Ægyptio ducta Arsinoë parum indignationis ac misericordiæ commoverat. Quin et lictorum numerus, nullius unquam spectatus imperio, admonebat homines sortis suæ, et alienam vicem oblitos, suæ fortunæ cogebat ingemiscere. Vicissim captivorum reputantes multitudinem, et quam infestarum populo Romano gentium robur hi fuissent, rerumque gestarum inauditam antea magnitudinem, ab odio Cæsaris ad laudes et admirationem transferebantur. Delectabant et Achillæ Pothinique pœnæ, et Appian. Pontici regis tam celeriter dejecta arrogantia. Opes etiam translatæ (ad decies sexies millies sestertium fuisse Vell. it. reperio, coronas aureas, dona regum ac civitatum, duo 56. et iti Lips. millia octingentas viginti duas, auri pendentes pondo vi- Appian. ginti millia quadringenta quatuordecim b) mulcebant animos, magnam exinde partem suis mox usibus aut voluptati cessuram, scientium. Cæs. 38. 19. Nam et viscerationem populo dedit Cæsar, et Sueton. omnis generis spectacula diversis causis. Forum enim Plut. Dio. suum, eo quod Romanum vocabatur, pulchrius, sed minori Appian. latitudine, ubi jus redderetur, templumque Veneris Geni- et Dio. tricis, et juxta numinis effigiem Cleopatra simulacrum dedicavit, cum multis et aliis nobilium artificum tabulis; inter quas Timomachi Ajacem et Medeam octoginta ta- Plin. lentis emisse traditur. Locavit ibidem equi sui effigiem, Xxxv. 4. et qui humanis similes priores pedes habuit, neque sessorem Plin. VIII. recipere voluit nisi Cæsarem: statuamque sibi loricatam Sueton. dicari passus est, cum effigie quam Arcesilaus fecit. Cæs. 61. Struxit et amphitheatrum, ubi funebribus filiæ ludis pronuntiatum olim populo munus atque venationes exhi- Dio et buit. 11.etv11.39. 42. Plin. XXXIV. 5. Plut. 20. Fecit et ludos regionatim, per omnium linguarum Sueton. histriones, item circenses, athletas, naumachiam. Mune- Cæs. 39. re gladiatorio depugnaverunt quidam Romani equites, sed h Auri.... pondo viginti millia quadringenta quatuordecim] Marcas 31897. uncias 6. Crev. 8 Decies sexies millies sester- Crev. tium] Marcas argenti Parisienses 6250000. Sequitur Appianum Freinshemius. Velleius enim minorem summam habet, nempe sexies millies, sive mar. cas argenti nostrates 2343750. i Octoginta talentis] Marcis argenti 7500. Crev. Dio. Sueton. Cic. ad Fam. XII. 18. Sat. 11. 7. et Furius Leptinus, cujus pater præturam gesserat, et Q. Calpenus, senator quondam actorque causarum. Dimicare et Fulvius Setinus senator voluerat, sed Cæsar negavit passurum in senatoribus, equites admisit. Pyrrhicham saltaverunt Asiæ Bithyniæque principum liberi. 21. Ludis D. Laberius eques Romanus mimum suum egit, quanquam sexagenarius, quod ipse diligenter excuMacrob. savit in prologo, coactum se testatus 'blanda vi illius, cui ne Dii quidem ipsi negare quicquam potuissent.' Sed neque serviliter se gessit in actione, ultusque est injuriam dictis liberis sub aliena persona, 'Quirites libertatem perdere,' exclamans; et, quo versu totum in se populum convertisse dicitur, quasi vocem misisset publici affectus, 'Necessum esse multos timeat, quem multi timent.' Alienavitque ea libertate Cæsarem, ut Publium ei mimographum anteponeret: statimque Publio palmam, Laberio annulum aureum cum quingentis sestertiis daret. A. Gell. XVII. 18. Macrob. VII. 3. et Macrob. 22. Neque tamen Laberio vel excusatio sua, vel potentia Cæsaris præsidio fuit, quominus equestri loco indignus Sueton. post mimum actum haberetur. Cum e vestigio in quatuVitruv.v.6. ordecim sessum iret, per orchestram, qui senatorum in Sen.Contr. theatro locus erat, transeunti, Cicero ait, Reciperem te, nisi anguste sederem:' simul et illum respuens, et cavillaSat. 