Immagini della pagina
PDF
ePub

Denique, quid propero? Scythia est, quò mittimur, inquam:

Roma relinquenda est: utraque justa mora est.
Uxor in æternum vivo mihi viva negatur,
Et domus, et fidæ dulcia membra domûs,
Quosque ego fraterno dilexi more sodales:
O mihi Theseâ pectora junta fide!

Dum licet, amplectar: numquam fortasse licebit
Ampliús. In lucro, quæ datur hora, mihi est.
Nec mora; sermonis verba imperfecta relinquo.
Complectens animo proxima quæque meo.
Dum loquor, flemus; cœlo nitidissimus alto
Stella gravis nobis Lucifer ortus erat.
Dividor haud aliter, quam si mea membra relin-

quam:

Et pars abrumpi corpore visa suo est.
Sic Priamus doluit, tunc cùm in contraria versus
Ultores habuit proditionis equus.

Tunc veró exoritur clamor gemitusque meorum;
Et feriunt moste pectora nuda manus;
Tunc verò conjux, humeris abeuntis inhærens,
Miscuit hæc lacrymis tristia dicta suis:
Non potes avelli: simul ah! simul ibimus, inquit;
Te sequar; et conjux exulis exsul ero.
Et mihi facta via est; et me capit ultima tellus:
Accedam profugæ sarcina parva rati.
Te jubet è patria discedere Cæsaris ira;
Me pietas: pietas hæc mihi Cæsar erit.
Talia tentabat: sic et tentaverat ante:

Vixque dedit victas utilitate manus.
Egredior (sive illud erat sine funere ferri)
Squalidus immissîs hirta per ora comis.
Illa dolore mei tenebris narratur obortis,

Semianimis mediâ procubuisse domo. Utque resurrexit, fedatis pulvere turpi

Crinibus, et gelidâ membrâ levavit humo:
Se modó, desertos modò complorasse Penates;
Nomen et erepti sæpe vocasse viri:

Nec gemuisse minus, quám si natæve, meumve
Vidisset structos corpus habere rogos:
Et voluisse mori; moriendo ponere sensus:
Respectuque tamen non posuisse mei.
Vivat: et absentem, quoniam sic fata tulerunt,
Vivat, et auxilio sublevet usque suo.

VIRGILIO.

BUCÓLICA,—EGLOGA I.—TITYRUS.

Melibæus, Tttyrus.

Mel.- Tityre, tu patulæ recubans sub tegmine fagi
Silvestrem tenui Musam meditaris avenâ.
Nos patriæ fines, el dulcia linquimus arva;
Nos patriam fugimus; tu, Tityre, lentus in umbra
Formosam resonare doces Amaryllida sylvas.
T. --O Melibee, Deus nobis hec otia fecit.

Namque erit ille mihi semper deus: illius aram
Sepe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.
Ille meas errare boves, ut cernis, et ipsum
Ludere que vellem calamo permisit agresti
M.-Non equidem invideo, miror magis, undique totis
Usque adeò turbatur agris. En ipse capellas
Protinus æger ago; hanc etiam vix, Tityre duco.
Hic inter densas corylos modò namque gemellos
Spem gregis, ah! silice in nuda connixa reliquit.
Sæpe sinistra cavâ prædixit ab illice cornix.
Sed tamen, iste Deus qui sit, da, Tityre nobis.

T.-Urbem, quam dicunt Romam, Meliboe, putavi Stultus ego huic nostre similem, quó sæpe sole

mus

Pastores ovium teneros depellere fœtus. Sic canibus catulos similes, sic matribus hædos Nôram: sic parvis componere magna solebam. Verùm hæc tantum alias inter caput extulit urbes, Quantum lenta solent inter viburna cupressi. M.-Et quæ tanta fuit Romam tibi causa videndi? T.-Libertas: quæ sera, tamem respexit inertem, Candidior postquam tondenti barba cadebat: Respexit tamen, et longo post tempore venit. Postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit. Namque, fatebor enim, dum me Galatea tenebat, Nec spes libertatis erat, nec cura peculî; Quamvis multa meis exiret victima septis, Pinguis et ingratæ premeretur caseus urbi, Non unquam gravis ære domum mihi dextra re

dibat.

M.-Mirabar quid moesta deos, Amarylli, vocares,
Cui pendère suâ patereris in arbore poma.
Tityrus hinc aberat: ipse te, Tiiyre, pinus,
Ipsi te fontes, ipsa hæc arbusta vocabant.
T.-Quid facerem? neque servitio me exire licebat,
Nec tam præsentes alibi cognoscere divos.
Hic illum vidi juvenem, Melibre, quotannis
Bis senos cui nostra dies altaria fumant.
Hic mihi responsum primus dedit ille petenti:
Pascite, ut ante, boves, pueri: submittite tauros.
M.-Fortunate senex, ergo tua rura manebunt,

Et tibi magna satis; quamvis lapis omnia nudus
Limosoque palus obducat pascua junco:
Non insueta graves tentabunt pabula; fœtas
Nec mala vicini pecoris contagia lædent.
Fortunate senex, hic inter flumina nota,

Et fontes sacros, frigus captabis opacum.
Hic tibi quæ semper vicino ab limite sepes,
Hyblæis apibus florem depasta salicti,

Sæpe levi somnum suadebit inire susurro. Hic altâ sub rupe canet frondator ad auras; Nec tamen interea raucæ, tua cura, palumbes. Nec gemere aëriâ cessabit turtur ab ulmo. T.- Ante leves ergo pascentur in æthere cervi, Et freta destituent nudos in litore pisces; Ante pererratis amborum finibus, exsul Aut Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrim, Quám nostro illius labatur pectore vultus. M.-At nos hinc alii sitientes ibimus Afros:

Pars Scythiam et rapidum Crete veniemus Oa

xem,

Et penitus toto diversos orbe Britannos.
En umquam patrios longo post tempore fines,
Pauperis et tuguri congestum cespite culmen.
Post aliquot, mea regna, videns mirabor aristas?
Impius hæc tam culta novalia miles habebit?
Barbarus has segetes? en quò discordia cives
Perduxit miseros! en queis consevimus agros!
Insere nunc, Melibre, pyros, pone ordine vites.
Ite meæ, quodam felix pecus, ite capelle.
Non ego vos posthac, viridi projectus in antro,
Dumosâ pendere procul de rupe videbo.

Carmina nulla canam: non, me pascente, capellæ,
Florentem citysum et salices carpetis amaras.
T.-Hic tamem hâc mecum poteras requiescere nocte
Fronde super viridi: sunt nobis mitia poma,
Castane molles, et pressi copia lactis.

Et jam summa procul villarum culmina fumant.
Majoresque cadunt altis de montibus umbro.

Q. HORATII FLACCI EPISTOLA AD PISONES.

PRECEPTO I.

Humano capiti cervicem pictor equinam
Jungere si velit, et varias inducere p!umas
Undique collatis membris, ut turpiter atrum
Desinat in piscem mulier formosa supernė;
Spectatum admissi, risum teneatis, amici?
Credite, Pisones, isti tabulæ fore librum
Persimilem, cujus, velut ægri somnia, vanæ
Fingentur species, ut nec pes nec caput uni
Reddatur, formæ. Pictoribus atque poetis
Quidlibet audendi semper fuit æqua potestas.
Scimus, et hanc veniam petimusque damusque vicissîm;
Sed non ut placidis coeant immitia, non ut
Serpentes avibus geminentur, tigribus agni.

« IndietroContinua »