Immagini della pagina
PDF
ePub

iis comitia tribunorum militum tollentibus per quinquennium urbem tenuit.

XXXIX. Inter priorem dictaturam abdicatam novamque a 1 Manlio initam ab tribunis velut per interregnum concilio plebis 5 habito apparuit, quae ex promulgatis plebi, quae latoribus gratiora essent. nam de fenore atque agro rogationes iubebant, 2 de plebeio consule antiquabant. et perfecta utraque res esset, ni tribuni se in omnia simul consulere plebem dixissent. P. 3 Manlius deinde dictator rem in causam plebis inclinavit C. Li10 cinio, qui tribunus militum fuerat, magistro equitum de plebe dicto. id aegre patres passos accipio; dictatorem propinqua 4 cognatione Licini se apud patres excusare solitum, simul negantem magistri equitum maius quam tribuni consularis imperium esse.

15 Licinius Sextiusque cum tribunorum plebi creandorum 5 indicta comitia essent, ita se gerere, ut negando iam sibi velle continuari honorem acerrime accenderent ad id quod dissimulando petebant plebem; nonum se annum iam velut in acie 6 adversus optumates maximo privatim periculo nullo publice 20 emolumento stare. consenuisse iam secum et rogationes promulgatas et vim omnem tribuniciae potestatis. primo inter- 7 cessione collegarum in leges suas pugnatum esse, deinde ablegatione iuventutis ad Veliternum bellum, postremo dictato

5 Jahre, wo weder Consuln noch Militärtribunen angegeben werden, sondern nur Licinius u. Sextius als tribuni plebis. Diodor nennt diesen Zustand die Zeit der αναρχία.

3. Inter priorem dictaturam] M. Furius Camillus war zur Abdication genöthigt worden durch den Beschluss der Plebs, dass, wenn er als Dictator etwas Gesetzwidriges gegen sie unternehmen würde, man ihn nach Beendigung seiner Amtszeit auf eine Brüche von 500000 As anklagen würde. lhm folgte sofort P. Manlius als Dictator. 5. ex promulgatis, neutr. plur., weil die 3 Rogationen in eine zusammengefasst waren (lex satura). 7. antiquabant] de conatu! Wahrscheinlich hatte der Senat erklärt, zu den beiden ersten Gesetzen seine Zustimmung geben zu wollen, wenn die lex de consulatu verworfen würde. Die Patricier befolgten eine ähnliche Politik wie gegenüber den rogationes Canuleiae. Das

[ocr errors]

Volk stimmte jetzt mit der Kurzsichtigkeit und Undankbarkeit der Menge nur für die ihm unmittelbar vortheilhaften Rogationen. Die Tribunen dagegen fassten nun die 3 Rog. in eine zusammen, damit das Ganze entweder angenommen oder verworfen würde wie in schwierigen Zeiten das Englische Haus der Gemeinen, uneins mit der Krone, wenn das Haus der Pairs ihr anhing, Beschlüsse, wofür die Beistimmung dieses Standes nicht zu erwarten war, einer Geld bill einverleibte, wie fremdartig sie ihr auch sein mochten." Nieb. R. G. III, 33. - 9. C. Licinio] Vatersbruder des Volkstribuns. 17. dissimulando, dı' slowveías. 23. ad Veliternum bellum],, Veliterni coloni gestientes otio, quod nullus exercitus Romanus esset, et agrum Romanum aliquotiens incursavere et Tusculum oppugnare adorti sunt" Liv. VI, 36. Vielleicht waren die Einfälle durch

[ocr errors]

8 rium fulmen in se intentatum. iam nec collegas nec bellum nec dictatorem obstare, quippe qui etiam omen plebeio consuli magistro equitum ex plebe dicendo dederit. se ipsam plebem 9 et commoda morari sua; liberam urbem ac forum a creditoribus, liberos agros ab iniustis possessoribus extemplo, si velit, 5 10 habere posse. quae munera quando tandem satis grato animo aestimaturos, si inter accipiendas de suis commodis rogationes spem honoris latoribus earum incidant? non esse modestiae populi Romani id postulare, ut ipse fenore levetur et in agrum iniuria possessum a potentibus inducatur, per quos ea conse- 10 cutus sit, senes tribunicios non sine honore tantum sed etiam 11 sine spe honoris relinquat. proinde ipsi primum statuerent apud animos, quid vellent, deinde comitiis tribuniciis declararent voluntatem. si coniuncte ferri ab se promulgatas roga12 tiones vellent, esse quod eosdem reficerent tribunos plebis, per- 15 laturos enim quae promulgaverint: sin, quod cuique privatim opus sit, id modo accipi velint, opus esse nihil invidiosa continuatione honoris: nec se tribunatum nec illos ea, quae promulgata sint, habituros.

