522 dia haberet, legeret. Et confules duas urbanas legiones fcribere juffi: quae, fil. quo res pofceret, multis in Italia contactis gentibus Punici belli focietate, iraque inde tumentibus, mitterentur. Sex legionibus Romanis co anno ufura refpublica erat. IX. In ipfo adparatu belli legati ab rege Ptolemaeo venerunt, qui nuncia- 1. runt, Athenienfes adverfus Philippum petiffe ab rege auxilium. ceterum, etfi com-2. munes focii fint, tamen, nifi ex auctoritate populi Romani, neque claffem, neque exercitum defendendi aut obpugnandi cujufquam cauffa regem in Graeciam missu rum effe. Vel quieturum eum in regno, fi populo Romano focios defendere liceat ; 3. vel Romanos quiefcere, fi malint, paffurum, atque ipfum auxilia, quae facile adverfus Philippum tueri Athenas poffent, miffurum. Gratiae regi ab fenatu actae, 4. refponfumque; Tutari focios populo Romano in animo effe:fi qua re ad id bellum opus fit, indicaturos regi. regnique ejus opes fcire fubfidia firma ac fidelia fuae reipublicae effe. Munera deinde legatis in fingulos quinum millium aeris ex fena-s. tufconfulto miffa. Quum delectum confules haberent, pararentque, quae ad bellum opus effent: civitas religiofa, in principiis maxime novorum bellorum, praetore in Sardiniam Harl. quomodo etiam Sigon. edidit. Dein quodque de exercitu Voll. Lov. 2.4.5. 6. Harl. Mead. ambo, Gaertn. & multae edd. Aliae quoque vel quique ufque ad Sigon. quem atque de exercitu fcribentem fecuti funt Modius & reliqui recentiores. Qui eorum minime multa ftipendia haberet] Lege haberent. MURETUS. Recte, quamvis omnes libri in vulgatum confentiant. Sed haberet librarii dediffe videntur, ut proxime fequenti verbo legeret numero conveniret. Vide ad xxvII, XV, 12. hoc lib. cap. XI, 1o. cap. XLIX, 9. aliifque locis. §. 11. Multis in Italia contactis gentibus] exactis gentibus Lov. 5. & 6. a manu 1. coactis gentibus Mead. 2. contractis gentibus Voff. follemni fcribarum errore. Vide ad vi, xxvIII, 6. De ufu vocis contactus vide ad II, v, 2. Mox ufura res erat Mead. uterque, & Gaertn. res ufura erat Lov. 2. 5. & 6. a manu 1. Vide ad vIII, XXXI, 2. §. 1. Qui nunciarunt] qui nunciarent Voff. Lov. 2. Harl. Mead. ambo, Gaertn. & edd. principes, pro quo Ven. anni 1498. praefert nunciarunt; quod adoptarunt Mediol. anni 1505. Mogunt. & poft eam omnes recentiores. Clariff. Crevierius has voces plane fupervacuas cenfet, & ideo libenter refecaret. Haec §. 3. Si populo Romano focios defendere liceat] Forte libeat. MURETUS. fi liceat poteft effe, fi poffit, fi nihil impediat. Cic. 1. d. Off. xxvi. praefcripta fervantem licet magnifice, graviter, animofeque vivere. Et II, XIX. Licet tamen opera prodeffe multis. DUKERUS. libeat, ut Muretus conjecit, Lov. 4. & Harl. Et folent illae voces in fcriptis confundi. Vide ad xxv, xxxvIII, 4. Hic tamen commode vulgatum defendi poffe, Clarif. Dukerus monuit. Eodem animo Clariff. Jac. Perizon. margini Livii ad vocem liceat adfcripfit, fcil. per alia bella. Mox qua facile Voff. Lov. 4. & Mead. 1. quibus facile Harl. Mead. 2. Gaertn. Hearnii L. 1 edd. principes. cum quibus facile fuppli Mead. 1. in margine. Frobenius anno 1535. quae recte fubftituit. §. 