Immagini della pagina
PDF
ePub

dum fugientium magnis itineribus in agrum pacatum reductos. Hæc ex Hispania nuntiata. Ex Gallia legatos Placentinorum et Cremonensium L. Arunculeius prætor in senatum introduxit. Iis querentibus inopiam cólonorum, aliis belli casibus, aliis morbo absumtis, quosdam tædio accolarum Gallorum reliquisse colonias, decrevit senatus, 'Uti C. Lælius consul, si ei videretur, sex millia familiarum conscriberet, quæ in eas colonias dividerentur, et ut L. Aurunculeius prætor triumviros crearet ad eos colonos deducendos.' Creati M. Atilius Serranus, L. Valerius P. F. Flaccus, L. Valerius C. F. Tappo.

47. Haud ita multo post, cum jam consularium comitiorum appeteret tempus, C. Lælius consul ex Gallia Romam rediit. Is non solum, ex facto absente se senatus consulto, in supplementum Cremona et Placentia colonos scripsit, sed, ut novæ coloniæ duæ in agrum, qui Boiorum fuisset,' deducerentur, et retulit, et auctore eo Patres censuerunt. Eodem tempore L. Æmilii prætoris literæ allatæ de navali pugna ad Myonnesum facta, et L. Scipionem consulem exercitum in Asiam trajecisse. Victoriæ navalis ergo in unum diem supplicatio decreta est; in alterum diem, quod exercitus Romanus tum primum in Asia posuisset castra, ut ea res prospera et læta eveniret. Vicenis majoribus hostiis in singulas supplicationes sacrificare consul est jussus. Inde consularia comitia magna contentione

Delph. Not. inf.—6 Tappus Gron. Doujat. Crev.

NOTE

▾ In agrum, qui Boiorum fuisset] Fuere hæ duæ coloniæ in Gallia cispadana. Et cum Placentia in agro Boiorum fuisse dicatur, sequitur, ni fallor, minus certo in ea regione poni a Cluverio et Sansone Anamanos.

L. Æmilii prætoris [L. Æmil. proconsulis] Sic legitur in manu exaratis : unde perperam emendavit Glar. L. Emilii proprætoris, ea ratione adductus, quod hic Æmilius non consul, sed

prætor antea fuisset. Verum nonnunquam post præturam mittebantur cum imperio proconsulari. Sic apud Ciceronem lib. 1. de Legibus, 'Gellius ex prætura proconsul in Galliam missus est. Quod Plutarchus in gratiam Æmilii factum indicat, cum dicit missum esse ad bellum, non cam sex fascibus seu lictoribus (tanquam prætorem), sed cum duodecim, quot consulibus assignabantur.

habita. M. Æmilius Lepidus petebat adversa fama hominum, quod provinciam Siciliam petendi causa, non consulto senatu, ut sibi id facere liceret, reliquisset. Petebant cum eo M. Fulvius Nobilior, Cn. Manlius Vulso, M. Valerius Messalla.8 Fulvius consul unus creatur,a cum ceteri centurias non explessent; isque 9 postero die Cn. Manlium, Lepido dejecto, (nam Messalla tacuit,) collegam dixit. Prætores exinde facti, duo Q. Fabii,ro d Labeo et Pictor, (flamen Quirinalis eo anno inauguratus fuerat,) M. Sempronius Tuditanus, Sp. Posthumius Albinus, L. Plautius Hypsæus, L. Bæbius Dives.

48. M. Fulvio Nobiliore et Cn. Manlio Vulsone consulibus, Valerius Antias auctor est, rumorem celebrem Romæ fuisse, et pæne pro certo habitum, recipiendi Scipionis adolescentis causa, consulem L. Scipionem et cum eo P. Africanum in colloquium evocatos regis, et ipsos comprehensos esse; et, ducibus captis, confestim ad castra Romana exercitum ductum, eaque expugnata, et deletas omnes copias Romanorum esse. Ob hæc Ætolos sustulisse animos, et abnuisse imperata" facere, principesque eorum in Macedoniam et in Dardanos et in Thraciam ad conducenda

7 Locum quoque habere potest antiqua omnium codd. lectio adversa omnium fama; nostram enim lectionem contra codd. fidem in textum recepit Frobenius.' Doering. Adversa omnium fama Kreyssig.-8 Messala Gron. Doujat. Crev.-9 Is quoque Gron. Doujat.-10 Ut c. 50. 51. et XLV. 44. quibus locis N. Fabii emend. Spanhem. Sed copiose et docte adversus eum disputavit Duker.' Rupert. In antiquis edd. legitur M. Fabii.

