710 Nuntius ut rediit, decussaque lilia dixit, Exit, et extinctis ignibus exta rapit. 720 Brutus erat stulti sapiens imitator, ut esset Ille iacens pronus matri dedit oscula Terrae, Cingitur interea Romanis Ardea signis, Et patitur lentas obsidione moras. Dum vacat, et metuunt hostes committere pugnam, 725 Tarquinius iuvenis socios dapibusque meroque 730 'Dum nos difficilis pigro tenet Ardea bello, Quisque suam laudat. studiis certamina crescunt, 735 Nox superest. tollamur equis, Urbemque petamus!' 710 pavera. Aehnlich die Sage von der Söhne des Königs. 714 Livius lässt den Gott äussern: imperium summum Romae habebit, also nicht regnum! 719 Velut si prolapsus cecidisset (= iacens pronus), terram osculo contigit, scilicet quod ea conmunis mater omnium mortalium esset. -721 Ardea, südl. von Rom, verweigerte den Anschluss an den römischlatinischen Bund. Die Stadt lag wohlbefestigt auf einem steilen, ringsum schroff abgehauenen Felsen. Schwegler I, 777. 725 regii iuvenes interdum otium conviviis comisationibusque inter se terebant. 728 ad patrios deos] in patriam redire. 729 in officio] Thun wohl unsere Gattinnen ihre Pflicht-(Treue)?, torus (léxos)=coniunx. — 735 superest] = = 740 Dicta placent, frenis inpediuntur equi. Inde cito passu petitur Lucretia. nebat, Ante torum calathi lanaque mollis erat. 745 Mittenda est domino... nunc, nunc properate, puellae!... Quamprimum nostra facta lacerna manu. 750 Quid tamen auditis? nam plura audire potestis: Postmodo victa cades, melioribus, Ardea, restas, Concipit, et caeco raptus amore furit. 770 Carpitur attonitos absentis imagine sensus 780 Comparat indigno vimque dolumque toro. Condere iam voltus sole parante suos. Functus erat dapibus. poscunt sua tempora somnum. 790 Et venit in thalamos, nupta pudica, tuos. Illa nihil. neque enim vocem viresque loquendi, 795 Sed tremit, ut quondam stabulis deprensa relictis 805 für Interimam famulum, cum quo deprensa fereris.' Quid, victor, gaudes? haec te victoria perdet. mag erfahren. sie 778 Viderit] Lucretia, 783 Auch Livius: hostis pro hospite (Paronomasie), in gehobener Rede. Warum penetralia? 784 sanguine iunctus] Heu quanto regnis nox stetit una tuis! 810 Grandaevumque patrem fido cum coniuge castris 815 Utque vident habitum, quae luctus causa, requirunt, Illa diu reticet, pudibundaque celat amictu Ora. fluunt lacrimae more perennis aquae. 820 'Hoc quoque Tarquinio debebimus? eloquar,' inquit, 825 Dant veniam facto genitor coniunxque coactae. "Quam' dixit veniam vos datis, ipsa nego.' Nec mora, celato fixit sua pectora ferro, Et cadit in patrios sanguinulenta pedes. Tunc quoque, iam moriens, ne non procumbat honeste, Respicit. haec etiam cura cadentis erat. 830 Ecce super corpus communia damna gementes, Obliti decoris, virque paterque iacent, 835 Brutus adest, tandemque animo sua nomina fallit, Per tibi ego hunc iuro fortem castumque cruorem, 840 Illa iacens ad verba oculos sine lumine movit. Fertur in exequias animi matrona virilis, 845 Volnus inane patet. Brutus clamore Quirites II. Die Republik. A. Kämpfe der jungen Republik gegen das Königthum. 1. Begründung und Ordnung der Republik. 1 I. Liberi iam hinc populi Romani res pace belloque gestas, annuos magistratus imperiaque legum potentiora quam homi2 num peragam. quae libertas ut laetior esset, proxumi regis superbia fecerat. nam priores ita regnarunt, ut haud inmerito 844 lacrimas et exsecrationes. Nach Livius: praeco ad tribunum celerum, in quo tum magistratu forte Brutus erat, populum advocavit. his verbis incensam multitudinem perpulit, ut inperium regi abrogaret exulesque esse iuberet L. Tarquinium cum coniuge ac liberis. 847 reg natum Romae ab condita urbe ad liberatam annos CCXLIV. duo consules inde comitiis centuriatis (Servius Verfassung wird also sofort wieder hergestellt) a praefecto urbis ex commentariis Servi Tulli creati sunt, L. Junius Brutus et L. Tarquinius Conlatinus. 1. Liv. II, c. 1. Liberi] der Hauptbegriff, welcher den wesentlichen Charakter der neuen Periode enthält, ist vorangestellt: dadurch erhält das Adj. für uns die Bedeutung eines Subst. 1. iam hinc, iam gehört zu liberi, hinc zu peragam; von hier an will Livius die Geschichte des nicht mehr von Königen beherrschten, sondern bebereits freien u. selbständigen Volkes erzählen, vgl. VII, 29, 1: maiora iam hinc bella-dicentur, die Kriege, - = welche von jetzt an dargestellt werden sollen, sind bereits viel bedeutender, nicht mehr so unbedeutend wie die früheren. 1. res pace belloque gestas] = Innere u. äussere Politik, Geschichte, vgl. zu p. 2, 15: artibus domi militiaeque. 2. annuos magistratus etc.] die Grundbedingung der Freiheit ruht 1. im jährlichen Wechsel der Amtsgewalt, 2. (im Anschluss daran als Folge que) in der Macht des Gesetzes gegenüber der Willkühr einzelner Menschen (Despoten). Mit diesen inhaltschweren Worten charakterisirt Liv. nicht den Zustand des Freistaats, wie er bei seiner Begründung war, sondern er deutet nur die Bedingungen der schliesslichen Entwicklung an: Auch im Freistaate kämpft der Egoismus gegen die Macht des Gesetzes an, aber dieses trägt den Sieg davon. - 4. superbia, zunächst die Missachtung des auf Sitte und Herkommen beruhenden Rechts, dann überhaupt = Despotismus, Tyrannei. Superbus heisst auch weiterhin jeder magistratus, welcher die Beschlüsse des Senats miss |