus] Hunc & in praetura [xxix, XXXVIII.] & poft in confulatu [xxxI, XLIX.] P. Villium Tappulum fcripti codices conftanter appellant, hominem plebejum & nihil ad gentem Juliam pertinentem. GELENIUS. Paffim in nomine & cognomine hoc aberrarunt librarii, Julius pro Villius, & T. Apulejus, T. Appulus, vel fimile quid, pro Tappulus exhibentes. De priori lapfu vide ad XL, XLIV, 1. Pofterioris exempla obcurrunt xxv, II, 9. XXIX, XXXVIII, 4. XXXI, XLIX, 12. & alibi. Veram fcripturam a Gelenio reftitutam effe, probant Fafti Capit. anno 1OLIV. Mox Quintius Flaminius Vol. & Gaertn. 2. Flamininus Hearnii N. qui favent conjecturae Pighii in Ann. ad A. V.1ɔlii, 237.T. Quintius Flamininus legendum cenfentis. S. 4. P. Aelio confulum comitia habente] Vet. lib. confularia comitia. Placet tamen, ut legatur P. Aelio confule comitia habente confules facti. fic enim alias. SIGONIUS. Immo confule. non enim confularibus modo, fed & aliorum magiftratuum comitiis praefuit. J. FR. GRONOVIUS. confule Lov. 2.5.& 6. a manu 1. quod recte Crevier. ex Victor. fuo recepit. Error inde ortus eft, quod per compendium Cons. vel cof. fcriptum fuerit. Vide ad X, X, 2. PARS IV. mini Ser. Sulpicius Galba, C. Aurelius Cotta] Mirum, quod Sulpicio Galbae confuli praenomen mutatum, & ex Publio Servius factus, cùm non folum Florus [Epit. Liv. xxx1.] Publium vocet, fed etiam in omnibus typis excufis editionibus is ipfe Galba ubique, praeterquam in confulatu, Publius praenomi netur. GELENIUS. Plerique codd. prioris confulis praenomen Publius fervant. Pauci alii pro P. legunt Proconful. In edd. primi Moguntini Ser.dederunt, quod recte Gelenio difplicuit. Ejus autem emendationem Fafti Capit. probant. Idem error infra committitur XXXIV, XLIV, 6. Eidem Galbac fecundi confulatus notam addendam cenfet Pighius Annal. ad A. V. IOLIII, 242. Primum enim conful fuit anno V. 1OXLII. fupra XXV, XLI. Verum, Livium repetiti honoris notas faepe omififfe, vidimus ad II, XVI, 7. Deinde Cn. Aurelius Voff. & editi ante Mogunt, qui recte C. Aurelius substituerunt, confentientibus Faftis Capit. Emendate P. Sulpicius,C. Aurelius confules infra memorantur XLII, XXXIV. §. 5. Et T. Quinctio Flaminio] Reftituo L. Quintio Flaminino. Lucio, quia T. Quinctius numquam aedilitatem cepiffe poft a Livio [xxxII, VII.] & a Plutarcho [in Flamin. pag. 369.] traditur. Flaminino ex Capitolinis tabulis & ex ratione cognominum. Ut enim a cenfore Cenforinus, ab augure Augurinus, fic a flamine Flamininus orta cognomina funt. SIGONIUS. T. Quintio Flam. Voff. & alii. Pighius T. hunc Quinctium quaeftorem nefcio quem fingit pag. 208. Poftea hoc anno aedilem curulem facit 237. J. FR. GRONOVIUS. Tito, vel T. Quintio omnes mei, & Hearnii L. 1. quam lectionem Pighius in Ann. ad A. V. IOLII. pag. 237. firmavit fide nummi, editi a Goltzio in Faft. cum hac infcriptione ab altera parte A ED. CVR. ab altera T. FLAMIN. T. F. L. FLAC. P. F. EX. S.C. quem ad annum 1OLV. quo Flamininus, & IOLVIII. quo Flaccus confules fuerunt, idem Goltz. retulit, fed Pighius ad aediles curules hujus anni referendum