Immagini della pagina
PDF
ePub

tum ac Thurios traducta, incendit: occidit principes, qui cum Fulvio conlo5.quia occulta habuifle comperti funt. Romani, qui ex tanta clade evaferant, diverfis itineribus femermes ad Marcellum confulem in Samnium perfugerunt.

1.

II. Marcellus, nihil admodum tanta clade territus, literas Romam ad fena2.tum de duce & exercitu ad Herdoneam amiffo fcribit. ceterum, eumdem fe, qui poft Cannenfem pugnam ferocem victoria Hannibalem contudiffet, ire adverfus 3.eum, brevem illi laetitiam, qua exfultet, facturum. Et Romae quidem quum 4. luctus ingens ex praeterito, tum timor in futurum crat. Conful, ex Samnio in Lucanos tranfgreffus, ad Numiftronem in confpectu Hannibalis loco plano, 5. quum Poenus collem teneret, pofuit caftra. Addidit & aliam fidentis fpeciem quod prior in aciem eduxit. nec detrectavit Hannibal, ut figna portis efferri vi

§. 15. Semiermes ad Marcellum confulem in Samnium confugerunt] Scriptura vetus fatis oftendit, non femiermes, fed inermes, legendum effe. RHENANUS. Pal. pr. emerfi ad Marc. &c. perfugerunt. quod ultimum verbum fec. quoque agnofcit. tert. fed inermes ad Marc. &c. refugerunt. GEBHARDUS. Meliores femermes & perfugerunt. J. FR. GRONOVIUS. emerfi ad Marc. Flor. Voff. Lov. I: 2. . 3. Gaertn. Hav. & Hearnii L. 1. ac N. femiermes emerfi ad Mare, junta duplici lectione, Lov. 5. Tota vox femiermes deerat, relicta tamen lacuna, in Harl. Gronovius femermes reperit in optimis. Voces a vocali incipientes cum voce femi compofitae ejufdem voculae literam ultimam i modo fervant, modo abjiciunt. Ita femiermis in editis legitur, & fcripti tuentur XXII, L. XXIII, V. XXV, xix. XXVIII, XVI. XXXIX, XXXI. XL, LVIII. at femermis in uno alterove cod. eft xxx, XLI. ubi tamen alterum eft in editis. femianimis in Mftis & editis exftat I, XLVIII. III, XIII. & LvII. XXVIII, XXIII. & XL, IV. femiapertus XXVI, XXXIX. modo femuncia, modo femiuncia, eft in codd. vII, XXVII. & XXXIV, 1. prius apud Remn. Fann. de Pond. & menf. verf. 47. pariter modo femuftus, modo femiuftus XXII, XL. XXVI, XXVII. XXXI, Xxx. femobulus & femiobulus apud Remn. Fann. verf. S. Vide Daufq. Orthogr. part. 11. voce Seminani. Deinde confagerunt Ber. profugerunt Voff. Gaertn. & Lov. 2. perfugerunt reliqui, cum Hearnii Oxon.

§. 1. Marcellus, nihil admodum tanta clade territus, &c.] Haec verba vertit Plut. in Marc. [312.] & Livium auctorem profitetur, ita: Karaxivro δὲ τῆς τρατιᾶς τὸ πλεῖςον, ἔπεμψεν εἰς Ρώμην γράμ ματα, τοὺς πολίτας παρακαλὼν θαῤῥεῖν. ἀὐτὸς γὰρ ἤδη βαδίζειν ὡς ἀφέλοιτο τὴν χώραν ̓Αννίβου· καὶ ταῦτα μὲν ὁ Λίβιός φησιν ἀναγνωσθέντα τα γράμματα, μὴ τῆς λύπης ἀφελεῖν, ἀλλὰ τῷ φόβῳ προσθεῖ ναι τῶν Ρωμαίων μεῖζον ἡγουμένων τοῦ γεγονότος τὸ κινδυνευόμενον, ὅσῳ Φουλβίου κρείττων ἣν Μάρκελλος. ὁ δὲ, ὥσπερ ἔγραψεν, ἐυθὺς ̓Αννίβαν διώκων, εἰς τὴν Λευκανίαν ἐνέβαλεν, καὶ περὶ πόλιν Νομίςρωνα καθή ME &c. SIGONIUS. Pal. fec. perterritus. GEBHARDUS.

