πιςεῦσαι συμβαίνει, ὦ μεγάλα νομίζω γενέσθαι, ἔτε κατὰ τὰς πολέμυς, ἔτε ἐς τὰ ἄλλα. β'. Φαίνεται γὰρ ἡ νῦν Ἑλλὰς καλεμένη, ὦ πάλαι βε βαίως οικεμένη, ἀλλὰ μεταναςάσεις τε ἶσαι τα πρότερα, καὶ ῥᾳδίως ἕκαςοι τὴν ἑαυτῶν ἀπολείποντες, βιαζόμενοι ὑπό τινων ἀεὶ πλειόνων. τῆς γὰρ ἐμπορίας ἐκ ἔσης, ἐδ ̓ ἐπιμιγνύντες ἀδεῶς ἀλλήλοις, ἔτε κατὰ γῆν, ἔτε διὰ θαλάσσης, νεμόμενοί τε τὰ αὑτῶν ἕκαςοι ὅσον ἀποζῆν, καὶ περιεσίαν χρημάτων ἐκ ἔχοντες, ἐδὲ γῆν φυτεύοντες (ἄδηλον ὄν, ὁπότε τὶς ἐπελθών, καὶ ἀτειχίζων ἅμα ὄντων, ἄλλος ἀφαιρήσεται) τῆς τε καθ' ἡμέραν ἀναγκαίς τροφῆς πανταχῦ ἂν ἡγόμενοι ἐπικρατεῖν, ἐ χαλεπῶς ἀπανίςαντο. καὶ δι ̓ αὐτὸ, ἔτε μεγέθει πόλεων ἴσχυον, ἔτε τῇ ἄλλῃ παρασκευῇ. μάλιςα δὲ τῆς γῆς ἡ ἀρίση ἀεὶτὰς μεταβολὺς τῶν οἰκητόρων εἶχεν ἥ τε νῦν Θεσσαλία καλεμένη, καὶ Βοιωτία, Πελοποννήσε τε τὰ πολλὰ, πλην Αρκαδίας, τῆς τε ἄλλης ὅσα ἦν κράτιςα. διὰ γὰρ ἀρετὴν γῆς, αἵ τε δυνάμεις τισὶ μείζες ἐγγινόμεναι ςάσεις ἐνεποίεν, ἐξ ὧν ἐφθείροντο, καὶ ἅμα ὑπὸ ἀλλοφύλων μᾶλλον ἐπεβελεύοντο. τὴν γῆν Αττικὴν, ἐκ τῶ ἐπιπλεῖσον, διὰ τὸ λεπτόγεων, ἀςασίαςον ἦσαν, άνθρω ποι ᾤκεν οἱ αὐτοὶ ἀεί. καὶ παράδειγμα τόδε τῷ λόγῳ ἐκ ἐλάς χιςόν ἐςι, διὰ τὰς μετοικίας ἐς τὰ ἄλλα, μὴ ὁμοίως αὐξηθῆ ναι. ἐκ γὰρ τῆς ἄλλης Ελλάδος πολέμῳ ἢ ςάσει ἐκπίπτοντες, παρ' Αθηναίες οἱ δυνατώτατοι, ὡς βέβαιον ὄν, ἀνεχώρεν· καὶ πολῖται γιγνόμενοι, εὐθὺς ἀπὸ παλαιῦ μείζω ἔτι ἐποίησαν πλήθει ἀνθρώπων τὴν πόλιν ὡςε καὶ ἐς Ιωνίαν ὕφερον, ὡς ἐχ ἱκανῆς ἔσης τῆς Ἀττικῆς, ἀποικίας εξέπεμψαν. γ. Δηλοῖ δέ μοι καὶ τόδε τῶν παλαιῶν ἀσθένειαν ἐχ ἥκισα πρὸ γὰρ τῶν Τρωϊκῶν ἐδὲν φαίνεται πρότερον κοιν ἐργασαμένη ἡ Ελλάς. δοκεῖ δέ μοι, ἐδὲ τὄνομα τῦτο ξύμπασα πως εἶχεν, ἀλλὰ τὰ μὲν πρὸ Ἑλληνος το Δευκαλίωνος, καὶ πάνυ ἐδὲ εἶναι ἡ ἐπίκλησις