docuit, & quidem ad factum eorum, quo frumenti vim ingentem quaternis aeris populo cum fum 514 minino. biduum inftauratum eft. frumentique vim ingentem, quod ex Africa 6. P. Scipio miferat, quaternis aeris populo cum fumma fide & gratia diviferunt. Et plebeji ludi ter toti inftaurati ab aedilibus plebis, L. Apuftio Fullone & Q.7. Minucio Rufo: qui ex aedilitate practor creatus erat. & Jovis cpulum fuit lu dorum cauffa. V. Anno quingentefimo quinquagefimo ab urbe condita, P. Sulpicio Galba, 1. C. Aurelio confulibus, bellum cum rege Philippo initum eft, paucis menfibus poft pacem Karthaginienfibus datam. Omnium primum cam rem Idibus Mar-2. tiis, quo die tum confulatus inibatur, P. Sulpicius conful retulit: fenatusque 3. decrevit, uti confules majoribus hoftiis rem divinam facerent, quibus Diis ipfis vide ma fide & gratia diviferunt, ut Livius verbis feqq. narrat. Vide etiam Spanhem. de Praest. & usu numifm. diff. x, 151. Ne quis autem Goltzium nummi exefi literas male excepiffe, & pro L. Flaminin. perperam T. Flaminin. dediffe putet, addit, se plures ejufdem cunei & characteris nummos vidiffe. Quum igitur Livius T. Quinctium, qui anno 1ɔLV. conful fuit, confulatum ex quaeftura petiiffe narret, T. Quinctius Flamininus hujus anni aedilis curulis ab eo diverfus effe debuit. §. 6. Biduum inftaurati funt] Oxon. Barberin. Petav. Naud. Florent. Venetaeque membranae, Voffianus chartaceus confenfu uno biduum inftauratum eft. Deque eo dictum ad lib. II, xxxvi. Infra hoc libro Lan cap. L.] Et ludos Romanos magno apparatu fecerunt: biduum inftaurarunt. J. FR.GRONOVIUS. Vulgatum inftaurati funt in uno tantum meorum Harl. inveni. inftaurati legunt Lov. 2. 5. 6. ex reliquis nihil in excerptis notatur: quos propterea inftauratum eft exhibuiffe exiftimo, quod Hearnius etiam de fuis L. 1. & N. teftatur. Proconful Scipio miferat] P. Scipio, ut dixi [hoc cap. §. 1.] alioquin Scipio proconful dixiffet. SIGONIUS. Similiter legit Contaren. de Frument. Rom. largit. cap. 1. eademque lectio fupereffe videtur in Voll.ex Africa P. C. Scipio miferat praeferunt Lov. 6. Mead. 1. & Gaertn. §. 7. Et plebeji ludi ter toti inftaurati] Vocula Et exfulat a Lov. 2. & 6. Deinde neque rò ter confpicitur in Mead. 2. Hearnii L. 1. & edd. ante Aldum, qui recte cam voculam interpofuit. Vide ad xxx, XXXIX, 6. Ex aedilitate praetor creatus erat] ex aedilitate publicae rei, vel p. rei creatus erat Lov. 2. 5. & Voff. Error natus eft ex compendio Pr. quo vox praetor fcribebatur. Alia exempla vide ad cap. feq.§.5. cap. VIII, 9. ad Epit. Liv. cxvIII. & alibi. Ceterum ex hoc loco infert Doujatius, aediles ludos edidiffe non initio magiftratus fui, fed anno definente; non aliam, ut videtur, ob cauffam, quam quia Livius ejus rei in fine anni mentionem facit. Quafi vero non ex kalendario marmoreo apud Gruter. pag. CXXXIII conftet, ludos plebejos editos effe mente Nov. & quidem xvII. Kal. Dec. ac biduo fequenti. Hinc natalis Tiberii Imp. in plebejos Circenfes incurrere dicitur apud Suet. ej. vit. cap. xxvi. quem §. 