Immagini della pagina
PDF
ePub

μάθητε τὴν καλοκαγαθίαν ἡμῶν, καὶ ὅτι τελέως ἐν οὐθένι φιλαρ γυρῆσαι βεβουλήμεθα, περὶ πλείστου ποιούμενοι χάριτα καὶ φιλοδοξίαν· ὅσοι μέντοι μὴ κεκομισμένοι εἰσὶν τῶν ἐπιβαλλόντων αὐτοῖς, ἐὰν ὑμᾶς διδάξωσιν, καὶ φαίνωνται εὐγνώμονα λέγοντες, στοχαζομένων ὑμῶν ἐκ τῶν ὑπ' ἐμοῦ γεγραμμένων ἐγκρίσεων, κρίνω δίκαιον εἶναι ἀποκαθίστασθαι αὐτοῖς.

τε

Ερρωσθε.

§. V. CONFIRMATION DU DROIT D'ASILE ACCORDÉ AUX TEIENS '.

(An de Rome 560 ; av. J.-C. 193.)

Ρωμαίων.

Μάρκος Οὐαλάριος Μάρκου στρατηγὸς καὶ δήμαρχοι καὶ ἡ σύνκλητος Τηΐων τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ χαίρειν. Μένιππος ὅ [π]αρ' Αντιόχου τοῦ βασιλέως ἀποσταλεὶς πρὸς ἡμᾶς πρεσβευτής, προχειρισθεὶς καὶ ὑφ ̓ ὑμῶν πρεσβεῦσαι ὑπὲρ τῆς πόλεως, τό τε ψήφισμα ἀ[π]έδωκεν, καὶ αὐτὸς ἀκολούθως τούτῳ διελέχθη μετὰ πάσης προθυμίας· ἡμεῖς δὲ τόν τε ἄνδρα ἀπεδεξάμεθα φιλοφρόνως, καὶ διὰ τὴν προγεγενημένην αὐτῷ δόξαν καὶ διὰ τὴν ὑπάρχουσαν καλοκαγαθίαν, περί τε ὧν ἠξίου διηκούσαμεν εὐνόως. Καὶ ὅτι μὲν διόλου πλεῖστον λόγον ποιούμενοι διατε λοῦμεν τῆς πρὸς τοὺς θεοὺς εὐσεβείας, μάλιστ ̓ ἄν τις στοχά ζοιτο ἐκ τῆς συναντωμένης ἡμεῖν εὐμενίας διὰ ταῦτα παρὰ τοῦ δαιμονίου. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἐξ ἄλλων πλειόνων πεπείσμεθα συμφανῆ πᾶσι γεγονέναι τὴν ἡμετέραν εἰς τὸ θεῖον προτιμίαν. Διό, καὶ διά τε ταῦτα καὶ διὰ τὴν πρὸς ὑμᾶς εὔνοιαν καὶ διὰ τὸν ἠξιω[μέν]ον πρεσβευτήν, κρίνομεν εἶναι τὴν πόλιν καὶ τὴγ ̓ χώραν ἱεράν, καθὼς καὶ νῦν ἐστίν, καὶ ἄσυλον καὶ ἀφορολόγητον ἀπὸ

2

(1) Publié par Chishull, Antiq. asiaticæ, p. 102; Dirksen, Versuche zur Kritik, etc., p. 196; Boeckh, no 3045.

(2) Pour y par une sorte d'attraction euphonique dont on trouvera quelques exemples dans les textes suivants. Cf. Franz, Elementa epigraphices græcæe, p. 49, 126, 232 : τόμ. ρ. τόν, p. 375; ἔμ p. ἕν, p. 377.

τοῦ δήμου τοῦ Ρωμαίων, καὶ τά τε εἰς τὸν θεὸν τίμια καὶ τὰ εἰς ὑμᾶς φιλάνθρωπα πειρασόμεθα συνεπαύξειν, διατηρούντων ὑμῶν καὶ εἰς τὸ μετὰ ταῦτα τὴν πρὸς ἡμᾶς εὔνοιαν.