§. 2. Ferocem victoria Hannibalem contudiffet] Pal. fec. & prifca ed. contuderit. GEBHARDUS.

dit..

Similiter Ber. Gaertn. & edd. ante Ald. cuftodiffet Lov. 1. Mox brevemque illi laetitiam edd. antt. licentiam, pro laetitiam, Lov. I Deinde exfultat Ber. & edd. principes; pro quo quum Venetiis operarum errore exfulta excufum effet, ejus loco Afcenf. anno 1513. exfultabat dedit, quod deinde Ald. recte, reliquis codd. confentientibus, mutavit in exfultet.

§. 3. Quum luctus ingens ex praeterito, tum timor in futurum erat ] Video potius fcribendum juxta volumen antiquum: Et Romae quidem quam luctus ingens ex praeterito, tam timor in futurum erat. RHENANUS. Vet. ed. paullula immutatione luétus tum ingens. Pal. 1. luctus cum ingens. tert. Et Romae quidem luctus ingens ac praeteritorum timor in futurum erat. GEBHARDUS. luctus cum ingens Lov. 4. 5. luctus tum ingens Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. Ber. Hav. & edd. Aldina priores. Vide ad vi,

XXIII, 3.

§. 4. In Eucanos tranfgreffus, ad Muniftronem] Ptolemaeus [11, 1.] Numiftrum appellat, & Plinius [III, XI.] Numeftranos: quo datur intelligi, Numiflronem, non Muniftronem, integram effe Livii lectionem. SABELLICUS. ad miniftrationem VofT. & Lov. 1. ad Nuftrationem Gaertn. ad Numitionem Lov. 5. ad Miniftronem Lov. 4. & Hearnii L. 1. ac N. ad Muniftronem Lov. 3. Hav. & edd. principes, literis eodem modo tranfpofitis, quo in vocibus Numicius & Minucius. Vide ad II, LXIII, 1. Numitorius & Munitorius. Vide ad III, XLVIII, 7. An vero Numiftro proprie ita dictorum Lucanorum urbs fuerit, quod Livius hic adfirmat, inquirit Cluver. IV. Ital. ant. xv. pag. 1319. Vide etiam Cellar. Orb. ant. 11, IX, 592. Ceterum praepofitio in deeft in Flor. Voff. Lov. 2. Harl. Gaertn. & Hav. Videri poffet, hoc ita capiendum efle, Marcellum ex Samnio Lucanos tranfgreffum ad Numiftronem, nempe in Bruttiis, quorum urbs Numiftro dicitur, caftra pofuifle. Verum Plutarchi, qui Livium defcriplit, locus, a Sigonio fupra laudatus, nihil mutandum docet.

§. 5. Addit aliam fidentis fpeciem] Noftri Addiditaliam. J. FR. GRONOVIUS. Ita non tantum omnes codd. mei, fed edd. ufque ad ultimam Gruteri, quae operarum, ut credo, lapfu

Al

dit. Ita tamen aciem inftruxerunt, ut Poenus dextrum cornu in collem erigeret, Romani finiftrum ad oppidum adplicarent. Ab hora tertia quum ad no-6. &tem pugnam extendiffent, teflacque pugnando primae acies effent, ab Romanis prima legio & dextera ala, ab Hannibale Hifpani milites & funditor Baliaris, elephanti quoque, commiffo jam certamine in proclium acti. Diu pugna 7. neutro inclinata ftetit. Primae legioni tertia, dexterae alae finiftra fubiit, & apud hoftes integri a feffis pugnam accepere. Novum atque atrox proclium ex s. tam fegni repente exarfit, recentibus animis corporibufque: fed nox incerta vitoria diremit pugnantes. Poftero die Romani ab fole orto in multum diei,. ftetere in acie: ubi nemo hoftium adverfus prodiit, fpolia per otium legere, & congeftos in unum locum cremavere fuos. Nocte infequenti Hannibal fi-10. lentio movit caftra, & in Apuliam abiit: Marcellus, ubi lux fugam hoftium aperuit, fauciis cum praefidio modico Numiftrone relictis, pracpofitoque his L. Furio Purpurcone tribuno militum, veftigiis inftitit fequi. Ad Venufiam II. ade

