ta centum viginti septem. Obsides Romanis viginti dato, et triennio mutato; ne minores octonum denum annorum, neu majores quinum quadragenum. Si qui sociorum populi Romani ultro bellum inferent Antiocho, vim vi arcendi jus esto; dum ne quam urbem aut belli jure teneat, aut in amicitiam accipiat. Controversias inter se jure ac judicio disceptanto, aut, si utrisque placebit, bello.' De Hannibale Pœno et Ætolo Thoante et Mnasilocho' Acarnane et Chalcidensibus Eubulida et Philone dedendis in hoc quoque fœdere ascriptum est; et ut, si quid postea addi, demi, mutarive placuisset, ut id salvo fœdere fieret.

S

39. Consult juravit in hoc foedus. Ab rege qui exigerent jus jurandum, profecti Q. Minucius Thermus et L. Manlius, qui tum forte ab Oroandis rediit. Et Q. Fabio Labeoni, qui classi præerat, scripsit, ut Patara extemplo

6 Disceptent, aut edd. ante Gron. Membranæ disceptanda, aut.—7 Mnasimacho Gron. Donjat. Crev. Doer.-8 Eubulo edd. ante Sigon.-9 ‘Tò demi jam defuit Andreæ; prius ut in primo expunctum video Frobenio; priores omnes habent.' J. F. Gron.

NOTE

a Talenta centum viginti septem] Id est, moneta nostra 3048000. libræ. Immensis ejusmodi belli sumtibus, et gravi tributo exhaustus Antiochus, avidusque parandæ pecuniæ, in Elymæos profectus est, templum ibi opulentissimum spoliaturus; sive Dianæ, ut Polyb. in excerptis Vales. scribit: seu Jovis, ut Justin. XXXII. 20. seu potius Belli, ut Strabo. Verum ab accolis repulsus est, aut etiam com exercitu deletus. Diodorus expilasse quidem templum narrat, sed brevi Diis pœnas dedisse. His haud absimile de filio ejus Epiphane alii tradunt: ut lib. XLI. videbimus. Magnum vero a sodalibus, quos temulentus in convivio pulsaverat, occisum narrat Aurel. Victor. Mortem ejus, ut minus compertam, prætermiserunt et Titus noster et Appia

nus.

De Hannibale Pœno] Hannibal ut Africa excesserit, atque ad Antiochum confugerit, vidimus lib. XXXIII. c. 48. et lib. XXXIV. cap. 60. Is ab' Antiocho monitus in Cretam fugit, ubi cum se invidiosum ob nimias opes esse comperisset, amphoras plumbo repletas in templo Dianæ deposuit, tanquam fortunæ suæ præsidia: sicque minus solicita de se civitate, ut quæ thesauros ejus apud se fidei certissima pignora teneret, ad Prusiam contendit, auro suo in statuis quas secum portabat infuso, ne conspectæ opes vitæ nocerent, ut Justinus testator XXXII. 4. post Cornel. Nepotem et Plut.

• Et Ætolo Thoante, &c.] De his lib. XXXVII. c. 45.

+ Consul] Hoc est, proconsul, nam prorogato demum imperio, Manlius hoc fœdus fecit. J. Clericus.

proficisceretur, quæque ibi naves regiæ essent, concideret cremaretque. Profectus ab Epheso, quinquaginta tectas naves aut concidit, aut incendit. Telmissum 10t eadem expeditione, territis subito adventu classis oppidanis, recepit. Ex Lycia protenus, jussis ab Epheso sequi, qui ibi relicti erant, per insulas in Græciam trajecit. Athenis paucos moratus dies, dum Piræeum ab Epheso naves venirent, totam inde classem in Italiam reduxit. Cn. Manlius cum inter cetera, quæ accipienda ab Antiocho erant, elephantos quoque accepisset, donoque Eumeni omnes dedisset; deinde causas civitatium, multis inter novas res turbatis, cognovit. Et Ariarathes rex, parte dimidia pecuniæ imperatæ, Eumenis beneficio, cui desponderat per eos dies filiam," remissa, in amicitiam est acceptus. Civitatium autem cognitis causis, decem legati aliam aliarum fecerunt conditionem. Quæ stipendiariæ regi Antiocho fuerant, et cum populo Romano senserant, iis immunitatem dederunt: quæ partium Antiochi fuerant, aut stipendiariæ Attali regis, eas omnes vectigal pendere Eumeni jusserunt. Nominatim præterea Colophoniis, qui in Notio habitant, et Cymæis et Mylasenis "'y immunitatem concesserunt. Clazomeniis, super immunitatem, et Drymusam 2 insulam*

12

10 Telmessum Gron. Donjat. Crev.-11 'Milesenis, Millesenis, Milesiis, Millephenis Mss. et edd. vett. Drak. Mylasenis rectius quam Mylassenis scribi putabat.' Rupert. Cymeis et Milesiis Gron. Milesiis Doujat.— 12 ‹ Drymusam (forte Drymussam) insulam Ioniæ. Dromisam, Dromissam, et Donis

NOTE

Telmissum [Telmessum] Maritima fuit Lycia urbs Telmessus inter Dæ. dala et Patara, ad promontorium sui nominis Telmissus Straboni.

" Cui desponderat per eos dies filiam] Stratonice Ariarathis v. Cappadocia regis filia, Eumeni secundo regi Pergameno nupsit; deinde Attalo ejus fratri.

* Qui in Notio habitant] Notium oppidum est Ioniæ, juxta Colophonem, ad Ionicum sinum.

Et Mylasenis [Milesiis] Badius Ascensius id nominis huc invexit, quod ex Moguntina editione vulgo acceptum; cum alias legeretur Milosenio: verior lectio est Mylasenis, ut ex Polybio discimus: et Mylasa, -orum, sive Mylassa, olim Cariæ regia, urbs fuit maritima, ad sinum Iassicum hodie Messi, vel, ut alii vo lunt, Melasso.

z Drymusam insulam] Exigua est insula sinus Smyrnæi juxta Clazome.

dono dederunt; et Milesiis, quem sacrum appellant, agrum restituerunt; et Iliensibus Rhoeteum et Gergithuma addiderunt, non tam ob recentia ulla merita, quam originum memoria. Eadem et Dardanum liberandi causa fuit. Chios quoque et Smyrnæos et Erythræos pro singulari fide, quam eo bello præstiterunt, et agro donarunt, et in omni præcipuo honore habuerunt. Phocæensibus et ager, quem ante bellum habuerant, redditus; et, ut legibus antiquis uterentur, permissum. Rhodiis affirmata, quæ data priore decreto erant; Lycia et Caria datæ usque ad Mæandrum amnem, præter Telmissum. Regi Eumeni Chersonesum in Europa et Lysimachiam, castella, vicos, agros, quibus finibus tenuerat Antiochus, adjecerunt: in Asia Phrygiam utramque,d (alteram ad Hellespontum, majorem alteram vocant,) et Mysiam, quam Prusias rex ademerat, ei restituerunt, et Lycaoniam et Milyada et Lydiam, et nominatim urbes Tralles atque Ephesum et Telmissum. De Pamphylia disceptatum inter Eumenem et Antiochi legatos cum esset, quia pars ejus citra, pars ultra Taurum est; integra 14 res ad senatum rejicitur.

e

1

40. His fœderibus decretisque datis, Manlius, cum de

sam_edd. vett. et Mss. præter Mogunt.' Rupert. Drymussam Kreyssig.→ 13 Præstiterant Doujat. Crev.-14 Cum esset; quia pars ejus citra, pars ul. T. est, integra, &c. Drak. Ernest.

g

cem legatis omnique exercitu ad Hellespontum profectus, evocatis eo regulis Gallorum, leges, quibus pacem cum Eumene servarent, dixit; denuntiavitque, ut morem vagandi cum armis finirent, agrorumque suorum terminis se continerent. Contractis deinde ex omni ora navibus, et Eumenis etiam classe per Athenæum fratrem regis ab Elæa adducta, copias omnes in Europam trajecit. Inde, per Chersonesum & modicis itineribus grave præda omnis generis agmen trahens, Lysimachiæ stativa habuit; ut quam maxime recentibus et integris jumentis Thraciam, per quam iter vulgo horrebant, ingrederetur. Quo profectus est ab Lysimachia die, ad amnem, Melana quem vocant, inde postero die Cypsela pervenit. A Cypselis via decem millium fere sylvestris, angusta, confragosa excipiebat. Propter cujus difficultatem itineris in duas partes divisus exercitus; ct præcedere una jussa, altera magno intervallo cogere agmen, media impedimenta interposuit: plaustra cum pecunia publica erant pretiosaque alia præda. Itaque, cum 15 per saltum iret, Thracum decem haud amplius millia ex quatuor populis, Astii et Cænik et Maduateni 161 et Coreli," ad ipsas angustias" viam circum

