Immagini della pagina
PDF
ePub

C. CRISPI

SALLUSTII

BELLUM JUGURTHINUM.

C. CRISPI

SALLUSTII

BELLUM JUGURTHINUM.

ALSO queritur de natura sua genus humanum, quod, aimbecilla atque aévi brevis, forte potius, quam virtute regatur. Nam contra, reputando, neque majus aliud, neque praestabilius invenias; magisque naturae industriam hominum, quam vim, aut tempus deesse. Sed dux atque imperator vitae mortalium animus est: qui, ubi ad gloriam virtutis via grassatur, abunde pollens potensque et clarus est, neque fortunae eget; quippe probitatem, industriam, alias artis bonas neque dare, neque ceripere potest. Sin, captus pravis cupidinibus, ad inertiam et voluptatis corporis pessum datus est; perniciosa lubidine paullisper usus, ubi per secordiam vires, tempus, ingenium defluxere, naturae infirmitas accusatur : suam quisque culpam fauctores

a Imbecilla. Agreeing with natura, which appears preferable to imbecille found in some editions, and agreeing with genus. Imbecillus, a, um, or imbecillis-e, are used indiscriminately in authors. b Quippe. In some editions quippe quæ: the last seems more elegant.

c Eripere potest. In some editions we find eripere cuiquam: cuiquam appears superfluous.

d Pessim. The supine of the old verb petior, h.e. subigor, pedibus calcor. A similar construction is not uncommon; thus, we read, venum, victum, þastum dare.

e Quisque. In other editions quique, which is less proper.

f Auctores. In some editions actores. These words are fre quently used in the same sense.

H

ad negotia transferunt. Quod si hominibus bonarum rerum tanta cura esset, quanto studio aliena ac nihil profutura, multumque etiam periculosa petunt ; neque regerentur magis, quam regerent casus, et eo magnitudinis procederent, subi, pro mortalibus, gloria aeterni fierent.

II. NAM, uti genus hominum compositum ex anima et corpore, ita res cunctae, studiaque omnia nostra, corporis alia, alia animi naturam sequuntur. Igitur praeclara facies, magnae divitiae, ad hoc vis corporis, alia hujuscemodi omnia brevi dila buntur; at ingenii egregia facinora, sicuti anima, immortalia sunt. Postremo, corporis et fortunae bonorum, ut initium, finis est omnia orta occidunt, et aucta senescunt: animus incorruptus, laeternus, rector humani generis, "agit atque habet cuncta, neque ipse habetur. Quo magis pravitas eorum admiranda est, qui, dediti corporis gaudiis, per luxum atque ignaviam aetatem agunt; ceterum ingenium, quo neque melius, neque amplius aliud in natura mortalium est, incultu atque secordia torpescere sinunt; cum praesertim tain multae variaeque sint artes animi, quibus summa claritudo para

tur.

III. VERUM ex his magistratus et imperia, posttremo omnis cura rerum publicarum, minume mihi hac tempestate cupiunda videntur : quoniam neque virtuti honos datur; neque illi, quibus per fraudem jus fuit, tuti, aut eo magis honesti sunt.

g Ubi. Used here in an extraordinary sense for ut,

h Præclara facies. A fine face.

i Fortune bonorum. Of the goods of fortune,

k Finis. In other editions sic finis.

Nam

1 Æternus. Some of the Greek philosophers, particularly the Stoics, held the soul to be eternal.

m Agit, &c. Actuates, directs, governs, and has power over all things. Habet is equivalent to possidet.

n Incultu. Through want of cultivation,

« IndietroContinua »