Addit fubftituit. Mox detractavit Flor. Lov. 1. 2. 3. Gaertn. Ber. & edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Vide ad xxxiv, xv, 9. Hinc in colle erigeret Lov. 1. 2. Flor. Harl. Gaertn. & Hav. Male. Vide ad x, XXVI, 8.

§. 6. Ab hora tertia quum ad noctem pugnam extendiffent] Plut. [Marc. 312.] 'Aлò yàp “pas πpiτης συμπεσόντες, ἤδη σκότους μόλις διέλυσαν. SIGONIUS. Clariff. Crevier. hic aliquid loco motum credidit, & ex fequentibus pauca verba huc retraxit, legens: Diu pugna neutro inclinata ftetit. Ab bora tertia &c. caufla apud ipfum videnda est.

Ab Romanis prima legio & dextera ala, ab Hannibale Hifpani milites & funditores Baleares] Elegantius Put. Reg. & funditor Balearis. Voff. milites effunditur Balearis. J. FR. GRONOVIUS. effunditur Baliaris exhibentes Flor. Cant. Hav. & Hearnii N. lectionem Put. verum effe haud obfcure teftantur. Ceterum verba Livii ita capienda exiftimat Schelius ad Polyb. Differt. x11. per illa ab Romanis &c. Livium expofuiffe, ex quibus copiis prima Romanorum & Hannibalis acies conftiterit, non autem has copias tamquam primae aciei fubfidium in proelium actas effe. Et hinc poft vocem Baliaris majori interpunctione diftinguebat. Similiter fere Crevier. nifi quod prius membrum continuarit ufque ad voces in proelium acti, & poft eas demum majorem diftinctionem admiferit. Ita ergo, mediis, quae a Livio per epexegefin interpofita funt, omiffis, oratio cohaerebit: quum feffae pugnando primae acies effent, primae legioni tertia &c. Mox §. feq. fubit, pro fubiit, Hearnii D. Vide ad xxxvi, xx, 3. & Rhenan. mox ad §. 9.

§. 8. Ex tam fegni repente exarfit] Lubens legesem ex jam fegni. DUKERUS.

Recentibus animis corporibufque] Sollemni mendo librarium optimi Put. dedifle corporifque, Gronov. fupra monuit ad XXI, LX, 7. corporis, copula etiam omiffa, dederunt Flor. Voff. a manu 1. Lov.

2. & Harl.

§. 9. Poftero die Romani ab fole orto &c.] Plut. [in

Marc. 312.] "Αμα δὲ ἡμέρᾳ προαγαγὼν ἄυθις τὸ τράτευμα, παρέταξε διὰ τῶν νεκρῶν, &c. SIGONIUS.

