66

επιστολην αναγνούς, ότι χρηστούς και δικαίοις ανδράσι πολεμείς, αδίκοις δε και κακοίς πιστεύεις. Ουδέ γάρ ταύτα ση χάριτι μηνύομεν, αλλ' όπως μή το σόν πάθος ημίν διαβολήν ενέγκη και δόλω δόξωμεν ως άρετη μη δυνάμενοι κατεργάσασθαι τον πόλεμον. 'Εντυχών τούτοις τοϊς γράμμασιν ο Πύρ- 5 ρος και την επιβουλήν εξελέγξας τον μεν ιατρόν έκόλασε, Φαβρικίω δε και Ρωμαίοις αμοιβήν εδωρείτο προίκα τους αιχμαλώτους και πάλιν έπεμψε τον Κινέαν διαπραξόμενον αυτώ την ειρήνην. Οι δε Ρωμαίοι, μήτε ει χάρις εστί παρά πολεμίου, μήτε ει μισθός του μη αδικηθήναι, λαβείν προϊκα τους άνδρας 10 αξιώσαντες ίσους απέλυσαν αυτώ Ταραντίνων και Σαυνιτών, περί δε φιλίας και ειρήνης ουδέν είων διαλέγεσθαι, πριν αράμενος τα όπλα και τον στρατόν εξ Ιταλίας αίς ήλθε ναυσιν αποπλεύσαι πάλιν εις "Ήπειρον. 'Εκ τούτου μάχης άλλης των πραγμάτων αυτώ δεομένων αναλαβών την στρατιάν εχώρει, 15 και περί "Ασκλoν πόλιν τοΐς Ρωμαίους συνάψας και βιαζόμενος προς χωρία δύσιππα και ποταμόν υλώδη και τραχύν, έφοδον των θηρίων ού λαβόντων, ώστε προσμίξαι τη φάλαγγι, τραυμάτων πολλών γενομένων και νεκρών πεσόντων, τότε μέν διεκρίθη μέχρι νυκτός αγωνισάμενος. Τη δ' υστεραία στρα- 20 τηγών δι' ομαλού την μάχην θέσθαι και τους ελέφαντας εν τοΐς όπλοις γενέσθαι των πολεμίων προέλαβε τας δυσχωρίας φυλακή και πολλά καταμίξας ακοντίσματα και τοξεύματα τους θηρίοις έπήγε μετά ρώμης και βίας πυκνής και συντεταγμένην την δύναμιν. Οι δε Ρωμαίοι τάς διακλίσεις και τας αντιπα- 25 ραγωγάς τάς πρότερον ούκ έχοντες εξ επιπέδου συνεφέροντο κατά στόμα και σπεύδοντες ώσασθαι τους οπλίτας, πριν επιβήναι τα θηρία, δεινους περί τας σαρίσας των ξιφών αγώνας είχον αφειδoύντες εαυτών και το τρώσαι και καταβαλείν ορώντες, το δε παθείν εις ουδέν τιθέμενοι.. Χρόνω δε πολλώ λέ- 30 γεται μεν αρχή τροπής κατ' αυτόν γενέσθαι τον Πύρρον επερείσαντα τοϊς αντιτεταγμένοις, το δε πλείστον αλκή και βία των ελεφάντων κατειργάσατο, χρήσασθαι τη αρετή προς την μάχην των Ρωμαίων μη δυναμένων, αλλ' οίον εφόδω κύματος

σεισμού κατερείποντος οιoμένων δείν εξίστασθαι μηδε υπο- 36

ähnlich stimmend, brachte ihm dieselbe Anschauung bei. 2. ση χάριτι] aus Gefalligkeit gegen dich.

– 23. ακοντίσματα etc.] Synekdochisch für die Truppengattungen.

25. αντιπαραγωγάς] Taktische Bewegungen, durch die man den Gegner in der Flanke zu fassen sacht (im Gegensatz Zu κατά στόμα).

