"vobis & imperatore veftro, dedimus nos vobis ; "rati, quo nihil victori pulchrius eft, melius "nos fub imperio veftro, quam legibus noftris, "victuros. Eventu hujus belli duo falutaria "exempla prodita humano generi funt. Vos fi"dem in bello, quam praefentem victoriam, "maluiftis: nos, fide provocati, victoriam ultro "detulimus. Sub ditione veftra fumus. Mit"tite, qui arma, qui obfides, qui urbem paten"tibus portis accipiant. Nec vos fidei noftrae, "nec nos imperii veftri poenitebit." Camillo & ab hoftibus & a civibus gratiae actae. Falifcis in ftipendium militum ejus anni, ut populus Romanus tributo vacaret, pecunia imperata. Pace data, exercitus Romam reductus.

XXVIII. Camillus meliore multo laude, quam quum triumphantem albi per urbem vexerant equi, infignis juftitia fideque, hoftibus victis, quum in urbem rediffet, tacite ejus verecundiam non tulit fenatus, quin fine mora voti liberaretur: crateramque auream donum Apollini Delphos legati qui ferrent, L. Valerius, L. Sergius, A. Manlius, miffi longa una nave, haud procul freto Siculo a piratis Liparenfium excepti, devehuntur Liparas. Mos erat civitatis, velut publico latrocinio partam praedam dividere. Forte eo anno in fummo magiftratu erat Timafitheus quidam, Romanis vir fimilior, quam fuis. Qui,

legatorum nomen, donumque, & Deum, cui mitteretur, & doni cauffam veritus ipfe, multitudinem quoque, quae femper ferme regenti est fimilis, religionis juftae inplevit: adductofque in publicum hofpitium legatos, cum praefidio etiam navium Delphos profecutus, Romam inde fofpites reftituit. Hofpitium cum eo fenatufconfulto eft factum, donaque publice data. Eodem anno in Aequis varie bellatum: adeo ut in incerto fuerit & apud ipfos exercitus & Romae, viciffent, victine effent. Imperatores Romani fuere ex tribunis militum C. Aemilius, Sp. Poftumius. Primo rem communiter gefferunt: fufis inde acie hoftibus, Aemilium praefidio Verruginem obtinere placuit, Poftumium fines vaftare. Ibi eum, incompofito agmine neglegentius ab re bene gefta euntem, adorti Aequi, terrore injecto, in proximos compulere tumulos: pavorque inde Verruginem etiam ad praefidium alterum eft perlatus. Poftumius, fuis in tutum receptis, quum concione advocata terrorem increparet ac fugam; fufos effe ab ignaviffimo & fugaciffimo hofte; conclamat univerfus exercitus, merito fe ea audire, & fateri admiffum flagitium: fed eofdem conrecturos effe, neque diuturnum id gaudium hoftibus fore. Pofcentes, ut confeftim inde ad caftra hoftium duceret, (in confpectu erant pofita in plano) nihil poenae recufabant, ni ea ante noc

tem expugnaffent. Conlaudatos corpora curare, paratofque effe quarta vigilia jubet. Et hoftes, nocturnam fugam ex tumulo Romanorum ut ab ea via, quae ferebat Verruginem, excluderent, fuere obvii: proeliumque ante lucem (fed luna pernox erat) commiffum eft: & haud incertius diurno proelio fuit. Sed clamor Verruginem perlatus, quum caftra Romana crederent obpugnari, tantum injecit pavoris, ut, nequidquam retinente atque obfecrante Aemilio, Tufculum palati fugerent. Inde fama Romam perlata eft, Poftumium exercitumque occifum. Qui, ubi prima lux metum infidiarum effufe fequentibus fuftulit, quum perequitaffet aciem, promiffa repetens, tantum injecit ardoris, ut non ultra fuftinuerint inpetum Aequi. Caedes inde fugientium, qualis ubi ira magis, quam virtute, res geritur, ad perniciem hoftium facta eft; tristemque ab Tufculo nuncium, nequidquam exterrita civitate, literae a Poftumio laureatae fequuntur: victoriam populi Romani effe; Aequorum exercitum deletum.

XXIX. Tribunorum plebis actiones quia nondum invenerant finem, & plebs continuare latoribus legis tribunatum, & Patres reficere interceffores legis adnifi funt. Sed plus fuis comitiis. plebs valuit. Quem dolorem ulti Patres funt, fenatufconfulto facto, ut confules, invifus plebi

magiftratus, crearentur. Annum poft quintum decimum creati confules L. Lucretius Flavus, Ser. Sulpicius Camerinus. Principio hujus anni, ferociter, quia nemo ex collegio interceffurus erat, coortis ad perferendam legem tribunis plebis, nec fegnius ob id ipfum confulibus refiftentibus, omnique civitate in unam eam curam converfa, Vitelliam coloniam Romanam in fuo agro Aequi expugnant. Colonorum pars maxima incolumis, quia nocte proditione oppidum captum liberam per averfa urbis fugam dederat, Romam perfugere. L. Lucretio confuli ea provincia evenit. Is, cum exercitu profectus, acie hoftes vicit; victorque Romam ad majus aliquanto certamen redit. Dies dicta erat tribunis plebis biennii fuperioris A. Virginio & Q. Pomponio: quos defendi Patrum confenfu ad fidem fenatus pertinebat. Neque enim eos aut vitae ullo crimine alio aut gefti magiftratus quifquam arguebat, praeterquam quod, gratificantes Patribus, rogationi tribuniciae interceffiffent. Vicit tamen gratiam fenatus plebis ira; & peffimo exemplo innoxii denis millibus gravis aeris condemnati funt. Id aegre paffi Patres. Camillus palam fceleris plebem arguere : 66 quae, jam in fuos verfa, non "intelligeret, fe pravo judicio de tribunis inter"ceffionem fuftuliffe; interceffione fublata, tri"buniciam poteftatem evertiffe. Nam, quod

"illi fperarent, effrenatam licentiam ejus magif"tratus Patres laturos, falli eos. Si tribunicia vis "tribunicio auxilio repelli nequeat, aliud telum "Patres inventuros effe." Confulefque increpabat, quod fide publica decipi tribunos eos taciti tuliffent, qui fenatus auctoritatem fecuti effent. Haec propalam concionabundus in dies magis augebat iras hominum.

XXX. Senatum vero incitare adverfus legem haud defiftebat: "ne aliter defcenderent in forum, "quum dies ferendae legis veniffet, quam ut qui "meminiffent, fibi pro aris focifque & Deûm "templis ac folo, in quo nati effent, dimicandum "fore. Nam quod ad fe privatim adtineat, si fuae

gloriae sibi inter dimicationem patriae meminiffe "fit fas, fibi amplum quoque effe, urbem ab se captam frequentari, quotidie fe frui monumento gloriae fuae, & ante oculos habere urbem latam "in triumpho fuo, infiftere omnes veftigiis laudum "fuarum. Sed nefas ducere, defertam ac relictam "ab Diis inmortalibus incoli urbem: & in cap"tivo folo habitare populum Romanum, & vi"&trice patria victam mutari." His adhortationibus principis concitati Patres, fenes juvenefque, quum ferretur lex, agmine facto in forum venerunt: dissipatique per tribus, fuos quifque tribules prenfantes, orare cum lacrimis coepere," Ne eam pa"triam, pro qua fortiffime feliciffimeque ipfi ac pa