Ab fole orto in multum diei ftetere in acie] Caftigavi in multum diem ex veteri. RHENANUS. Excepto tertio Pal. libri reliqui diei. GEBHARDUS. Noftri omnes, quod delevit Rhenanus, in multum diei. XXII, LAI. Spoliis ad multum diei lectis. J. FR. GRONOVIUS. Si genus loquendi, quod Rhenanus revocabat, Livio hic placuiffet, potius dixiffet in multam diem, ut fupra locutus eft 11, LX. Poftquam multa jam dies effet. Verum in multum diei apud me fupereft in omnibus fcriptis, & apud Hearnium in N. Ita III, II. Quum forte haud multum diei fupereffet. v, xxxix. Quia baud multum diei fupererat. X, XXXII. Nebula erat ad multum diei. xx11, XLV. Aciem ad multum diei tenuerat inftructam. XXIII, XVI. Ad multum diei in acie ftanti miraculo effe. cap. xxvII. Ad multum diei caeduntur. Similiter ferum diei vII, VIII. medium diei XXXVII, XXIX. quibus locis plura vide. Ita reliquum aeftatis XXII, XV. medium autumni xx11, medium aeftatis XXXVII, XXIII. extremum anni XXXIX, XXIII. His etiam locis confulenda funt, quae notantur. In illis autem locutionibus fubintelligi videtur tempus. Certe extremum tempus diei plene dixit Cic. i. de Orat. vii. Quin & alibi adjectiva neutra fingularia Livius cum cafu fecundo conftruxit. medium dimicationis. Vide Gron. ad III, V, 7. medium campi IV, XVIII. & faepe. inmenfum campi v, XXXVII. aequum campi v, xxxvIII. exiguum fpatii XXII, XXIV. minimum periculi xxv11, XV, 14. ubi vide. tantum altitudinis XXVII, XXVIII. medium viae XXXVII, XIII. multum temporis XL, XLVIII. De adjectivis neutris pluralibus fimiliter conftructis vide ad xxxvII, LVIII, 8.

XXXII.

Nemo adverfus prodiit] prodit illic legitur. Sic paulo ante [§. 7-] dexterae alae finiftra fubit, non fubiit. RHENANUS. Ita legit quoque Lov. 4. Vide ad I, XVI, 5.

§. 10. Numiftrone relictis] Miniftro Voff, & Lov. 1.

adeptus eum eft. Ibi per dies aliquot quum ab ftationibus procurfaretur, mixta equitum peditumque tumultuofa magis proelia, quam magna, & ferme omnia 12. Romanis fecunda fuerunt. Inde per Apuliam ducti exercitus fine ullo memorando certamine; quum Hannibal nocte figna moveret, locum infidiis quaerens; Marcellus, nifi certa luce, & explorato ante, non fequeretur.

1.

III. Capuae interim Flaccus dum bonis principum vendendis, agro, qui publicatus fuerat, locando (locavit autem omnem frumento) tempus terit; ne deeffet materia in Campanos faeviendi, novum in occulto glifcens per indicium 2. protractum cft facinus. Milites aedificiis emotos, fimul ut cum agro tecta urbis fruenda locarentur, fimul metuens, ne fuum quoque exercitum, ficut Hannibalis, nimia urbis amoenitas emolliret, in portis murifque fibimet ipfos tecta 3 militariter coëgerat aedificare. erant autem pleraque ex cratibus aut tabulis fata, alia arundine texta, ftramento intecta omnia, velut de induftria, alimentis 4 ignis. Hacc noctis una hora ut omnia incenderent, centum feptuaginta Campani,

Miniftrone Lov. 4. Muniftrone Ber. in Miniftrone Lov. 5. Muniftroni Hav. Miniftratione Lov. 2. Nйftratione Gaertn. Numiniftro Flor. a manu 1. Numiftro a manu 2. Vide ad §. 4. Paullo ante verba &in Apuliam abiit neglegentia fcribarum defunt in Voff. & Lov. 1. felum in Flor.

L. Furio Purpurione] Purpureone ex Capitolinis tabulis. SIGONIUS. Vide eumdem ad xxxi, vi, 2. & ad xxxIX, XL, 2.

§. 11. Tumultuofa magis proelia] Pal. 1. ab his ufque quia id maluerant [cap. III, 7.] deliquio fatifcit. GEBHARDUS. Eadem illa defunt in Flor. Cant. Voff. Lov. 1. Hav. Hafn. & Hearnii L. 1. Ita enim conne&tuntur in illis verba, quemadmodum de fuis testatur Gronov. ad cap. III, 4. Eadem etiam deerant in Hearnii N. & fimul cum illis verba praecedentia mixta equitum peditumque tumultuofa magis proelia. Sed omnia haec in illo Regio, cujus fibi copia erat, exftare teftatur Doujatius. Mox §. feq. memorato certamine edd. vett.

