Immagini della pagina
PDF
ePub

SUPPLEMENTUM

LIBRI CX.

HISTORIARUM

T. LIVII PATAVINI.

Plot.

Pomp. et
Cæs.

Cæs. de

B. Civ. I. Dio XLI.

Civ. II.

Cæs.

Cic. ad

Att. ix. 15. Dio. Ep. Cæs. ad

1. C. CESAR, intra sexaginta dies in potestatem Italia redacta, cum propter inopiam navium sequi Pompeium, C priusquam ille transmarinis auxiliis confirmaretur, non posset; sed nec Italiam propter duces Pompeianos, qui erant in Hispania, tuto relinqui putaret; Brundisii, Ta- Appian. renti, Sipontique singulas legiones collocavit, ad maritimos exitus adventusque claudendos. Ipse quamprimum in Urbem decurrere statuit, ubi jam olim ut quam plurimi senatores essent enixe contenderat, quo nimirum speciem aliquam auctoritatis publicæ suis armis circumdaad Att. ep. ret: ea re perfecta profecturus in Hispaniam, ut vete- 6. et Ep. rem Pompeii exercitum,' quemadmodum inter suos erat professus, 'donec esset sine duce, opprimeret; inde reversurus ad ducem sine exercitu.' Sed, ut rei frumentariæ provideret, duo Italiæ horrea, Sardiniam a Q. Valerio Att. ix. 9. legato, Siciliam a Curione occupari jubet; quorum Vale- Sueton. rio legionem unam, Curioni tres attribuerat. Hunc enim Cæs. 34. Lucan.III. pro prætore mittebat, cum sex fascibus laureatis, et man- 55. dato, recepta Sicilia protinus in Africam transmittendi. Flor. Iv. 2., His rebus auditis, priusquam venire Valerius in Sardini- Appian. am posset, Caralitani M. Cottam, qui eam provinciam Cic. ad obtinebat, oppido suo ejiciunt: atque ille, Sardorum mente cognita, statim in Africam profugit.

Balbi et Oppii ad Cic. ix. ad Att. ep. 8. et Cic. ad

&c.

Cæs.

Att. x. 4.
Cæs.

Cic. ad

Att. x. 12.

et 16.

2. Siciliæ Cato præerat; atque hactenus egregie se compararat ad bellum, habendis in insula et vicina Italia delectibus, et classe conficienda: ita ut spes magna esset, teneri Siciliam nullo negotio posse. Sed ubi præmissus Asinius Pollio interroganti, utrumne senatus, an vero populi jussu venisset!' • Mandatu ejus adesse' respondit, qui tum Italiam haberet in potestate;' simul Pompeii fugam, et Curionis nuntiavit adventum: pro concione ostendit 'satis sibi virium esse ad expellendum Sicilia Pollionem; sed quia cum aliis copiis Curio expectetur, Dio. Plut. se innoxios exitioso bello implicaturum non esse.

Plut. Cat.
Appian.

Plut.

Cæs.

Appian.
Dio.

Cæs.

Dio.

Cæs. Dio.

Appian.

[ocr errors]

Cete

rum mirari consilia Deorum, et perplexas abstrusasque rationes, qui Pompeio multa prava incipienti semper favissent; nunc pro libertate patriæ pugnantem desererent.' Pauca deinde questus est de Pompeio, qui rebus omnibus imparatissimus, tantas turbas commosset, senatuique persuasisset, omnia ad bellum egregie provisa et comparata se habere.' Hæc in concione locutus, Corcyram abnavigavit, ut Pompeio se conjungeret.

[ocr errors]
[ocr errors]

3. Interea Cæsar, militibus in proxima municipia deductis, ut a labore reficerentur, ad Urbem profectus, de republica cum patribus qui tum aderant satis frequentes Plut. Cæs. egit. Quippe senatum M. Antonius, Q. Cassius tribuni plebis, extra pomarium coëgerant. Ibi Cæsar, commemoratis inimicorum injuriis, suaque lenitate; in eos qui civibus suis præter necessitatem facerent bellum, non sine gravi imprecatione invectus est. De se vero sperare omnes omnia' jussit, qui et alios permultos adversariorum conservasset, et præcipue L. Domitium dimisisset, cum magna pecunia.' Fuit et auctor mittendæ senatus Dio. Cæs. nomine legationis ad Pompeium et consules. Neque enim se reformidare, quod Pompeius dixisset, ad quos legati mitterentur, iis auctoritatem attribui, timoremque eorum qui mitterent significari.' In eandem sententiam cum populo quoque, qui et ipse ad eum ex Urbe confluxerat, locutus, miserrima necessitudine excusata, quod adversariorum armis ad arma cogeretur; frumentum promisit ex insulis, et trecentos nummos viritim.