1. Anno quingentefimo quadragefimo ab urbe condita] Hic locus egregie corruptus eft, ideoque & magni nominis viros haud immerito torfit: inter quos Budaeus eft, noftra aetate non modo Galliae noftrae, fed univerfi orbis Chriftiani decus & ornamentum. At is locus ex praefatione (fi quidem illa emendate legatur) facile reftitui poteft, ad hunc modum. Si enim ab urbe condita ad App. Claudium confulem, qui primus Carthaginenfibus bellum intulit, funt anni CCCCLXXXVIII. ut ipfi jam oftendimus [ad cap. 1, 4.] & a primo Punico ad fecundum bellum finitum LXIII, emerget fumma JOLI. annorum: quibus fi addatur annus, quo pax facta eft cum Carthaginenfibus, erit tum hic fe quens annus quingentefimus quinquagefimus tertius, quamquam alii quartum numerent, id quod non repugnat Livio: quippe qui primum bellum Punicum duraffe dicat annos XXIV. deinde pacem fuiffe cum Carthaginenfibus annos XXIII. hoc vero fecundum Punicum bellum duraffe annos xvii. quos numeros fi addideris, emergent anni non tres, ut ipfe aït, fed quatuor ac fexaginta, non etiam commemorato, quo pax data eft Carthagini. Ego vero in uno duntaxat anno nullam facio difficultatem, cum Pliniana fupputatio ab Dionyfii magna ex parte duobus diftet annis. Quare hoc loco legendum Anno quingentefimo quinquagefimo quarto ab urbe condita. GLAREANUS. Vet. lib. Anno quingentefimo quadragefimo. Placuit autem Glareano, ut legeretur quingentefimo quinquagefimo quarto. Quod pro quadragefimo reftituat quinquagefimo, laudo. quod addat quarto, non pollum non improbare. Cur ita fentiam, caufa exftabit in Chronologiae Scholiis. Porro autem non quingentefimo quinquagefimo, fed quingefimo quinquagefimo legendum arbitror. Hac in re ducem fequor Prifcianum, qui libro de Numeris [pag. 1352.] quingefimum, pro quingentefimo, dictum effe fcribit a Livio lib. ab urbe condita xxxI. SIGONIUS. Anno quingentefimo quadragefimo Lov. 2. 5. 6. Harl. Mead. ambo, Gaertn. Hearnii L. 1. & edd. Anno quingentefimo qua 4. videretur, cum precatione ea: Quam rem fenatus populusque Romanus de repu blica deque ineundo novo bello in animo haberet, ea rès uti populo Romano,fociifque, ac nomini Latino, bene ac feliciter eveniret: fecundum rem divinam pre5.cationemque, ut de republica deque provinciis fenatum confulerent. Per cos dies opportune irritandis ad bellum animis, & literae a M. Aurelio legato, & M. Valerio Laevino propraetore adlatae: & Athenienfium nova legatio venit, 6. quae regem adpropinquare finibus fuis nunciaret: brevique, non agros modo, fed urbem etiam in ditione ejus futuram, nifi quid in Romanis auxilii foret. 7. Quum pronunciaffent confules, rem divinam rite perfectam effe, & precationem admififfe Deos arufpices refpondere, lactaque exta fuiffe, & prolationem finium, quadragefimo primo Voff. Anno quingentefimo quadragefimo uno Hearnii N. Anno quingentefimo quinquagefimo fecundo legendum cenfet Dodwell. in Chronol. Graeco Rom. quae Dionyf. Halic. fubjungitur, pag. 52. eamque emendationem probarunt Clericus & Crevierius. §. 