11. 3. tus in numerum senatorum, quem Cæsar supra modum auxerat. Nec tacitum a Laberio tulit, mirum anguste sedere, qui duabus soleret sedere sellis.' Sed nec ab equitibus receptus est, qui gemino dedecore commaculatum ordinem interpretabantur, et quod eques Romanus in scenam attractus esset, et quod mimus in quatuordecim remissus. Idcirco ita se coarctaverunt, ut venienti non esset locus. Sueton. Dio. Appian. 23. Sed neque ejusdem ordinis plerique temperabant a majoribus probris. Circensibus, spatio circi ab utraque parte producto, quadrigas bigasque et equos desultorios agitavit patricia juventus. Ejusdemque nobilitatis turma duplex, majorum et minorum puerorum, Trojam lusit. Venationes per quinque dies sunt editæ: et novissimo quingeni pedites, viceni elephanti, equites treceni commissi, sublatis metis, quo spatium dimicantibus esset, Sueton. binisque castris eorum in locum repositis, euripoque in gyrum addito, contra eruptionem belluarum. Athletæ, Plin.vin.7. stadio ad tempus exstructo, in regione Martii Campi certaverunt per triduum. Nic. Dam. de Instit. Aug. 24. Græcis ludis C. Octavium præfecit, sororis suæ nepotem, quem successorem fortunæ suæ destinatum variis jam tum honoribus evehebat. Nam et nuper quatuordecim annis nato virilem simul togam et sacerdotium in locum L. Domitii dederat : et Latinis præfectum Urbis constituerat: et triumphans, ornatum donis militaribus, Sueton. quanquam interesse non potuerat bello, currum suum proAug. 8. sequi jusserat. Navale prælium, non in mari aut lacu Dio. aliquo, sed in minore Codeta exhibuit, parte Martii Sueton. Campi effossa, et immisso flumine. Concurrerunt biremes ac triremes quadriremesque Tyriæ et Ægyptiæ classis, Appian. quadringenis remigibus instructæ, et millenis navalibus sociis. nunc per Cæs. 39. 25. Et hæc omnia spectacula cum tanto hominum con- Sueton. cursu celebrata essent, ut plerique advenæ inter vicos aut vias sub pellibus manere cogerentur, multique mortales, et in his duo senatores, eliderentur in turba; ab iis ipsis quorum summa in talibus cura atque voluptas erat, Cæsaris reprehendebatur cum sævitia prodigalitas, qui non Dio. contentus immenso sanguine, quem prælia hausissent, ludum et jocum tantam vim ejus, una cum extortis iniquissime pecuniis effunderet. Opera quoque data fuerat, ut omni temeritate sumtuum cujuslibet priorum exempla vincerentur. Munere gladiatorio carbasinis Plin. xIx. velis totum forum Romanum intexit, ut spectatores a sole defenderet, Viamque Sacram ab domo sua ad Clivum usque Capitolinum: quod munere ipso visum esse mirabilius tradunt. Studuit etiam inusitata quædam naturæ opera ostendere; tumque primum Romæ visa est camelo- Plin. VIII. pardalis. * In minore Codeta] Sic explicat vocem Codeta Festus : Codeta appellatur ager trans Tiberim, quod in eo virgulta nascantur ad caudarum equina rum similitudinem.' Minor Co- 1. et Dio. 18. et Dio. Dio. Cæs. 41. Dio. 1. 