4. Si qua re ad id bellum opus fit] MS. fiquae res ad. HENR. VALESIUS. fi qua re ad bellum opus fit Hearnii L. 1. fi quam rem ad id bellum opus fit Mead. ambo, & Gaertn. fi quae res ad bellum opus fint Voff. Lov. 1. 2. 5. 6. & apud Crevier. Victor. Ita I, XLI. Quae curando vulneri opus funt, comparat. XXVII, x. Cetera expedientibus, quae ad bellum opus erant, confulibus. Mox hoc cap. Pararentque, quae ad bellum opus effent. Sed & vulgatum ferri poteft. Supra vi, vi. Nec dictatore umquam opus fore reipublicae. vII, v. Opus fibi effe domino ejus convento. XXIV, IX. Quum fummo impeperatore effe opus reipublicae fciret. xxv11, x. Si piuribus opus effet, plures daturos. XXXI, XIII. Sibimet emtis agris opus effe. Vide Perizon. ad San&t. iv. Min. XV. pag. 794. §. 5. Munera deinde legatis in fingulos quina millia L. aeris ex fenatufconfulto missa] Legendum quinúm millium aeris. Minutiora alia nec hic, nec alibi commemorabo. GELENIUS. Quina millia aeris legatis dari, multis locis oftendit Livius, ut lib.xxx, [xvII.] de legatis Mafaniffae. Legatis tamen Saguntinorum dena millia data lib. xxvIII, [xxxIx.] forte ob ruinam urbis. Illa tam parva hic acceffio L. aeris, non video, quid ad rem faciat : nifi quis fcriptum contendat quina millia ac quingenta aeris, quod equidem credo. GLAREANUS. Hic exciderant voces aliquot peffimo exemplo in quibufdam editionibus. MODIUS. Voces nempe miffa. Quum delectum confules exciderunt ex edd. Parif. anni 1573. & Francof. anni 1578. Eas Modius reftituit. Ceterum in fingulos quinum millium quinquaginta aeris Voss. & Lov. 1. in fingulos qui non millium quinquaginta aeris Hearnii L. 1. in fingulos quinis millibus quinquaginta aeris Lov. 2. in fingulos quina millia quinquaginta aeris Lov. 4. 5. 6. Harl. Mead. uterque, Gaertn. & Hearnii N. Eo tamen animus inclinat, ut Gele 6. fupplicationibus habitis jam, & obfecratione circa omnia pulvinaria facta, ne quid praetermitteretur, quod aliquando factum cffet, ludos Jovi donumque vo7.vere confulem, cui provincia Macedonia eveniffet, juflit. Moram voto publico Licinius pontifex maximus adtulit, qui negavit, ex incerta pecunia vovere debere, fi ea pecunia non poffet in bellum ufui effe. reponi ftatim debere, nec cum 8.alia pecunia mifceri. quod nifi factum effet, votum rite folvi non poffe. Quamquam & res, & auctor movebat, tamen ad collegium pontificum referre conful juffus, fi poffet recte votum incertae pecuniae fufcipi. poffe, rectiufque e9.tiam effe, pontifices decreverunt. Vovit in cadem verba conful, praceunte 10.maximo pontifice, quibus antea quinquennalia vota fufcipi folita crant: prae terquam quod tanta pecunia, quantam tum, quum folveretur, fenatus cenfuif fet, ludos donaque facturum vovit. Toties ante ludi magni de certa pecunia voti erant: ii primi de incerta. I. X. Omnium animis in bellum Macedonicum verfis, repente nihil minus co 2.tempore timentibus, Gallici tumultus fama exorta eft. Infubres, Cenomanique, & Boji, excitis Salyis, Ilvatibufque, & ceteris Liguftinis populis, Hamil nii emendationem veram judicem. Supplicationibus habitis jam, & obfecratione circa omnia pulvinaria facta] Id eft inter fupplicationes & obfecrationem, quod illae feriae funt, haec precationes fignificat. TURNEBUS xxvII. Adverf. VII. Supra cap. VIII. Supplicatio inde a confulibus in triduum ex fenatufconfulto indicta eft, obfecratique circa omnia pulvinaria Dii. Differunt autem fupplicationes & obfecrationes ut genus & fpecies. Nam. fupplicationes erant vel obfecrationes, quibus iram Deorum avertebant, eorumque favorem fibi conciliabant; vel gratulationes, quibus Diis pro praeftito favore gratias agebant. Ut autem hic fupplicationes & obfecrationes, ita fupplicationes & gratulationes junguntur fupra vIII, XXXIII. Propter Q. Fabium civitatem in laetitia, victoria, fupplicationibus ac gratulationibus effe. Paullo ante dilectum Voff. Lov. 4. Mead. 1. & Gaertn. Vide ad XXXVII, LI, 7. §. 7. Ex incerta pecunia vovere debere, fi ea pecunia non poffet in bellum ufui effe] voveri debere magis fibi placere, teftatur Crevier. Certe ita mox fequitur: Reponi ftatim debere. Omnes tamen codd. vovere tuentur. Conjicit etiam verbis feqq. aliquid mendi fubeffe, quae tamen agnofcit exponi poffe utcumque, fi particulam fi accipiamus pro fiquidem. Hanc autem ftatuit mentem pontificis: Voventur ludi ex pecunia, quae ex aerario fumenda eft. Nifi igitur ftatuta fuerit pecuniae fumma,eaque fepofita, tota aerarii pecunia huic voti obligationi obnoxia videbi tur, & publici aerarii ufus in bellum nullus erit. Mox verbis proxime feq.reponique ftatim debere Lov. 1.2.5.6. reponique ftatim deberet Voff. Lov. 4. Harl. Mead. ambo, & Gaertn. 5.9. Quibus antea quinquennalia vota fufcipi folita erant] Hic vota intelligo, quae cenfores in proximum luftrum fufcipiunt, & nuncupant. Suet. Aug. XCVII. Quum luftrum in campo Martio magna populi frequentia conderet, aquila eum faepius circumvolavis, tranfgreffaque in vicinam aedem fuper nomen care Agrippae ad primam literam fedit. quo animadverfe vota, quae in preximum luftrum fufcipi mos eft, cola legam fuum Tiberium nuncupare juffit. TURNEBUS XXVII. Adverf. vII. Hanc interpretationem non patiuntur verba, quae paullo ante leguntur, ne quid praetermitteretur, quod ALIQUANDO factum effet. nam iis fignificatur, quinquennalia haec vota fuiffe extraordinaria, cenforum vota autem erant ordinaria & perpetua. Itaque videndum eft, an Livius potius refpiciat ad ludos magnos votivos, quos bello Punico fecundo extra ordinem in quintum annum votos fuiffe, fi eodem ftatu refpublica ftaret, XXII, X. XXVII, XXXIII. & xxx, 11. ac XXVII. tradidit. Hi ludi ut deinde fufcepto bello adverfus Antiochum & Perfeum ex decreto senatus voti fuerunt xXXVI, II. & XLII, XXVIII. ita nunc eofdem in initio belli cum Philippo votos fuiffe, probabile eft. DUKERUS. §. 10. Quantam tum, quum folveretur, fenatus cenfuiffet Poteft fuppleri ad eas res, id eft ad ludos donaque, dandam; ut XXXVI, II. Donaque ad o mnia pulvinaria dabuntur de pecunia, QUANTAM fenatus DECREVERIT. xxv, x11. CENSUERUNT Patres &c. duodecim millia aeris praetori ad rem divinam duas hoftias majores DANDAS. Nec tamen difpliceret, fi librorum auctoritas adeffet, quanta: nempe quanta pecunia fenatus tum, quum votum folveretur, ludos donaque facienda cenfuiffet. XXXIV, XLIV. Ver facrum de integro faciendum arbitratu pontificum cenfuerunt, ludofque magnos, qui una voti effent, tanta pecunia, quanta affoleret, faciendos. XLII, XXVIII. addit praepofitionem ex: Vovit conful ludos fieri, donariaque dari,quanta ex pecunia decreffet fenatus. DUKERŪS, §. 