La Catilinaria e la Giugurtina

ribus, praeterquam quos ex curatione capiebat, consumpsisset, subito tanta vis morbi in imum intestinum prorupit, ut extremo tempore per lumbos fistulae puris eruperint. Atque hoc prius- 4 quam ei accideret, postquam in dies dolores accrescere febresque accessisse sensit, Agrippam generum ad se arcessi iussit et cum eo L. Cornelium Balbum Sextumque Peducaeum. Hos ut ve- 5 nisse vidit, in cubitum inixus 'quantam' inquit 'curam diligentiamque in valetudine mea tuenda hoc tempore adhibuerim, cum vos testes habeam, nihil necesse est pluribus verbis commemorare. Quibus quoniam, ut spero, satisfeci, me nihil reliqui fecisse, quod ad sanandum me pertineret, reliquum est ut egomet mihi consulam. Id vos ignorare nolui: nam mihi stat alere morbum desinere. Namque his diebus quidquid cibi sumpsi, 6 ita produxi vitam, ut auxerim dolores sine spe salutis. Quare a vobis peto primum, ut consilium probetis meum, deinde, ne frustra dehortando impedire conemini'.

XXII. Hac oratione habita tanta constantia vocis atque 1 vultus, ut non ex vita, sed ex domo in domum videretur migrare, cum quidem Agrippa eum flens atque osculans oraret 2 atque obsecraret, ne id quod natura cogeret, ipse quoque sibi acceleraret, et quoniam tum quoque posset temporibus superesse, se sibi suisque reservaret, preces eius taciturna sua obstinatione depressit. Sic cum biduum cibo se abstinuisset, subito 3 febris decessit leviorque morbus esse coepit. Tamen propositum nihilo secius peregit. Itaque die quinto, postquam id consilium inierat, pridie Kal. Apriles Cn. Domitio, C. Sosio consulibus

tempo. Tanta vis morbi = morbus tanta vi. In imum intestinum. L'intestino retto. 4. L. Cornelium Balbum. Amico di Cesare e di Ottaviano. Sextum Feducaeum. Amico di Attico e di Cicerone. 5. Satisfeci persuasi. Reliqui fecisse reliquisse. Ch'io non ho trascurato nulla. Reliquum est. Resta ora ch'io provveda a me stesso. Mihi stat. Sono deciso a cessare. di alimentare la malattia: cfr. Liv., XXI, 30: « Postquam ipsi steterit pergere iter ». 6. Impedire. Sott. consilium теит. XXII. 1. Ex domo. Cfr. Cicerone, De senect., 23: « Ex vita discedo tamquam ex hospitio, non tamquam ex domo. Commorandi enim natura diversorium nobis, non habitandi locum dedit ». 3. Propositum nihilo secius peregit. Stette saldo tuttavia nel suo proposito. Pridie Kal. Apriles. L'ultimo di marzo. Cn. Domitio, C. Sosio con

4 decessit. Elatus est in lecticula, ut ipse praescripserat, sine ulla pompa funeris, comitantibus omnibus bonis, maxima vulgi frequentia. Sepultus est iuxta viam Appiam ad quintum lapidem in monumento Q. Caecilii, avunculi sui.

sulibus. Nell'anno 32 av. Cr. 4. Bonis. Le persone dabbene. Frequentia. Affluenza. Viam Appiam. La via Appia che conduceva da Roma a Capua, divenuta celebre per le tombe che la fiancheggiavano. Essa fu cominciata nel 311 av. Cr. da Appio Claudio che le dette il nome; più tardi fu prolungata, sotto lo stesso nome, fino a Brindisi. Lapidem. Sott. miliorum. Era usanza dei Romani di misurare le vie principali con apposite pietre ad ogni mille passi; la prima di esse trovavasi nel Foro.