§. 1. Agro, qui publicatus fuerat, locando] Pall. 2. & 3. erat. GEBHARDUS. Ita & Lov. 2. 3. 4. Harl. & Gaertn. agroque, qui publicatus Lov. 5. Paullo ante principium edd. Rom. anni 1472. & Parm. Vide ad II, XXVII, 12.

Locavit autem omne frumentum] Depravata claufula. Legendum, atteftante vetufta fcriptura, locavit autem omnem frumento. subaudi agrum, ut videlicet frumentum perciperet. RHENANUS. Hoc eft, ut frumentum penderent coloni, non vero argentum, paioyent en bled, non en argent. Nota mox fruenda locare. Sic & cap. xi. Supple utenda. Sic xxxII, VII. & XLII, XIX. HENR. VALESIUS. Infra cap. x. Cetero auro ufi funt ad veftimenta praefenti pecunia locanda exercitui. In antt. edd. Rom. anni 1472. ac Parm. inveni omni frumente; quod etiam fupereft in Lov. 2. & 4. Reliqui recte cum Rhenano faciunt.

Ne deeffet materia in Campanos faeviendi] Perperam Rhenanus Capuanos. Et mox centum feptuaginTa Capuani. Nam libri omnes Campanos & Campai. Neque umquam aliter cives urbis Capuae apPARS IV.

pellat Livius. Sic xx111, [v.] fenatum populumque Campanum, non Capuanum. Et ibidem Decius Magius [cap. x.] Habetis libertatem, Campani. Quin & Capuam vocat nofter urbem Campanam lib XXVI, [XXXIV.] J. FR. GRONOVIÚS. Adde Cellar. 11. Geogr. Ant. 1x. Campanus confuetudine magis, quam ratione, receptum fignificat Varro 1x. de ling. Lat. pag. 128. Servius tamen ad Virg. x. Aen. 145. ex Varrone citat Campum eundem Capuanum five Campanum dictum. Idem ad vii. Aen. 730. habet Capuenfis, quod ex infcriptione adfert Cellarius. DUKERUS. Rhenanus ita emendat mox ad §. 4. hujus cap. Sed vide ad vii, xxx, 21. &

VIII, XIV, 10.

§. 2. Sibimet ipfis tecta militariter coëgerat aedificare] Scribe fibimet ipfos. ut fint duae dictiones. RHENANUS. fibimet ipfis primum, adparuit in ed. Mog. confentiente Lov. 5. Priores excufi cum reliquis fcriptis fibimet ipfos. Vide ad II, XIX, 5. Praeterea tecta militaria Lov. 4. & Gaertn.

§. 3. Stramento intecta, omnibus, velut de induftria, alimentis ignis] Hic locus quum mihi displiceret propter ablativum omnibus, infpexi vetus exemplar, & reperi illic fcriptum non omnibus, fed omne. Verum nec fic videbam conftare Livianum candorem. Itaque diutile expenfis non folum verbis fententiae cohaerentis, fed ipfis etiam elementis depravati vocabuli, hoc fum adductus, ut putem a Livio fcriptum fuiffe, non omne, fed omnia, fic ordinanda five diftinguenda fententia: Erant autem pleraque ex cratibus aut tabulis facta, alia arundine texta, ftramento intecta omnia, velut de induftria alimentis ignis. Ut videlicet ablativus alimentis referatur ad priores ablativos cratibus, tabulis, arundine, & ftramento. RHENANUS. Ut haec vulgo leguntur, ita emendata ab Rhenano funt. Pal. 2. ac talibus facta. alia arundine etexta, ftramento intecto omne. tert. ac tabulis facta. alia arundine texta, ftramento intecta omne. GEBHARDUS. Tollenda videtur diftinctio poft induftria, ut apud Schelium ad Hygin. pag. 1110, fed locus non ad fola hi