1. Gallici tumultus fama exorta eft] Ultimam vocem non agnofcunt Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Mead. ambo, & Gaertn. §. 2. Excitis Sallyis, Ilvatibufque, & ceteris Liguficis populis] Pro Sallyis, quidam Salluviis, quidam V v v 2 524 care Poeno duce, qui in iis locis de Hafdrubalis exercitu fubftiterat, Placentiam invaferant: &, direpta urbe, ac per iram magna ex parte incenfa, vix duobus 3. millibus hominum inter incendia ruinafque relictis, trajecto Pado ad Cremonam diripiendam pergunt. Vicinae urbis audita clades fpatium colonis dedit 4. ad claudendas portas, praefidiaque per muros difponenda; ut obfiderentur tamen prius, quam expugnarentur, nunciofque mitterent ad praetorem Romanum. L. Furius Purpurco tum provinciae pracerat : cetero ex fenatufconfulto 5. exercitu dimiffo, praeter quinque millia focium ac Latini nominis, cum iis copiis in proxima regione provinciac circa Ariminum fubftiterat. Is tum fenatui fcripfit, quo in tumultu provincia effet. Duarum coloniarum, quae ingen-6. tem illam tempeftatem Punici belli fubterfugiffent, alteram captam ac direptam ab hoftibus, alteram obpugnari. Nec in exercitu fuo fatis praefidii colonis labo-1. rantibus fore, nifi quinque millia focium quadraginta millibus hoftium (tot enim in armis effe) trucidanda objicere velit, & tanta fua clade jam inflatos excidio coloniae Romanae augere hoftium animos. dam Salviis, quidam etiam Salafis habent, de quibus libro quoque v, [xxxv.] mentio eft. Cacterum Ilvates, quorum etiam libro feq. [cap. xxxi.] meminit, in Liguria vix apud ullum authorem inveniri puto. Ilva enim infula eft e regione Populoniae in Thufcia, de qua Virgil. lib. x. Aen. [173.] aft Ilva trecentos Infula, inexhauftis chalybum generofa metallis. Fortaflis autem inde cum Liguribus exciti funt milites. GLAREANUS. Liguftinis habent vet. lib. & Graeci Ayusivous edunt. Iluates Ligures etiam alibi nominat, ut lib. xxxII, [xxx1.] Inde in Liguftinos Iluates legiones ductae. Non funt autem Iluates, qui Iluam infulam colunt, ut putat Glareanus. † Glareanus dubitavit, non adferuit. ›› t. Quod ex his verbis Livii cognofcitur, lib. xxx11, [xxIx.] Et jam omnia cis Padum praeter Gallorum Bojos, Iluates Ligurum, fub ditione erant. SIGONIUS. Cluverius [1. Ital. ant. vII. pag. 50. & cap. x. pag. 78.] Statiellis, quando Salyi nullo modo in ifta hiftoria locum habent. Barberin. & Voff. Selinibus. An Celelatibus ? Lib. xxx11, [xxIx.] Utraque Ligurum & duae gentis ejufdem civitates, Celelates, Cerdiciatefque fefe dediderunt. Sallyis in prima Magontiacenfi reperio. Andreas ad ultimum Afcenfium Senilibus. J. FR. GRONOVIUS. Selinibus Lov. 1. 