boratione indigens non minus atque poffelho. Sedeft tamen perfona, inquies. Patiemur ergo, inquam, vt paulo amplius extenfa famila voce annumerentur partibus ejus & liberi (quod & Philofophus facit I. pol 3) quatenus nempe familia fimpliciter notat focietatem ex perfonis domefticis partim imperante, partim fubditis collectam

~

с

S. VII. Haud fruftra dixi imperante, non imperantibus: μοναρχείται γὰρ πᾶς ὁ οικο Ipol. 4. fubaudi, naturaliter. Id quod de vico & civitate dici æque non poteft. Erit autem & hoc obfervatu non inutile. Quod addidi naturaliter, eo valet, nequis forte e ftatu familiarum aberrante aut legali petitum telum in Ariftotelem torqueat. Quod irritum fane futurum eft. Quicquid enim difciplinæ civilis ad fubjećti Politices notitiam pertinet, ad ftatum naturalem elimavit fummus Philofophorum. Cujus veftigia vaticinamur in hujus etiam Quæftionis explicatione, fi fapimus, infequenda nobis fore.

S. VIII. His ita præftructis ad ipfam Quafitionem veniamns. Quæri cœpit: Quor minimo numero perfona ad Familiam, Vicum Civitatem requirantur? Si verum ammamus, totum hoc genus quæftionum magis curiofum eft & lubricum (ne quid hic dicam gravius) quam vtile aut neceffarium: tale cer

tè,

t,ut in eo, tanquam in propria materia verfarentur illæ olim veterum igiç, cavillationes, quas copeiras (alio longe fenfu, quam qui notus hodie fit vulgo Dialecticorum) vocabant, & Daλanpss. Ut cum rogarent, (vnde & nomina his duobus fophismatibusfacta) quot grana effent acervus? a quoto pilo amiffo calvus quispiam cenferi poffet? vid. Gaf fend. cap. 3. de Log. orig. Tom. 1. Op. f. 41. Piura exempla fuppeditabit Valla III. Dialect. 12. fab. fin.

IX. Difficultatem negotii confeffus eft & Cicero in Lucullo, vbi hunc ipfum de forite locum tractans p. 23. cum lubricum eum & periculofum vocaffet, mox fubdit: Res rum natura nullam nobis dedit cognitionem finium, ut ulla in re ftatuere posfimus quatenus. Nec in acervo tritici folam, unde nomen eft, fed ulla omnino in re minutatim interroganti : diues, pauper ; clarus, obfcurus fit; multa, pauca; magna, parva; longa, brevia; lata, angufta, quan89 aut addito aut adempto, certum quod refpon. deamus, non habemus.. Enimvero rerum hujusmodi ea eft varietas, ut minimæ quantita is maximæue certos fines affignare, qui vbique fine exceptione valeant, fit operam perdere. Itaque nodi illi Gordi non folvendi funt, fed amputandi. Demonftrari certus numerus non poteft: no() A 4

mi

mininetur ergo incertus, aut certus quidem fed quivim habeat incerti. Plane talis erat Saluatoris refponfio ad fimilem interrogatiunculam Petri: Quoties dimittendum effet fratri? an fepties fufficeret? imo, vero, inquit, non. fepties, fed feptagies fepties, Matth. 18.21. 22. hoc volebat: toties, quoties in te frater pecca

uerit.

§. X. Quamobrem a quærentibus: Quot homines familiam, quod vicini pagum, quot cives Remp, quot milites exercitum conficiant? & fimilia, poftulemus hoc prius expediri nobis: quot ipfi ad fuum cujusque focietatis finem. neceffarios arbitrentur? Quod hic ipfi nobis, refpondebunt, idem refponfum habeant fibi. Vix autem poterunt de Vice, certè, Rep. Exercitu refpondere aliquid fixum atque immobile. Equidem facile fuerit in his paucitatem aliquam excogitare jufto minorem, aut abundantiam æquo majorem : nullum enim inftrumentum infinitum eft I. pol. 5. nec tueri vim fuam poteft, five paruitate five magnitudine modum excedat, VII pol. 4, At vero primæ ultimæve monfuræ, quæ jufta fit, exactos terminos quafi punctis utrinque fuis defignare, circumftantiarum lubricitas non finit.

S. XI. Non inficior aliquam perfonarum multitudinem in his focietatibus flagitari: fed qua

qualitate illam Theoria Politicametitur, non quantitate. Age enim, a quantitate rem æftima. Mille armatis, quos in nos educit hoftis, fuperandis haud dubie 1200. cives fufficient, fexcenti non fufficient. Atqui contra teftantur hiftoriæ, fugata fæpe fuiffe magna ριψασπίδων agmina a duplo vel triplo paucioribus fed ftrenuis, etiam cum paria, vel etiam a ftrenuorum parte iniquiora, fue re cætera.Nempe quod viribus tranfigendum eft negotium, non numero. Id quod dinEus Alexander pro magna papaueris copia modicum piper Dario remififfe legi

tur.

§. XII. Hæc caufa fuit Ariftoteli, cur nec domui, nec vico vfpiam, nec ciuitati certum perfonarum numerum affignaret, ac nein optima quidem Rep. fua, cum de numero civium agere propofuiffet, ad calculos federe vellet. Aperte enim teftatur,non multitudinem eorum fpectari oportere,fed facultatem. Δεῖ μᾶλος, inquit, μὴ εἰς τὸ πλῆθος εἰς δὲ δύναμιν βλέπει. ἔςι γάρ τι καὶ πόλεως ἔργον, lib. VII. cap. 4. Et in fine cap. concludit indefinite ὗτός ἐςι δρΘ ἄρις, ἡ μεγίςη το πλή θες ὑπερβολὴ πρὸς αυτάρκειαν ζωῆς ἐυσύν ORTS.

§. XIII. De familia'tamen (compofitarum ()

A 5

fo

focietatum minima) fatendum, ea illum je cifle fundamenta, vnde concludere queamus, tres minimum perfonas conftituenda jufte familia fufficere, patremfamilias, vxorem ejus &feruum: Quam fententiam & paffim hodie reperias apud fcriptores Politicorum. Confule Arnifæum I pol. 2. p. 15. & I. de Rep. 1. f. 9. n. 2.p. 21. Jac. Martin. I pol. 2. p. 12. & 17. Liebenthal. Polit. difp. 2. qu. 7. p. 27. Cellar. I. Polit. s. §. 4.p. 68. Wendeler lib. II. Philos. pract. f. 1. c. 2. p. 288. H. Prætor. Theat. polit. p. m. 152. Micræl. I.polit. 2. §. 2. p. 14.

§. XIV. Cum enim conflata fit domus e duabus focietatibus fimplicibus, conjugali & herili per §. 4. & 5. ad has autem dictætres perfonæ fufficiant: confequens eft, vt in hunc eundem numerum cogi poffit & domus. Petitum hoc eft argumentum non a materia tantum familiæ, hoc eft, duabus focietatibus fimplicibus, fed & forma regi minis domeftici quæ per §. 7. eft monarchica, Hinc enim fit, vt vnus paterfamilias fimul vt maritus præfit uxori, fimul vt dominus feruo (horum quippe roßhuTinòu alterius nullum eft, alterius azvpgv I. pol. 8.) coque bis numeretur in focietatibus duabus, quatuor alioqui perfonarum copiam poftulaturis.

§. XV.

1