11. 17. Sic Magnus ille Pompeius in conspectu conjugis Flor. liberorumque cæsus, inter imbecillitatis humanæ illustris- Dio. sima documenta memoratur. Cum non Romæ modo, Cic. ad Fam. III. sed ubivis ferme terrarum, perpetuo tenore felicitatis principem locum diutissime tenuisset ; eo ipso tempore quo vel Dio. maxime florere fortuna et potentia videbatur, præceps Dio. subito datus, pridie natalem suum, quo die olim tam dispari sorte, de Mithridate et piratis clarissimum triumphum duxerat, clientis sui supplex, famulorum ejus manibus invenit necem. Vell. 11. 53. Plut, et 18. Cura tamen decore cadendi etiam morienti fuit. Lucan. Toga capiti obducta, ne quis gestus notari, aut vox indig- Plut. na priore Pompeio excipi posset, gemitu tantum edito excepit enses. Caput ad regem relatum est, siccataque Lucan. cute conditum Ægyptio more. Truncus contemtim ab- Val. Max. jectus in littore, a Philippo liberto utcumque crematus 1. 8. conscissæ scaphæ lignis, sepultusque est, cum ad idem officium alius etiam civis Romanus forte accucurrisset. Tumulum postea fluctus marini disjecerunt: et imagines, Appian. quas proximorum temporum admiratio posuerat, sequentium negligentia male habitas in Casii Jovis æde retrusit in cellam, ubi vetera truncataque signa reponebantur, (favissas Romæ vocabant) donec Adrianus Cæsar, impe- A. Gell. rium totum undique perlustrans, cum in Ægyptum venis- II. 10. Appian. set, et effigies reperit ornavitque, et tumulum inquisitum refici repurgarique jussit. Vix relatu dignum, tamen ad Dio. ineptam hominum cavendam solicitudinem non inutile, tradunt auctores, ex vaticinio quodam Cassios semper XXII. Plut. Marcel. suspectos Pompeio fuisse: cum nemo hominum hoc nomine, sed mons scilicet Casius fatalis ei prædictus esset. 19. Postridie mortem Pompeii secutus illum e Cypro L. Lentulus advenit, ignarus omnium quæ accidissent: sed conspecto in littore rogo, nescio qua occulta vi commovente animum, Eccui hic,' inquit, 'justa tam exiliter fiunt?' Nec longo interposito spatio; fortassis tibi, Val. Max. Cnæe Pompei !' Divinavit amici casum, unde suam quoque fortunam pendere non nesciebat. Nec diu superCæs. Oros. fuit: comprehensus enim ab rege, ad Pelusium in custodia necatus est. At qui in Cyprum refugerant diversa exinde loca petiverunt. Plut. Dio. Liv. Epit. Cæs. 20. Interim Cæsar post victoriam biduo tantum honori simul Deorum, et quieti militum dato, omissis curis aliis, Plut. Brut. Pompeium, quocumque terrarum se contulisset, sequi certus, hoc uno angebatur, quod neque nuntiis neque fama fiebat certior quam in partem Pompeius intendisset fugam. Postremo cum interrogatus ea de re Brutus argumenta quædam protulisset, in Ægyptum fugisse videri, credidit, eoque statuit accedere. Igitur assumto equitatu, et una legione minoribus itineribus subsequi jussa, per Thessaliam in Macedoniam profectus est. Thessalis ob navatam in bello operam, præbitaque auxilia, simul terram honorans victoriæ suæ testem, libertatem reddidit. Cæs. Appian. Appian. Cæs. Appian. Cæs. c. 62. e 21. Atheniensibus etiam rata tum sors fuit, quam inter initia condendæ urbis imposuisse Deos fabulæ vulgarunt; 'Neptunum, uti semper temere consulerent; Minervam, uti nihilominus commoda fortuna uterentur.' Nam tum quoque Cæsar ignovit deprecantibus, severe increpitans, et hac voce adjecta: Quousque vos, vestro merito pereuntes, majorum servabit gloria?' Deinde cum per Macedoniam Amphipolin