INDICE DEI NOMI

Ace, Dat. 5, 1. 5.
Acheron, Dion 10, 2.
Actaei, cfr. Attici.
Adimantus, Alcib. 7, 1.
Admetus, Them. 8, 3.
Aegátes insulae, Ham. 1, 3.
Aegiae (AlyЄiai), Reg. 2, 1.
Aegos flumen (Aiyòs notaμoí), Lys.
1, 4. Alc. 8, 1. Con. 1, 2.
Aegyptius, Paus. 3, 2. Iph. 2, 4.
Chabr. 2, 3; 3, 1; Aegyptia clas-
sis, Chabr. 2, 3; bellum, Dat. 3, 5.
Aegyptus, Chabr. 2, 1. Dat. 4, 1;
5, 3. Ages. 8, 2. 6. Eum. 3, 2.
Aemilii, Att. 18, 4.

Aemilius (L.) Paulus (cons. 216),
Hann. 4, 4.

Aemilius (L.) Paulus (cons. 182), Hann. 13, 1.

Aeolia, Con. 5, 2; Aeolis, Milt. 3, 1. Afri, Lys. 3, 2.

Africa, Lys. 3, 3. Timol. 2, 3. Reg. 3, 5. Ham. 2, 2; 4, 1. Hann. 3, 3; 7, 1; 8, 1. Cat. 1, 4.

Africanus, cfr. Cornelius; Africanae
possessiones, Att. 12, 4.
Agamemnon, Epam. 5, 5.
Agesilaus, XVII, Con. 2, 2. Chabr.

1, 2; 2, 3. Timoth. 1, 3. Reg. 1, 2.

Agis, Ages. 1, 4.

gnon, Phoc., 3, 4.
Agrippa, cfr. Vipsanius.
Alcibiades, VII, Thras. 1, 3.
Aleraeon, Epam. 6, 2.

Alexander Magnus, Eum. 1,6; 2, 1-4; 3. 1; 4, 4; 6, 1-3; 7, 1; 8, 2; 13, 1-3. Reg. 2, 1; 3, 1.

Alexander Pheraeus, Pel. 5, 1; 5, 4.

G. CORTESE. Vite di C. Ninote

Alexandréa, Reg. 3, 4.
Alpes, Hann. 3, 4.
Alpici, Hann. 3, 4.
Amphipolis, Cim. 2, 2.

Amyntas, Iph. 3, 2. Eum. 1, 4. Reg. 2, 1.

Andócides, Alc. 3, 2.
Anicia, Att. 2, 1.

Antigenes, Eum. 5, 1; 7, 1.
Antigonus, Eum. 5, 2. 7; 7, 1; 8,
1. 4; 9, 1. 3. 5; 10, 2-4; 11, 3;
12, 1. 4; 23, 1. 3. Reg. 3, 1.
Antiochus, Hann. 2, 1; 7, 6; 8, 1-3;
9, 1.
Antipater, Eum. 2, 2; 3, 3; 4, 3;
5, 1. Phoc. 2, 3.

Antonius (M.), Att. 8, 5; 9, 2. 6;
10, 1. 4; 12, 2. 4; 20, 4.
Apollo, Milt. 1, 2. Them. 2, 7. Paus.
1, 3.

Apollocrates, Dion 5, 6.
Apenninus, Hann. 4, 2.
Appia via, Att. 22, 4.
Apulia, Hann. 4, 4.
Arcades, Epam. 6, 1.
Arcadia, Alcib. 10, 5.
Archias, Pelop. 3, 2.
Archinus, Pelop. 3, 2.
Arete, Dion 1, 1; 4, 3; 8, 4.
Argi, Them. 8, 1. 3. Reg. 2, 2.
Argilius, Paus. 4, 1. 4; 5, 1.
Argivi, Epam. 6, 1.

Ariobarzanes, Timoth. 1, 3. Dat. 2, 5; 5, 6; 10, 1.

Aristides, III.

Arsídeus, Dat. 6, 1.

