ultra proceffum eft, quam ut unus ex plebe, ufurpandi juris cauffa, P. Licinius Calvus tribunus militum confulari poteftate crearetur: ceteri patricii creati P. Maenius, L. Titinius, P. Maelius, L. Furius Medullinus, L. Publilius Volfcus. Ipfa plebes mirabatur, fe tantam rem obtinuiffe; non is modo, qui creatus erat, vir nullis ante honoribus ufus, vetus tantum fenator, & aetate jam gravis. Nec fatis conftat, cur primus ac potiffimus ad novum delibandum honorem fit habitus. Alii Cn. Cornelii fratris, qui tribunus militum priore anno fuerat, triplexque ftipendium equitibus dederat, gratia extractum ad tantum honorem credunt. Alii orationem ipfum tempeftivam de concordia ordinum, Patribus plebique gratam, habuiffe. Hac victoria comitiorum exfultantes tribuni plebis, quod maxime rempublicam inpediebat, de tributo remiferunt. Conlatum obedienter, miffumque ad exercitum est.

XIII. Anxur in Volfcis brevi neglectis die fefto cuftodiis urbis.

receptum eft,

Infignis annus

hieme gelida ac nivofa fuit, adeo ut viae claufae, Tiberis innavigabilis fuerit. Annona ex anteconvecta copia nihil mutavit. Et quia P. Licinius, ut ceperat haud tumultuofe magiftratum, majore gaudio plebis, quam indignatione Patrum, ita etiam geffit; dulcedo invafit proximis

comitiis tribunorum militum plebejos creandi. Unus M. Veturius ex patriciis candidatis locum tenuit: plebejos alios tribunos militum confulari poteftate omnes fere centuriae dixere, M. Pomponium, C. Duilium, Voleronem Publilium, Cn. Genucium, L. Atilium. Triftem hiemem, five ex intemperie coeli, raptim mutatione in contrarium facta, five alia qua de cauffa, gravis peftilenfque omnibus animalibus aeftas excepit. Cujus infanabili pernicie quando nec cauffa nec finis inveniebatur, libri Sibyllini ex fenatufconfulto aditi funt. Duumviri facris faciundis, lectifternio tunc primum in urbe Romana facto, per dies octo Apollinem, Latonamque & Dianam, Herculem, Mercurium atque Neptunum tribus, quam ampliffime tum adparari poterat, ftratis lectis placavere. Privatim quoque id facrum celebratum eft. Tota urbe patentibus januis, promifcuoque ufu rerum omnium in propatulo pofito, notos ignotofque paffim advenas in hofpitium ductos ferunt; & cum inimicis quoque benigne ac comiter fermones habitos, jurgiis ac litibus temperatum; vinctis quoque demta in eos dies vincula; religioni deinde fuiffe, quibus eam opem Dii tuliffent, vinciri. Interim ad Vejos terror multiplex fuit; tribus in unum bellis conlatis. Namque eodem, quo antea, modo circa munimenta, quum repente Capenates Fa

lifcique fubfidio veniffent, adverfus tres exercitus ancipiti proelio pugnatum eft. Ante omnia adjuvit memoria damnationis Sergii ac Virginii. Itaque majoribus caftris, unde antea ceffatum fuerat, brevi fpatio circumductae copiae Capenates, in vallum Romanum verfos, ab tergo adgrediuntur. Inde pugna coepta & Falifcis intulit terrorem, trepidantefque eruptio ex caftris opportune facta avertit. Repulfos deinde infecuti victores ingentem ediderunt caedem. Nec ita multo poft jam palantes, veluti forte oblati, populatores Capenatis agri reliquias pugnae abfumfere: & Vejentium refugientes in urbem multi ante portas caefi, dum prae metu, ne fimul Romanus inrumperet, objectis foribus extremos fuorum exclufere.

XIV. Haec eo anno acta. Et jam comitia tribunorum militum aderant, quorum prope major Patribus, quam belli, cura erat; quippe non communicatum modo cum plebe, fed prope amiffum, cernentibus fummum imperium. Itaque clariffimis viris ex compofito praeparatis ad petendum, quos praetereundi verecundiam crederent fore, nihilominus ipfi, perinde ac fi omnes candidati effent, cuncta experientes, non homines modo, fed Deos etiam, excipiebant; in religionem vertentes comitia biennio habita: priore anno intolerandam hiemem prodigiifque divinis

fimilem coortam: proximo non prodigia, fed jam eventus, peftilentiam agris urbique inlatam haud dubia ira Deûm: quos peftis ejus arcendae cauffa placandos effe, in libris fatalibus inventum fit. Comitiis, aufpicato quae fierent, indignum Diis vifum honores vulgari, difcriminaque gentium confundi. Praeterquam majeftate petentium, religione etiam adtoniti homines patricios omnes, partem magnam honoratiffimum quemque, tribunos militum confulari poteftate creavere, L. Valerium Potitum quintum, M. Valerium Maximum, M. Furium Camillum tertium, L. Furium Medullinum tertium, Q. Servilium Fidenatem iterum, Q. Sulpicium Camerinum iterum. His tribunis ad Vejos nihil admodum memorabile actum eft. Tota vis in populationibus fuit. Duo fummi imperatores, Potitus a Faleriis, Camillus a Capena, praedas ingentes egere, nulla incolumi relicta re, cui ferro aut igni noceri poffet.

XV. Prodigia interim multa nunciari; quorum pleraque, & quia finguli auctores erant, parum credita fpretaque, & quia, hoftibus Etrufcis, per quos ea procurarent, arufpices non erant. In unum omnium curae verfae funt, quod lacus in Albano nemore fine ullis coeleftibus aquis, cauffave qua alia, quae rem miraculo eximeret, in altitudinem infolitam crevit. Quid

nam eo Dii portenderent prodigio, miffi fcifcitatum oratores ad Delphicum oraculum: fed propior interpres fatis oblatus fenior quidam Vejens, qui, inter cavillantes in ftationibus ac cuftodiis milites Romanos Etrufcofque, vaticinantis in modum cecinit, "Priufquam ex lacu Al"bano aqua emiffa foret, numquam potiturum

Vejis Romanum.” Quod primo, velut temere jactum, fperni, agitari deinde fermonibus coeptum eft; donec unus ex ftatione Romana percunctatus proximum oppidanorum, (jam per longinquitatem belli commercio fermonum facto) quifnam is effet, qui per ambages de lacu Albano jaceret? poftquam audivit arufpicem effe, vir haud intacti religione animi, cauffatus de privati portenti procuratione, fi operae illi effet, confulere velle, ad conloquium vatem elicuit. Quumque progreffi ambo a fuis longius effent inermes, fine ullo metu; praevalens juvenis Romanus fenem infirmum, in confpectu omnium raptum, nequidquam tumultuantibus Etrufcis, ad fuos tranftulit. Qui quum perductus ad imperatorem, inde Romam ad fenatum miffus effet, fcifcitantibus, quidnam id effet, quod de lacu Albano docuiffet, refpondit: "Profecto iratos Deos Vejenti populo illo fuiffe die, quo fibi eam mentem objeciffent, ut excidium patriae "fatale proderet. Itaque, quae tum cecinerit