Dio.

Vell. 11.50.
Dio.

[ocr errors]

4. Ita specie reversa pacis, senatus ad vestitum rediit. Ceterum neque satis levatus hominum timor est, similia

Marium olim, similia Syllam pollicitos esse reputantium,
donec cupita assequerentur: præsertim cum Urbs plena
Cæsaris militibus esset. Irrita quoque fuit de legatis
mittendis deliberatio. Nec enim reperiri poterant, qui Cæs.
mitterentur: et qui delecti fuerant, id munus ancipiti me-
tu subterfugiebant. Nam et Pompeium timebant, ne Plut.
tanquam relictus sæviret; et Cæsarem, ne aliud, quam
quod præ se ferret, intime cuperet. Idque postea magis Dio.
est creditum, ubi Pisonem, licet socerum, offendisse fama
fuit, quod ea de legatione verba liberius fecisset. His Cæs.
disputationibus excusationibusque triduum periit. Quæ
res ubi festinanti Cæsari cœpit esse fastidio, nihil jam no-
men patrum, aut juris antiqui moratus imaginem, cetera
ex usu præsenti administravit.

[ocr errors]

esset

III. 115.

5. Igitur contemta L. Metelli tribuni plebis intercessione, quam inimici Cæsaris comparaverant; Quas tu Plut. leges advocas,' ait, non belli, sed pacis respiciunt tempora: nunc reipublicæ consulendum est. Nec opus tibi reddi rationem factorum meorum, in quem animadvertere, sicut et in ceteros quos cepi adversarios, jure meo potuissem.' His dictis ad ærarium profectus, quod erat in æde Saturni, quia claves ablatæ a consulibus fuerant,' effringi jubet. Eodem et Metellus accurrit, ut vim pro- Lucan. hibeat a foribus. Ibi vero tribuno mortem minatus est Appian. Cæsar, hac voce addita: Atqui, adolescens, non te la- Plut. Cæs. tet, factu hoc mihi quam dictu esse facilius.' Perterritus hac denuntiatione Metellus, non ægre auscultavit monenti Pomp. Cottæ tempori cedere. Quod nisi esset factum, non bitatur, quin itum in cædes foret, semel deposita simula- Att. x. 4. tione pacis. Nam et iratus ultro Cæsar erat, et a multis incitabatur. Amoto tribuno, cum adhuc obstare religio Appian. videretur, quia sanctius ærarium recludi, præterquam tumultus Gallici causa, magnis additis execrationibus atque

[ocr errors]

a Quia claves ablatæ a consulibus fuerant] Omnes scriptores testantur claves ærarii non comparuisse. At eas a consulibus ablatas esse, nusquam diserte Ceterum expressum reperio. non inepte Pighius notat Cæsarem hujus facti invidiam videri

du

declinare voluisse, dum memo-
ravit consulem Lentulum aperto
ærario profugisse. Vid. supra
CIX. 55. Sane de hac sua cum
Metello ad ærarium contentione
omnino siluit. Vid. et quæ
Freinshemius observat de Cn.
Magio, supra cix. 70. Crev.

et Apoph. Rom. et

Lucan.

Cic. ad

Oros.vi.15.

Plin.

Plin.xix.3.

[ocr errors]

diris, majores vetuerant; abivisse jam tempus istius curæ' dixit: 'sua enim opera provisum esse, ne Gallos ulterius Roma timeret.'

6. Protulisse tum ex ærario Cæsar dicitur auri pondo quatuor millia centum triginta quinque. Argenti prope nongenta millia apud Orosium leguntur. Majorem longe summam Plinius indicare videtur, laterum aureorum sex XXXIII.3. et viginti millia commemorans. Etiam laserpitium, pondo centum undecim, inde prolatum a Cæsare idem scriptor annotavit. Offendit ea res plebis animos, nec obscurum id Cæsari fuit. Idcirco cum ei certissimum fuisset, antequam proficisceretur, concionem habere, non est ausus.

Cic.

Dio.
Joseph.

XIV. 13.

Dio.

II. 23.

Appian.

Att. x. 7.