15 All. ita cum cet. non minus apte.' Rupert.—16 Madyteni conj. Donjat. Vid. Not. Delph. inf. Madobithini conj. Ortel. in Thes. Geog. Mox pro Coreli conj. Drak. Corpili aut Corpilli. Gron. Doujat. Crev. habent Caleta NOTE rissa.

Per Athenæum] Eumenis 11. regis Pergameni fratrem natu minimum, qui cum eo conjunctissime vixit, natus Attalo I. Pergami rege ex Apolloniade Cyzicena muliere plebeia.

Per Chersonesum] Thracicam scilicet. Chersonesi enim nomen generale est, peninsulam significans.

h Ad amnem, Melana] Melas non unius fluvii nomen est, quod nigrum sonat. Hic per Thraciam in sinum Melanem ad Cardiam urbem influens, ad potandum Xerxis exercitum non suffecisse memoratur ab Herodoto. Nardo hodie La Mera, Bellonio La

i Astü] Ab his Astica regiuncula, Astorum Thraciæ populorum meminit Strabo lib. vII. qui eam gentem supra Byzantium ponit, eique Calyben urbem attribuit, quæ Ptolemæo Cabylla.

Et Cani] Ab his Cænica regio Thraciæ, sub Rhodope.

1 Maduateni] Num potius Madyteni, a Madyto seu Madytis urbe, Chersonesi Thracica metropoli, quæ nunc Mayton?

m Coreli [Cœletæ] His quoque nomen dedit Cælos, sive Cœla, urbs ad

sederunt. Opinio erat, non sine Philippi regis Macedonum fraude id factum; eum scisse, non alia, quam per Thraciam, redituros Romanos, et quantam pecuniam secum portarent. In primo agmine imperator erat, solicitus propter iniquitatem locorum. Thraces nihil se moverunt, donec armati transirent. Postquam primos superasse angustias viderunt, postremos nondum appropinquantes, impedimenta et sarcinas invadunt; cæsisque custodibus, partim ea, quæ in plaustris erant, diripere, partim sub oneribus jumenta abstrahere. Unde postquam clamor primum ad eos, qui, jam ingressi saltum, sequebantur, deinde etiam ad primum agmen est perlatus, utrimque in medium concurritur, et inordinatum simul pluribus locis prælium conseritur. Thracas præda ipsa impeditos oneribus et plerosque (ut ad rapiendum manus vacuas haberent) inermes ad cædem præbet; Romanos iniquitas locorum, barbaris per calles notos occursantibus," et latentibus interdum per cavas valles, prodebat. Ipsa etiam onera plaustraque, ut fors tulit, his aut illis incommode objecta, pugnantibus impedimento sunt: alibi prædo, alibi prædæ vindex cadit. Prout locus iniquus æquusve his aut illis, prout animus pugnantium est, prout numerus, (alii enim pluribus, quam ipsi erant, alii paucioribus, occurrerant) varia pugnæ fortuna est. Multi utrimque cadunt. Jam nox appetebat, cum prælio excedunt Thraces, non fuga vulnerum aut mortis, sed quia satis prædæ habebant.

41. Romanorum primum agmen extra saltum circa templum Bendidium 180 castra loco aperto posuit; pars altera

ex emend. Glar.-17 Incursantibus eæd.

NOTE

Chersonesi ejusdem oram occidentalem, juxta Alopeconnesum insulam, ubi Lacedæmonii, ab Atheniensibus navali pugna superati, cladem haud modicam acceperunt.

"Ad ipsas angustias] Intelligit, opinor, Chersonesi isthmum, qui inter Lysimachiam et Cardiam.

• Circa templum Bendidium] Templum fuit Dianæ, quæ lingua Thracum Bendis appellabatur, auctore Hesychio: unde et ejus feriæ Atheniensibus Bendidia dicta. Apparet autem fuisse circa Doriscum, haud procul Hebro flumine.