B

ber

pani, principibus fratribus Blofiis, conjuraverant, indicio ejus rei ex familias. Blofiorum facto, portis repente juffu proconfulis claufis, quum ad arma figno dato milites concurriffent; comprehenfi omnes, qui in noxa erant, &, quaeftione acriter habita, damnati necatique: indicibus libertas, & acris dena millia data. Nucerinos & Acerranos querentes, ubi habitarent, non effe, Acer- 6. ris ex parte incenfis, Nuceria deleta, Romam Fulvius ad fenatum mifit. Acer- 7. ranis permiffum, ut aedificarent, quae incenfa erant: Nucerini Atellam, quia id maluerant, (Átellanis Calatiam migrare juflis) traducti. Inter multas magnaf- 8. que res, quae, nunc fecundae, nunc adverfae, occupabant cogitationes homi

bernacula pertinet, ad quae ibi refertur. DUKE RUS. Illud omnibus, quod Rhenano difplicuit, primum vidi in ed. Afcenf. anni 1513. Priores legebant omne, quomodo in cod. fuo invenerat Rhenan. & etiam praeferunt codd mei, hanc particulam exhibentes. Sed recte emendatur omnia. Paullo ante ex trabibus aut tabulis facta Lov. 4. ex cratibus ac tabulis facta Lov. 2. 3. Gaertn. & Ber. a manu 2. ex cratibus & tabulis facta Harl. ex cratibus atque tabulis facta Hearnii D. e cratibus facta Lov. 5.

§. 4. Haec noctis una hora ut omnia incenderent] Binis Pall. Tò ut abeft. GEBHARDUS. Put. Reg. Men. Pal. unus, Voff. hic nos deftituunt. Habent enim continenter, tumultuofa magis proelia, quia id maluerant, mediis praeteritis. Ceterum Pet. fec. & duo Pall. Haec noctis una hora omnia incendere. Et videtur, quale Catonis apud Plinium XXIX, I. Furarunt inter fe, barbaros necare omnes medicina. J. FR. GRONOVIUS. Salluft. Cat. LII, 24. Conjuravere nobiliffimi cives patriam incendere. Virg. 1. Georg, 280.

Et conjuratos coelum refcindere fratres. DUKERUS, una hora omnia incenderent Lov. 5. & Gaertn. una hora omnia incendere Lov. 2. 3. 4. & Harl. Eam lectionem etiam Crevier. in Victor. invenit, ac probatam inluftravit loco Horatii 1. od.

XV, 7.

Conjurata tuas rumpere nuptias. conjuraverant incendere, ut hortaretur petere ; de quo vide ad XXXVII, XLIX, I. ubi etiam vulgo ut peterent. incendere autem pro fe incenfuros, ut cenfuerant reddi, pro reddenda effe. Vide ad 11, v, I. Ita iv, LIII. Maenio contra vociferante, fi injufti domini poffeffione agri publici cederent, fe moram delectui non facere. pro non facturum. XL, Xxv. Negante Paullo, nifi cum deditis pacifci fe pacem. cap. xxxiv. In animum induxiffe Ligurum gentem, nulla umquam arma fumere. Vide viros doctos ad Nafon. 111. Her. 58. Cortium ad Sall. Jug. xiv, 1. & Celeberr. Duker. ad Flor. I, XII, 8.

Centum feptuaginta Campani] Scribendum Capuani, ficut paullo ante ne deeffet materia in Capuanos faeviendi, non Campanos. Nam Capuae res hacc accidit, de qua hic loquitur. Sunt tamen Capuani & Campani, quod in Campania fita fit Capua. RHENANUS. Quod intruferat Rhenanus, rejisiunt libri omnes noftri, fubftituto Campani. GEB

[blocks in formation]