NOTE

a Consul unus creatur] Primo scilicet comitiorum die.

b Cum ceteri centurias non explessent] Indicat neminem aliorum præter Fulvium centuriarum tulisse suffragia ad justum usque numerum: dimidium scilicet, quod necessarium erat, ut quis consul renuntiaretur.

rum tulit nunc Manlius Volso, atque ita consul fuit.

* A. U. C. 564.

d Duo Q. Fabii] In antiquis editionibus legitur duo M. Fabii, quod Spanhemius ex usu numismatum corrigit, mutata litera M in N, ut sint duo Numerii Fabii: de quo Fabiorum prænomine diximus ad primam decadem. Igitur horum prætorum alter fuit Numerius Fabius Labeo, alter Numerius Fabius Pictor, Fla

e Lepido dejecto] Dejici dicebatur candidatus, cum minorem numerum suffragiorum ferebat, quam competitor seu æmulus. Plura ergo suffra gia, atque ad legitimum usque nume. men Quirinalis.

mercede auxilia profectos. Hæc qui nuntiarent Romam, A. Terentium Varronem et M. Claudium Lepidum ab A. Cornelio proprætore ex Ætolia missos esse. Subtexit " deinde fabulæ huic, legatos Ætolos in senatu inter cetera hoc quoque interrogatos esse, unde audissent, imperatores Romanos in Asia captos ab Antiocho rege, et exercitum deletum esse; Ætolos respondisse, ab suis legatis se, qui cum consule fuerint, certiores factos. Rumoris hujus quia neminem alium auctorem habeo, neque affirmata res mea opinione sit, nec pro vana prætermissa.

49. Ætoli legati in senatum introducti, cum et causa eos sua et fortuna hortaretur, ut confitendo seu suæ culpæ seu errori veniam peterent "3 supplices, orsi a beneficiis in populum Romanum, et prope exprobrantes virtutem suam in Philippi bello, et offenderunt aures insolentia sermonis, et eo, vetera et obliterata repetendo, rem adduxerunt, ut haud paulo plurium maleficiorum gentis, quam beneficiorum, memoria subiret animos Patrum, et, quibus misericordia opus erat, iram et odium irritarent. Interrogati ab uno senatore, permitterentne arbitrium de se populo Romano; deinde ab altero, habiturine eosdem, quos populus Romanus, socios et hostes essent; nihil ad ea respondentes, egredi templo jussi sunt. Conclamatum deinde prope ab universo senatu est, 'Totos adhuc Antiochi Ætolos esse, et ex unica ea spe pendere animos eorum.* Itaque bellum cum haud dubiis hostibus' gerendum, perdomandosque feroces animos esse.' Etiam illa res accendit, quod eo ipso tempore, quo pacem ab Romanis petebant, Dolopiæ atque Athamaniæ bellum inferebant.

e

k Etolos adhuc omnino a partibus Antiochi stare: eorum animos ex sola spe, quam in Antiocho ponerent, pendere.

Ætolis, qui Romanorum hostes indubitati erant.

11 Omnes fere codd. exhibent imperia.-12 Cod. Mog. subjecit.

·

13 In Voss. Lov. 2. et Gaertn. hortaretur petere. Tò ut in solo Ms. Lov. 5. extat.' Rupert.

e

NOTE

Dolopia] Regio Dolopum in confinio Epiri ac Thessaliæ fuit. Urbs

Senatus consultum in M'. Acilii sententiam, qui Antiochum Ætolosque devicerat, factum est, Ut Ætoli eo die juberentur proficisci ab Urbe, et intra quintumdecimum diem Italia excedere.' A. Terentius Varro ad custodiendum iter eorum missus, denuntiatumque, Si qua deinde legatio ex Ætolis, nisi permissu imperatoris, qui eam provinciam obtineret, et cum legato Romano, venisset Romam, pro hostibus omnes futuros.' Ita dimissi Ætoli.