1

XL. Adversus tam obstinatam orationem tribunorum cum 20 prae indignitate rerum stupor silentiumque inde ceteros patrum defixisset, Ap. Claudius Crassus, nepos decemviri, dicitur odio 2 magis iraque quam spe ad dissuadendum processisse et locutus in hanc fere sententiam esse: „Neque novum neque inopina3 tum mihi sit, Quirites, si, quod unum familiae nostrae semper 25 obiectum est ab seditiosis tribunis, id nunc ego quoque audiam, Claudiae genti iam inde ab initio nihil antiquius in re publica patrum maiestate fuisse, semper plebis commodis adversatos 4 esse. quorum alterum neque nego neque infitias eo, nos, ex quo adsciti sumus simul in civitatem et patres, enixe operam 30 dedisse, ut per nos aucta potius quam inminuta maiestas earum 5 gentium, inter quas nos esse voluistis, dici vere posset. illud alterum pro me maioribusque meis contendere ausim, Quirites, nisi, quae pro universa re publica fiant, ea plebi tamquam

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

aliam incolenti urbem adversa quis putet, nihil nos neque privatos neque in magistratibus, quod incommodum plebi esset, scientes fecisse, nec ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram, etsi quaedam contra voluntatem fuerint, 5 vere referri posse. an hoc, si Claudiae familiae non sim nec 6 ex patricio sanguine ortus, sed unus Quiritium quilibet, qui me duobus ingenuis ortum et vivere in libera civitate sciam, reticere possim, L. illum Sextium et Licinium, perpetuos, 7 si diis placet, tribunos, tantum licentiae novem annis quibus 10 regnant sumpsisse, ut vobis negent potestatem liberam suffragii non in comitiis non in legibus iubendis se permissuros esse? ,, sub condicione" inquit nos reficietis decimum tribunos." 8 quid est aliud dicere: quod petunt alii, nos adeo fastidimus, ut sine mercede magna non accipiamus. sed quae tandem ista 9 15 merces est, qua vos semper tribunos plebis habeamus? ut

[ocr errors]
[ocr errors]

-

[ocr errors]

rogationes" inquit „nostras, seu placent seu displicent, seu utiles seu inutiles sunt, omnes coniunctim accipiatis." obsecro 10 vos, Tarquinii tribuni plebis, putate me ex media contione unum civem succlamare bona venia vestra liceat ex his 20 rogationibus legere, quas salubres nobis censemus esse, antiquare alias," "non" inquit „licebit, ut de fenore atque agris, 11 quod ad vos omnes pertinet, iubeas, et hoc portenti non fiat in urbe Romana, uti L. Sextium illum atque hunc Gaium Licinium consules, quod indignaris, quod abominaris, videas? 25 aut omnia accipe aut nihil fero." ut si quis ei, quem urgueat 12 fames, venenum ponat cum cibo, et aut abstinere eo quod vitale sit iubeat, aut mortiferum vitali admisceat. ergo si esset libera haec civitas, non tibi frequentes succlamassent ,, abi hinc cum tribunatibus ac rogationibus tuis!" quid? si tu 30 non tuleris, quod commodum est populo accipere, nemo erit qui ferat? illud, si quis patricius, si quis quod illi volunt 13 invidiosius esse Claudius diceret,aut omnia accipite aut nihil fero," quis vestrum, Quirites, ferret? numquamne vos res 14 potius quam auctores spectabitis, sed omnia semper, quae ma

[blocks in formation]
[ocr errors]
[merged small][ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

gistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo 15 dicentur, adversis accipietis? at hercule sermo est minime civilis; quid? rogatio qualis est, quam a vobis antiquatam indignantur? sermoni, Quirites, simillima. consules" inquit 16 „rogo, ne vobis quos velitis facere liceat. an aliter rogat, 5 qui utique alterum ex plebe fieri consulem iubet, nec duos 17 patricios creandi potestatem vobis permittit? si hodie bella sint, quale Etruscum fuit, cum Porsina Ianiculum insedit, quale Gallicum modo, cum praeter Capitolium atque arcem omnia haec hostium erant, et consulatum cum hoc M. Furio et quo- 10 libet alio ex patribus L. ille Sextius peteret, possetisne ferre Sextium haud pro dubio consulem esse, Camillum de repulsa 18 dimicare? hocine est in commune honores vocare, ut duos plebeios fieri consules liceat, duos patricios non liceat, et alterum ex plebe creari necesse sit, utrumque ex patribus prae- 15 terire liceat? quaenam ista societas, quaenam consortio est? parum est, si, cuius pars tua nulla adhuc fuit, in partem eius 19 venis, nisi partem petendo totum traxeris? "timeo" inquit „ne, si duos licebit creari patricios, neminem creetis plebeium. quid est dicere aliud: „quia indignos vestra voluntate creaturi 20 non estis, necessitatem vobis creandi quos non vultis inponam?" 20 quid sequitur, nisi ut ne beneficium quidem debeat populo, si cum duobus patriciis unus petierit plebeius et lege se non 1 suffragio creatum dicat?" XLI. Quo modo extorqueant, non quo modo petant honores quaerunt; et ita maxima sunt adep- 25. turi, ut nihil ne pro minimis quidem debeant; et occasionibus 2 potius quam virtute petere honores malunt. est aliquis, qui

