PART II.-RHETORICAL. A. PERIOD I., B.C. 240-80. 1. Cassandra's Vision. Hec. Sed quid oculis rábere visa es dérepente ardéntibus? Námque Apollo fátis fandis démentem invitám ciet. Adest, adest fax óbvoluta sánguine atque incendio! Navíbus complebit mánus litora. Enn., Alex., fr. ap. Cic. De Div., I. lxvi. 99. 2. The Sack of Troy. Quíd petam praésidi aut éxequar? quóve nunc Aúxilio éxili aút fugae fréta sim? Arce et urbe órba sum. Quo áccidam? quo applicem ? Cuí nec arae pátriae domi stant, fráctae et disiectaé iacent, Fána flamma déflagrata, tósti alti stant parietes Déformati atque ábiete crispa. O páter, o patria, o Príami domus Saeptum áltisono cardíne templum ! Vidi égo te adstante ope bárbarica Auro ébore instructum régifice. Iovis áram sanguine túrparei. Vidi, videre quód sum passa aegérrume Enn., Androm. ap. Cic. Tusc., III. xix. 44, et al. 3. A Father rates his Son. Pa. Quis mé volt? Perii, páter est. Si. Quid ais, ómnium Ch. Ah, Rem pótius ipsam díc, ac mitte mále loqui. Si. Quasi quicquam in hunc iam grávius dici póssiet. Num cogitat quid dícat? num factí piget? Morem átque legem, et súi voluntatém patris, Pa. Me míserum. Si. Hem, modone id demum sensti, Olim ístuc, olim, quum íta animum induxtí tuum, Quod cúperes, aliquo pacto efficiundúm tibi : Eodém die istuc vérbum vere in te áccidit. Sed quíd ego? cur me excrúcio, aut cur me mácero? Immo hábeat, valeat, vívat cum illa. Pa. Mí pater. Ch. Tamén, Simo, audi. Si. Ego aúdiam? quid aúdiam, Chreme? Ch. At tandem dicát sine. Si. Age dicát: sino. Pa. Ego me amare hanc fáteor. Si id peccáre est, fateor íd quoque. Tíbi, pater, me dédo. Quidvis óneris inpone: ímpera. Vís me uxorem dúcere? hanc amíttere? Ut poteró, feram. Hóc modo te obsecro: út ne credas á me adlegatum húnc senem. Síne me expurgem, atque illum huc coram addúcam. Si. Adducas? Pa. Sine, pater. Ch. Aéquum postulát: da veniam. Pa. Síne te hoc exorém. Si. Sino. Quídvis cupio, dúm ne ab hoc me fálli comperiár, Chremes. Ch. Pró peccato mágno paulum súpplici satis ést patri. Ter. Andr., V. iii. 4. An Insolent Noble. Dixit, a decemviris parum sibi bene cibaria curata esse, iussit vestimenta detrahi, atque flagro caedi. Decemviros Bruttiani verberavere, videre multi mortales. Quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Nemo hoc rex ausus est facere: eane fieri bonis, bono genere gnatis, boni consulitis? Ubi societas? Ubi fides maiorum? Insignitas iniurias, plagas, verbera, vibices, eos dolores atque carnificinas per dedecus atque maximam contumeliam, inspectantibus popularibus suis atque multis mortalibus, te facere ausum esse ? Sed quantum luctum quantumque gemitum, quid lacrumarum quantumque fletuum factum audivi ! Servi iniurias nimis aegre ferunt. Quid illos, bono genere gnatos, magna virtute praeditos, opinamini animi habuisse atque habituros, dum vivent? Cato, in Thermum, ap. Gell., X. iii. 5. Exordium of Cato's Speech for the Rhodians. Scio solere plerisque hominibus in rebus secundis atque prolixis atque prosperis animum excellere, atque superbiam atque ferociam augescere atque crescere. Quod mihi nunc magnae curae est, quod haec res tam secunde processerit, ne quid in consulendo advorsi eveniat, quod nostras secundas res confutet, neve haec laetitia nimis luxuriose eveniat. Advorsae res edomant et docent, quid opus sit facto, secundae res laetitia transversum trudere solent a recte consulendo atque intelligendo. Quo maiore opere dico suadeoque, uti haec res aliquot dies proferatur, dum ex tanto gaudio in potestatem nostrum redeamus. Atque ego quidem arbitror, Rhodienses noluisse, nos ita depugnare, uti depugnatum est, neque regem Persen vicisse. Non Rhodienses modo id noluere, sed multos populos atque multas nationes idem noluisse arbitror. Atque haud scio an partim eorum fuerint, qui non nostrae contumeliae causa id noluerint