8. Dio. 26. Sed aliorum inermes erant querelæ, nec ultra sonitum processura inanium vocum: milites perniciose moveri cœperant, non cura honesti aut inutilium sumtuum tædio, sed quia non potius inter ipsos pecunia dividebatur. Neque quieverunt, priusquam sua manu correptum aliquem superveniens Cæsar ad supplicium centurionibus tradidit. Sed hic quidem non injuste perierat. Duos alios innocentes stolidissimæ superstitionis crudelitas absumsit, ne publici quidem erroris ullo prætextu defensa. Cum enim neque Sibyllinis libris hoc jussum esset, neque ullo alio recepto oraculo, duo viri in Campo Martio a pontificibus et Martiali flamine immolati sunt. 27. Inde conversus ad ordinandum reipublicæ statum, Sueton. judicia senatoribus et equiti tradidit, remotis qui tertii ordinis fuerant ærariis tribunis. Et quia seipsum, propterea quod multis continenter annis Galliam obtinuisset, Cæs. c. 30. Cic. Phil. imperii consuetudine captum norat, tulit, ne prætoriæ provinciæ plusquam annum, ne plusquam biennium consulares obtinerentur. Ad replendam porro Urbem, quæ superioribus bellis vehementer exinanita fuerat, et coloniis transmarinis deducendis, quo circiter octoginta millia civium detinebantur; sanxit, ne quis civis major annis viginti, minorve quadraginta, qui sacramento non teneretur, plus triennio continuo Italia abesset: neu quis senatoris filius, nisi contubernalis, aut comes magistratus, peregre proficisceretur: neve hi qui pecuariam facerent, minus tertia parte puberum ingenuorum inter pastores Sueton. Cæs. c. 42. Dio. Dio. Sueton. 28. Proposuit et iis qui multos susciperent liberos, præmia et omnes medicinam Romæ professos, et liberalium artium doctores, quo libentius et ipsi Urbem incolerent, et alii appeterent, civitate donavit. Sumtus quoque recidit, non lata modo diligenter, sed etiam exercita lege. Cas. c. 43. Usum conchyliatæ vestis, et margaritarum, nisi certis personis et ætatibus, perque certos dies, ademit. Lecticis Chron. etiam uti matronas prohibuit, quæ nec viros nec liberos haberent, et minores essent annis quinquaginta quinque. Circa macellum custodes disposuit, qui opsonia contra vetitum emta retinerent, deportarentque ad se summissis Euseb. num. 1972. Sueton. nonnunquam lictoribus atque militibus, qui si qua custodes fefellissent, jam apposita e mensis ipsis afferrent. Civ. II. fin. Sueton. Cæs. 40. Scalig. de 29. Correxit et fastos, jampridem superiorum tempo- Appian. rum ignorantia, et per licentiam intercalandi, dum ponti- Solin. c. 3. fices in gratiam publicanorum extendunt, aut contrahunt Plut. Cæs. tempora, ita turbatos, ut neque messium feriæ æstati, neque vindemiarum autumno responderent; et jam, quod ex emendatione Cæsaris intelligitur, qui v. Nonas Octobres esse debuerat dies,' principium anni haberetur. Igi- Dio et tur, repudiata veterum ratione, qui secuti lunæ revolutio- Appian. nes fuerant, ad solis cursum ordinavit, Ægyptiis adhibitis, Plin. VIII. et principe omnium Sosigene, quos Alexandriæ consuluerat; et M. Flavio scriba annitente. Emendat. 25. Mac. Sat. 1. 14. et 15. Dio et Die Nat. 30. Sed Alexandrini tricenos dies in menses partiti, sub finem anni quinque reliquos addebant. Id displicuit Cæsari, potiusque visum, et illos quinque dies, et alios in- 11. init. super duos Februario detractos," certis mensibus adjicere, Sueton. et et quadrantes diei, (eo enim ferme spatio solis conversio Censor. de dies trecentos sexaginta quinque superat,) colligere, donec c. 20. et ex his confecta dies quarto quoque anno intercalaretur, Ovid. Fast. mense ac loco, quo etiam apud veteres intercalari consue- Macrob. verat, id est, ante quinque ultimos Februarii mensis dies: idque bissextum censuit appellandum, quod nimirum id biduum pro uno die haberi, et diem sextum Kalendas L. 98. D. Martias vocari volebat. eo III. 155. de Verbor. Signif. 31. Ut igitur tam fœde luxatus annus ad siderum cœlique leges revocaretur, cum illos supervacuos dies, ad sexaginta septem, inter Novembrem ac Decembrem interje- Sueton. |