§. 8. Nunc adverfae, occupabant cogitationes hominum] In vet. invenio cecultabant cogitationes. Quid velit ea fcriptura, nefcio. An follicitabant? LIPSIUS 11. Ep. Quaeft. xxvI. Et quis in tam floridis ac fluentibus verbis de macula vel fufpicari fuftinuiffet, nifi in vet. inveniffet vir doctus cecultabant. Quod tamen ipfum quid fit, illum latet. Ego levem medicinam defiderari exiftimem, faciendumque occultabant. Caecilius: Opulento famam facile occultat factio. Probum id effe, tam in proclivi eft, quam imber, quando pluit. PONTANUS III. Anal. v. Pal. 1. occultabant. Quidam literio putabat legi poffe exulcerabant. Quod fi fequentia & praecedentia (quod numquam factum) perpendiffet, aut faltem legiffet, non tales nugas deliraffet. GEBHARDUS. Non nemo codicum caecultabant: verbum vetuftum, fed nec Livii, nec huc congruens. Ex eo Lipfius follicitabant ;. Pontanus occultabant. Quod exftat in Put. Reg. Pal. uno: fed ex eo fieri omnino debuit occupabant. nihil enim hic, cur quifquam cogitationes occultaret. Lib. IV, [LVII.] Haec contentio, quum tantum belli in manibus effet, occupaverat cogitationes hominum. Lib. v, [x.] Inter delectum tributumque & occupatos animos majorum rerum curis. Lib. xx11, [XLVIII.] Poftquam omnium animos oculofque occupaverat certamen. Lib. xxv1, [11.] Sed aliud certamen occupaverat animos. J. FR. GRONOVIUS. caecultabant, quod antiqui pro caecutiebant ufurparunt, probat Paraeus Lexico crit. voc. Caecultare. Verum, praeterquam quod caecultare eo fenfu cafum adjunétum habuiffe non conftet, obfoletum

hoc,

9. num, ne Tarentinae quidem arcis excidit memoria. M. Ogulnius & P. Aquillius in Etruriam legati ad frumentum coëmendum, quod Tarentum portaretur, profecti: & mille milites de exercitu urbano, par numerus Romanorum fociorumque, codem in praefidium cum frumento milli funt.

1.

IV. Jam aeftas in exitu erat, comitiorumque confularium inftabat tempus. fed literae Marcelli, negantis e republica effe, veftigium abfcedi ab Hannibale, 2. cui cedenti certamenque abnuenti gravis ipfe inftaret, curam injecerant, ne aut confulem, tum maxime res agentem, a bello avocarent, aut in annum confu3. les deeffent. Optimum vifum eft, quamquam extra Italiam effet, Valerium

hoc, ut jam Gronovius monuit, Livio non convenit. occultabant Flor. Cant. Voff. Lov. 1. 2. 3. 4. Hafn. Hav. & Hearnii L. 1. ac N. quomodo & alibi errarunt fcribae. Exemplum habuimus vi, xiv, 13. Recte viri docti vulgatum occupabant probarunt. Supra xxII, xv. Extemplo occupatus certamixe eft animus. Paullo ante Inter magnas res, reliquis omiffis, Lov. 1.

§. 9. M. Ogulnius P. Aquilius in Etruriam legati In exemplari fcripto legitur in Aetoliam legati. RHENANUS. Pal. 2. in Etruriam. GEBHARDUS. Ita & omnes mei, nifi quod Rec. & Ber. a manu 1. praeferant in Aetoliam: quod etiam exhibent Hearnii D. & primae edd. partim in contextu, partim in margine. Ceterum Ogulnii praenomen omittunt Flor. Voff. Hav. Lov. 2. 3. 5. Harl. Gaertn. & Hearnii D. ac N. Verum in tribus prioribus adjungitur voci praecedenti, legendo memoriam. Tum G. Emulinus Hearnii L. 1. Egolinus Gaertn. Ogulinus Voff. Lov. 2. Ber. & Hav. Ogulginus Lov. 4. Ogolinus Lov. 5. Ogulmus Harl. Vide ad x, vi, Scripfi deinde P. Aquillius. Vide ad II, IV, I.

3.

