18 cætræ haud dissimilis est) Chalcidem mittit. additi "quin- U. C. 545. genti Agrianum, ut omnes insulæ partes tueri possent. A. C. 207. ipse Scotussam est profectus: eodemque ab Larissa Macedonum copias traduci jussit. Eo nunciatum est, concilium Ætolis Heracleam indictum, regemque Attalum, ad consultandum de summa belli, venturum. Hunc conventum ut turbaret subito adventu, magnis itineribus Heracleam duxit. et concilio quidem dimisso jam venit: segetibus tamen, quæ prope maturitatem erant, maxime "in sinu Enianum vastatis, Scotussam copias reducit. Ibi exercitu omni relicto, cum cohorte regia Demetriadem sese recipit. Inde ut ad omnes hostium motus posset obcurrere, in Phocidem, atque Eubœam, et Peparethum mittit, qui loca alta eligerent, unde editi ignes adparerent. ipse in Tisso (mons est in altitudinem ingentem cacuminis editi) speculam posuit: ut ignibus procul sublatis signum, ubi quid molirentur hostes, momento temporis acciperet. Romanus imperator et Attalus rex a Peparetho Nicæam trajeccrunt. inde classem in Eubœam ad urbem Oreum transmittunt: quæ ab Demetriaco sinu Chalcidem et Euripum petenti ad lævam prima urbium Eubœæ posita est. Ita inter Attalum ac Sulpicium convenit, ut Romani a mari, regii a terra obpugna rent. VI. Quatriduo post, quam adpulsa classis est, urbem adgressi sunt. id tempus occultis cum Platore, qui a Philippo præpositus urbi erat, conloquiis absumtum est. Duas arces urbs habet, unam inminentem mari, altera urbis media est. cuniculo inde via ad mare ducit, quam a mari turris quinque tabulatorum, egregium propugnaculum, claudebat. Ibi primo atrocissimum contractum est certamen, et turre instructa omni genere telorum, et tormentis machinisque ad obpugnandam eam ex navibus expositis. Quum omnium animos oculosque id certamen avertisset, porta maritimæ arcis Plator Romanos accepit, momentoque arx occupata est. Oppidani, pulsi inde in mediam urbem, ad alteram tendere arcem. Et ibi positi erant, qui fores portæ objicerent. ita exclusi in medio cæduntur capiunturque. Mace Thraces. Interdum hæc nomina apud scriptores promiscue usurpantur. Vid. Lips. in Analectis ad Militiam Ro manam. 17 Quingenti Agrianum] Olim Enianum. Correxit Sigonius ex Polyb. 1. X. c. 39. 18 Insula] Eubœæ, cujus urbs Chalcis est caput. 19 In sinu Enianum] Is est sinus Maliacus, qui etiam dicitur Lamia cus. Quod ei nomen hic tribuit Li- frustra tentant. 22 21 T. C. 545. donum præsidium conglobatum sub arcis muro stetit; nec A. C. 207. fuga effuse petita, nec pertinaciter proelio inito. Eos Plator, venia a Sulpicio impetrata, in naves inpositos ad Demetrium Phthiotidis exposuit: ipse ad Attalum se recepit. Sulpicius, tam facili ad Oreum successu elatus, Chalcidem Chalcidem inde protinus victrici classe petit. ubi haudquaquam ad spem eventus respondit. 20 Ex patenti utrimque coactum in angustias mare, speciem intuenti primo gemini portus in ora duo versi præbuerit: sed " haud facile alia infestior classi statio est. nam et venti ab utriusque terræ præaltis montibus subiti ac procellosi se dejiciunt, et fretum ipsum Euripus. Euripi non septies die, sicut fama fert, temporibus satis reciprocat: sed temere "in modum venti, nunc huc, nunc illuc verso mari, velut monte præcipiti devolutus torrens rapitur. ita nec nocte, nec die quies navibus datur. Quum classem tam infesta statio accepit, tum et oppidum, alia parte clausum mari, alia ab terra egregie