4. Harl. Mead. ambo, Gaertn. Hearnii N. & edd. Ven. anni 1498. ac Mediol. anni 1505. Selanibus Lov.z. & 5. Seluubus Lov.6.Silenibus Hearnii L. 1.Statiellis Cluverii ideo hic locum effe non poffe,obfervat Jac.Gronov.Diflert.epift. ad Livii loc. quaed. Geogr. ep. iv. pag. 32. quia non nifi post multa abhinc tempora ab Statiellatibus aliquid contra Romanos tentatum adfirmat ipfe Livius XLII, VIII. Statiellates, qui uni ex Ligurum gente non tuliffent arma adverfus Romanos, tum quoque obpugnatos. Pro Ilvatibus quidam legendum cenfent Lituatibus: quos erraffe, & Veliatibus reponendum effe, docet Cluver. II. 1. Pighius in Ann. ad ann. 10xcv. pag. 420. fub Ilvatibus, vel fub Celelatibus, quorum meminit XL Liv. XXXII, XXIX. latere fufpicatur Eleates, memoratos in Faft. Capit.Triumph. ad d. ann.Tandem Jac, Gronov. loco laud. legendum cenfet Sollinibus Iriatibufque. Sollines efle putat, qui ceteroquin Sollinienfes vocantur. quod autem Ilvatibus pro Iriatibus datum fit, errorem ex blaefa recitatoris lingua ortum exiftimat. Liguftinis denique, non Ligufticis, omnes fcripti, & edd. ante Mogunt. §. 4. Ut obfiderentur tamen prius, quam expugnarentur] Tantum temporis fuit his, inquit, ut ad obfidionem fe pararent, ne hoftes tam cito expugnarent oppidum, nifi obfiderent. Prius tamen obfeff funt, quam mitti nuncius Romam potuerit. Eft fane fermo non fatis obvius. GLAREANUS. Glareanus interpretatur, tantum temporis his fuiffe, ut ad obfidionem fe pararent, ne hoftes tam cito expugnarent oppidum, nifi obfiderent: prius tamen obfeffos, quam mitti nuncius Romam potuerit. At Livius dicit, famam Placentinae cladis excitaffe Cremonenfes, ut clauderent portas, & praefidia per muros difponerent, nec fic ex improviso caperentur, fed obfidione morarentur hoftem, & nuntios mitterent auxilia petitum. Miferunt autem non ad populum, fed ad praetorem Romanum, ut Sigonius, & integre Barberinus, Voffianufque. J. FR. GRONOVIUS. Nunciofque mitterent ad populum Romanum] Satis conftat, legendum effe ad praetorem Romanum. quo de mendi genere fupra etiam dictum eft. Praetorem autem intelligit L. Furium Purpureonem. SIGONIUS. ad P. R. Hearnii L. 1. ad populum Romanum Harl. & Mead. 2. pro quo recte viri docti ad praetorem Romanum, confentientibus reliquis fcriptis meis, & Hearnii N. Saepe compendium pr. R. id eft praetor Romanus, vel fimplex pr. id eft praetor, abiit in p.R. id eft populus Romanus. Vide ad vi11, 11, 1.1x, XVI, 17. cap. xx, 5. x, XXVI, 6. cap. XLV, 4. XXI, XXV, S. XXII, XXXIII, 9. XXV, XLI, 8. XXVI, XV, 8. cap. xxiv, 7. XXX, XVII, 3. XXXI, XXIX, S.xxxIIL, 11, 4. cap. xiv, 6. XXXIV, XIX, I. XXXVII, L, 9. & i. XI. His literis recitatis decreverunt, ut C. Aurelius conful exercitum, cui in Etruriam ad conveniendum diem cdixerat, Arimini cadem die adeffe juberet 2. & aut ipfe, fi per commodum reipublicae poffet, ad obprimendum Gallicum 3.tumultum proficifceretur; aut L. Furio practori fcriberet, ut, quum ad eum legiones ex Etruria veniflent, miflis in vicem earum quinque millibus fociorum, qui interim Etruriae praefidio cflent, proficifceretur ipfe ad coloniam li4. berandam obfidione. Legatos item mittendos in Africam cenfuerunt, cofdem Karthaginem, eofdem in Numidiam ad Mafiniffam. Karthaginem, ut nunciarent, civem eorum Hamilcarem relictum in Gallia, haud fatis fcire ex Hafdruba6.lis prius, an ex Magonis poftea exercitu, bellum contra foedus facere. Exercitus