Artabanus, Reg. 1, 5.

Artabazus, Paus. 2, 5; 4, 1. Artaphernes, Milt. 4, 1.

Artaxerxes (I), Macrochir, Them. 9, 1; 10, 2. Reg. 1, 3.

Artaxerxes (II), Mnemon, Con. 2, 2; 3, 1. Iph. 2, 4. Chabr. 2, 3. Dat. 1, 1; 5, 1; 7, 1; 8, 6. Epam. 4, 1. Ages. 2, 1. Reg. 1, 3. Artemisium, Them. 3, 2. 4. Asia, Milt. 3, 1. 4; 4, 1. Them. 5, 1-3; 9, 1-3; 10, 2. Lys. 2, 2. Alc. 5, 6; 9, 3; 10, 1. Con. 2, 2; 4, 4. Ages. 2, 1. 3. 6; 4, 3. Eum. 3, 2; 6, 1; 8, 2. Hann. 8, 4; 12, 1; 13, 2. Att. 4, 1; 6, 4. Aspendii, Dat. 8, 2. Aspis, Dat. 4, 1; 5, 1. Athamanes, Timoth. 2, 1. Athenae, Milt. 1, 5; 3, 6; 6, 3; 7, 4. Them. 3, 4; 6, 4; 7, 3, 6; 8, 2. Arist. 3, 1, 3. Cim. 2, 5. Alc. 3, 2; 4, 7; 5, 7; 9, 4; 10, 1; 11, 2. Thras. 1, 5. Con. 4, 5. Dion 3, 1. Chabr. 3, 1, 4. Timoth. 3, 4; 4, 2-4. Epam. 4, 5; Pelop. 1, 3; 2, 1. 5; 3, 2. Phoc. 2, 5; 3, 1. 4. Alt. 2, 2. 6; 4, 2; 12, 3. Atheniensis, Praef. 4. Milt. 1, 1.4;

2, 3. 5; 4, 1. 3; 5, 1. 5; 6, 2; 7, 1; 8, 1. Them. 1, 1; 2, 3. 6; 3, 2; 6, 1-3. 5; 7, 4; 8, 3. 5. Arist. 1, 1; 2, 1-3. Cim. 1, 1; 2, 2; 3, 1. 4, 1. Lys. 1, 1. 2, 2. Alcib. 1, 1; 3, 1. 6; 4, 7; 5, 3; 8, 1. 6; 9, 1; 10, 1. Thras. 1, 1. Con. 1, 1-3; 2, 2. 4. Dion 8, 1. Iph. 1, 1; 2, 1. 4; 3, 4. Chabr. 1, 1. 3; 2,. 1-3; 3, 1; 4, 1. 3. Timoth. 1, 1; 2, 1; 3, 1. Epam. 4, 5; 6, 1. 3. Ages. 4, 1. 5. Phoc. 1, 1; 2, 4; 4, 2. Att. 2, 3; 4, 3. 5. Attica, Milt. 4, 2. Them. 10, 5. Alc. 4, 7. Thras. 2, 1. Timoth. 2, 2. Ерат. 6, 3.

Atticus, Thras. 2, 1; 3, 1. Timoth. 2, 2. Epam. 6, 1. 3; cfr. T. Pomponius Atticus. Augustus, cfr. Iulius.

Aurelius (C.) Cotta (cons. 200), Hann. 7, 4.

Aurelius (L.) Cotta, Att. 4, 5.
Automatia, Timol. 4, 4.

Autophrodates, Dat. 2, 1; 7, 1; 8, 1.5.

Bábylon, Eum. 2, 1. Reg. 2, 1.
Baebius (Cn.) Tamphilus, Hann. 13, 1.
Raebius (M.) Tamphilus, Hann. 13, 1.
Bagaeus, Alcib. 10. 3.
Balbus, cfr. Cornelius.
Barca, Hann. 1, 1.
Bithynia, Hann. 12, 4.
Bizanthe, Alcib. 7, 4.
Blitho, cfr. Sulpicius.

