Immagini della pagina
PDF
ePub

sium, Aurelianorum, Parisiorum, Meldorum, quos hodie Meausenses pronuntiant.

143. Alpium Maritimarum civitates, obscuri hodie nominis, Rigomagensium, Solliniensium, Cemelenensium referuntur: notiores præterea, Ebrodunensium metropolis, (Ambrunum hodie vocant, archiepiscopalem urbem) Diniensium, Saniciensium, (Senes appellant vulgo) Glanatenna, et Venciensium, qui S. Pauli Venciensis episcopatus nunc usurpatur. At in Penninis Graiisve Alpibus, ubi sunt Allobrogum Sabaudi, et Helvetiorum particula, metropolis Centronum, id est, Tarantasia, locatur, et præter hanc Vallensium civitas Octodurus, hodie S. Mauricii nomine notior.

144. Maxima Sequanorum, Burgundiam Helvetiosque complexa, Crispolinorum civitatem agnoscebat metropolin, quæ Vesuntio est, vel, ut hodie pronuntiant, Besansonensis archiepiscopatus. Huic civitates octo suberant, Equestrium, id est Noviodunum ad lacum Lemanum, quæ Genevam et Lausannam interjacens, hodie Nion appellatur: Elvicorum, id est Aventicum, nunc Avanches: Basiliensium, Castrum Viridunense, Castrum Ebrodunense, Castrum Argentariense, cujus ex ruinis Colmaria surrexisse putatur: Castrum Rauracense, ceteris oppidis tum illustrius, hodie nomen Augustum, sed sine specie retinens, prope Basileam, in quam vetustioris et dignitas et appellatio translata videtur sub Græcis imperatoribus: et portus Abucina. Hi Belgarum Celtarumque nobiliores populi fuerunt.

145. Aquitaniam ad mare sitam, eoque vetusta inco- Plin.iv.17. larum lingua appellatam Aremoricam,' oceanus ab occasu claudit boreale latus ortumque solis Ligeris fluvius terminat a meridie Pyrenæis montibus et Narbonensi Gallia finitur. Hoc spatium terrarum Garumna fluvius, ex Pyrenæo monte delapsus, in duas provincias secat. Primæ caput Biturigum Cuborum civitas est, nunc Bourgensis archiepiscopatus: quanquam Biturigas Lugdunensi primæ

Aremoricam] Celtæ, ut et Teutones, mær mare appellabant. Eorum lingua ar mær est ad mare.

Cellar. Geogr. Ant. l. 11. c. 2. p.
195. Crev.

Marcellinus accensuit. Huic junguntur civitates Arvernorum, Rutenorum, Albigensium, Cadurcorum, Lemovicum, Gabalorum, Velaunorum. Quod deinde a ripa Garumnæ ad Ligerim fluvium protenditur, sub Aquitaniæ secundæ vocabulo sex civitates habuit, Agennensium, Encolismensium, (Angulema hodie est) Santonum, Pictavorum, Petrocoriorum, cum metropoli Burdegala.

146. Novem populos prope Aquitaniam, proptereaque tertiam a multis dictam, in qua Vascones habitant, Auscii commendant et Vasatæ reliquorum septem hæc fuerunt nomina, Vibisci, Meduli, Boatæ, Convenæ, Consaranni, Bigerriones, Tarbelli. Horum duodecim recensentur in veteri itinerario civitates: Ausciorum metropolis, Convenarii, (quæ duæ jam ætate Strabonis jus Latii habebant) Aquensium, Lactoratium, Consarannorum, hodie Couserans, Boatum, Benearnensium, Aturensium, nunc Aire, Vasatica, Turba vel castrum Begerra, nunc episcopatus Tarba-Bigorrensis, Eloronensium, id est Oleron, Elusatium, id est Eause, quam Narbonensis partem facit Ammianus.

147. Sed alii Narbonensem et ipsam duplicem ita distinguunt: ut primam, Cebennis montibus ab aquilone, Pyrenæis et mari Gallico a meridie inclusam, septem insigniant civitatibus. Nam præter metropolin Narbonenium, civitates ei tribuunt Tolosatium, Beterrensium, Agatensium, Nemausensium, Magalonensium, Lutevensium, sive castrum Lutevam, Ucetiensium. Secundam Nar

a Ut primam, Cebennis montibus] Miserandum in modum confusa hic erant omnia, finesque alterius Narbonensis alteri circumscripti. Nempe hoc loco legebatur, ut primam, quæ a Varo flumine usque ad Rhodanum versus ortum porrigitur, a meridie mare Gallicum habet, tredecim insigniant civitatibus. Nam, &c. Et paulo infra: secunda Narbonensis, cui metropolis est Aquensium civitas, Pyrenæis et Čemmenis montibus abaquilone, mari Gallico a meridie inclusam, sex præterea civitates ho

nestabant.' Ubi præter limitum confusionem, etiam fœdus solæcismus occurrebat: 'secunda Narbonensis ... inclusam... honestabant.' Hæc omnia correximus, neque committendum duximus, ut lectorem in contextu ipso primum offenderent prava et absurda, quæ in notis demum emendarentur. Sed et passim in tota hac Galliarum descriptione, vel nomina in pravum distorta, vel vitiosas orationis structuras, partim mutavimus ipsi, partim mutanti Clerico obsecuti sumus. Crev.

