Das Gesetz der Zwölf-Tafeln von den FORCTEN UND SANATEN. Nebst einem Anhange über DIE ACCENSI VELATI und über DAS ALTRÖMISCHE SCHULDRECHT. Von Emanuel Hoffmann. (Besonders abgedruckt aus der Zeitschrift f. d. österr. Gymn. 1866. Heft VIII u. IX. S. 547 ff.) WIEN. Druck und Verlag von Carl Gerold's Sohn. 1866. In zwei Stellen des Festus wird eine Bestimmung der XII. Tafeln erwähnt, die von dem Rechte der Forctes und Sanates handelt. Während es in der einen Stelle heifst: in XII. cautum est, ut idem iuris esset sanatibus quod forctibus, scheint die zweite, leider sehr verstümmelte Stelle 1) dasselbe 1) Da wir wiederholt von diesen Stellen werden Gebrauch machen müssen, mögen beide hier ihren Platz finden. Die kürzere, vollständig erhaltene Stelle lautet p. 348, 10 M.: Sanates dicti sunt, qui supra infraque Romam habitaverunt, quod nomen his fuit, quia cum defecissent a Romanis, brevi post redierunt in amicitiam, quasi sanata mente. itaque in XII. cautum est, ut idem iuris esset Sanatibus quod Forctibus, id est bonis et qui nunquam defecerant a P. R. Die längere verstümmelte Stelle ediert O. Müller nach Scaliger's und seinen eigenen Ergänzungen in folgender Weise: Sanates quasi sana p. 321, 8: ti appellati, id est sanatae mentis. Ser. 10 Sulpicius Rufus et Opilius Aurelius ita existimant dici inferioris superiorisque loci gentes ut Tiburtes supra Romam, aliosque qui cum populo Tiburti convenerant in agro 15 Tiburti, idemque ad se maritimos quosdam infe- in XII.: 'Nexi solutique, ac forti, sanatisque idem ius esto', id est bonorum et qui defecerant sociorum. Sunt 20 qui et inferiores dici putant colonias, quae sunt deductae in Pris cos Latinos, quas Tarquinius rex in- in fra Romam in civitates Latinorum 25 eosque sanatis quod Priscus praeter opinionem eos debellavis- cisci potuisset, nominatos esse, ut ait 30 sulti. ne Valerius quidem Messalla in XII. explanatione rem expedivit. hic ta- E. Hoffmann, tam esse, qua cautum ut id ius man- 1 |