2. Omnium primum eam rem] Forte primam. J. FR. GRONOVIUS. Vide ad VI, XI. Conje&turam hoc fundamento niti credo, quod primum omnium, & jam primum omnium fere ita dicuntur, ut deinde vel tum fequantur, five expreffa, five fupplenda. Eft tamen ubi neutrum exprimatur, aut fupplendum fit. Liv. III, XIX. Jam primum omnium, Quirites, in Volfcos & Aequos mihi atque collegae legiones ducere in animo eft. DUKERÚS. Omnium primus, vel Omnium primi faepe apud Livium obcurrit. Vide exempla xxxIII, xxxiv. lib. XXXVII, XLIII. lib. xxxix, xxXXVII. lib. XL, XXXIV. XXXVIII. & XLII, LIX. Hic tamen omnes codd. in vulgatum confentiunt, nifi quod vox Omnium perperam neglegatur in Lov. 2. & 5. Vide ad v, L1, 6. Similiter de nulla re prius retulerunt, non priore, XXVI, II. & nulla prius acta res XXXVII, I. §. 3. Senatufque decrevit, uti confules] Ita primus Frobenius anno 1535. edidit. Priores legebant ut ii confules. Scripti mei ut hi, vel ut hii confules. Vide ad xxx, XLI, 4. §. 4. Quam rem fenatus] Cl. Valefius ex MS. Vict. notat. quod fenatus. Et hoc pacto eam formulam expreffit Liv. XXXVI, 1. XLIII, XVII. Ne quis ullam rem in bellum magiftratibus conferret, praeterquam quod fenatus cenfuiffet. ubi eadem varietas. JAC. GRONOVIUS. Quod fenatus Lov. 2. 5. 6. & Harl. Quid fenatus Lov. 1. & 4. Quidem fenatus Voff. Gaertn. & Mead. 1. Quae fenatus Mead. 2. Quam fenatus edd. princ. Quam rem fenatus fubftituit demum Afcenf. anno 1513. Mox in animo haberent Harl. Mead. uterque, & Gaertn. §. 5. Per eos dies opportune] Per eofdem dies Voff. Vide ad x, x, 6. Mox ab M. Aurelio Voff. & Lov. 4. Deinde Laevino praetore Lov. 6. a manu 2. & Mead. 2. Male. Propraetor vocatur cap. 111. Laevi no pro publica re Voff. & Lov. 2. Vide ad cap. praec. §. 7. Laevino pro rep. Lov. 5. Vide ad XLIV, XVI, 1. Tandem annunciaret Harl. §. 6. Nifi quid in Romanis auxilii foret] Vet. lib. nifi quid Romani auxilii foret. SIGONIUS. Eadem lectio fupereft in Lov. 2. & 5. auxilium Romanum eft, quod Romani alteri ferunt. Infra xxxiv, XII. Hoftes fama Romani auxilii adventantis impleverunt. Poffes etiam nifi quid Romani auxilio forent. Sed nec vulgatum difplicet. xxxvII, 1. Utrum plus regi Antiocho in Hannibale victo, an in victore Africano confuli legionibufque Romanis auxilii foret. nifi quid Romanis alii foret Voff. Paullo ante in ditionem e jus futuram edd. principes. Afcenf. deinde anno 1510. in ditione conrexit. Vide ad 11, xiv, 4. §. 7. Quum pronunciaffent confules] pernunciaf fent ed. Camp. Forte renunciaffent. Vide ad xxxvi, 1, 4. Mox recte perfectam, pro rite, Voss. Vide ad XXVII, XXV, 8. Et precationi adnuiffe Deos] Vet. lib. precationem admififfe Deos, quod probo. Etenim in eodem genere lib. IV, [xvIII.] fic: Ut ab auguribus, fimul aves rite admififfent, ex compofito tolleretur fignum. SIGONIUS. Naud. precationi admififfe. Bu flid. precationes admififfe. Duo Veneti, & Voff, ut Sigonianus precationem admififfe Deos. Non puto fpernendum. Hanc locutionem & Silio Livii imitatori ademerunt lib. iv, 698. Tum demum amiffae vires & voce precantis, Orantique datum, ripas fervare priores. Vir doctus [Barthius :] Quanti eft illud voce precantis? Legas devota precanti, vi. Adverf. 