Gallorum Ligurumque exciviffe ad arma contra populum Romanum. cum, fi pax 7.placeret,revocandum illis,& dedendum populo Romano effe: fimul nunciare juffi, perfugas fibi non omnes redditos effe; ac magnam partem eorum palam Karthagini obverfari dici: quos comprehendi conquirique debere, ut fibi ex foedere refti8.tuantur. Haec ad Karthaginienfes mandata. Mafiniffae gratulari jufli, quod viros doctos ad Suet. Caef. vII. Contra p. R. abiit in pr. Vide ad x, vII, 5. xxvIII, XXVII, 14. & alibi. §. 5. L. Furius Purpureo, qui tum provinciae praeerat, cetero ex fenatufconfulto exercitu dimiffo] Ita Gronov.vulgavit, & legunt edd. principes ante Froben. anni 1535. Verum iple Gronov. ad XXXIV, LVI, 1. & in pr. ed. not. ad h. loc. ex Mftis ita legendum ac distinguendum docet, L. Furius Purpureo tum provinciae praeerat: cetero ex fenatufconfulto exercitu dimiffo. Nec aliter non modo edd. Frob. anni 1535. & reliquae ufque ad Gronov. verum etiam omnes codd. mei. Quare hanc lectionem revocavi. §. 7. Excidio coloniae Romanae augeri hoftium animos] Vet. lib. augere. quod placet, quia dixit objicere. SIGONIUS. Vulgatum fervant Lov. 4. Harl. Mead. ambo, Gaertn. & Hearnii N. Reliqui ftant cum Sigonio: cujus emendatio fi vera eft, difplicet tamen ratio, qua eam adftruere conatus eft; quod nempe forma activa objicere praecefferit. Solent enim paffiva activis fubjungi, & contra. Vide ad VIII, XXXIV, 9. Deinde hic etiam exfcidio contra codd. fidem dederat Clericus. Alterum itaque exsidio reftitui. Paullo ante quadringentis millibus, pro quadraginta, perperam Hearnii L. 1. Deinde tanta fua clade, omiffa praecedenti copula, Lov. 1. & Voff. tantaque fua clade Lov. 2. 5. & 6. §. 1. Cui in Etruriam ad conveniendum diem edixerat] in Etruria editi ante Aldum, quod magis placet Clariff. Crevierio,quia fequitur Arimini. Verum vulgatum, quod in omnibus fcriptis fupereft, praefero. Ut enim adeffe requirit Arimini, ita conveniendum fimiliter in Etruriam, non in Etruria. Supra XXII, XI. Tibur diem ad conveniendum edixit.XLII, v. Corinthum, ut ibi deponerentur obfides, convenitur. XLIII, XIV. Tanta multitudo juniorum Romam convenit. §. 3. Aut L. Furio praetori fcriberet] Nefcio, unde factum fit, ut aut Q. Minutio praetori legant Lov. 1.2.4.5.6. Harl. Mead. ambo, Gaertn. Hear. nii N. & edd. principes, quum tamen, Q. Minucium non Bruttios fortitum effe, fupra tradat Livius cap. vr. & in fequentibus cap. xxi. recte L. Furius adverfus Gallos profectus dicatur. Bene igitur ed. Mediol. anni 1505. repofuit aut L. Furio praetori, quod deinde Afcenf. anno 1513. recepit, priori lectione in marginem rejecta. Paullo ante §. praec. Gronov. in pr. ed. not. ad comprimendum Gallicum tumultum, pro obprimendum, conjecit: verum in iteratis curis optime omifit. Nam obprimere tumultum, bellum eft finire. Flor. III, XXIII. Civile bellum pene citius obpreffum eft, quam inciperet. Hinc obprimere & exftinguere junguntur apud Liv.xxVI, XV. Se eam quaeflionem obpreffurum exftincturumque. Miffis in vicem earum quinque millibus] Forte delendum rò in. J. FR. GRONOVIUS. Puto ferri poffe in. Suet. Claud. vII. Praefeditque non raro spe aculis in Caji vicem. Liv. 111, xv111. Ipfe in locum vicemque confulis provolat. DUKERUS.Lib.XXXVIII, XLVIII. Succedens in vicem imperii tui. Sed miffis in vicem quinque millibus focium Voff. Lov. 5. & 6. To earum deeft etiam in Lov. 1. & Harl. Mox quae interim, pro qui, Voff. Lov. 1. 