munitum, præsidioque valido firmatum, et præcipue fide præfectorum principumque, quæ fluxa et vana apud Oreum fuerat, stabile atque inexpugnabile fuit. Id prudenter, 24ut in temere suscepta re, Romanus fecit, quod, circumspectis difficultatibus, ne frustra tempus tereret, celeriter abstitit incepto, classemque inde ad Cynum Locridis (emporium id est urbis Opuntiorum mille passuum a mari sitæ) trajecit.. Chalcidis situs. VII. Philippum et ignes ab Oreo editi monuerant, sed serius Platoris fraude e specula elati: et inpari maritimis viribus haud facilis erat in insulam classi accessus. ita res per cunctationem omissa. Ad Chalcidis auxilium, ubi signum accepit, inpigre est motus. nam et ipsa Chalcis, quamquam ejusdem insula urbs est, tamen adeo arto 25 interscinditur freto, ut ponte continenti jungatur, terraque aditum faciliorem, quam mari, habeat. Igitur Philippus, dejecta f Opuntiorum urbis Gron. Crev. 20* Ex patenti ùtrimque coactum in angustias mare] Mare, quod utrimque, ad dextram et ad sinistram, patens et apertum est, eo loco coactum in angustias. 21 Haud facile] Haud fere. 22 Se dejiciunt] Adjecit pronomen se Gronovius. Quemadmodum hic venti dicuntur se dejicere, sic infra c. 15. ni se.. tanta vis aquæ dejecisset. 23 In modum venti] Quemadmodum ventus, cujus non ea est natura, ut statis recurrat vicibus, sed ut temere et nulla lege feratur. 24* Ut in temere suscepta re] Quantum prudentiæ laudi et titulo locus est in re temere suscepta. 26 25* Interscinditur] Dividitur a continente, a Boeotia. 26 Igitur Philippus] Cuivis vel leviter attendenti patet hic aliquid obscurum et perplexum esse. Nimirum hic quoque videtur, ut alibi sæpius, trajectione Vocum peccatum, quæ sic melius fortasse digerentur. Igitur Philippus quum ab Demetriade Scotussam, inde de tertia vigilia profectus, dejecto præsidio, fusisque Etolis, qui saltum Thermopylarum insidebant, trepidos hostes Heracleam compulisset, ipse uno die . . . Philippus supra c. 5. dicitur exercitum omnem Scotussæ reliquisse, ipse cum cohorte regia Demetriadem se recepisse. Ita 29 capta ab obpressus. præsidio, fusisque Ætolis, qui saltum Thermopylarum insi- U. C. 545, debant, quum ab Demetriade Scotussam, inde de tertia vi- A. C. 207. gilia profectus, trepidos hostes Heracleam compulisset, ipse uno die" Phocidis Elatiam millia amplius sexaginta contendit. Eodem ferme die ab Attalo rege Opuntiorum Opuntiourbs capta diripiebatur. concesserat eam prædam regi Sul- rum urbs picius, quia Oreum paucos ante dies ab Romano milite, ex- Attalo. pertibus regiis, direptum fuerat. Quum Romana classis eo se recepisset, Attalus, ignarus adventus Philippi, pecuniis a principibus exigendis terebat tempus. adeoque inprovisa res fuit, ut, nisi Cretensium quidam, forte pabulatum ab urbe longius progressi, agmen hostium procul conspexissent, obprimi potuerit. Attalus inermis atque incompo- Attalus fere situs cursu effusos mare ac naves petit: et molientibus ab a Philippo terra naves Philippus supervenit, tumultumque etiam ex terra nauticis præbuit. inde Opuntem rediit, Deos hominesque accusans, quod tantæ rei fortunam ex oculis prope raptam amisisset. Opuntii quoque ab eadem ira increpiti, quod, quum trahere obsidionem in adventum suum potuissent, viso statim hoste, prope in voluntariam deditionem concessissent. Compositis circa Opuntem rebus, 30 Toronem est profectus. Et Attalus primo Oreum se recepit. inde, quum