Par numerus Romanorum fociorumque, eodem in praefidium cum frumento missi funt] Multi de hoc loco dubitarunt, quomodo poft urbanum exercitum fubjungat Romanorum, quafi Romani non effent de urbano exercitu. Sed intelligendum, de urbano exercitu mille miffos, quorum quingenti erant Romani, quingenti focii. GLAREANUS. Nondum ita expeditus eft locus, nifi oftendatur, in exercitu urbano etiam focios fuiffe; quod nequaquam credo. Livius multis locis fine difcrimine exercitum urbanum & legiones urbanas dicit. in legionibus autem non erant focii. Mihi verofimile videtur, Livium nihil aliud fcripfiffe, quam par numerus fociorum, & ad verba de exercitu urbano in margine ab aliquo adfcriptum fuiffe Romanorum, idque deinde in Tò xɛíμevov veniffe. DUKERUS. par numerus Romanorumve eodem Flor. par numerus Romanorum eodem Voff. Lov. 3. & Hearnii N. par numerus fociorum eodem, ut praeclare Duker. conjecit, Lov. 1. & Hav. Deinde cum frumento ignorat idem Hav. Paullo ante mille equites Voff. & Lov. 1. ac 2 Vide ad x, xxix, 10. Vox mille non adparet in Hearnii L. 1. Vide ad xXXIX, XLII, 3.

§. 1. Certamenque abnuenti gravius ipfe inftaret] Sufficere videtur, quod eft in Put. Voff. Mur.gravis

po

ipfe inftaret. J. FR. GRONOVIUS. gravis etiam Flor. Lov. 2.3.4. 5. Harl. Hav. Hearnii L. 1. Doujatii Reg. Colbert. & Crevier.optimi. Eorum igitur fide ita edi juffi. Paullo ante de republica effe Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. & Hav. Verum locutionem ex republica effe fupra inluftravi ad vIII, xxIII, 11. Saepe vero de & ex commutantur in Mstis. Vide ad xxi, VI, 5.

§. 2. Ne aut confulem Marcellum, tum maxime res agentem, a bello avocarent] Expunximus Marcellum. RHENANUS. Pal. 1. & vet. ed. ne aut confulem Marcellum tum maxime res ag. fec. Patribus curam injecerant, ne aut confulem Marcellum tum maxime. tert. ipfi curam ingerant, ne aut confulem tum maxime. GEBHARDUS. confulem Marcellum Cant. Voff. Lov. quinque, Harl. Ber. Gaertn. Hav. & Hearnii L. 1. Sed vocem Marcellum rece omifit Flor. Modo enim praeceffit, & quis conful indicetur, dubium effe nequit. Ceterum tum maxime conftanter hic omnes codd. Adfentior equidem Clariff. Duker. ad Flor. II, XVI, 3. teftanti, fibi difplicere fententiam corum, qui ubique, etiam invitis libris antiquis, cum maxime, pro tum maxime, legendum cenfent. Aeque enim tum maxime pro eo maxime tempore dici poffe, ac cum maxime pro hoc maxime tempore. Saepiffime autem tum maxime apud Liv. obcurrit. 1, x. Tum maxime fordida vefte civitates concitabant. vII, XXIII. Quod intenti tum maxime operi effent. IX, XVIII. Cernente tum maxime prope fumantes Thebarum ruinas. XXVIII, XXIII. Haec tamen hoftium iratorum ac tum maxime dimicantium jure belli edebantur. XXXI, XVIII. Queftus, quod tum maxime Abydum obpugnaret. XXXIII, III. Ad ea, quae tum maxime animos terrebant, venit. cap. Ix. Subfidia etiam, quique tum maxime in proelium veniebant. xxxiv, xxxix. Itaque tum maxime inpetus facientes receffere a muro.XLIII, Xx. Haec Stuberam retulere regi, tum maxime captivos ex Illyrico vendenti. Ita etiam apud Val. Max. 11, x, 2. Tum maxime finibus imperii pellebatur. 111, 1, 2. Victorem non extimuit, tum maxime cenfules trucidantem. Nemini, credo, facile perfuadebitur, tot aliifque, quae laudari poffunt, locis omnes librarios in id confpiraffe, ut voculis cum maxime exftirpatis tum maxime fubftituerent. Fateor tamen, fi codd. adnuerent, hic facile cum maxime, id eft, hoc maxime tempore, ferri Ba poffe.

« IndietroContinua »