Boeoti (Boeotii), Alcib. 11, 3. Co.
2, 4. Chabr. 1, 1. Epam. 8, 3;
9, 2. Ages. 4, 1. 5.
Borni, cfr. Orni.
Brutus, cfr. Iunius.
Byzantii, Timoth. 1, 2.

Byzantium, Paus. 2, 2. Alcib. 5, 6.

Cadmea, Epam. 10, 3. Pelop. 1, 2; 3, 3.

Cadusii, Dat. 1, 2.

Caecilius (Q), Att. 5, 1; 22, 4.
Caesar, cfr. Iulius.

Caesarianum bellum, Att. 7, 1.
Callias, Cim. 1, 3.
Callicrates, Dion 8, 1.
Calliphron, Epam. 2. 1.
Callistratus, Epam. 6, 1.
Camisares, Dat. 1, 1.
Cannensis pugna, Hann. 5, 4.
Canus, cfr. Gellius.
Capitolium, Att. 20, 3.
Cappadoces, Dat. 8, 2.

Cappadocia, Dat. 1, 1; 4, 1; 5, 6;
1, 1. Eum. 2, 2; 13, 4.
Caspiani (al. Captiani), Dat. 8, 2.
Capua, Hann. 5, 1.
Car, Milt. 2, 5. Dat. 1, 1.
Caria, Ages. 3, 1. 5.
Cardaces, Dat. 8, 2.
Cardianus, Eum. 1, 1.
Carthaginiensis, Dion 1, 5. Timoth.
4, 5. Timol. 2, 4. Ham. 1, 1-3
3, 3. Hann. 1, 1; 7. 1. 4; 8, 1.
Carthago, Ilam. 2, 1. 4. Hann. 2,
3, 1; 7, 4. 6.

Cassandrus, Eum. 13, 3. Phoc. 2, 3, 1.

Cassius (C.), Att. 8, 1. 5; 11, 2.
Cataonia, Dat. 4, 1.
Cato, cfr. Porcius.

Catullus, Att. 12, 4.

Catulus, cfr. Lutatius.

Centenius (C.), Hann. 4, 2.

Cethegus, cfr. Cornelius.

Chabrias, XII, Timoth.4,4.Epam.4,5

Chalcioicos, Paus. 5, 2, Chalcis, Timoth. 3, 5. Cháones, Timoth. 2, 1.

Chares, Chabr. 3, 4. Timoth. 3, 1. 3.

Phoc. 2, 3.

Charon, Pelop. 2, 5.

Critias, Alcib. 10, 1. Thras. 2, 7. Cyclades, Milt. 2, 5.

Cyme, Alcib. 7, 1.

Chersonesus, Milt. 1, 1, 4. 6; 2, 4; Cyprius, Cim. 2, 2. Con. 4, 2.

3, 6; 8, 3.

Chius, Chabr. 4, 1.
Cicero, cfr. Tullius.
Cilices, Dat. 8, 2.

Cilicia, Thras. 4, 4. Dat. 1, 1; 4,
1. 4. Ciliciae portae, Dat. 7, 2.
Cimon, Miltiadis pater, Milt. 1, 1.
Cimon, Miltiadis filius, V, Praef.4.
Cinnanus tumultus, Att. 2, 2; Cin-
nanae partes, Att. 2, 2.
Citium, Cim. 3, 4.
Clastidium, Hann. 4, 1.
Claudius (C.) Marcellus (cons. 50),
Att. 18, 4.

Claudius (M.) Marcellus (cons. V),
Hann. 5, 3. Cat. 1, 2.
Claudius (M.) Marcellus (cons. 196
et 183), Hann. 7, 6; 13, 1.
Claudius (C.) Nero, Cat. 1, 2.
Claudius (T.) Nero, Att. 19, 4.
Cleon Halicarnassius, Lys. 3, 5.
Clinias, Alcib. 1, 1.
Cnidus, Con. 4, 4; 5, 2.
Colonae, Paus. 3, 3.