Ερρωσθε.

§. VI. RÉPONSE DU SÉNAT DE ROME AUX PRIÉNIENS SUR UNE CONTESTATION RELATIVE A LEURS FRONTIÈRES '.

(Vers l'an de Rome 615; av. J.-C. 138.)

Δόγμα τὸ κομισθὲν παρὰ τῆς συ[νκλήτου Ρωμαίων, ἐπὶ ὑπά των].... Σερούιος Φολούϊος Κοΐντου υἱὸς στ[ρατηγὸς κατὰ πόλιν? συνκλήτῳ συνεβούλευσεν, πρὸ ἡμε]ρῶν πέντε εἰδυιῶν φεβροαρίων γραφ[ομένῳ παρῆσαν....] .... Λεύκιος Άννιος.... [περὶ ὧν λόγους ἐποιήσατο Σερούϊος Φολούϊος Κοΐντου υἱὸς στρατηγὸς ......,] ἄνδρα καλὸν καὶ ἀγαθὸν [καὶ τοὺς μετ ̓ αὐτοῦ πρέσβεις ἀφῖχθαι παρὰ Πριηνέων αἰτήσοντας .. φιλάνθρωπον πρὸς Πριην[ε]ῖς π[αρὰ τοῦ δήμου τῶν Ρωμαίων... περὶ τού του τοῦ πράγματος οὕτως ἔδοξεν· ὅτι οἱ πρέσβεις, οἱ παρὰ Πριννέων ἀποσταλέντες, ἄνδρες καλοὶ καὶ] ἀγαθοὶ καὶ φίλοι π[ροσαγορευόμενοι ὑπὸ τῆς συνκλήτου καὶ τοῦ δήμου τοῦ Ρωμαίων, φιλίζαν τε ἀνενεώσαν[το καὶ ...., τὸν δῆμον τὸν Ρωμαίων μὴ ἐᾶν παρι]έναι εἰς ἐκείνην τὴν χώραν μ[ηδένα?]....

....

... ωον καὶ

...

φιλανθρώπως τε ἀποκρίν[ασθαι αὐτοῖς ἔδοξεν, καὶ] .... ὡσαύτως ἔτ[ι?] κατέχειν ἐκείνης τῆς χώρας.... [ὡς δὲ οἱ Ρόδιοι δικασταὶ τοὺς ὅρους τεθ]είκασιν ? οὕτως δοκεῖ δεῖν εἶναι. Εἰ δέ τί ἐστιν.... ....ἐστίν, οὕτω φαίνεται δεῖν εἶναι· ξένιά3 τε αὐ[τοῖς τὸν ταμίαν τὸν κατὰ πόλιν μισθῶσαι ν]ό[μ]ων σεστερτίων ἑκα

τὸν εἴκοσι πέντε καθ ̓ ἕκαστον.

(1) Publié pour la première fois par Chandler, Inscr. ant., p. 1, no 38, inséré par Boeckh sous le n° 2905.

(2) Probablement Serv. Fulvius Flaccus, consul en 618, ce qui reporterait vers 615, suivant M. Boeckh, la date de ce monument.

(3) Voyez plus bas, p. 379, note.

S. VII. LETTRE DE Q. FABIUS MAXIMUS AUX DYMÉENS 1.

(Avant l'an de Rome 640; av. J.-C. 113.)

