cui dominus possessione cedat. Placere itaque patrem arcessi. Intereà juris sui jacturam assertorem non facere, quin ducat puellam, sistendamque in adventum ejus, qui pater dicatur, promittat. Adversùs injuriam decreti quùm multi magis fremerent, quàm quisquam unus recusare auderet; P. Numitorius, puellæ avunculus, et sponsus Icilius, interveniunt; datâque inter turbam via, quùm multitudo Icilii maximè interventu resisti posse Appio crederet, lictor deeresse ait: vociferantemque Icilium summovet. Placidum quoque ingenium tam atrox injuria accendisset Ferro hinc tibi summovendus sum, Appi, inquit, ut tacitum feras, quod celari vis. Virginem ego hanc sum ducturus, nuptam, pudicamque habiturus. Proindè omnes collegarum quoque lictores convoca, expediri virgas et secures jube: non manebit extrà domum patris sponsa Icilii. Non, si tribunitium auxilium et provocationem plebi Romanæ, duas arces libertatis tuendæ, ademistis, ideò in liberos quoque nostros, conjugesque regnum vestræ libidini datum est. Sævite in tergum et in cervices nostras, pudicitia saltem in tuto sit. Huic si vis afferetur, ego præsentium Quiritium pro sponsâ, Virginius militum pro unicâ filiâ, omnes Deorum, hominumque implorabimus fidem; neque tu istud unquàm decretum sine cæde nostrâ referes. Postulo, Appi, etiam atque etiam consideres, quò pro

N

grediare. Virginius viderit de filiâ, ubi venerit, quid agat. Hoc tantùm sciat, sibi, si hujus vindiciis cesserit, conditionem filiæ quærendam esse; me vindicantem sponsam in libertatem, vita citius deserét, quàm fides.

NARRATION XVI.

(Rom. Hist.)

THE Father of Virginia wishes to withdraw his daughter from the prosecution of Appius, but not being able, he kills her with his dagger.

AT in urbe, primâ luce, quùm civitas in foro expectatione erecta staret; Virginius sordidatus, filiam suam obsoletâ veste, comitantibus aliquot matronis, cum ingenti advocatione in forum deducit. Circumire ibi et prensare homines cœpit: et non orare solùm precariam opem, sed pro debitâ petere, Se pro liberis eorum ac conjugibus quotidiè in acie stare: nec alium virum esse, cujus strenue ac ferociter facta in bello plura memorari possent. Quid prodesse, si incolumi urbe, que captâ ultima timeantur, liberis suis sint patienda? Hæc propè concionabundus circumibat homines. Similia his ab Icilio jactabantur ; comitatus muliebris plus tacito fletu, quàm

alla vox movebat. Adversùs quæ omnia ob stinato animo Appius (tanta vis amentiæ ve riùs quàm amoris mentem turbaverat) in tribunal ascendit: et ultrò querente pauca petitore, quòd jus sibi pridiè per anibitionem dictum non esset; priusquàm aut ille postulatam perageret, aut Virginio respondendi daretur locus, Appius interfatur. Quem decreto sermonem prætenderit forsan aliquem verum auctores antiqui tradiderint; quia nusquam ullum in tantâ fœditate decreti verisimilem invenio; id quod constat, nudum videtur proponendum, decresse vindicias secundùm servitutem. Primò stupor omnes admiratione rei tam atrocis defixit; silentium indè aliquandiû tenuit. Deindè quùm M. Claudius circumstantibus matronis iret ad prehendendam virginem, lamentabilisque eum mulierum comploratio excepisset; Virginius intentans in Appium manus, Icilio, inquit, Appi, non tibi filiam despondi: et ad nuptias, non ad stuprum éducavi. Placet pecudum, ferarumque ritu promiscuè in concubitus ruere? Passurine hæc isti sint, nescio; non spero esse passuros il los, qui arma habent. Quùm repelleretur as sertor virginis à globo mulierum circumstantiumque advocatorum, silentium factum per præconem.

Decemvir alienato ad libidinem animo, negat ex hesterno tantum convicio Icilii, violentiâque Virginii, cujus testem populum Roma

num habeat, sed certis quoque indiciis compertum se habere, nocte totâ cætus in urbe factos esse, ad movendam seditionem. Itaque se haud inscium ejus dimicationis, cum armatis descendisse: non ut quemquam quietum violaret, sed ut turbantes civitatis otium, pro majestate imperii coerceret. Proindè quiesse erit melius. I, inquit, lictor, summove turbam; et da viam domino ad prehendendum mancipium. Quùm hæc intonuisset plenus iræ, multitudo ipsa se suâ sponte dimovit, desertâque prædâ injuriæ puella stabat. Tum Virginius, ubi nihil usquam auxilii vidit, Quæso, inquit, Appi, primùm ignosce patrio dolori, si quid inclementiùs in te sum invectus: deindè sinas hic coràm virgine nutricem percontari quid hoc rei sit. Ut si falsò pater dictus sum, æquiore hinc animo discedam. Datâ veniâ, seducit

filiam ac nutricem propè Cloacinæ ad tabernas, quibus nunc Novis est nomen; atque ibi ab lanio cultro arrepto, Hoc te uno, quo possum, ait, modo filia, in libertatem vindico. Pectus deindè puellæ transfigit: respectansque ad tribunal, Te, inquit, Appi, tuumque caput sanguine hoc consecro. Clamore ad tàm atrox facinus orto excitus Appius, comprehendi Virginium jubet; ille ferro, quâcumque ibat, viam facere: donec multitudine etiam prosequentium ruente ad portam perrexit. Icilius, Numitoriusque exsangue corpus sublatum ostentant populo; scelus Appii, puellæ infelicem

formam, necessitatem patris deplorant. Sequentes clamitant matronæ, Eamne liberorum procreandorum conditionem? ea pudicitiæ præmia esse? cæteraque quæ in tali re mulieribus dolor, quò est mæstior imbecillo animo, eò miserabilia magis querentibus subjicit. Virorum et maximè Icilii vox tota, tribunici potestatis ac provocationis ad populum erepta publicarumque indignationum erat.

NARRATION XVII.

(Rom. Hist.)

THE people proclaim aloud their discontent and retire to the sacred Mount. The Decemvirs give in their resignations.

CONCITATUR multitudo partìm atrocitate sceleris, partim spe per occasionem repetendæ libertatis. Appius nunc vocari Icilium, nunc detrectantem arripi; postremò, quùm locus adeundi apparitoribus non daretur, ipse cum agmine Patriciorum juvenum per turbam vadens, in vincula duci jubet. Jam circà IciJium non solùm multitudo, sed duces quoque multitudinis crant, L. Valerius et M. Hora