[ocr errors]

50. De provinciis deinde consules retulerunt: sortiri eos Ætoliam et Asiam placuit. Qui Asiam sortitus esset, exercitus ei, quem L. Scipio haberet, est decretus, et in eum 14 supplementum quatuor millia peditum Romanorum," ducenti equites, et sociorum ac Latini nominis octo millia peditum, et quadringenti equites: his copiis ut bellum cum Antiocho gereret. Alteri consuli exercitus, qui erat in Ætolia, est decretus, et, ut supplementum 's scriberet, permissum, civium sociorumque eundem numerum, quem collega. Naves quoque idem consul, quæ priore anno paratæ erant, ornare jussus ac ducere secum; nec cum Ætolis solum bellum gerere, sed etiam in Cephalleniam & insulam trajicere. Mandatum eidem,16 si per commodum rei publicæ facere posset, ut ad comitia Romam rediret. Nam, præterquam quod magistratus annui surrogandi essent, censores quoque placere creari. Si qua res eum teneret," senatum certiorem faceret, se ad comiti

Et quatuor millia peditum Romanorum, ut suppleretur ille exercitus. " Illum impediret ac distineret.

14 Vet. lib. apud Sigon. et in ejus.—15 Et ut in supp. vet. lib. apud Sigon. NOTÆ

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

orum tempus occurrere non posse. Ætolia M. Fulvio, Asia Cn. Manlio sorte evenit. Prætores deinde sortiti sunt, Sp. Postumius Albinus urbanam et inter peregrinos, M. Sempronius Tuditanus Siciliam, Q. Fabius Pictor flamen Quirinalis Sardiniam, Q. Fabius Labeo classem, L. Plautius Hypsæus 17 Hispaniam citeriorem, L. Bæbius Dives Hispaniam ulteriorem. Siciliæ legio una et classis, quæ in ea provincia erat, decreta, et ut duas decumas frumenti novus prætor imperaret Siculis; earum alteram in Asiam alteram in Ætoliam mitteret. Idem ab Sardis exigi, atque ad eosdem exercitus id frumentum, ad quos Siculum, deportari jussum. L. Bæbio supplementum in Hispaniam datum mille Romani pedites, equites quinquaginta, et sex millia peditum Latini nominis, ducenti equites. Plautio Hypsæo in Hispaniam citeriorem mille Romani dati sunt pedites, duo millia socium Latini nominis, et ducenti equites. Cum his supplementis ut singulas legiones duæ Hispaniæ haberent. Prioris anni magistratibus, C. Lælio cum suo exercitu prorogatum in annum imperium est: prorogatum et P. Junio proprætori in Etruria cum eo exercitu, qui in provincia esset, et M. Tuccio proprætori 18 in Bruttiis et Apulia.

51. Priusquam in provincias prætores irent, certamen inter P. Licinium pontificem maximum fuit et Q. Fabium Pictorem flaminem Quirinalem, quale patrum memoria inter L. Metellum et Postumium Albinum fuerat. Consulem illum, cum C. Lutatio collega in Siciliam ad classem proficiscentem, ad sacra retinuerat Metellus pontifex maximus; prætorem hunc, ne in Sardiniam proficisceretur, P. Licinius tenuit. Et in senatu, et ad populum magnis contentionibus certatum est; et imperia inhibita ultro citroque, et pignera capta, et mulctæ dictæ, et tribuni

• Ut utraque Hispania, citerior et ulterior, haberet legionem unam.

-16 Ut inserunt Drak. Doer. Kreyssig.-17 Hypseus edd. ante Sigon. Mox To Hispaniam postremum omittitur in vet. lib. apud Sigon.-18 Pratori Gron. Doujat. Crev.

« IndietroContinua »