Επὶ θεοκόλου Λέωνος, γραμματέας του συνεδρίου Στρατοκλέος. Κόϊντος Φάβιος Κοΐντου Μάξιμος· ἀνθύπατος Ρωμαίων Δυμαίων τοῖς ἄρχουσι καὶ συνέδροις καὶ τῇ πόλει χαίρειν. Τῶν περὶ Κυλλάνιον συνέδρων ἐμφανισάντων μοι περὶ τῶν συν τελεσθέντων παρ' ὑμῖν ἀδικημ[ά]των, λέγω δὲ περ[ι] τῆς ἐμπρήσεως καὶ φθορᾶς τῶν ἀρχ[είζων καὶ τῶν δημοσίων γραμ μάτων, ὧν ἐγεγόνει ἀρχηγὸς τῆς ὅλης συγχύσεως Σῶσος Ταυρομένεος, ὁ καὶ τοὺς νόμους γράψας ὑπεναντίους τῇ ἀποδο θείση τοῖς [Α] χαιοῖς ὑπὸ Ῥωμαίων πολιτ[είᾳ], περὶ ὧν τὰ κατὰ μέρος διή[λ]θ[ομεν ἐν Πα]τραις μετὰ τοῦ παρόν[το]ς συμβουλίου· ἐπεὶ οὖν οἱ διαπρα [ξά]μενοι ταῦτα ἐφαίνοντό μοι τῆς χειρίστης κα [τασ]τάσεως [κα]ὶ ταραχῆς κα[τάπειραν] ποιούμενοι, ἢ κολαστέα ἐστ]ίν, οὐ μό[νον ἄτε] τῆς πρ[ὸς ἀλλ λή[λου]ς οὖ[σ]α συναλλ[αγῆς] καὶ χρείας τῆς κατ' ἰδίαν], ἀλλὰ καὶ [τ]ῆς ἀποδεδομένης κατὰ [κ]οινὸν τοῖς Ελλ[ησιν ἐλευθερίας ἀλλοτρία καὶ τῆ[ς] ἡμετέ[ρα]ς προαιρέσεως· ἐγώ, πα]ρασχομένων τῶν κατηγόρων ἀληθινὰς ἀποδείξεις, Σῶσον μὲν τὸν γεγονότα ἀρχηγὸν [τ]ῶν πραχθέντων, καὶ νομογραφήσαντα ἐπὶ καταλύσει τῆς ἀποδοθείσης πολιτεί [α]ς, κρίνας ἔνοχον εἶναι, θανάτῳ παρεχώρ[η]σα, ὁμοίως δὲ καὶ [Φορ]μίσκον Εχεσθέ νεος, τῶν δαμιοργῶν, τὸν συμπράξαντα [τοῖς] ἐμπρήσασι τὰ ἀρχεῖα καὶ τὰ δημόσια γράμματα, ἐπεὶ καὶ [αὐτὸς] ὡμολόγησεν. Τιμόθεον δὲ Νικία τὸμ μετὰ τοῦ Σώσου [γεγονό]τα νομογράφον,

(1) Monument trouvé en 1797 par Hawkins à Dymæ, en Achaïe; imprimé pour la première fois par Dobrée dans le Classical Journal, t. XXX, p. 127; inséré par Boeckh sous le n° 1543.

(2) Boeckh reconnait avec vraisemblance, dans ce proconsul Q. Fabius Maximus, Q. f. Q. n., fils de L. Æmilius Paullus et ami de Polybe (voy. Polybe, XXXII, 9), consul en 608. Alors la lettre aux Dyméens serait de l'an 609 ou 610. Mais il avoue qu'on pourrait penser aussi soit à Q. Fabius Maximus, consul en 632, soit à Q. Fabius Maximus Servilianus, consul en 612; soit enfin à Q. Fabius Maximus Eburnus, consul en 637. Quelque opinion qu'on admette à cet égard, la lettre dont nous possédons le texte grec, ne peut être postérieure à la première moitié du septième siècle de Rome.

ἐπεὶ ἔλασσον ἐφαίνετο ἠδικηκώς, ἐ[κέλευσα ] προάγειν εἰς Ρώμην, ὁρκίσας ἐφ' [] τῇ νουμηνίᾳ τοῦ ἐν[εστῶτο]ς ἔστα[ι] ἐκεῖ, καὶ ἐμφανίσας τ[ῷ ἐπ]ὶ τῶν ξένων στρατη [γῷ ὅπω]ς ἂν [μὴ π]ρότερον ἐπάνεισ[ι πρό]ς οἶκον, ἐὰν μὴ αἰ....