αὕτη, κατὰ ἔθνη δὲ, ἄλλα τε καὶ τὸ Πελασγικὸν ἐπιπλεῖςον, ἀφ' ἑαυτῶν τὴν ἐπωνυμίαν παρέ χεσθαι Έλληνος δὲ καὶ τῶν παίδων αὐτῷ ἐν τῇ Φθιώτιδι ἰσχυσάντων, καὶ ἐπαγομένων αὐτὸς ἐπ ̓ ὠφελείᾳ ἐς τὰς ἄλλας πόλεις, καθ ̓ ἑκάςους μὲν ἤδη τῇ ὁμιλίᾳ μᾶλλον καλεῖσθαι Έλληνας. ἐ μέντοι πολλᾶ γε χρόνε ἠδύνατο καὶ ἅπασιν ἐκνι κῆσαι. τεκμηριοῖ δὲ μάλιςα Ομηρος. πολλῷ γὰρ ἕτερος ἔτι καὶ τῶν Τρωϊκῶν γενόμενος, εδαμε τις ξύμπαντας ωνόμασεν, ἐδ ̓ ἄλλες ἢ τὰς μετ' Αχιλλέως ἐκ τῆς Φθιώτιδος, οἵπερ καὶ πρῶτοι Έλληνες ἦσαν Δαναὲς δὲ ἐν τοῖς ἔπεσι, καὶ Αργείες, καὶ Αχαιὲς ἀνακαλεῖ. ἐ μὴν ἐδὲ βαρβάρες εἴρηκε, διὰ τὰ μηδὲ Ελληνάς πω (ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, ἀντίπαλον εἰς ἓν ὄνομα ἀποκεκρίσθαι. οἱ δ ̓ ἦν ὡς ἕκαςοι Έλληνες κατὰ πόλεις τε όσοι ἀλλήλων ξυνίεσαν, καὶ ξύμπαντες ὕφερον κληθέντες, δὲν πρὸ τῶν Τρωϊκῶν δι ̓ ἀσθένειαν καὶ ἀμιξίαν ἀλλήλων αθρόοι ἔπραξαν. ἀλλὰ καὶ ταύτην τὴν ςρατείαν, θαλάσσῃ ἤδη τὰ πλείω χρώμενοι, ξυνῆλθον. δ. Μίνως γὰρ παλαίτατος, ὧν ἀκοῇ ἴσμεν, ναυτικὸν ἐκτήσατο, καὶ τῆς νῦν Ελληνικῆς θαλάσσης ἐπιπλεῖςον ἐκράτ τησε· καὶ τῶν Κυκλάδων νήσων ἦρξέ τε, καὶ οἰκιςὴς πρῶτος τῶν πλείςων ἐγένετο, Κάρας ἐξελάσας, καὶ τὰς ἑαυτῷ παῖδας ἡγεμόνας ἐγκαταςήσας. τό,τε λῃσικὸν, ὡς εἰκὸς, καθῄρει ἐκ τῆς θαλάσσης, ἐφόσον ἠδύνατο, τὸ τὰς προσόδες μᾶλλον ἰέναι αὐτῷ. ἐ. Οἱ γὰρ Ελληνες τοπάλαι, καὶ τῶν βαρβάρων οἵ τε ἐν τῇ ἠπείρῳ παραθαλάσσιοι, καὶ ὅσοι νήσες εἶχον, ἐπειδὴ ἤρξαντο μᾶλλον περαιᾶσθαι ναυσὶν ἐπ' αλλήλες, ἐτράποντο πρὸς λῃσείαν, ἡγεμένων ἀνδρῶν ἢ τῶν ἀδυνατωτάτων, κέρδος το σφετέρε αὐτῶν ἕνεκα, καὶ τοῖς ἀσθενέσι τροφῆς καὶ προσ πίπτοντες πόλεσιν ἀτειχίζοις, καὶ κατὰ κώμας οἰκεμέναις, ἥρπαζον, καὶ τὸν πλεῖζον το βίε ἐντεῦθεν ἐποιῦντο· ἐκ ἔχοντός πω αἰσχύνην τέτε τὸ ἔργο, φέροντος δέ τι καὶ δόξης μᾶλλον δηλέσι δὲ τῶν τε ηπειρωτῶν τινες ἔτι καὶ νῦν, οἷς κόσμος καλῶς τότο δρᾶν, καὶ οἱ παλαιοὶ τῶν ποιητῶν, τὰς πύξεις τῶν καταπλεόντων πανταχε ὁμοίως ἐρωτῶντες, εἰ λῃςαί εἰσιν· ὡς ἔτε ὧν πυνθάνονται ἀπαξιέντων τὸ ἔργον, οἷς τ ̓ ἐπιμελὲς εἴη εἰδέναι, ἐκ ὀνειδιζόντων. ἐληΐζοντο δὲ καὶ κατ ̓ ἤπειρον ἀλλήλες. καὶ μέχρι τῇδε πολλὰ τῆς Ελλάδος τῷ παλαιῷ τρόπῳ νέμεται, περί τε Λοκρὲς τὰς Οζόλας, καὶ Αἰτωλὸς, καὶ Ακαρνάνας, καὶ τὴν ταύτῃ ἤπειρον. τό, τε σιδηροφορείσθαι τέτοις τοῖς ἠπειρώταις ἀπὸ τῆς παλαιᾶς ληςείας ἐμμε μένηκε. 5. Πᾶσα γὰρ ἡ Ἑλλὰς ἐσιδηροφόρει, διὰ τὰς ἀφράκτες με Α.Ε.Κ. τε οἰκήσεις, καὶ ἐκ ἀσφαλεῖς παρ' αλλήλες ἐφόδες· καὶ ξυνήθη τὴν δίαιταν μεθ ̓ ὅπλων ἐποιήσαντο, ὥσπερ οἱ βάρβαροι. σημεῖον δ ̓ ἐςὶ ταῦτα τῆς Ελλάδος ἔτι ὅτω νεμόμενα τῶν ποτὲ καὶ ἐς πάντας ὁμοίων διαιτημάτων. ἐν τοῖς πρῶτοι δὲ Αθηναῖοι τόν τε σίδηρον κατέθεντο, καὶ ἀνειμένῃ τῇ διαίτῃ ἐς τὸ τρυφερώτερον μετέςησαν. καὶ οἱ πρεσβύτεροι αὐτοῖς τῶν εὐ δαιμόνων, διὰ τὸ ἁβροδίαιτον, ὦ πολὺς χρόνος ἐπειδὴ χιτῶνας τε λινᾶς ἐπαύσαντο φορέντες, καὶ χρυσῶν τεττίγων ἐνέρσει κρωβύλον ἀναδέμενοι τῶν ἐν τῇ κεφαλῇ τριχῶν. ἀφ ̓ ᾧ καὶ Ιώνων τις πρεσβυτέρες κατὰ τὸ ξυγγενὲς ἐπιπολύ αὕτη ἡ σκευὴ κατέσχε. μετρίᾳ δ ̓ αὖ ἐσθῆτι καὶ ἐς τὸν νῦν τρόπον πρῶτοι Λακεδαιμόνιοι ἐχρήσαντο, καὶ ἐς τὰ ἄλλα πρὸς τὰς πολλὲς οἱ τὰ μείζω κεκτημένοι, ἰσοδίαιτοι μάλιςα κατέςησαν. ἐγυμνώθησαν τε πρῶτοι, καὶ ἐς τὸ φανερὸν ἀποδύντες, λίπα μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο. τὸ δὲ πάλαι καὶ ἐν τῷ Ολυμπιακῷ ἀγῶνι διαζώματα ἔχοντες περὶ τὰ αἰδοῖα οἱ ἀθλη ταὶ ἠγωνίζοντο καὶ ὦ πολλὰ ἔτη ἐπειδὴ πέπαυται. ἔτι δὲ καὶ ἐν τοῖς βαρβάροις ἔςιν οἷς νῦν, καὶ μάλιςα τοῖς Ασιανοῖς, πυγμῆς καὶ πάλης ἆθλα