Conon, IX, Chabr. 3, 4. Timoth. 1, 1; 4, 1.

Conon minor, Timoth. 4, 1. Corcyra, Them. 8, 3. Timoth. 2, 1. Corcyraeus, Them. 2, 3; Corcyraeum bellum, Them. 2, 1.

Corinthius, Timol. 1, 1. 3; 2, 1. Corinthium bellum, Ages. 5, 1. Corinthus, Dion 4, 1; 5, 1. Iph. 2,

1. Ages. 5, 1. 3. Timol. 2, 2, 3, 1. Cornelius (L.) Balbus, Att. 21, 4. Cornelius (P.) Cethegus, Hann. 13, 1. Cornelius (L.) Merula, Hann. 8, 1. Cornelius (P) Scipio (cons. 218), Hann. 4, 1. 6, 1.

Cornelius (P.) Scipio Africanus ma-
ior, Hann. 6, 1. Cat. 1, 3; 2, 2.
Cornelius (P.), Sulla. Att. 4, 1. 16, 1.
Cornelius Scipio, Att. 18, 4.
Coronea, Ages. 4, 5.
Cotta, cfr. Aurelius.
Cotus, Iph. 3, 4. Timoth. 1, 2.
Cráteros, Eum. 2, 2; 3, 3; 4, 1.
Creta, Praef. 4. Hann. 9, 1.

G. CORTESE, Vite di C. Nipote.

Cyprus, Paus. 2, 2. Cim. 3, 4. Chabr. 2, 2, 3, 4.

Cyrenae, Ages. 8, 6.
Cyrenaei, Hann. 8, 1.
Cyrus maior, Reg. 1, 2.

Cyrus minor, Alcib. 9, 5. Con. 3, 1.
Cyzicenus, Epam. 4, 1.
Cycicus, Timoth. 1, 3.

Damon, Epam. 2, 1.

Darius Hystaspi filius, Milt. 3, 1.
4, 1. Reg. 1, 2.
Darius, Nothus, Alcib. 5, 2.
Datames, XIV.

Datis, Milt. 4, 1; 5, 4.
Deceléa, Alcib. 4, 7.

Delphi, Milt. 1, 2. Them. 2, 6. Paus. 1, 3.

Delphicus deus, Paus. 5, 5; D. ora-
culum, Lys. 3, 2.
Delus, Arist. 3, 1.
Demádes, Phoc. 2, 2.
Demaenetus, Timol. 5, 3.

Demetrius Phalereus, Milt. 6, 4.
Phoc. 3, 1.

Demetrius Poliorcetes, Reg. 3, 1. 3.
Demosthenes, Phoc. 2, 2.
Dércylus, Phoc. 2, 4.
Diana, Hann. 9, 3.

Dinon historicus, Con. 5, 4.
Diomedon, Epam. 4, 1.
Dion, X, Timol. 2, 1.
Dionysius maior, Dion 1, 1. 3. 5; 2,
1. 4. Timol. 2, 2. Reg. 2, 2.
Dionysius minor, Dion 1, 1; 2, 5;
3, 1. 3; 4, 2; 5, 1. Timol. 2, 1-3;
3, 3.
Dionysius musicus, Epam. 2, 1.
Dodona, Lys. 3, 2.
Dolopes, Cim. 2, 5.
Domitius (Cn.), Att. 22, 3.
Drusilla, Att. 19, 4.

Elis, Alcib. 4, 4.
Elpiníce, Cim. 1, 2. 4.
Ennius (Q.), Cat. 1, 4.
Epaminondas, XV, Praef. 1. Iph.
2, 5. Pelop. 4, 1; 5, 2. Ages. 6, 1.

110

« Indietro Continua »

Libri