7. Igitur rebus ut poterat constitutis, Aristobulum Judæum cum duabus legionibus in Syriam mittit, Pompeiana consilia turbaturum. Proscriptorum a Sylla liberis Appian. jus honores petendi reddit: M. Æmilium Lepidum Urbi Cic. Phil. præficit; M. Antonium tribunum Italiæ, et quas in ea relicturus erat, copiis. Hujus fratri Caio Illyricum; Licinio Crasso citerior Gallia traditur. Paratur et gemina classis, ad Superum Inferumque mare tutandum. Alteri Cic. ad harum, quæ ad Adriaticum mare excubabat, P. Cornelius Dolabella; alteri Q. Hortensius filius oratoris præficitur. At Cæsari primum ad legiones iter Ariminum fuit: inde trans Alpes in ulteriorem Galliam profectus, cognovit Vibullium Rufum, quem Corfinii dimiserat, Pompeii mandato in Hispaniam isse: L. Domitium ad occupandam Massiliam profectum. Quippe Domitius, cum diu incerti de eo rumores fuissent, in Cosanum suum se contulerat, ibique et in conjecta Cosæ insula Igilio, naves actuarias septem a privatis coactas, servis, libertis, colonis suis compleverat.

x. 4. Appian. Oros.vi.15.

Cic. ad

Att. vIII.

et IX. Cæs.

8. Forte sub idem tempus Massiliensium legati rever

b Auri pondo quatuor millia centum triginta quinque] Marcas 6460. uncias 7. semunciam 1. Argenti... nongenta millia. Marcæ 1406250. Crev.

c Laterum aureorum sex et vi ginti millia] Editio Plinii a Clar. Harduino adornata habet, late

rum aureorum viginti quinque millia; argenteorum triginta quinque; et in numerato sestertium quadringenties. Crev.

d Pondo centum undecim] Libras nostrates 86. uncias 11. semunciam 1. Crev.

8

Dio. Oros.

tebantur, quos ab Urbe discedens Pompeius erat hortatus, ne nova Cæsaris officia veterem suorum beneficiorum in eos memoriam expellerent. Horum adventu Cæsaris Vell. 11.50. in Hispaniam festinantis expeditionem Massilia moratur: Lucan. 111. portas claudit: omnibus viribus ad tolerandum, si opus Flor. iv. 2. Liv. Epit. foret, obsidionem se comparat. Cæsar, evocatis quinde- Cæs. cim primis, cum his agit, ne initium inferendi belli a Massiliensibus oriatur.' Illi cum ad suos fuissent reversi, ex auctoritate publica memorabile responsum referunt : 'esse se socios populi Romani, omnibusque Gallicis His- Lucan. panisque bellis communia cum illo populo fata habere voluisse. Nunc etiam eandem sibi mentem, idem propositum manere, si contra externos hostes aquilæ Romanæ moveantur. Sed intelligere populum Romanum in partes Cæs. discessisse, Pompeio et Cæsare ducibus, patronis civitatis suæ. Utrius causa sit æquior, neque se inquirere curiose; neque tantarum rerum arbitria peragere posse. Igitur pari utrimque jure, paribus beneficiis, uter venisset inermis, ei se aditum in urbem suam, honoremque et beneficia deferre. Sed neutrum duorum contra alterum juvare, oppidoque aut portubus recipere.'

9. Non erat difficile sentire Cæsaris animum hoc re- Dio. sponso mirifice offensum fuisse, neque æquo animo passurum excludi se Massilia, cui caput terrarum Romapatuisset. Igitur hoc metu, et quia proniores in Pom- Cæs. peium erant, L. Domitium advenientem recipiunt, urbique præficiunt: onerarias naves, quas ubique possunt, exceptas in portus suos deducunt, frumentum in publicum conferunt, reliquas merces recondunt. Ergo Cæsar, tribus adductis legionibus, urbem obsidet, turres vineasque agere instituit: naves longas duodecim Arelate fieri imperat. His intra tricesimum diem, quam cæsa materia fuerat, ædificatis armatisque D. Brutum præficit.

10. Erat haud procul muris tumulus, æquali fastigio, Lucan. et satis ad castrorum spatium patenti, ubi Cæsar consederat. Inter hunc et adversam oppidi partem, quæ

8 Omnia verba inter hortatus et horum, quæ ex Cæs. inserit Crev. absunt ab edd. priorr.

« IndietroContinua »