Immagini della pagina
PDF
ePub

Dio.
Cic. ad

Att. 1. 13.

dicantibus, cum luce per totam Urbem percrebuit, magnum et atrox admissum piaculum esse. Sacrificium a virginibus instauratum est. In senatu mentionem faciente Q. Cornificio, senatusconsultum factum, " ea de re ad virgines et pontifices referri oportere :' ab his nefas esse' decretum est. Deinde senatus quæstionem de Marian. pollutis sacris habendam' censuit, consulesque' (jam M. Pupius M. F. Piso Calpurnianus, M. Valerius M. F. Messala Niger iniverant)* rogationem ea de re promulgare' jussit. Cæsar uxorem tanta coopertam infamia

Scot.
Cic. Asc.

in Milon.
Plut. Dio.

Sueton.

Cic. ad

et ad Fam.

v. 6.

Cic. de Prov. Cons. c. 13.

dimisit.

[ocr errors]

26. Cum deinde de provinciis ornandis ageretur, C. Att. 1. 9. Antonio, qui multa facere injuste et illiberaliter dicebatur, successor dabatur, ni fuisset a Cicerone defensus. Sic ille Macedoniam retinuit. Q. Metellus Galliam citeriorem: C. Pontinius Transalpinam. Utrobique bellum erat, ortum auctumve ex conjuratione Catilinaria : et Helvetios novis rebus studere nuntiatum ab sociis. B. Gall. 1. Igitur senatus censuit, uti quicumque Galliam provinciam obtineret, quod commodo reipublicæ facere posset, Eduos ceterosque amicos populi Romani defenderet.' C. Cæsar Hispaniam ulteriorem,+ Q. Tullius Cicero Cæs. c. 18. Asiam sortiti obtinuerunt.

Cæs. de

2. et 35.

Sueton.

Cic. ad

Att. 1. 15.

27. Dum ista maxime fiunt, Pompeius ad Urbem Plut.Pomp. venit, non, ut plerique crediderant, armatus; sed BrunVell.11.40. disii dimisso, sic tamen ut ad tempus triumphi præsto

Plut.

Dio.

Plut.

esset, exercitu. Vitare invidiam et certamina maluerat, quæ utraque prægravia et acerba imminebant. Nam quæ esset omnium de Marii Syllæque actis sententia, non ignorabat: movebaturque, quod et M. Cras

4 In ulteriorem pro citeriorem editionum priorr. mutavit Crev. ex Suet.

* A. U. C. 691. A. C. 61.

8 Dimisso, sic tamen ut ad tem pus triumphi præsto esset, exercitu] Sic quidem Plutarchus. At Dio Pompeium scribit ita dimisisse exercitum, ut eo ne ad triumphum quidem utendum sibi putaret et Appianus, qui accu

ratissime Pompeiani triumphi pompam recenset, legatos ac præfectos currum Pompeii ambisse memorat; de exercitu silet: eumque et Dionem sequi. tur ipse Freinshemius infra c. 49. Crev.

Cat.

sus cum liberis et pecuniis, velut vim Pompeii timens, ex Urbe profugerat et Cato haudquaquam spernendus ad- Plut. Luc. versarius, tum alios principes, tum maxime Lucullum, ad et Cat. resistendum Pompeio excitabat. Ferunt Catonis tantam Plut. jam tum fuisse Pompeii æstimatione auctoritatem, ut ad Pomp. et hunc conciliandum, sibi filioque duas Catonis propinquas in matrimonium peteret: repudiatusque a Catone est, qui pararium ejus Munatium nuntiare Pompeio jussit; 'Catonem per fœminas capi non posse: ceterum recte agenti ultro amicum et adjutorem fore.'

28. Sed hanc undecumque profectam Pompeii modes- Plut.Pomp. tiam tantus hominum favor excepit, ut cum paucis et Vell. inermibus, tanquam ex qualibet peregrinatione, redeun- Plut. tem, aggregata per viam maxima hominum multitudo deduxerit, nihil magnopere desideraturum pristinas copias, si quid novare cupisset. Ex Urbe quoque frequenter Appian. obviam itum longissime a juventute; post hos, ut cujusque ætas aut dignitas tulerunt; proxime portam senatus occurrit.

Mithrid.

14.