66

μένειν άπράκτους αποθνήσκειν εν τω μηδέν ωφελείν πάντα πάσχοντας τα χαλεπώτατα. Της δε φυγής ου μακράς εις το στρατόπεδον γενομένης εξακισχιλίους αποθανείν φησι των Ρω

μαίων Ιερώνυμος, των δε περί Πύρρον εν τοίς βασιλικούς 5 υπομνήμασιν ανενεχθήναι τρισχιλίους πεντακοσίους και πέντε

τεθνηκότας. Ο μέντοι Διονύσιος ούτε δύο περί "Ασκλoν μάχας ούτε ομολογουμένην ήτταν ιστορεί γενέσθαι Ρωμαίων, άπαξ δε μέχρι δυσμών ηλίου μαχεσαμένους μόλις απαλλαγήναι, του

Πύρρου τρωθέντος υσσώ τον βραχίονα και την αποσκευήν άμα 10 Σαυνιτών διαρπασάντων, αποθανείν δε και Πύρρου και Ρω

μαίων άνδρας υπέρ μυρίους πεντακισχιλίους εκατέρων. Διελύθησαν δε αμφότεροι και λέγεται τον Πύρρον ειπείν πρός τινα των συνηδομένων αυτώ ,Αν έτι μίαν μάχην Ρωμαίους νική

σωμεν απολούμεθα παντελώς. Πολύ μέν γάρ απωλώλει μέ15 ρος ης άγων ήκε δυνάμεως, φίλοι δε και στρατηγοί πλήν ολί

γων άπαντες, μεταπέμπεσθαι δε ουκ ήσαν έτεροι, και τους αυτόθι συμμάχους άμβλυτέρους εώρα, τοϊς δε Ρωμαίους ώσπερ εκ πηγής οίκοθεν επιρρεούσης αναπληρούμενον ευπόρως και

ταχύ το στρατόπεδον και ταϊς ήτταις ουκ αποβάλλοντας το 20 θαρρείν, αλλά και ρώμης και φιλονικίαν υπ' οργής επί τον πόλεμον προσλαμβάνοντας.

ΧΧV. Των δε Σαυνιτών τά τε πράγματα διέφθαρτο και του φρονήματος υφεϊντο κεκρατημένοι μάχαις πολλαίς υπό των

“Ρωμαίων. Ένήν δέ τι και προς τον Πύρρον οργής διά τον 25 εις Σικελίαν πλούν· όθεν ου πολλοί τούτων αυτώ συνήλθον.

gegenüber. -- 1. απράκτους] un- thagiensibus bellis vexabatur. Itaque nitz. - 4. των δέ etc.] Hierony.

relicto Locris Alexandro filio firmamus hat also die Aufzeichnungen tisque sociorum civitatibus valido (υπομνήματα = commentarii) des

) praesidio in Siciliam exercitum traKönigsbenützt. 7. ομολογου- iecit. Ibid. XXIII, 3: Post haec multa uévnv, sicher ist, dass P. das Schlacht- secunda proelia cum Carthaginiensifeld behauptet hat und die Römer

bus facit.

Interiecto deinde temden Rückzug angetreten haben. - pore legati ab Italicis sociis venere 11. διελύθησαν] waren geschwächt, nuntiantes, resisti Romanis non posse vgl. διάλυσις σώματος και ψυχής. deditionemque futuram, nisi sub14. απολούμεθα παντελώς] In dem veniat. Zeus-Tempel zu Tarent weihte er. 22. Pyrros brachte aus Sicilien die auserlesensten Spolien mit der nach Tarent 20000 Mann Fussvolk Inschrift: Qui antehac invicti fuere und 3000 Reiter zurück; verstärkt viri, pater optime Olympi, | Hos ego durch die Tarentiner (αναλαβών δε in pugna vici victusque sum ab eis- των Ταραντίνων τους κρατίστους) dem. 16. μεταπέμπεσθαι ουκ zog er nun sofort wieder gegen die noav, besonders auch wegen des Römer zu Felde, welche in Samnium gleichzeitigen Einfalls der Kel- . standen (275). Unterdessen hatten ten in Griechenland. 17. αμ- diese mit Ausnahme von Rhegion u. βλυτέρους] hebetes, infirmos. Tarent wieder die ganze Südküste 20. φιλονικίαν] den Eifer (obzusie- Italiens in den Händen. In Samgen). 21. Justin. XVIII, 2, 12: nium ging der Gebirgskrieg nur Post haec legati Siculorum super- langsam vorwärts.

