fo difcrimine periculi deftituat. Sic Sp. Caffium in agros plebem vocantem, fic Sp. Melium ab ore civium famem fuis impenfis propulfantem, oppreffos: fic M. Manlium, merfam obrutam fœnore partem civitatis in libertatem ac lucem extrahentem, proditum inimicis. Saginare plebem populares fuos, ut jugulentur. Hoccine patiendum fuiffe, fi ad nutum dictatoris non refponderet vir confularis?. Fingerent› mentitum ante, atque ideo non habuiffe quod tum refponderet: cui fervo unquam mendacii pœnam vin cula fuiffe? Non obverfatam effe memoriam noEis illius, qua pene ultima atque aterna nomini Romano fuerit? non fpeciem agminis Gallorum, per Tarpejam rupem fcandentis? non ipfius M. Manlii, qualem eum armatum, plenum fudoris ac fanguinis, ipfo pene Fove erepto ex hoftium manibus, vidiffent? Selibrifne farris gratiam fervatori patria relatam? & quem prope cœleftem, cognomine certè Capitolino fovi parem fecerint, eum pati vinctum in carcere, in tenebris, obnoxiam carnificis arbitrio ducere ani+ mam? Adeò in uno omnibus fatis auxilii fuiffe, nullam opem in tam multis uni effe? Jam ne nocte quidem turba ex eo loco dilabebatur, refracturof que carcerem minabantur: quum remiffo, id quod erepturi erant, ex fenatufconfulto Manlius vinculis liberatur. quo facto feditio non finita, fed dux. feditioni datus eft. Per eofdem dies Latinis & Hernicis, fimul colonis Circejenfibus, & à Velitris pur gantibus fe Volfci crimine belli, captivafque repetentibus, ut fuis legibus in eos animadverterent, triftia refponfa reddita; triftiora colonis, quòd cives Romani patriæ oppugnanda nefanda confilia iniiffent. Non negatum itaque tantùm de capti ་ vis fed, in quo ab fociis tamen temperaverant, denunciatum fenatus verbis, facefferent propere ex urbe, ab ore atque oculis populi Romani, ne nihil eos légationis jus, externo non civi comparatum, tegeret. Ante Chr 38T. V.C.3713 XVIII. Recrudefcente Manliana feditione fub exitu anni comitia habita, creatique tribuni militum confulari poteftate ex Patribus Ser. Cornelius Maluginenfis tertiùm, P. Valerius Potitus iterum, M. Furius Camillus quintum, Ser. Sulpicius Rufus iterum, C. Papirius Craffus, T. Quintius Cincinnatus fecundùm. Cujus principio anni & Patribus & plebi peropportunè externa pax data: plebi, quòd non avocata, delectu fpem cepit, dum tam potentem haberet ducem, fœnoris expugnandi; Patribus, ne quo externo terrore avocarentur, animi ab fanandis domefticis malis. Igitur quum pars. utraque acrior aliquanto coorta effet, jam in propinquum certamen aderat: & Manlius, advocata domum plebe, cum principibus novandarum rerum interdiu noctuque confilia agitat, plenior aliquanto. animorum irarumque, quàm antea fuerat. Iram accenderat ignominia recens in animo ad contumeliam inexperto: fpiritus dabat, quod nec aufus effet idem in fe dictator, quod in Sp. Mælio Cincinnatus Quintius feciffet; & vinculorum fuorum invidiam non dictator modò abdicando dictaturam fugiffet, fed ne fenatus quidem fuftinere potuiffet. His fimul inflatus exacerbatufque, jam per fe accenfos incitabat plebis animos: Quoufque tandem. ignorabitis vires veftras, quas natura ne belluas quidem ignorare voluit? numerate faltem quot ipfi B 2 fitis fitis, quot adverfarios habeatis: fi finguli fingulos aggreffuri effetis, tamen acriùs crederem vos pro li bertate, quàm illos pro dominatione certaturos. Quot enim clientes circa fingulos fuiftis patronos, tot nunc adverfus unum hoftem eritis. Oftendite modò bellum; pacem habebitis. Videant vos paratos ad vim; jus ipfi remittent. Audendum eft aliquid univerfis, aut omnia fingulis patienda. Quoufque me circumfpectabitis? Ego quidem nulli veftrum deero. ne fortuna mea defit, videte. Ipfe vindex vefter, ubi vifum inimicis eft, nullus repente fui. vidiftis in vincula duci univerfi eum, qui à fmgulis vobis vincula depuleram. Quid fperem, fi plus in me audeant inimici? an exitum Caffii Maliique exfpectem? Bene facitis, quod abominamini: Dii prohibebunt hac: Jed nunquam propter me de coelo