piant; tum quod in eo agro natum erit, frumenti partem vicensumam, vini partem sextam Langenses in poplicum Genuam dare debento in annos singolos. Quei intra eos fineis agrum posedet Genuas aut Viturius, quei eorum posedeit k. sextil., L. Caicilio, Q. Muucio cos., eos ita posidere colereque liceat. Eus', quei possidebunt, vectigal Langensibus pro portione dent, ita uti ceteri Langenses, qui eorum in eo agro agrum posidebunt fruenturque. Præterea, in eo agro, ni quis posideto, nisi de majore parte Langensium, Veituriorum sententia, dum nei alium intromitat, nisi Genuatem aut Veiturium, colendi causa. Quei eorum de majore parte Langensum, Veiturium sententia ita non parebit, is eum agrum nei habeto, nive fruimino. S. V. Quei ager compascuos erit, in eo agro, quominus pecuascere Genuates Veituriosque liceat, ita utei in cetero agro Genuati compascuo, ni quis prohibeto, nive quis vim facito; nive prohibeto quominus ex eo agro ligna materiamve sumant utanturque. Vectigal anni primi, k. januaris secundis, Veturis Langenses in poplucum Genuam dare debento, quod ante k. januar. primas Langenses fructi sunt eruntque. Vectigal invitei dare nei debento. Prata, quæ fuerunt proxuma fænisicei, L. Cæcilio Q. Muucio cos., in agro poplico, , quem Vituries Lamgenses posident, et quem Odiates, et quem Dectunines, et quem Cavaturineis, et quem Mentovines posident, ea prata, invitis Langensibus et Odiatibus et Dectuninebus, et Cavaturines et Mentovines, quem quisque eorum agrum posidebit, inviteis eis, ni quis sicet, nive pascat, nive fruatur, (1) Eus pour eis, lequel est pour ii, nominatif pluriel du pronom démonstratif. Voy. plus haut, p. 128, note 2; et plus bas, n° XXXIII, §. 11: Castorus pour Castoris, et la note sur ce mot. (2) L. Fænisicia, la coupe du foin. Voy. Schneider, Index ad Script.rei rusticæ, s. v. sei Langueses (7. Langenses), aut Odiates, aut Dectunines, aut Cavaturines, aut Mentovines malent in eo agro alia prata inmittere, defendere, sicare, id uti facere liceat, dumne ampliorem modum pratorum habeant, quam proxuma æstate habuerunt, fructique sunt. S. VI. Vituries, quei controvorsias Genuensium ob injourias judicati aut damnati sunt, sei quis in vinculeis ob eas res est, eos omneis solvei, mittei, leiberique (7. leiberarique) Genuenses (l. a Genuensibus) videtur oportere ante eidus Sextilis primas. Sei quoi de ea re iniquom videbitur esse, ad nos adeant primo quoque die, et ab omnibus controversis et hono. publ. li....' Leg. Moco Meticanio Meticoni f., Plaucus la (2) De même, dans l'inscription mentionnée plus haut, p. 185 (Orell, no 4031), réponse de Vespasien se termine par ces mots : «< Egerunt legati Lasemo Leucani f. - Eunus Tomasi f., etc. » C'était la formule consacrée. On la retrouve dans divers actes d'hospitalité ou de clientèle cités plus bas, n° LVI, note 1. XXVIII. LUCIUS ATTIUS. (Florissait vers l'an de Rome 638; av. J.-C. 115.) L. Attius, dont l'époque est diversement déterminée d'après une anecdote que raconte Valère-Maxime', n'est guère connu que comme auteur d'un grand nombre de tragédies. On trouvera ici quelques fragments qui présentent sous un jour nouveau la physionomie de ce vieil auteur. Si, comme M. Madvig 2 l'a très-bien démontré contre M. Osann3, L. Attius est réellement l'auteur de trois ouvrages en prose, qui, sous les titres de Didascalica, Pragmatica et Parerga, traitaient de divers sujets d'histoire littéraire, et particulièrement de l'histoire du théâtre, nous aurions trouvé dans le grand poëte, contemporain de Lucilius et d'Ælius Stilon, un des fondateurs de la critique littéraire à Rome. Maintenant, si telle fut la variété de ses études, on n'hésitera pas à lui attribuer aussi les Annales citées sous son nom par Festus, Nonius, Macrobe et Priscien4, et dont nous lisons encore un assez long fragment. On renoncera donc à diviser le personnage d'Attius en un poëte et un grammairien, et même en deux poëtes et un grammairien ; mais il faudra du moins ne pas confondre avec lui les divers Ælius, les deux Ateius (Philologus et Capiton), enfin un certain Accius, Actius, ou Axius, ami de Varron, dont les noms se confondent tant de fois sous la plume des copistes5. (1) III, 7, 11: Attius Julio Cæsari, amplissimo et florentissimo viro, in collegium poetarum venienti nunquam assurrexit, non majestatis ejus immemor, sed quod in comparatione communium studiorum aliquanto superiorem se esse confideret. Quapropter insolentiæ crimine caruit; quia ibi voluminum, non imaginum, certamina exercebantur. Cf. Eusèbe, Chron., ad Ol. 160. Bothe, Poetæ scenici Lat., t. V, p. 186-253. (2) Opuscula Academica, p. 87-110: De L. Allii Didascalicis. (3) Analecta critica, ch. 3 et 4. (4) Voy. Krause, Hist. romanorum fragm., p. 176-177. (5) Voy. supra, n° I, §. 1, p. 13, et §. XIV, p. 61. TRAGOEDIE. AGAMEMNONIDE. Multi, animus quorum atroci vinctus malitia est, (NONIUS, S. v. Componere.) ARGONAUTÆ. Tanta moles labitur Fremebunda ex alto; ingenti sonitu et spiritu (CIC., de Nat. D., II, 35. PRISC., de Metr. Ter.) ARMORUM JUDICIUM. Quare accusem hunc, nequeo exputando evolvere : (Cic., ad Herenn., II, 26; de Invent., I, Aperte fatur dictio, si intelligas. 45.) Quæ ego mea profiteor esse : nam me æquom est frui Fraternis armis, mihique adjudicarier, Vel quod propinquus, vel quod virtute æmulus. (CICERON, ad Herenn., II, 26.) ATREUS. Iterum Thyestes Atreum (?) attractum advenit; Addo huc, quod mihi portento cælestum pater (CICERON, de Nat. Deor., III, 27.) BRUTUS, Tragadia togata'. Cum jam quieti corpus nocturno impetu (1) C'est-à-dire, tragédie composée sur un sujet romain. La littérature latine compte bien peu d'ouvrages de ce genre. Voy. J. H. Neukirch, de Fabula togata Romanorum. Accedunt togatarum reliquiæ, Leipzig, 1833, in-8°, avec les remarques de M. G. Hermann, réimprimées dans les opuscules de ce savant, t. V, p. 254. (2) C'est Tarquin le Superbe qui parle. Le fragment suivant contient l'explication que les devins donnent de ce songe. La pièce avait évidemment pour objet l'expulsion des rois par Brutus, et peut-être Attius la composa-t-il sur le conseil de D. Brutus, son ami, comme le conjecture Neukirch (l. c., p. 75-83), d'après un passage de Cicéron. (Brutus, ch. 28.) |