§. VIII. TRAITÉ D'ALLIANCE ENTRE ROME ET ASTYPALÆA1. ( An de Rome 648 ; av. J.-C. 105.)

....

Ι. .... Περὶ τούτου τοῦ πράγματος οὕτως ἔδοξε.... ....ἀνανεώσασθαι ἄνδρα καλὸν καὶ ἀγαθὸν ....καλοῦ καὶ ἀγαθοῦ καὶ φίλου προσαγο[ρευομένου ? ] φιλανθρώπως ἀποκριθῆναι ἔδοξεν· καὶ ....δ [ὲ Ροτίλιος ὕπατος χάλκωμα συμμαχίας ....ἐν] Καπετωλίῳ καθηλωθῆναι φροντίσῃ, ....ὡς ἂν αὐτῷ ἐκ τῶν δη μοσίων πραγμάτων [καὶ ἐκ γνώμης] τῆς ἰδίας φαίνηται· ἔδοξεν ὅτι ....ος ὕπατος τὸν ταμίαν κατὰ τὸ διάταγμα [τῆς συγκλήτου κ]ελεύσῃ θυσίαν τε ἐν Καπετωλίῳ, ἐὰν θέλῃ, ποιῆσ[αι ....κατὰ] τὸν νόμον [τόν τε] Ρόθριον καὶ τὸν Ακίλιον ....[ἐν τζόπῳ δημοσίῳ προκειμένου [σ]τείχωσιν......... καὶ κατ' ἐνιαυτὸν .... ἀναγορεύ[ε]σθαι· ἔδοξεν ἐπὶ ὑπάτ [ω]ν Ποπλ[ίου Ροτιλίου] Ποπλίου υἱοῦ καὶ Γναίου Μαλλίου Γναίου υἱοῦ, [στρατηγοῦ κατὰ ] πόλιν Λευκίου [Αντ? ]ωνίου Λευκίου υἱοῦ Ποπλίου υἱοῦ ἄγουσιν ἐπὶ ....ἑταίρου τοῦ...... καὶ αὐτῆς [τῆς] συμμαχίας δοθῆναι τῷ δήμῳ [τῶν Αστυπαλαιέων ἀντισφράγισμα? ] κατὰ δόγμα συγ

κλήτου.

ΙΙ. [Τῷ δήμῳ τῶν Ρωμαίων καὶ] τῷ δήμῳ τῶν Αστυπαλαιέων εἰρήνη καὶ φιλία καὶ συμμαχία] ἔστω καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ

(1) Ce monument, publié pour la première fois par Osann (Sylloge Inscr. gr., p. 388) d'après les papiers de Villoison, et inséré sous le n° 2485 dans le recueil de M. Boeckh, renfermait trois pièces de la même date et d'une égale importance, mais dont la restitution est aujourd'hui impossible : 1o. un décret du sénat romain sur l'alliance proposée par les habitants d'Astypalæa (l'une des Sporades); 2°. le traité d'alliance avec ce peuple; 3o. le décret des Astypaléens qui sanctionnait les résultats de cette négociation. M. Boeckh remarque une circonstance curieuse et difficile à expliquer, c'est que les deux premières pièces étaient traduites en dialecte commun, et la troisième seulement rédigée dans le dialecte dorien qui était celui d'Astypalæa.

(2) Polybe, III, 26, 1 : Τηρουμένων τῶν συνθηκῶν ἔτι νῦν ἐν χαλκώμασι παρὰ τὸν Δία τον Καπιτώλιον ἐν τῷ τῶν ἀγορανόμων ταμιείῳ. (Osann.) Cf. supra, p. 277

et 287.