29. Non erat obscurum, quamcumque in partem vir eo robore inclinasset, momentum ingens fore: idcirco qui Clodium salvum volebant, non omiserunt ad hunc se protinus convertere. M. Piso consul, quam ipse ferebat ex Cic. ad senatusconsulto de religione violata rogationem, amicitia Att. 1. 13. Clodii adductus, antiquatam cupiebat. Ejus impulsu Q. Fufius tribunus plebis Pompeium in concionem produxit, cum die nundinarum in Circo Flaminio maxima frequentia populi esset, quæsivitque; Placeretne ei judices a prætore legi, quo consilio idem prætor uteretur.' Pompeius 'senatus auctoritatem semper sibi maximam visam esse, ejusque decretis obtemperandum' respondit. Ad extremum Fufius obtinuit, ut de judicum genere (in quo erant omnia) ipsi concederetur.

16.

30. Accusavit Clodium tribunus plebis P. Lentulus Plut. Cæs. Spinther, duobus ex eadem gente subscriptoribus usus.

Tribunus plebis P. Lentulus Spinther] Hic multipliciter peccat Freinshemins. Primo P. Lentulus nec fait tribunus plebis, nec esse potuit. Cornelii

enim Lentuli patricii fuere. Se-
cundo accusatorem Clodii Cice-
ro quidem et Valerius Max. Len-
tulum vocant. Sed eum fuisse
Lentulum Spintherem minime

et Val. Max. IV. 2. 5. et

Cic.de Har. Q. Hortensius præcipue, ut hæc sineret, auctor senatui Resp.c. 17. Cic. ad fuit; infensus Clodio, et nullis illum aut judicibus, aut Att. 1. 16. accusatoribus effugiturum putans. Itaque ne Fufius rogationi consulum intercederet, ita transactum, ut ipse ferret eadem omnia, præterquam ut judices a prætore legerentur.

Sen. Ep.

c. 40. et

17. Plut.

[ocr errors]

31. Testimonium in hoc judicio Cato et Cicero dixe97. Cic. ib. runt: Clodius Interamnæ se fuisse' pugnabat, qua die et proDom. incestasse sacra diceretur.' Sed Cicero vere quidem, sed pro Mil. c. impulsus ut putant a Terentia ut eum testimonio læderet, Romæ apud se fuisse' juravit. Multi præterea principum, perjuria ejus, testamenta supposita, Nisibenam seDio. Plut. ditionem, homines centuriatos, stupra matronarum atque Cæs.et Cic. virginum suis testimoniis exposuerunt.

Cic.

Apul. Apolog.

Dio. Plut.

32. Lucullus etiam ancillas produxit, 'adulteratam a Clodio sororem germanam esse,' quam de tribus minimam idem Lucullus in matrimonio habuerat. Putabatur etiam cum duabus reliquis sororibus suis consuetudinem stupri habere, quarum Tertia Q. Marcio Regi nupta erat, Q. Metello Celeri major Clodia, profligatissimi pudoris fœmina, quam vulgus Quadrantariam' cognominabat: quod ei quidam aliquando mœchus, cum aureos dare putaretur, loculos quadrantibus impleverat. Eandem et Catullo poëtæ sub Lesbiæ nomine fuisse adamatam, Apuleio prodente, cognovimus.

33. Inter hæc testimonia Cæsar quoque citatus negaCas. et Cic. vit se quicquam comperisse; quamvis et mater Aurelia,

[ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]

Civ. II.

Cic. ad Att. 1. 16.

et soror Julia, apud eosdem judices, omnia ex fide retu- Appian. lissent. Interrogatusque, cur igitur repudiasset uxo- Sueton. rem; Quoniam,' inquit, 'meos tam suspicione quam Cæs. c. 74. crimine judico carere oportere.' At judices, cum initio se valde severos exhibuissent reo, præsidiumque ab senatu, nonnisi damnaturis necessarium, postulassent; M. Crasso suscipiente negotium, pars major ita turpiter sunt corrupti, ut, præter pecuniam, noctes etiam certarum mulierum, atque adolescentulorum nobilium introductiones nonnullis judicibus pro mercedis cumulo fuisse Cicero scripserit. Igitur Q. Catulus cum vidisset eorum aliquem, Senec. 'Quid vos,' inquit, præsidium a nobis petebatis? An, Ep. 97. ne nummi vobis eriperentur ?'