τίθεται, καὶ διεζωσμένοι τῦτο δρῶσι. πολλὰ δ ̓ ἂν καὶ ἄλλα τὶς ἀποδείξειε τὸ παλαιὸν Ἑλληνικὸν ὁμοιότροπα τῷ νῦν βαρβαρικῷ διαιτώμενον. ζ. Τῶν δὲ πόλεων ὅσαι μὲν νεώτατα ᾠκίσθησαν, καὶ ἤδη πλωΐμωτέρων ὄντων, περιεσίας μᾶλλον ἔχεσαι χρημάτων, ἐπ ̓ αὐτοῖς τοῖς αἰγιαλοῖς τείχεσιν ἐκτίζοντο, καὶ τὸς ἰσθμὸς ἀπελάμ βανον ἐμπορίας τε ἕνεκα καὶ τῆς πρὸς τὰς προσοίκες ἕκαςο ἰσχύος· αἱ δὲ παλαιαὶ, διὰ τὴν λῃςείαν ἐπιπολὺ ἀντισχῦσαν, ἀπὸ θαλάσσης μᾶλλον ᾠκίσθησαν, αἵ τε ἐν ταῖς νήσοις καὶ ἐν ταῖς ἠπείροις. ἔφερον γὰρ ἀλλήλως τε καὶ τῶν ἄλλων ὅσοι ὄντες ἐ Θαλάσσιοι κάτω ᾤκεν· καὶ μέχρι τὧδε ἔτι ἀνῳκισμένοι εἰσί. ἡ. Καὶ ἐχ ἧσσον ληςαὶ ἦσαν οἱ νησιῶται, Καρές τε ὄντες καὶ Φοίνικες. ὗτοι γὰρ δὴ τὰς πλείςας τῶν νήσων ᾤκισαν. μαρτύριον δέο Δήλε γὰρ καθαιρομένης ὑπὸ Αθηναίων ἐν τῷδε τῷ πολέμῳ, καὶ τῶν θηκῶν ἀναιρεθεισῶν ὅσαι ἦσαν τῶν τεθνεώτων ἐν τῇ νήσῳ, ὑπὲρ ἥμισυ Κᾶρες ἐφάνησαν, γνωσθέντες τῇ τε σκευῇ τῶν ὅπλων ξυντεθαμμένῃ, καὶ τῷ τρόπῳ, ὦ νῦν ἔτι θάπτωσι. καταςάντος δὲ τοῦ Μίνω ναυτικά, πλωΐ 4 μώτερα ἐγένετο παρ' ἀλλήλες· οἱ γὰρ ἐκ τῶν νήσων κακέργοι ἀνέςησαν ὑπ' αὐτῷ, ὅτεπερ καὶ τὰς πολλὰς αὐτῶν κατῴκιζε. καὶ οἱ παρὰ θάλασσαν ἄνθρωποι μᾶλλον ἤδη τὴν κτῆσιν τῶν χρημάτων ποιέμενοι, βεβαιότερον κεν· καί τινες καὶ τείχη περιεβάλλοντο, ὡς πλεσιώτεροι ἑαυτῶν γιγνόμενοι. ἐφιέμενοι γὰρ τῶν κερδών, οἵ τε ἥσσες ὑπέμενον τὴν τῶν κρεισσόνων δελείαν, οἵ τε δυνατώτεροι περιεσίας ἔχοντες, προσεποιῶντο ὑπηκόυς τὰς ἐλάσσες πόλεις. καὶ ἐν τύτῳ τῷ τρόπῳ μᾶλλον ἤδη ὄντες, ύςέρῳ χρόνῳ ἐπὶ Τροίαν ἐςράτευσαν. θ'. Αγαμέμνων τέ μοι δοκεῖ, τῶν τότε δυνάμει πρἔχων, · καὶ ἐ τοσοῦτον τοῖς Τυνδάρεω ὅρκοις κατειλημμένες της Ελέ της μνηςῆρας ἄγων, τὸν ςόλον ἀγεῖραι. λέγεσι δὲ καὶ οἱ τὰ σαφέςατα Πελοποννησίων μνήμῃ παρὰ τῶν