fama accidisset, Prusiam Bithyniæ regem in fines regni sui transgressum, omissis rebus atque Ætolico, bello, in Asiam trajecit. Et Sulpicius ginam classem recepit, unde initio veris profectus erat. Haud majore certamine, quam Opuntem Attalus ceperat, Philippus Toroeffuso del. Crev. hadd. Romanis Gron. Crev. i recipit Eæd. que ut sociis opem ferat, primo ab Demetriade Scotussam ad exercitum proficiscitur. Inde eum de tertia vigilia profectum observat Livius, ut intelligatur Philippus nihil omnino moræ fecisse, sed quam celerrime licuerit excivisse exercitum. Denique raptim actis militibus ad Thermopylarum saltum, dejicit præsidium, funditque Etolos, id est, dejicit ac fundit præsidium Ætolorum, quo saltus ille insidebatur, trepidosque hostes compellit Heracleam, quæ erat urbs Ætolorum ditionis, haud procul ab Thermopylarum saltu, versus Maliacum sinum. Hæc omnia clariora erunt tabulam Geographicam inspicientibus. 32 27* Phocidis Elatiam] Ad urbem Phocidis Elatiam. 28 Millia amplius sexaginta] Viginti amplius leucas. 29 Quum Romana classis eo se recepisset] Sic optimi scripti. Vulgati habent, Oreum se recepisset. Sed fa- 30 Toronem est profectus] Glarea- 31 Et Attalus primo Oreum se rece- Et 32 Quam Opuntem Attalus ceperat, Philippus Toronen cepit Verbum ceperat nullis in scriptis apparet. Pro eo habent illi decertans vel decertat. U. C. 545. nem cepit. Incolebant urbem eam profugi ab Thebis PhthiA. C. 207. oticis. urbe sua capta a Philippo, quum in fidem Ætolorum perfugissent, sedem eis Ætoli eam dederant, urbis vastatæ ac desertæ priore ejusdem Philippi bello. Tum ab Torone, sicut paullo ante dictum est, recepta profectus, Tritonon et Drymas, Doridis parva atque ignobilia oppida, cepit. inde Elatiam, jussis ibi se opperiri Ptolemæi Rhodiorumque legatis, venit. Ubi quum de finiendo Ætolico bello ageretur, ( adfuerant enira legati nuper Heracleæ conciMachanidas lio Romanorum Ætolorumque) nuncius adfertur, Machanirepressus. dam Olympiorum sollemne ludicrum parantes Eleos adgredi statuisse. Prævertendum id ratus, legatis cum benigno responso dimissis, se neque caussam ejus belli fuisse, nec moram (si modo aqua et honesta conditione liceat) paci facturum, cum expedito agmine profectus per Boeotiam, Megara, atque inde Corinthum descendit. unde, commeatibus sumtis, Phliunta Pheneumque petit. Et jam, quum Heræam venisset, audito, Machanidam, fama adventus sui territum, refugisse Lacedæmonem, Ægium se ad concilium Achæorum recepit: simul classem Punicam, ut mari quoque aliquid posset, adcitam, ibi ratus se inventurum. Paucis ante diebus in Phoceas trajecerant Poni: inde portus Acarnanum petierant, quum ab Oreo profectum Attalum Romanosque audissent, veriti ne ad se iretur, et intra Rhium (fauces eæ sunt Corinthii sinus) obprimerentur. Philippi concilio 35 VIII. Philippus morebat quidem et angebatur, quum ad omnia ipse raptim isset, nulli tamen se rei in tempore obcurrisse, et rapientem omnia ex oculis elusisse celeritatem suam fortunam. In concilio autem, dissimulans ægritudinem, elato animo disseruit: testatus Deos hominesque, se oratio in nullo loco, nec tempore defuisse, quin, ubi hostium arma conAchæorum, crepuissent, eo, quanta maxima posset celeritate, tenderet: sed vix rationem iniri posse, utrum ab se audacius, an fugacius ab hostibus geratur bellum. Sic ab Opunte Attalum, sic Sulpicium a Chalcide, sic eis ipsis diebus Machanidam e manibus suis elapsum. Sed non semper felicem esse fugam: nec pro difficili id bellum habendum, in quo, si modo congressus cum hostibus sis, viceris. Quod primum esset, confessionem se hostium habere, nequaquam pares esse sibi: brevi et victoriam haud du Nihil sensui detraheretur, etiamsi re- adfuerant concilio Romanorum Etolorumque Heracleæ habito. 