bonensem quæ a Rhodano flumine usque ad Varum versus ortum porrigitur, a meridie mare Gallicum habet, cui metropolis olim Arelate fuit, nunc Aquensium est civitas, sex præterea civitates honestabant, Aptensium, Reiensium, Forojuliensium, Vapincensium, Segesterorum, Antipolitana.

Strabo IV.

P. 192.

Serv. Æn.

I. 290.

Appian.

p. 523.

148. Hæc ferme fuit Galliarum, sub initia Constantinopolitani imperii, descriptio: sed idem situs gentium, plerarumque civitatum eadem fuisse nomina Cæsare bellum gerente videntur: quanquam gentium numerus, ut solitum est, cresceret, aut contraheretur. Nam ara quæ apud Lugdunum Augusti Cæsaris fuit, inscriptionem habuit gentium sexaginta: nec multis post annis universæ Galliæ quatuor et sexaginta civitates numerabantur. Sed Appianum, qui sub Adriano Cæsare scripsit, pacatos a C. Celt. et de Julio populos quadringentos, oppida octingenta, tradidisse B. Civ. 11. putant. Mihi numerorum potius errorem intervenisse liquet, ut pro aut o' Græcorum litera, quarum illa quinquaginta, hæc septuaginta notat, p', quæ est quadringentorum nota, temere scripta lectave videatur: idque tum ex consensu veterum, tum adjecto numero oppidorum, quæ tantæ gentium multitudini pro portione parum respondet, haud difficile arbitratu est. Ceterum tractus ille terrarum, soli bonitate, et incolarum abundantia, maxi- Suet.Cæs. marum opum famam, nec falso, adeptus, invitavit Cæsa- Tac. Ann. rem, ut hanc unam, præ ceteris omnibus provinciis, suo x1. 23. proposito commodissimam crederet. Nam divitiis ad emendum imperium indigebat: militem duraturus erat ad civilia bella; famam reportaturus ex victoria clarissimam, periculisque et laboribus ampliorem ; quod tum adhuc durabat Gallicæ fortitudinis opinio, virtus paulatim defi- Tac.Germ. ciebat.

b Quatuor et sexaginta civita. tes] Hujus numeri non alium testem novimus, quam Servium,

quem in ora libri allegamus. A-
lium aliquem videtur intuitus
esse Freinshemius. Crev.

c. 54. et

c. 28.

SUPPLEMENTUM

LIBRI CIV.

HISTORIARUM

T. LIVII PATAVINI.

[ocr errors]

Gall. 1. 30.

Id. ib. 1. 1.

1. C. CÆSAR, Helvetiorum gente perdomita, quod ea Cæs.de B. fortissima totius Celticæ habebatur, ingentem apud Gallos gloriam meruit. Idcirco passim ex civitatibus gratula- Id. ib. 1.30. tum venerunt principes; simul petitum, ut bona cum ipsius gratia concilium totius Galliæ sibi liceat indicere.' In illo, ut postea apparuit, de Germanorum amoliendo jugo deliberatum et ab iisdem principibus flentibus et ad pedes prostratis rogatus est Cæsar, ut oppressis auxilium

ferret.'

2. Ariovistus Suevorum rex, per Arvernorum Sequanorumque contentiones, cum centum viginti millium exercitu Galliæ partem occupaverat : Eduos eorumque clientes semel terumque magnis præliis vicerat : iis quoque gravis, a quibus erat accitus, universæ Galliæ imperio Plut. Cæs. imminebat. Cæsar, cum in suo consulatu petentem cu- Dio, pide Ariovistum socium amicumque populi Romani ap- Cæs. Plat. pellandum curasset, causam belli a se removens, Ariovistum ad se venire jubet, ut de præsentibus colloquantur: Dio. Cæs. ratus, quod accidit, regem moleste laturum, atque inde Flor.111.10. causam belli extituram. Nam Ariovistus Cæsarem, si quid vellet, ad se jussit accedere. Tum Cæsar postulata Cæs.

XXXVIII.

Dio.

« IndietroContinua »