[ocr errors]
[blocks in formation]
[ocr errors]

zugleich etc. 22. quid sequitur nisi, was anders ist dann das Resultat als dass etc. Affirmativ: die Consequenz eines solchen Gesetzes ist, dass etc. Dagegen Sall. Ing. 85, 37: nobilitas honores non ex merito sed quasi debitos a vobis repetit. 22. ne beneficium quidem] Die homines novi sahen jedoch in der Vergleichung der honores am meisten ein beneficium p. R.

26. ne pro minimis quidem] Sie fühlen sich durchaus nicht, nicht einmal zu den geringsten, geschweige für die höchsten Ehren zu Verdienst und Dank verpflichtet. Vgl. occasionibus u. virtute. 27. Est aliquis] Es findet sich hin u. wieder ein Mann, der etc. Aber abgesehen von Sextius und Licinius, wer ist jetzt so niedrig gestellt etc., der

se inspici aestimari fastidiat, qui certos sibi uni honores inter dimicantes conpetitores aequum censeat esse, qui se arbitrio vestro eximat, qui vestra necessaria suffragia pro voluntariis et serva pro liberis faciat omitto Licinium Sextiumque, 3 5 quorum annos in perpetua potestate tamquam regum in Capitolio numeratis quis est hodie in civitate tam humilis, cui non via ad consulatum facilior per istius legis occasionem quam nobis ac liberis nostris fiat? si quidem nos ne cum volueritis quidem creare interdum poteritis, istos etiam si nolu10 eritis necesse sit."

[ocr errors]

„De indignitate satis dictum est, etenim dignitas ad ho- 4 mines pertinet; quid de religionibus atque auspiciis, quae propria deorum inmortalium contemptio atque iniuria est, loquar? auspiciis hanc urbem conditam esse, auspiciis bello ac pace, 15 domi militiaeque omnia geri, quis est qui ignoret? penes quos 5 igitur sunt auspicia more maiorum? nempe penes patres. nam plebeius quidem magistratus nullus auspicato creatur: nobis 6 adeo propria sunt auspicia, ut non solum quos populus creat patricios magistratus non aliter quam auspicato creet, sed nos 20 quoque ipsi sine suffragio populi auspicato interregem prodamus, et privatim auspicia habeamus, quae isti ne in magistratibus quidem habent. quid igitur aliud quam tollit ex civitate 7 auspicia, qui plebeios consules creando a patribus, qui soli ea habere possunt, aufert? eludant nunc licet religiones: quid 8 25 enim esse, si pulli non pascantur, si ex cavea tardius exierint, si occecinerit avis? parva sunt haec, sed parva ista non con

nicht das gleiche fastidium zeigen

[ocr errors]

könnte? 16. nempe penes patres] Diese Ansicht wurde von der Plebs bestritten, cf. IV, 6: interroganti tribuno (dem Canuleius), curnam plebeium consulem fieri non oporteret, ut fortasse vere sic parum utiliter in praesens certamen consul respondit, quod nemo plebeius auspicia haberet, ideoque decemviros conubium diremisse, ne incerta prole auspicia turbarentur. Darüber ist das Volk voller Entrüstung, quod auspicari tamquam invisi diis negarentur posse. Vgl. die Schrift des Augur M. Messala de auspiciis bei Gell. XIII, 15: Patriciorum auspicia in duas sunt divisa potestates etc. Diese Bezeichnung blieb auch zur Zeit, als Plebeier das Recht hatten als Consuln, Prätoren oder Censoren Auspicien

anzustellen. 19. auspicato] Dies
geschieht, wenn vor der Wahl von
dem die Wahl leitenden Magistrat
Auspicien angestellt worden sind.
Dies musste immer geschehen, wenn
der zu wählende magistratus das
ius auspiciorum erhalten sollte.
20. ipsi-privatim, denn wenn kein
Magistrat vorhanden ist, welcher
Träger der Auspicien sein könnte,
so gehen diese auf die Patricier
über, auch wenn sie privati sind:
sie übertragen sie dann dem inter-
rex etc. Die Worte et privatim
sind rhetorische Erweiterung von
ipsi sine suffragio populi. — 20. Sine
suffragio populi] Nur durch den pa-
tricischen Senat.-24. Eludant nunc
licet] Den Geist seiner Zeit legt
Livius schon dem Licinius etc. unter.
25. si pulli non pascantur] Die
auspicia pullaria oder ex tripudiis.

« IndietroContinua »