2. a manu 1. Lov. 4. Mead. uterque, & Gaertn. Deinde liberandam ab obfidione Lov. 2. 6. a manu 1. & Mead. 2. Utroque modo Livium id verbum conftruxiffe, vidimus ad vi, xx, 10. Plures igitur codd. fequor, qui vul gatum fervant. §. 4. Cenfuerunt, eofdem Karthaginem, ut nunciarent] Mutilata lectio fic reftituta: Legatos item mittendos in Africam cenfuerunt, eofdem Carthaginem, eofdem in Numidiam ad Mafaniffam. Carthaginem, ut nunciarent. GELENIUS. Verba, quae Gelenius reftituit, non tantum exciderant ex edd. prioribus, verum etiam defunt in omnibus, quibus utor, codd. Errori cauffam dedit vocis Karthaginem repetitio. Vide ad x, x1, 11. Paullo ante Legatos autem mittendos Lov.2.Legatos inde mittendos Gaertn. §. 7. Magnam partem eorum palam Karthagini obverfari dici] & magnam partem Mead. 2. aut ma gnam partem Harl. a manu 1. ac magnam partem Vvv 3 Voll non patrium modo recuperaffet regnum, fed, parte florentiffima Syphacis finium adjecta, etiam auxiffet, nunciare practerea jufli, bellum cum rege Philippo fuf-9. ceptum, quod Karthaginienfes auxiliis juviffet; injuriafque inferendo fociis popu- 10. li Romani, flagrante bello Italia, coëgiffet claffes exercitufque in Graeciam mitti; &, diftinendo copias, cauffa inprimis fuillet ferius in Africam trajiciendi. Petere, ut ad id bellum mitteret auxilia Numidarum equitum. Dona ampla data, quae ferrent regi, vafa aurea argenteaque, toga purpurea, & palmata tunica cum cburneo fcipione, & toga praetexta cum curuli fella: juflique pollin ceri, fi quid ei ad firmandum augendumque regnum opus effe judicaffet, enife id populum Romanum merito ejus praeftaturum. Verminae quoque Syphacis filii 13. legati per eos dies fenatum adierunt, excufantes errorem adolefcentiamque, & culpam omnem in fraudem Karthaginienfium avertentes. Et Mafiniffam Ro- 4. manis ex hofte amicum factum: Verminam quoque adnifurum, ne officiis in popu Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. 6. Harl. a manu 2. Mead. 1. Gaertn. & omnes edd. ufque ad Frob. anni 1531. quae prima rò ac omifit, invitis omnibus Mftis meis. Voculam igitur perperam loco motam recepi. Deinde Carthagine ed. Camp. Male. Vide ad xxvIII, XXVI, I. Praeterea obfervari Harl. Mead. 2. & Gaertn. Vide ad VI, XVII, 4. XI. §. 9. Nunciare praeterea juffi] Poftrema vox fupervacua effe videtur. J. FR. GRONOVIUS. Abeffe quidem poteft; diffentientibus tamen omnibus codicibus fervandam puto. Ita infra xxx11, quum praemififfet, Equites, quoad loca patiantur, duci jubet: multis interpofitis per infinitivos, qui fimiliter pendent ex r jubet, addit tandem, Nocte itinera fieri jubet. Ubi fimiliter rò jubet omitti poterat. cap. xxvI. Romae vigiliae per vicos fervatae; FUSSIque circumire eas minores magiftratus; triumviri carceris lautumiarum intentiorem cuftodiam habere FUSSI. Vide etiam ad XXXIV, XII, 6. §. 