111. Quanti eft hoc quoque? Oxonienfis fcriptus admiffae votes & voce. Vel caeco lucet hinc fcribendum: Tum demum admiffae voces & vota precantis, Trebiae nimirum fluvio, poftquam toties Vulcani lampade repreffus effet, ut de viribus defperaret, & fupplex fieret. Petron. [cap. cxxx111.] Et timi das admitte preces. Tacitus iv. Hiftor. [LX.] Neque ante preces admiffae, quam in verba Galliarum jurarent. J. FR. GROÑOVIUS. precationi annuisse Lov. 1. 4. & Mead. uterque. precationem annuisse Gaertn. & ed. Camp. admififfe precationem, rem divinam rite perfectam effe,& precationi annuisse Deos, utraque lectione juncta, Harl. precationem admisisse reliqui. Mox arufpicem refpondere omnes non modo calamo, fed & typis defcripti ufque ad Afcenf. qui anno 1513. recepit arufpices: quomodo Livius loquitur XXXVI, I. XLII, XX. & xxx. Ttt a Pro finium, victoriamque, & triumphum portendi; tum literae Valerii Aureliique lectae, & legati Athenienfium auditi. Senatus inde confultum factum eft, ut 8. fociis gratiae agerentur; quod diu follicitati, ne obfidionis quidem metu fide deceffiffent. de auxilio mittendo tum refpondere placere, quum confules pro-9. vincias fortiti effent: atque is conful, cui Macedonia provincia eveniffet, ad populum tuliffet, ut Philippo regi Macedonum indiceretur bellum. VI. P. Sulpicio provincia Macedonia forte evenit, ifque rogationem promulgavit, Vellent, juberent Philippo regi Macedonibufque, qui fub regno ejus ef fent, ob injurias armaque inlata fociis populi Romani, bellum indici. alteri con-2 fuli Aurelio Italia provincia obtigit. Praetores exinde fortiti funt, Cn. Sergius Plancus urbanam, Q. Fulvius Gillo Siciliam, Q. Minucius Rufus Bruttios, L. Furius Purpureo Galliam. Rogatio de bello Macedonico primis comitiis ab o-3 Prolationem finium] Ex hoc fimilibufque locis Livii Eruditiff. Perizon. Anim. Hift. cap. vi. pag. 229. conficit, non conceffum fuiffe belli ducibus triumphum, quamvis magnis rebus geftis, nifi fines imperii ab iis prolati fuiffent; idque confirmat ex Valerio Max. qui 11, vIII, 4. auctor est, cautum fuiffe, ut pro aucto imperio, non pro recuperatis, quae populi Romani fuiffent, triumphus decerneretur. Sunt tamen argumenta, quae dubiam poffint facere hanc fententiam. Nam primum ex lege, qua idem Valer. 11, vIII, 1. cautum fuiffe tradit, ne quis triumpharet, nifi qui quinque millia hoftium una acie cecidiffet, apparet, in triumpho decernendo non tam prolationis finium imperii, cu jus nullam mentionem facit Valerius, quam victo. riae rationem habitam, & hoc praecipue fpectatum fuiffe, an refpublica bene ac feliciter gefta effet. Et hoc non obfcure apud Livium cap. XLVIII. hujus lib. fignificant, qui in fenatu L. Furio triumphum de Bojis victis, multis diffentientibus, decernebant. Non enim dicunt, fenatum in ea re spectare debere prolationem finium, fed pugnam ipsam, eventumque pugnae, fufos caefofque hofles, cafira capta ac direpta, coloniam (Cremonam) obfidione liberatam & alia, quibus fines imperii prolati non fuerant. Deinde multi