pervenisset, Hellespontum petiit, in Asiam transmissurus. Ibi eum e maximo periculo admirabilis fortuna eripuit ; cum inopia triremium vectoria navicula trajiciens, in paratissimam hostium classem, et acerrimum ducem incidisset. e Neptunum, uti semper temere consulerent] Hoc unde sumserit Freinshemius, reperire non potuimus. Crev. 22. Corcyræ trecenta Pompeii triremes steterant. Inde Appian. cum discederetur, cum majore numero reliquos, ut est expositum, transjecit in Africam Cato: triremes septuaginta C. Cassio datæ, quibus Pontum Pharnacemque adiret, illum quoque regem conciturus. Tum autem, audito adesse Cæsarem, quasi deprehensus ipse esset, supplices e navi tendens manus, veniam sibi suisque orabat. Agnovit Cæsar fortunam suam, et non contentus hac victoria, nedum incolumitate, dubitavit an reciperet: fuitque a Bruto, cujus sororem Cassius duxerat, exorandus. Hæc Plut. Brut. ita, secutus auctores qui C. Cassium in Hellesponto deditum scribunt, posui: ceterum Suetonius et Dio, scriptores minime spernendi, L. Cassium tradiderunt rostratas decem habentem supplicem Cæsari factum. Sane a præfracto contumacique C. Cassii ingenio permultum ea vilitas dissidet; nisi, quod Appianus censet, fortunæ Cæsarem efferenti cedere tum omnia debuerunt. IX. 962. Cæs. 23. At Cæsar, prætervectus oram Asiæ, Ephesum atti- Lucan. git, ibique senatores omnes ex provincia sub eosdem dies eo convocatos esse cognovit a T. Ampio Balbo, qui ad tollendam ex templo sacram pecuniam testibus his uti cogitasset. Sic iterum servata Ephesiæ Dianæ pecunia, Appian. Ionas ceterasque gentes Asiæ, missis legatis deprecantes, venia prosecutus, insuper provinciam publicanorum injuriis, et triente soliti tributi levavit. Nec tamen omisit Dio. locupletiorum publicare fortunas, quos favisse Pompeio Strab.xiv. constabat: quorum Pythodorus ex Asiarcharum numero, p. 649. cum duobus talentorum millibus amplius possideret, redemit a Cæsare opes suas, neque minores reliquit liberis: unde mox ad regale fastigium ascenderunt. Tum vero et Plut. Cæs. Gnidiis immunitas data propter Theopompum, qui inter Græcos amicos præcipue gratiosus et potens apud Cæsa rem erat. 1 Dubitavit an reciperet: fuitque a Bruto...exorandus] Horum nihil reperitur apud Appianum. Cassio Cæsarem a Bruto placatum esse Plutarchus tradit eo loco quem margo indicat: sed non meminimus eum men tionem usquam facere dedentis 8 Duobus talentorum millibus] Plut. Cæs. Strab.XIV. p. 656. Cæs. Cæs. Appian. Cæs. 24. Sed Cæsar, paucis diebus in Asia moratus, jamque minus dubitans in Ægyptum isse Pompeium, quod Cypri visum esse cognoverat; Rhodum navigavit, et collectis quot subito poterant navibus virisque, cum equitibus octingentis, duabusque legionibus, una, quam sequi ex Thessalia jusserat, altera, quam a Fufio legato evocaverat ex Achaia, navibusque longis Rhodiis decem, Asiaticis paucis, sub noctem inde solvit; ignaris ceteris quo tenderet. Sed gubernatores interdiu vexillum prætoriæ navis, noctu pharum sequi jusserat. Sic tertio post die Alexandriam pervenit. 25. Sed in his legionibus tria millia ducenti haud amplius milites erant. Reliquos vulnera, laborque, festinantem imperatorem consequi vetuerant. Sed Cæsar, animi magnitudine et fama rerum gestarum fretus, omnem sibi locum, quantumlibet infirmis præsidiis, tutum fore existimabat. Tamen quia tumultuantes recenti morte Pompeii Alexandrinos repererat, veritus littori se creLiv. Epit. dere, anchoras jecit; donec ad eum Theodotus venit, caPlut.Pomp. put et annulum Pompeii, (ensifer leo insculptus erat, ut Dio, XLII. Plutarchus tradidit; ut Dio, tria tropæa) tanquam fidei pignus, offerens. Lucan. Liv. Epit. V. I. Dio. Sueton. Cæs. c. 30. 