23. υφεϊντο) veniunt tradentes Pyrro totius in- φρονήματος, vgl. αnimo cadere, desulae inperium, quae assiduis a Car. mittere. 25. εις Σικελίαν] P,

Πάντας δε νείμας δίχα τους μεν εις την Λευκανίαν έπεμψεν αντιληψομένους του ετέρου των υπάτων, ως μι βοηθοίη, τους δε ήγεν αυτός επί Μάνιον Κούριον περί πόλιν Βενεουεντόν ίδρυμένον εν ασφαλεί και περιμένοντα την εκ της Λευκανίας βοήθειαν· έστι δ' ότε και μάντεων αυτόν οιωνούς και ιεροΐς 5 αποτρεπόντων ησύχαζε. Σπεύδων ούν ο Πύρρος επιθέσθαι τούτοις, πριν εκείνους επελθεϊν, άνδρας τε τους κρατίστους και των θηρίων τα μαχιμώτατα λαβών νυκτός ώρμησεν επί το στρατόπεδον. Περιιόντι δε αυτώ μακράν και δασείαν ύλαις οδόν ουκ αντέσχε τα φώτα και πλάναι τοϊς στρατιώταις συνέ- 10 τυχον και περί ταύτα γινομένης διατριβής ή τε νύξ επέλιπε και καταφανής ήν άμ' ημέρα τοϊς πολεμίοις επερχόμενος από των άκρων, ώστε θόρυβον πολύν και κίνησιν παρασχεϊν. Ού μην αλλά των ιερών τώ Μανίω γενομένων και του καιρού βοηθείν αναγκάζοντος έξελθών ενέβαλε τοΐς πρώτους και τρε- 15 ψάμενος εφόβησε πάντας, ώστε και πεσείν ουκ ολίγους και των ελεφάντων τινάς αλώναι καταληφθέντας. Αύτη τον Μάνιον η νίκη κατήγαγε μαχούμενον εις το πεδίον" και συμβαλών εκ προδήλου το μεν ετρέψατο των πολεμίων, έστι δ' ή βιασθείς υπό των θηρίων και συσταλείς προς το στρατόπεδον τους φύ- 20 λακας εκάλει συχνούς έφεστώτας το χάρακι μετά των όπλων και ακμήτας. Οι δε επιφανέντες εκ τόπων οχυρών και τα θηρία βάλλοντες ηνάγκασαν αποστρέφεσθαι και φυγή χωρούντα δια των συμμάχων όπίσω ταραχήν απεργάσασθαι και σύγχυσιν, ή το νίκημα παρέδωκε τους Ρωμαίοις, άμα δε και το κράτος 25 της ηγεμονίας. Και γάρ φρόνημα και δύναμιν και δόξαν ως άμαχοι προσλαβόντες εκ της αρετής εκείνης και των αγώνων Ιταλίαν μεν ευθύς, ολίγω δε ύστερον Σικελίαν κατέσχον.

machte Ansprüche auf die Krone 14. των ιερών γενομένων] vom Gevon Sicilien wegen seiner Heirath lingen der Opfer, dass es so gemit Lanassa, Tochter des Agatho- schieht, wie es geschehen soll kles. Von den Parteien selbst ge- χρηστών γενομένων.

15. βοηθείν, rufen kämpfte er glücklich gegen occurrere hosti. 18. εκ προδήλου, die Karthager und Mamertiner, zu- im offenen Kampfe. 20. συσταletzt aber zerfiel er mit den Sikelio- λείς] zurückgeworfen. - 20. τους

] . ten u. sah sich deshalb genöthigt, gúlanas etc.] Wahrscheinlich die die Insel zu verlassen (278-275). triarii, welche immer die Reserve

3. επι Μάνιον Κούριον] Con- (subsidium) bilden. 28. Bald nach suln des J. 275 waren M'. Curius der Schlacht ging Pyrros nach Dentatus u. L. Cornelius Lentulus. Epirus zurück, liess aber den Milo Das Jahr zuvor (276) hatte Rom mit einer Besatzung in Tarent. In an der Pest stark gelitten, wodurch demselben Jahre, in welchem die die Aushebung zum Feldzuge gegen Römer die Burg von Tarent erPyrros schwierig wurde. Darauf stürmten (272), fand Pyrros den Tod mag sich auch wohl der folgende vor Argos. Satz (έστι δ' ότε etc.) beziehen.