Plut. Cic.

34. Neque diu post Catulus senex admodum extinctus Dio. est: vir summis honoribus in republica usus, optimarum semper partium, et incorrupta integritatis fama. Paulo ante mortem dedicato Capitolio consummasse felicita- Tac. Hist. tem vitæ visus est, præcipuo tum honore, et usque ad III. 72. aliud incendium Vespasianique tempora mansuro.

35. Nec omiserim quæ tum ei per somnium oblata fu- Sueton. turi species dicitur. Namque post dedicationem duabus Aug. c. 94. continuis noctibus somniasse dicitur: prima, Jovem Optimum Maximum prætextatis compluribus circum aram ludentibus, unum secrevisse, atque sigillum Romæ, quod manu gestabat, in ejus sinum deposuisse. At insequenti, animadvertisse se in gremio Capitolini Jovis eundem puerum : quem cum detrahi jussisset, prohibitum monitu Dei, tanquam is ad tutelam reipublicæ educaretur. Ac die proximo, cum adoraturus in Capitolium ascendisset, obvium sibi C. Octavium, qui postea est Augustus appellatus, nunquam antea visum, non sine admiratione con- Tertul. de tuitus, similem dixit puero de quo somniasset. Quidam Anim.c.46.

5 Obriam edd. ante Crev.

Dio, XLV. init.

* Paulo ante mortem dedicato Capitolio] Immo nono ante mortem anno. Vide supra xcvIII. 31. Circa hanc Capitolii dedicationem parum constare sibi Freinshemius nobis visus est su

pra in not. ad c. 1. hujus libri.
Inde et arguitur falsi lepida illa
fabella quæ mox sequitur de
Octavio; qui, consule Cicerone,
septimo post dedicationem Ca-
pitolii anuo, natus est. Crev.

Dio,

XXXVII.

aliter somnium Catuli exponunt, sed eodem recidente significatu.

36. Inter hæc pons Fabricius ad insulam Tiberinam pertinens, exstructus est: qui ad nostram ætatem incorrupta structura hanc inscriptionem pertulit: L. FABRIPigh. Ann. CIUS C. F. CUR. VIAR.6 FACIUNDUM CŒRAVIT.

Liv. Epit.
Dio,
XXXVII.

37. Dum in Urbe ista fiunt, Allobroges quam diu volverant animis rebellionem cœptavere, facto in Galliam Narbonensem impetu. Sed C.' Pontinius, idoneo loco castra metatus, ut ad omnia quæ tempus postularet præsto esse posset, Manliùm Lentinum cum copiis ad oppidum Ventiam recipiendum misit. Ventini, repentino hostium adventu territi, oppidum reliquerunt. Qui relicti erant, missis oratoribus, petierunt pacem. Interea totis agris ad auxilium concurritur : fit in Romanos ex improviso impetus: oppidumque in potestatem Allobrogum redit.

38. Agrum tamen impune Romanus populabatur, donec multi ad Isaram flumen accolentium cum Catugnato gentis universæ duce affuerunt. Ibi Manlius, cum transitu prohiberi hostes, propter multitudinem navigiorum, non possent, veritus si aperte strueret aciem, ne conferti unitique incumberent, in propinquis flumini nemoribus occultus consedit, ut dissipatos et sine metu se trajicientes exciperet. Satis feliciter processit aliquamdiu dolus. Sed ubi fugientes quosdam insecutus, in ipsum Catugnatum temere incidit, cum omnibus suis perierat, ni repentina tempestas hosti suam occasionem eripuisset. Postea Catugnato longius abscedente, rediit ad Ventiam Lentinus, obsessamque et oppugnatam vi cepit.

39. Servius autem Galba et L. Marcius legati, Rhodano transmisso, populabundi agros Allobrogum Solonium oppidum pervenerant, castello munito haud procul inde potiti. Occurrentes deinde hostes prælio fuderunt, oppidique partem incenderunt, (nam pleraque ædificia ligno. exstructa fuerant,) ne universam caperent Catugnati superventu prohibiti. His rebus auditis, Pontinius cum

6 Ita ex ipsa inscriptione edidit Crev. In edd. priorr. legitur CUR. VICAR.

7 C. pro Q. editionum priorr. emend. Crev. ex Cic. et Sall.

« IndietroContinua »