πρότερον δεδε γμένοι, Πέλοπα τε πρῶτον, πλήθει χρημάτων, ἃ ἦλθεν ἐκ τῆς Ασίας ἔχων ἐς ἀνθρώπες ἀπόρες, δύναμιν περιποιησάμενον, τὴν ἐπωνυμίαν τῆς χώρας, ἐπηλύτην ὄντα, ὅμως σχεῖν, καὶ ΰτερον τοῖς ἐκγόνοις ἔτι μείζω ξυνενεχθῆναι, Εὐρυσθέως μὲν ἐν τῇ Αττικῇ ὑπὸ Ηρακλειδῶν ἀποθανόντος, Ατρέως δὲ τρὸς ἀδελφὲ ὄντος αὐτῷ, καὶ ἐπιτρέψαντος Εὐρυσθέως, ὅτ ̓ ἐςράτευε, Μυκήνας τε καὶ τὴν ἀρχὴν, κατὰ τὸ οἰκεῖον, Ατρεῖ (τυγχάνειν δὲ αὐτὸν φεύγοντα τὸν πατέρα διὰ τὸν Χρυσίππε θάνατον) καὶ ὡς μη καὶ τῶν Μυκηνα, έτι ἀνεχώρησεν Ευρυσθεύς, βελομένων καὶ τῶν Μυκηναίων, φόβῳ τῶν Ηρακλειδῶν, καὶ ἅμα δυνατὸν δοκῶντα εἶναι, καὶ τὸ πλῆθος τεθεραπευκότα, τῶν Μυκη ναίων τε καὶ ὅσων Ευρυσθεύς ἦρχε τὴν βασιλείαν Ατρέα πα ραλαβεῖν, καὶ τῶν Περσειδῶν τῆς Πελοπίδας μείζες καταςναι, ἅ μοι δοκεῖ Αγαμέμνων παραλαβών, καὶ ναυτικῷ τε ἅμα ἐπιπλέον τῶν ἄλλων ἰσχύσας, τὴν ςρατείαν, ἐ χάριτι τὸ πλεῖον ἢ φόβῳ ξυναγαγών, ποιήσασθαι. φαίνεται γὰρ ναυσί τε πλείςαις αὐτὸς ἀφικόμενος, καὶ Αρκάσι προσπαρασχών, ὡς Όμηρος τῦτο δεδήλωκεν, εἴ τῷ ἱκανὸς τεκμηριώσαι. καὶ ἐν τοῦ σκήπτρα ἅμα τῇ παραδόσει, εἴρηκεν αὐτὸν „ΠΟΛΛΗΙΣΙ ΝΗΣΟΙΣΙ ΚΑΙ ΑΡΓΕΙ ΠΑΝΤΙ ΑΝΑΣΣΕΙΝ. ἐκ ἂν ἐν νήσων ἔξω τῶν περιοικίδων (αὗται δὲ ἐκ ἂν πολλαὶ εἴησαν) ηπειρώτης ὢν ἐκράτει, εἰ μή τι καὶ ναυτικὸν εἶχεν. εἰκάζειν δὲ χρὴ καὶ ταύτῃ τῇ κρατείᾳ οἷα ἦν τὰ πρὸ αὐτῆς. σε αν 1. Καὶ ὅτι μὲν Μυκῆναι μικρὸν ἦν, ἢ εἴ τι τῶν τότε που λισμα νῦν μὴ ἀξιόχρεων δοκεῖ εἶναι, ἐκ ἀκριβεῖ ἄν τις σημεία χρώμενος ἀπιςοίη, μή γενέσθαι τὸν ςόλον τοσῦτον, ὅσον οἵ τε ποιηταὶ εἰρήκασι, καὶ ὁ λόγος κατέχει. Λακεδαιμονίων γὰρ εἰ ἡ πόλις ἐρημωθείη, λειφθείη δὲ τά τε ἱερὰ καὶ τῆς και τασκευῆς τὰ ἐδάφη, πολλὴν ἂν οἶμαι ἀπιςίαν τῆς δυνάμεως, προελθόντος πολλῆ χρόνε, τοῖς ἔπειτα πρὸς τὸ κλέος αὐτῶν