θάλασσαν, ....πόλεμος δὲ μὴ ἔστω· ὁ δῆμος [τῶν Αστυπαλαιέων ἡγείσθω] πολεμίους καὶ ὑπεναντίους [τοὺς ἐπιβουλεύοντας Ρωμαίων τῷ δήμῳ καὶ] τ[ῇ] βουλῇ, ὅς [γ]ε τῷ δήμῳ τῷ Ρωμαίων καὶ τοῖς ὑπὸ Ρωμαίους τασσομένοις πόλεμον ἐπιφέρωσι, μήτε τοῖς πο]λεμίοις καὶ ὑπεναντίοις μήτε ὅπλοις μήτε χρήμασιν μήτε ναυσὶν βοηθείτω ὁ δῆμος καὶ [ἡ] βουλή, [μήτε] δόλῳ πονηρῷ. Οὐκ ἐάσει ὁ δῆμος τῶν Ρωμαίων τοὺς πολεμίους καὶ ὑπεναντίους [τῆς βουλῆς καὶ τ]οῦ δήμου τοῦ Αστυπαλαιέων διὰ τῆς ἰδίας χώρας, καὶ ἧς ἂν [κρατῇ ὁ] δῆμος καὶ βουλή, δ[ιε]λ [θεῖν, ὥς γε τῷ δήμῳ τῶν] Αστυπαλαιέων καὶ τοῖς ὑπ' αὐτοὺς τασσομένοις πόλεμον ἐπιφέρωσιν, μήτε ὅπλ[οις] μήτε χρήμασι μήτε ναυσὶ βοηθεῖν μήτε δόλῳ πονηρῷ. Ἐὰν δέ τις ἐπιφέρῃ τῷ δήμῳ [τῷ Αστυπαλαιέων, ὁ δῆμος [ὁ?] Ρωμαίων.... ....πρότερος πόλεμον ἐπιφέρῃ.... ....συνθηκῶν καὶ ὁρκίων.... ....τοῦ δήμου τῶν Ρωμαίων καὶ τοῦ δήμου τῶν Αστυπαλαιέων. Εὰν δέ τι πρὸς ταύτας τὰς συνθήκας κοινῇ βουλῇ προσθεῖναι ἢ ἀφελεῖν βού λ[ω]νται, ὁ δῆμος καὶ ἡ βουλὴ [βουλευέτω, καὶ ἐ]ὰν θελήσ[η], ἐξέστω· ἃ δὲ ἂν προσθῶσιν ἐν ταῖς συνθήκαις ἡ [2] ἂν ἀφέ [λ]ωσιν ἐκ τῶν συνθηκῶν, ἐκτὸς ἔστω ταῦτα ταῖς συνθήκαις γεγραμμένα. [Αναθεῖναι δὲ] ἀνάθημα ἓμ μὲν Ρωμαίων ἐν τῷ Καπετωλίῳ ναῷ τοῦ Διός, ἓν δὲ Αστυπαλαιέων ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Αθηνᾶς καὶ τοῦ Ασκληπίου καὶ πρὸς τῷ βωμῷ [τοῦ Διὸς καὶ ? ] τῆς Ρώμης.

III. ἔδοξε τῷ δάμῳ· Εὐχωνίδας Εὐκλεῦς ἐπεστάτει, [γνώμα] πρυτανίων· ἐπ]ειδ[ή] παραγεγένηται ὁ ἀποσταλεὶς πρεσβευτὰς εἰς Ρώμαν Ραδοκλῆς Αντιμάχου, καὶ [τά] πε[ρὶ τῶν συνθηκῶν] δογματισθέντα [ἀπενήνοχεν, ἁ] δοθεῖσα δὲ διὰ τοῦ ψαφίσματος ....τοὺς προσβευτὰς ὑπὲρ τῆς πατρίδος καὶ Ρωμαίων.... προαιρούμενος [καὶ] πᾶσαν σπουδὰν καὶ φιλοτιμίαν [προς] ενενκάμενος.... ....[ταν] συμμαχίαν ποτὶ τοὺς Ρωμαίους.... ἐπαινέσαι μὲν [Ραδοκλῆν Αντιμάχου κ. τ. λ.]

« IndietroContinua »