evenire: sed enim id metuere si nemo esset homo, quem vereremur, quodque luberet faceremus, ne sub solo imperio nostro in servitute nostra essent; libertatis suae causa in ea sententia fuisse arbitror. Atque Rhodienses tamen Persen publice numquam adiuvere. Cogitate, quanto nos inter nos privatim cautius facimus. Nam unus quisque nostrum, si quis advorsus rem suam quid fieri arbitratur, summa vi contra nititur, ne advorsus eam fiat; quod illi tamen perpessi. Cato, ap. Gell., V. iii. 6. Appeal to the People on their Behalf. Ea nunc derepente tanta nos beneficia ultro citroque tantamque amicitiam relinquemus? Quod illos dicimus voluisse facere id nos priores facere occupabimus? Qui acerrime advorsus eos dicit, ita dicit, hosteis voluisse fieri. Ecquis est tandem qui vostrorum, quod ad sese attineat, aequum censeat, poenas dare ob eam rem, quod arguatur male facere voluisse? Nemo, opinor: nam ego, quod ad me attinet, nolim. Quid nunc? Ecqua tandem lex est tam acerba, quae dicat: si quis illud facere voluerit, mille minus dimidium familiae mulcta esto. Si quis plus quingenta iugere habere voluerit, tanta poena esto, et si quis maiorem pecuum numerum habere voluerit, tantum damnas esto. Atqui nos omnia plura habere volumus, et id nobis impune est. Sed si honorem non aequum est haberi ob eam rem quod bene facere voluisse quis dicit, neque fecit tamen: Rhodiensibus male erit, non quod male fecerunt, sed quia voluisse dicuntur facere? Rhodienses superbos esse aiunt, id obiectantes, quod mihi aut liberis meis minime dici velim. Sint sane superbi. Quid id ad nos attinet? Idne irascimini, si quis superbior est quam nos? Cato, ap. Gell., V. iii. 7. Private Grief should not interfere with Public Rejoicing. Cum in maximo proventu felicitatis nostrae, Quirites, timerem, ne quid mali fortuna moliret, Iovem Opt. Max. Iunonemque reginam et Minervam precatus sum, ut, si adversi quid populo Romano immineret, totum in meam domum converteret. Quapropter bene habet: annuendo enim votis meis id egerunt, ut vos potius meo casu doleatis, quam ego vestro ingemiscerem. Aemil. Paull., ap. Val. Max., V. x. 2. 8. Fragments of a Speech of Metellus Numidicus. Si sine uxore possemus, Quirites, esse, omues ea molestia careremus: sed quoniam ita natura tradidit, ut nec cum illis satis commode, nec sine illis ullo modo vivi possit, saluti perpetuae potius, quam brevi voluptati consulendum. ᎠᎥ immortales plurimum possunt; sed non plus velle debent nobis, quam parentes. At parentes, si pergunt liberi errare, bonis exheredant. Quid ergo nos a Dis immortalibus diutius exspectemus, nisi malis rationibus finem faciamus? His demum Deos propitios esse aequum est, qui sibi adversarii non sunt. ᎠᎥ immortales virtutem approbare, non adhibere debent. Metell., ap. Gell., I. vi. 2, 8. 9. Fragment of a Speech of the Younger Scipio. Omnia mala, probra, flagitia, quae homines faciunt, in duabus rebus sunt, malitia atque nequitia. Utrum defendis, malitiam, an nequitiam, an utrumque simul? Si nequitiam defendere vis, licet; sed tu in uno scorto maiorem pecuniam absumsisti, quam quanti omne instrumentum fundi Sabini in censum dedicavisti. Ni hoc ita est: qui spondet mille nummum? Sed tu plus tertia parte pecuniae paternae perdidisti atque absumsisti in flagitiis. Ni hoc ita est: qui spondet mille nummum ? Non vis nequitiam age malitiam saltem defendas. verbis conceptis coniuravisti sciens, sciente animo tuo. ita est: qui spondet mille mummum? Scip. in Asellum, ap. Gell., VII. xi. 10. On Dancing. Sed tu Ni hoc Docentur praestigias inhonestas: cum cinaedulis, et sambuca psalterioque sunt in ludum histrionum. Dicunt cantare, quae maiores nostri ingenuis probro ducier voluerunt. Eunt, inquam, in ludum saltatorium inter cinaedos virgines puerique ingenui. Haec cum mihi quisquam narrabat, non poteram animum in |