35 In Phoceas] Phoceæ nullæ sunt. Phocæa longe ab his locis abest. Suspicamur dedisse Livium in Oreas: nomen parum notum, ideoque opportunum corruptoribus, sed memoratum ta34* Affuerant enim] Nam hi iidem men Strab. 1. VIII. p. 351. Insulæ legati Ptolemæi et Rhodiorum nuper sunt ex Echinadum numero. 33 Sedem eis Etoli eam dederant, urbis] Nempe, sedem urbis. contendit. biam habiturum nec meliore eventu eos secum, quam spe, pug-U. C. 545. naturos. Læti regem socii audierunt. Reddidit inde Achæis A. C. 207. Heræam et Triphyliam. Alipheram autem Megalopolitis, quod suorum fuisse finium satis probabant, restituit. inde, Classe in navibus acceptis ab Achæis, (erant autem tres quadriremes Etoliam et biremes totidem) Anticyram trajecit. inde quinqueremibus septem, et lembis viginti amplius, quos, ut adjungeret Karthaginiensium classi, miserat in Corinthium sinum, profectus ad Erythras Ætolorum, quæ prope Eupalium sunt, exscensionem fecit. Haud fefellit Ætolos: nam, hominum quod aut in agris, aut in propinquis castellis Potidaniæ atque Apolloniæ fuit, in silvas montesque refugit. Pecora, quæ inter festinationem abigi nequierant, sunt direpta et in naves compulsa. Cum his ceteraque præda, Nicia prætore Achæorum Egium misso, quum Corinthum petisset, pedestres inde copias per Boeotiam terra duci jussit. ipse, ab Cenchreis præter terram Atticam super Sunium navigans, inter medias prope hostium classes, Chalcidem pervenit. inde, conlaudata fide ac virtute, quod neque timor, neque spes flexissent eorum animos; hortatusque in posterum, ut eadem constantia permanerent in societate, si suam, quam Oritanorum atque Opuntiorum, fortunam mallent; ab Chalcide Oreum navigat, principumque iis, qui fugere capta urbe, quam se Romanis tradere, maluerant, summa rerum et custodia urbis permissa, ipse Demetriadem ab Euboea, unde primo ad opem ferendam sociis profectus erat, trajecit. Cassandreæ deinde * centum navium longarum carinis positis, contractaque ad effectum ejus operis multitudine fabrorum navalium, quia res in Græcia tranquillas et profectio Attali fecerat, et in tempore laborantibus sociis latum ab se auxilium, retro in regnum concessit, In regnum ut Dardanis bellum inferret. 37 IX. Extremo æstatis ejus, qua hæc in Græcia gesta sunt, quum "Q. Fabius Maximi filius legatus ab M. Livio k Maximus pater Gron. Crev. 86 Ac Apolloniæ] Jam observavimus particulam ac non solitam esse a Cicerone et Livio locari ante vocalem. Legamus igitur ex Victor. codice atque Apolloniæ. 37 In posterum, ut endem constantia permanerent in societate, si suam quam Oritanorum atque] Hæc verba, quæ Gronovius apud Andream solum sibi occurrisse testatur, exstant in Victorino codice. Nec in iis quidquam non dignum Livio deprehendimus. Quum igitur sine iis sensus legem de qua egimus in not. 64. ad 38* Centum navium longarum cari- 39 Q. Fabius Maximus pater] Vis credibile est Fabium extrema ætate fanctum esse legati munere. Itaque quum unus MS. habeat, teste Gronovio, Q. Fabius Maximi filius, hanc esse vcram hujus loci lectionem exis redit. |