triumphaffè leguntur, qui, fi proprie loqui volumus, fines imperii protuliffe dici non poffunt; ut bona pars eorum, qui fub initia recuperatae libertatis & aliquamdiu poft; ut pofterioribus temporibus M. Livius Salinator, & C. Claudius Nero, qui Afdrubale, item L. Furius Purpureo, qui Bojis victis triumpharunt apud Livium XXVII, 1x. & xxxI, XLVIII. nec non, qui triumphos navales egerunt: quibus honor ille non tam ob id, quod proferendis finibus, quam quod frangendis opibus hoftium imperium auxerant, decretus eft. Ex his intelligi poteft, primum, legibus de triumphis prohibitos fuiffe triumphare eos, qui nihil aliud, quam amiffa recuperaffent, quibus tamen, fi fimul magna clade hoftes affeciffent, triumphum negatum non fuifle, ex iis, quae de L. Furio Purpureone prodit Livius, colligi poteft: deinde, non prohibitos fuiffe triumphare cos, qui quinque millia hoftium una acie occiderant, etiamfi fines imperii non protuliflent. mni Nam non folum hac re, verum etiam vincendis hoftibus, & eorum viribus atterendis imperium augetur. Nec neceffaria eft haec conclufio Perizonii, quia arufpices in initiis maximorum bellorum fere femper victoriam, triumphum, & prolationem fi nium pollicebantur, ut hoc loco Livii, xxxvi, 1. XLII, XX. & Xxx. ergo nemo triumphare poterat, nifi qui fines imperii protuliffet. DUKERUS. §. 8. Senatus inde confultum factum eft] Verbum fubftantivum exfulat a Voss. Lov. 2.5.& 6.a manu I. §. 9. Tum refpondere placere] Nempe fenatum, vel confules. Non dubitarem tamen praeferre refponderi, fi qui Msti ita haberent. cap. XII. Senatui placere, quaeftionem de expilatis thefauris eodem exemplo haberi. Et faepe alibi in hac formula. Vide Briffon. 11. de Formul. pag. 194. DUKERUS. Similiter fcribendum Crevier. conjecit. Sed codd. nihil mutant, & hinc vulgatum damnare non fuftineo. Infra XXXV, XLVII. Placuit, Achaeos & Amynandrum, regem Athamanum, tentare. Vide ad XLII, xxv, 5. Mox provincia obveniffet Gaertn. Vide ad V, XII, 6. §. 1. P. Sulpicio provincia Macedonia forte evenit] P. Sulpicio confuli Harl. Mead. uterque, & Gaertn. Deinde forti evenit Lov. 1. 2. 4. 5. Vide ad xxvIIL, XLV, 11. Mox ob inimicitias Mead ambo. §. 2. Alteri confuli Aurelio Italia provincia obsigit. Praetores exinde fortiti funt] Vet. lib. Provincias praetores exinde fortiti funt. SIGONIUS. Sigonius addidit rò provincias: nos delevimus, quod fcripti editique omnes antiquitus eam vocem refpuerent, & revera fupervacua eflet. Sic lib. xxvii, [x] Brat tii ambobus, ut cum Annibale bellum gererent, provincia decreta. Praetores exinde fortiti funt. C. Ci cilius urbanam &c. Neque aliter lib. xxxvii, [xxxv.] quum de provinciis confulum praeminet, Praetores inde fortiti funt. M. Claudio urbana, &c. J. FR. GRONOVIUS. Alteri confulum Aurelio Lov. 1. 4. 6. a manu 2. Mead. 1. & Gaertn. quod etiam Thuan. & Petav. praeferre, Clariff. Jac. Gronov. monuit ad XXIV, XLVII, 12. Vide ad x, XXXII, 2. Deinde obtigit non adparet in Voff. Lov. 2. 5.& 6. a manu 1. quafi haec penderent a praecedenti forte evenit. Sed rectius id verbum reliqui ruca |