10. Flagrante bello Italiae] Nonne Italia? XXII, XIII. Quum omnia bello flagrarent. Immo fic jam primae editiones, & credo mendam ex incuria ortam ita propagatam. JAC. GRONOVIUS. Le&tio, quae recte Gronovio difplicet, primum adparuit in poftuma Gruteri ed. a qua omnes fcripti in diverfa abeunt. Ultima vox abeft ab Hearnii L. 1. flagrante bello in Italia legunt Lov. 2. 4. Harl. Mead. ambo, Gaertn. & Hearnii N. quomodo fere bellum exarfit in provincia infra eft xxxv, 11. flagrante bello Italia Voff. Lov. 1. 5. 6. Victor. apud Crevier. & edd. omnes priores. Cic. vII. ad Att. XVII. Totam enim Italiam flagraturam bello intelligo. 111. de Orat. 11. Non vidit flagrantem bello Italiam. Ita ardere bello Liv. XXVI, XIII. Quum hoftis alienigena in Italia effet, Hannibal hoftis, cuncta bello arderent. XXVIII, XXIV. Non dubitabant totam Hi fpaniam arfuram bello. cap. XLIV. Una & trajeciffe me audietis, & ardere bello Africam. XXXIII, XLIV. Mox bello Graeciam arfuram fuiffe. XXXVI, VII. Etruriam, Ligurumque & Galliae Cifalpinae oram bello ardere. Peterent, ut ad id bellum mitteret auxilia] Li lum vius fcripferat: Petere, ut ad id bellum mitteret. Pendet cnim verbum petere a praecedente ju. J. FR. GRONOVIUS. Ita demum Froben. edidit anno 1531. Verum nullus eft codd. qui vel ei, vel Gronovio favet. petendique legit Lov. 2. quomodo librarius dediffe videtur, quod praeceffit trajiciendi. petereque Mead. 2. Vide ad xxxIV, III, 2. peterent que Voff. Lov. 1. 4. 5. 6. Mead. 1. Harl. Gaertn. Hearnii L. 1. N. & edd. priores. Quod cur invitis omnibus libris mutetur, cauffa non eft. Vide ad cap. VIII, 8. Mox mitterent Voff. Mead. ambo, & Gaertn. Vide ad cap. VIII, 10. mitterentur Lov. 2. §. 11. Toga purpurea, & palmata tunica cum eburneo fcipione, & toga praetexta cum curuli fella] Ad lucem hujus loci faciunt, quae fcribit Liplius ad Nic. Florentium in haec verba. Legebam here lib. v. cap. v. apud Valerium de Scipione Africano: Ita que clariffimorum cognominum alterum fumpfit, alterum dedit: triumphique praetextam hujus excepit, illius tradidit. Item lib. vii. cap. 1. de Metello: Confulatus decus, imperatoriam poteftatem, fpecio fiffimi triumphi praetextam largita eft. Rectene utrobique & vere de Praetexta? quam tribuit aperte, ut vides, triumphantibus, & facit eam honoris ejus propriam velut notam. At falfo, nifi fallunt me confenfu caeteri fcriptores. Quis enim libavit modice fcripta aut ritus veteres, qui nefciat, praetextam puerorum, facerdotum, & magiftratuum fuille? Quin adeo illa triumphantium non propria, ut diferte removeant & difcriminent fcriptores. Plutarch. in Mario [412.] Καὶ παρῆλθε μὲν εἴτε λαθὼν ἀυτὸν εἴς το τῇ τύχη χρώμενος ἀγροικότερον ἐν τῇ θριαμβική κατασκευῇ, ταχὺ δὲ τὴν βουλὴν ἀχθεσθεῖσαν ἀισθόμεν νος ἐξανέςη, καὶ μεταλαβὼν τὴν περιπόρφυρον ἄνθος ἦλθε. Nam περιπόρφυρον iple & ceteri Graeci, ut fcis, dixerunt Praetextam. Tacitus lib. XII, [XL1.] Ludicro circenfium Britannicus in praetexta, Nero triumphali vefte tranfvecti funt. Certe alia omnino & auguftior triumphorum illa veftis, nec praetexta folum purpura, fed intexta, addito etiam auro. Livius lib. xLv, [xxxIx.] in curru fcandentes Capitolium auratos purpuratofque, de triumphantions dixit. |