εἶναι καίτοι Πελοποννησε τῶν πέντε τὰς δύο μοίρας νέμονται, τῆς τε ξυμπάσης ἡγᾶνται, καὶ τῶν ἔξω ξυμμάχων πολλῶν· ὅμως δὲ, ὅτε ξυνοικισθείσης πόλεως, οὔτε ἱεροῖς καὶ κατασκευαῖς πολυτελέσι χρησαμένης, κατὰ κώμας δὲ τῷ παλαιῷ τῆς Ελλάδος τρόπῳ οἰκισθείσης, φαίνοιτ' ἂν ὑποδεετέρα. Αθηναίων δὲ τὸ αὐτὸ τῦτο παθόντων, διπλασίαν ἂν τὴν δύναμιν εἰκάζεσθαι ἀπὸ τῆς φανερᾶς ὄψεως τῆς πόλεως, ἢ ἔςιν. οὔκουν ἀπιςεῖν εἰκὸς, οὐδὲ τὰς ὄψεις τῶν πόλεων μᾶλλον σκοπεῖν ἢ τὰς δυνάμεις νομίζειν δὲ τὴν κρατιὰν ἐκείνην, μεγίςην μὲν γενέσθαι τῶν πρὸ αὐτῆς, λειπομένην δὲ τῶν νῦν· τῇ Ομήρε αὖ ποιήσει εἴ τι χρὴ κανταῦθα πιςεύειν, ἣν εἰκὸς ἐπὶ τὸ μεῖ ζον μὲν ποιητὴν ὄντα κοσμῆσαι, ὅμως δὲ φαίνεται καὶ ὕτως ἐνδειςέρα. πεποίηκε γὰρ χιλίων καὶ διακοσίων νεῶν· τὰς μὲν Βοιωτῶν, εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ἀνδρῶν· τὰς δὲ Φιλοκτήτες, πεντήκοντα δηλῶν, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, τὰς μεγίςας καὶ ἐλαχίσας. ἄλλων γοῦν μεγέθες πέρι ἐν νεῶν καταλόγῳ ἐκ ἐμνήσθη. αὐτ τερέται δὲ ὅτι ἦσαν καὶ μάχιμοι πάντες ἐν ταῖς Φιλοκτήτε ναυσὶ δεδήλωκε. τοξότας γὰρ πάντας πεποίηκε τις προσκώ πες. περίνεως δὲ ἐκ εἰκὸς πολλὲς ξυμπλεῖν, ἔξω τῶν βασι λέων, καὶ τῶν μάλιςα ἐν τέλει ̇ ἄλλως τε καὶ μέλλοντας πέλαγος περαιώσεσθαι μετὰ σκευῶν πολεμικῶν· ἐδ ̓ αὖ τὰ πλοῖα κατάφρακτα ἔχοντας, ἀλλὰ τῷ παλαιῷ τρόπῳ λῃσικώ τερον παρεσκευασμένα. πρὸς τὰς μεγίςας γοῦν καὶ ἐλαχίσας ναῦς τὸ μέσον σκοποῦντι, ὦ πολλοὶ φαίνονται ξυνελθόντες, ὡς ἀπὸ πάσης τῆς Ελλάδος κοινῇ πεμπόμενοι. ιά. Αίτιον δ ̓ ἦν οὐχ ἡ ὀλιγανθρωπία τοσότον, ὅσον ἡ αχρηματία. τῆς γὰρ τροφῆς ἀπυρίᾳ τόν τε τρατὸν ἐλάσσω ἤγαγον, καὶ ὅσον ἤλπιζον αὐτόθεν πολεμοῦντα βιοτεύσειν. ἐπειδὴ δὲ ἀφικόμενοι μάχῃ ἐκράτησαν, δῆλον δέ. τὸ γὰρ ἔρυ |