26. Ibi Cæsarem, agnito generi capite, flevisse refeVal. Max. runt, aversatumque portantem esse; persona morentis assumta, quanquam intime gaudere morte æmuli putaretur. Reliqua tamen ejus mansuetudo facile declarat, veras illas, non simulatas lacrymas fuisse. Princeps enim omnium esse volebat certe; nec excogitari necessitudo ulla posset, quam isthoc pretio proposito violandam esse Id. ib. 74. non existimaret: sed, hoc dedisses, erat hominum omnium mitissimus, et qui amplissimum quemque cupidissime servaret, tanto majorem gloriam suam futuram ratus, quanto potentiores nobilioresque viri suo beneficio viverent. Quocumque animo, vultum certe servans, caput Pompeii pluribus et pretiosissimis odoribus concrematum, honeste funerandum curavit in suburbio, ubi post debellatam Ægyptum ædem condidit Nemeseos, quæ sub Trajano demum diruta est ab Judæis rebellantibus. et 75. Val. Max. Liv. Epit. 27. Inter hæc appulsus Alexandriam Cæsar, cum navi primum egrederetur, magno tumultu exceptus est, concurrente milite quem præsidio urbis Ptolemæus relique Oros. Dio. rat, et fremente vulgo, cui præferendis Cæsari fascibus, Dio. Cæs. imminui majestas regia videbatur. Igitur ipse concessit Luc. x. 10. in regiam pars militum, quod exarmari commilitonum suorum nonnullos viderant, in altum se receperunt, donec omnes simul naves applicarent. Cæs. c. 35. Vell. 11. 54. Cæs. 28. Non fallebat Cæsarem quanto suo periculo inter Lucan. infidos et validos in populosissima urbe commoraretur; Sueton. videbatque regis et ceterorum erga se non aliam fidem Flor. Iv. 2. fore, quam in Pompeium fuisset: sed Etesiis tenebatur, qui sunt Alexandria navigantibus adversissimi venti. Lucan. Ergo dissimulando animo, donec vires contraheret, templa Appian. ceteraque celebriora urbis ædificia lustrabat, audiebatque sapientiæ professores stans et populo immixtus, aliisque rebus omnibus captum se pulchritudine locorum et Alex- Frontin. andrinæ vitæ æmulatione testabatur: unde illi mira vulgo gloria atque gratia quæsita est: præsertim cum etiam comiter excipiendo singulos licentioribus conviviis penitus laxare animum videretur; jam propemodum effecta con- Plut. Cæs. suetudine, ut pernoctaret inter epulas, quod ille vitandarum insidiarum causa usurpabat, quas sibi sentiebat a Pothino strui. Nec enim ab hoc prætermittebatur quicquam, quod ad invidiam Cæsaris, et exasperandos in eum quoslibet, pertinebat. Strat. I. 1. 29. Pecunia maxime deerat Cæsari: ergo etiam Asiam Dio. prætercurrens, cum fuisset in omnibus liberalis et clemens, stipendium tamen imperaverat: et nunc Alexandriæ mu- Plut. Cæs. tuum reposcebat. Nam Auletæ Ptolemæo grandem summam expensam ferebat, supra septingenties sestertium; cujus pecuniæ partem magnam liberis regiis condonaverat olim, reliquum quadringenties cum maxime reposcebat. Nec eo contentus, arbitria quoque cœperat agere dissidentium regum, quod eorum controversias ad Dio. Cæs. populum Romanum, et se populi Romani consulem pertinere dicebat, ex testamento patris Ptolemæi. Eo testamento major filius majorque filia hæredes scripti erant : Septingenties sestertium] Marcas argenti 273437. uncias 4. Delph. et Var. Clas. Quadringenties. Marcas 156250. 15 L |