defcendent. Vobis dent mentem oportet, ut prohibeatis; ficut mihi dederunt armato togatoqué, it vos à barbaris hoftibus, à fuperbis defenderem civibus. Tam parvus animus tanti populi eft, ut femper vobis auxilium adverfus inimicos fatis fit? nec ullum, nifi quatenus imperari vobis finatis, certamen adverfus Patres noveritis? Nec hoc natura infitum vobis eft, fed ufu poffidemini. Cur enim adverfus externos tantum animorum geritis, ut imperare illis aquum cenfeatis? quia confuêftis cum eis pro imperio certare, adverfus hos tentare magis quàm tueri libertatem. Tamen qualefcunque duces babuiftis, qualefcunque ipfi fuiftis, omnia adhuc, quantacunque petiftis, obtinuiftis, feu vi, seu fortuna veftra. tempus eft jam majora conari. Experimini modò veftram felicitatem; & me, ut fpero, feliciter expertum, minore negotio, qui imperet Pa tribus, imponetis quàm, qui refifterent imperantibus, impofuiftis. Solo aquanda funt dictatura confulatufque, ut caput attollere Romana plebes poffit. Proinde adefte, prohibete jus de pecuniis dici, ego me patronum profiteor plebis, quod mihi cura mea & fides nomen induit. Vos fi quo infigni magis impérii honorifve nomine veftrum appellabitis ducem, ço utemini potentiore ad obtinenda ea que vultis. Inde de regno agendi ortum initium dicitur: fed nec cum quibus, nec quem ad finem confilia pervene rint, fat planum traditur. XIX. At in parte altera fenatus de feceffione in domum privatam plebis, fortè etiam in arce pofitam, & imminenti mole libertati, agitat. Magna pars vociferantur, Servilio Ahala opus effe, qui non in vincula duci jubendo irritet publicum hoftem, fed unius jactura civis finiat inteftinum bellum. Decurritur ad leniorem verbis fententiam, vim tamen eandem habentem, ut videant magiftratus, ne quid ex perniciofis confiliis M. Manlii refpublica detrimenti capiat. Tum tribuni confulari poteftate, tribunique plebis (nam &, quia eundem & fuæ poteftatis, quem libertatis omnium, finem cernebant, Patrum auctoritati fe dediderant) hi tum omnes, quid opus facto fit, confultant. Quum, præter vim & cædem nihil cuiquam occurreret; eam autem ingentis dimicationis fore appareret: tum M. Manius & Q. Publilius tribuni plebis, Quid Patrum & plebis certamen facimus, quod civitatis effe adverfus unum peftiferum civem debet? Quid cum plebe aggredimur eum, quem per ipfam plebem tutius aggredi eft, ut fuis ipfe oneratus viribus ruat ? Diem dicere ei, nobis in animo eft. nihil minus poB 3 pulare pulare quàm regnum eft. Simul multitudo illa non fecum certari viderint, & ex advocatis judices fai erunt, & accufatores de plebe, patricium reums intuebuntur, & regni crimen in medio; nulli magis quàm libertati favebunt fua. XX. Approbantibus cunctis, diem Manlio dicunt. quod ubi est factum, primo commota plebs eft, utique poftquam fordidatum reum viderunt, nec cum eo non modò patrum quemquam, fed ne cognatos quidem aut affines, poftremò ne fratres quidem A. & T. Manlios: quod ad eum diem nunquam ufu veniffet, ut in tanto difcrimine non & proximi vestem mutarent. Appio Claudio in vincula ducto, C. Claudium inimicum, 'Claudiamque omnem gentem fordidatam fuiffe. confenfu opprimi popularem virum, quòd primus à Patribus ad plebem defeciffet. Quum dies venit, quæ, præter coetus multitudinis feditiofafque voces, & largitionem & fallax indicium, pertinentia propriè ad regni crimen, ab accufatoribus objecta fint reo, apud neminem auctorem invenio. nec dubito haud parva fuiffe, quum damnandi 'mora plebi non in cauffa, fed in loco fuerit. Illud notandum videtur, ut fciant homines, quæ & quanta decora foeda cupiditas regni, non ingrata folùm, fed invifa etiam reddiderit. Homines prope quadringentos produxiffe dicitur, quibus fine foenore expenfas pecunias tuliffet, quorum bona venire, quos duci addictos prohibuiffet; ad hæc, decora quoque belli non commemorâffe tantùm, fed protuliffe etiam confpicienda, fpolia hoftium ceforum ad triginta, dona imperatorum ad quadraginta: in quibus infignes duas murales coronas, civicas |